Morgunblaðið - 11.07.1976, Síða 28

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAqUR 10. JULÍ 1076
slóðum
F erðafélagsins
Sá hópur Islendinga mun vera
allstór, sem hefur komið til Þórs-
merkur, dvalið þar lengri eða
skemmri tíma og notið hinnar
stórbrotnu fegurðar, sem þar
blasir hvarvetna við augum. Sá
útsýnisstaður, sem flestir Þórs-
merkurfarar leggja sinn metnað í
að komast á er Valahnúkur, enda
er naumast hægt að finna betri
stað til að standa á, meðan maður
áttar sig á umhverfi Þórsmerkur
og nærliggjandi staða. Af Vala-
hnúk sjáum við svo glöggt, hvern-
ig árnar Krossá og Markarfljót
renna um aurana sitt hvorum
megin við Mörkina og vernda
hana fyrir ágangi, sem annars
hefði örugglega spillt henni og
jafnvel eyðilagt þessa fögru vin,
sem við öll getum verið svo stolt
af.
Ef við, frá Valahnúk, rennum
augunum eftir farvegi Markar-
fljóts, í átt til fjalla, festum við
fljótlega augun á hrikalegum
gljúfrum, þar sem áin spýtist
fram út á slétta aurana, og ef við
lítum ögn til vinstri, sjáum við
einkennilegt, toppmyndað fjall,
meó grasgeira, löngum og mjóum,
sem nær hér um bil upp að efsta
tindi. Á útsýnisskífunni á Vala-
hnúk finnum við nafnið á þessu
fjalli. Heitir það Einhyrningur og
er það nafn vel við hæfi. Þessi tvö
furðuverk skaparans hafa þegar
vakið forvitni okkar, vakið löng-
un til að köma á þessar slóðir og
eyða þar nokkrum stundum í leit
að einhverju nýju og óvæntu til
að leggja i sjóð minninganna.
Við ákveðum að leggja land
undir fót og heimsækja þennan
stað. Ekki er mögulegt að fara
beint af augum, til þess er Mark-
arfljót of erfiður farartálmi. Við
verðum þvi að leggja lykkju á leið
okkar og halda niður á þjóðveg og
yfir ána á brúnni. En þegar yfir
fljótið er komið er leiðin greið og
auðfarin í áfangastað.
Þótt flestir íslendingar þekki
sögu Fljótshlíðar og hafi kynnst
fegurð hennar, vita færri um hið
stórbrotna landslag, sem við tek-
ur, er henni sleppir, og við ætlum
nú til.
Við höldum austur með hlíðinni
og nokkru neðan við Barkarstaði
er beygt út á aurana, þar sem áin
rann áður, kolmórauð og illúðleg,
en hefur nú verið færð í fjötra,
svo hún getur ekki eytt og spillt
eins og áður var. Þegar komið er
skammt austur fyrir Fijótsdal,
sést Mögugil á vinstri hönd. I því
eru sérkennilegar klettamyndan-
ir og þar er einnig fallegur og
sérkennilegur stuðlabergshellir,
senj mun vera nærri horfinn
vegna framburðar úrgilinu.
Við höldum áfram og nú utan í
Þórólfsfelli, sem er mjög skorið
sundur af giljum, sem ganga alla
leið niður að ánni, sem rennur
fast vió fellið, mórauð og ströng.
Þessi gil eru ill yfirferðar, en með
tækni okkar tíma hefur leiðin ver-
ið rudd, svo öllum torfærubilum
er auðvelt að komast leiðar sinn-
ar. Ég nefni hér Stórubrekkugil,
Bólagil og Streitur, þótt fleiri séu
á leið okkar meðfram fellinu.
Nokkru austar en Þórólfsfell er
Kanastaðagil, en við það gil mun
býlið Kanastaðir hafa staðið til
forna. Brátt verður Gilsá á leið
ökkar með jökullit í vatni, sem
hún hefur fengið frá Tindfjalla-
jökli. Hún er enginn farartálmi í
þetta sinn, svo við hröðum ferð
okkar eftir sæmilega ruddum
vegi um Hellisvelli, Fauskheiði og
Fífuhvamma. Þessi nögn vekja
hugsun um það, sem áður var, en
ekki er til staðar nú. En þó. Með-
fram Markarfljóti er að finna
hraunklappir á kafla. Þar er fall-
egur gróður, berjaland gott og
skógarhríslur ber fyrir augu hér
og þar í gilskorningum. Leifar frá
liðinni tið? Austan við Fauskheiði
er Tröllagjá og vestan við hana
Valshamar. Þar mun fálki hafa
átt hreiður fyrr á tímum og á
kannski enn. Súnnanmegin Mark-
arfljóts eru Hamraskógar, en þá
þekkja allir Þórsmerkurfarar.
Nú er stutt í áfangastað, en
hann er á Einhyrningsflötum
undir Einhyrningi. Þar er gott að
tjalda og þar er gangnamannahús,
sem Fljótshliðingar eiga. Það er
gott að vita af því, ef eitthvað
spillist með veður. Uppi yfir okk-
ur gnæfir Einhyrningur (641 m)
með sinum þverhníptu hömrum,
en nú eru þeir óárennilegri en
áður var að sjá frá Valahnúki. Á
þessum stað stóð áður bær, sem
getið er um í Njálu. Þar mun
Þorkell bundinfóti hafa búið, en
hann var afi Starkaðar undan Þri-
hyrningi, sem atti kappi við
Gunnar á Hliðarenda, sem frægt
er í sögum. Nú er hér lítið að sjá
af fornum minjum.
Daginn eftir erum við snemma
á fótum, því ætlunin er að ganga
með Markarfljótsgljúfrum og
kanna þau nánar. Við látum bíl-
inn flytja okkur austur að kláf-
ferjunni, sem er yfir Markarfljót
við efri enda gljúfranna, vestan
við Hattfell. Þar förum við út úr
honum, sendum hann til baka en
göngum eftir gljúfurbarminum
n\ður með fljótinu. Sú leið mun
seint gleymast þeim, sem hana
fer
Skammt fyrir neðan kláfinn er
lítill'foss í gljúfrinu. Tekur það
nú að dýpka og svipur þess allur
hinn tröllslegasti til að sjá. Frá
gljúfra^eggjunum blasa við aug-
um ótaí tilbrigði jarðsögunnar,
sem varla er á færi annarra en
lærðra jarðfræðinga að lesa og
skilgreina. Við getum þó greint
malar og leirlög, hraunlög og
þursaberg, svo eitthvað sé nefnt,
auk hinna fjölmörgu, litlu og
tæru fossa, sem falla beint út úr
Einhyrningur og
Markarfljótsgliúfur
berginu og ofan í mórautt vatn
Markarfljóts.
Við förum hægt yfir, stönsum
oft og horfum dáleidd á það, sem
fyrir augun ber. En fegurst, illúð-
legast og hrikalegast er gljúfrið á
móts við Bjórgil í Almenningum.
Ekki veit ég hversu djúpt það er
þar, en standi maður á barmi þess
og horfi níður er hætt við að
svimagjarna sundli, því til að sjá
er straumvatn Markarfljóts eins
og mjór, grár strengur neðst í
gljúfurbotninum.
Það er orðið áliðið dags, þegar
við komum aftur í tjaldstað á Ein-
hyrningsflötum. Þótt leið sú, sem
við höfum að baki sé ekki löng,
talið í kílómetrum, hefur hún orð-
ið okkur all drjúg og seinfarin.
Bæði vegna hins stórfenglega út-
sýnis, sem við höfum haft fyrir
augum og svo vegna þess, að
nyrðri gljúfurbarmurinn er all
skorinn sundur af giljum og því
seinfarinn. Eftir að við höfum
hresst okkur og hvílt um stund, er
kjörið að ganga lengra niður með
fljótinu og koma til baka eftir
Tröllagjá, sem mun líklega vera
gamall farvegur Markarfljóts, en
er fyrir löngu orðinn þurr, þótt
merki eftir vatnsflauminn megi
greina í börmum hennar.
Ðaginn eftir er ætlunin að
ganga á Einhyrning. Við hrepp-
um auðvítað ágætt veður og
hlökkum til að njóta þess útsýnis,
sem þar er að fá. Hægast mun
vera að ganga upp grasgeira
þann, sem minnst er á í upphafi
þessarar greinar. Þetta er auð-
veld leið, en samt er best að fara
með gát, því bergið er laust og
nokkur hætta af lausum steinum.
Af tindi Einhyrnings er fagurt
útsýni. Þaðan blasir við hinn
fagri jöklahringur: Tindfjallajök-
ull í norðvestri, Eyjafjallajökull í
suðri og Mýrdalsjökull í austri
ásamt Rjúpnafelli, Stóra-Mófelli
og hinni hrikalegu Entugjá. í
norðaustri sést Kaldaklofsjökull
og Torfajökull, Stórkonufell,
Hattfell og fleiri fjöll á Emstrum.
Hér er best að ljúka þessum
stuttu hugleiðingum, þvi hugur-
inn kýs að haldið sé í Botnsárgil,
Kerið, að Einbúa og í Hitagil, en
við verðum að láta það bíða betri
tima.
Þorgeir Jóelsson.
EINANGRUNARGLER
Við framleiðslu Ispan-einangrunarglers eru notaðar nýjustu fáanlegar vélar og tæki og jafnan fylgzt með nýjungum, sem fram koma erlendis viðvíkjandi gæðum og hagræðingu við framleiðsluna.
□ □ □ PANTIÐ TÍMANLEGA
Tvöfalt Þrefalt Höfum eigin bíl til glerflutninga
A Þéttilistar
B Þéttikítti
C Loftræsting
D Plastklossi
■, ■ •••••........................................
C
ISPAN HF.
FRAMLEITT Á AKUREYRI
FURUVÖLLUM 5 — AKUREYRI
SÍMI (96)21332
■ EINANGRUNARGLER ■