Morgunblaðið - 11.08.1976, Qupperneq 25

I
MORC.UNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. AC.UST 1976
25
VELVAKANDI
— Observer
Velvakandi svarar í síma 10-100
kl 14—1 5, frá mánudegi til föstu-
dags
% Vinnuhagræðing-
Sveinbjörn Gislason skrif-
aöi fyrir nokkru og var með nokk-
uð frumlega tillögu um það
hvernig ma'tti hugsanlega flýta
fyrir því að finna nöfn og númer í
símaskránni og öðrum uppsláttar-
bókum. Fer bréf hans hér á eftir:
,.Það er líkt á komið með sínia-
skránni og öðrum uppsláttarbók-
um, sem maður handfjatlar oft.
Engar leiðbeiningar, ekkert upp-
hafsstafa- eða fangamarkaregist-
ur sjáanlegt. Engin blaðsíðu-
merki eða tölur, sem staðgreini
fyrsta bókstaf eða þann ótölulega
grúa af mannanöfnum og heitum
stofnana, sem í bókinni eru, svo
vel sem er þó til hennar vandað
að mörgu leyti. Ég er að virða
fyrir mér nýja símaskrá 1976, sem
tekið var að dreifa fyrir nokkrum
mánuðunt til þeirra sem síma-
núrner hafa. Ennþá láist hönnuð-
um þessa 640 blaðsíðna doðrants
að auka við nokkrum fersenti-
metrum af pappír þar sem letruð
sta'ði blaðsíðutala hvers upphafs-
stafs að nöfnum þeirra. er sima-
númer hal'a. Slík na>rfa>rni mvndi
létta mörgum leit að númerum
fólks, sem þeir öska eftir að hafa
tal af i síma, og va>ri i fyllsta
samræmi við nafnaskrár margra
rita annarra. Blaðaflettingar og
tímatöf, sem stafar af þessari
vöntun va>ri hægt að koma í veg
fyrir að miklu leyti, ef skráin
ha>fist á leiðbeiningum, sem ég
a'tla nú að reyna að setja frani í
sar.ianþjöppuðu formi.
Skilgreiningin kemst ha>glega
fyrir á einni síðu. þótt ef til vill
va>ri ve’rst að deila rúmfrekustu
upphafsstöfunum í enn sma>rri
bil. svo sem t.d. G, II og S. Ekki
eru allar sjálfvirku símstöðvarnar
teknar nteð á þennan lista en
nógu ntargar til þess að séð verði
sú skipan efnis sem ætluð er til
fljótteknari uppsláttar og að
færri blöðum vrði ílett til að
finna símanúmer viðma>landa.
Svipuð skil ga>tu menn sjálfir
gert orðabókum hafi höíundar
þeirra ekki lagt til neinar leið-
beiningar um það hvar einsök orð
va>ru niður komin niiðað við
talnamerki blaðsíðna. Aður hafði
ég tekið fvrir orðabók Arna Böðv-
arssonar, Islenzka orðabök, sem
Bókaútgáfa Menningarsjóðs gaf
út 1963, og er ég nú orðinn niikl-
um mun fljótari að fletta upp til
orða þeirra, sem ég leita að — og
mætti þó deila orðasafninu í
sma>rri bil en ég hef þegár gert og
gera þar nánari grein fyrir stað-
setningu oiöa. Bökstafurinn S
seni er aftarlega i stafrófsröðinni
tekur ylir þann s;eg af orðum, að
þau ná yfir 105 blaðsíöur. Ér því
norsku konuna. sem sat vita
hreyfingarlaus — hún dirfðist
ekki að gera það sakir þess hún
vissi ekki hvert allt þetta mvndi
síðan leiða.
— Og hvað svo? Var hún forvit-
in og spurði þig út úr?
— Já. Hún var það. Hún spurði
hver þetta hefði verið og hvort við
þekktumst. Og hún var svo forvit-
in að mér fannst öruggast að
skrökva og búa til sögu um að
þetta va>ri maður sem ynni með
fra»nda mínum.
— Og á sunnudeginum gerði
Petrus þá vitleysu að hringja
hingað. Hann sagði að vísu ekki
til nafns, en sá sem tók á móti
samtalinu hlýtur að hafa hevrt að
það var hann. Svona lífleg skipti
milli einkaritarans og lögreglu-
manns voru heldur mikið fyrir þá
manneskju sem hafði góða og
gilda ástæðu til að vera á varð-
hergi og óttast fhlutun lögregl-
unnar. Sama kvöld er Malin hrint
niður stigann. En þetta þver-
móðskufulla stúlkuharn lætur
ekki segjast. Þvert á móti — við
útför Jóns ieitar hún á fund lög-
reglumannsins að þeim ásjáandi.
Og svarið kemur svo næstu nótt
— þá er gerð að henni önnur
atlaga.
full þörf á að niarka blaðsiðutöl-
um fleiri staði en einn.
Þá hef ég og rakið upphafs-
stafasvið í Ensk-islenzki orðabók
eftir Sigurö Bogason og gert lista
yfir til glöggvunar. Þar breiðir S
sig yfir 135 blaðsíður og C tekur
73.
Loks á ég. eftir að yl'ir fara
ljósprentað eintak mitt af Blönd-
als orðabók. en það er 1047 bls.
auk síðna sem teiknimyndir eru á
aftast i bókinni. Ekki hef ég flett
þessari bók mikið en hef þó oróið
þess var að tafsamt getur verið að
leita uppi einstök orð. en einkum
þó orðatilta>ki, sem þar eru skráð,
því að engar leiðbeiningar um
uppsláttinn eru heldur þar.
Endur fyrir löngu eignaðist ég
tva*r orðabækur. sem ta>kifa>ris-
gjöf, ensk-þýzka og þýzk-enska. en
þa>r hurfu mér með öllu er ég léði
þær úr landi. Ekki man ég betur
en orðaleit í þeim va>ri auðvelduð
með viðeigandi leiðsögn á
l'remstu blöðunum. Svo er um
fleiri eriendar orðaba>kur sem ég
hef séð.
Nú er mér spurn: Hvernig get-
ur á því staðið að hinir fa>rustu
menn sem vanda verk sín eins og
bezt má verða. hönnuðir síma-
skráa og orðabókahöfundar. hafa
jafnan látið það undir höfuð
leggjast að konut í veg fyrir tima-
söun við langsöttar og ófrjöar
blaðaflettingar? Ef til vill eiga
þeir i handraöanum mun gleggri
og fljótvirkari aðferð en þá sem
ég hef bent hér á og væri það vel.
En fjöldanum. sem notar bækur
þeirra, verður það að litlu liði sem
hann fa>r ekki að sjá eða reyna.
Sveinbjörn Gíslason, Eikjuvogi (.
R."
Til skýringar sendi Sveinbjörn
Framhald af bls. 14
Hópur áhugamanna um visindi
er kallar sig „steinbitsklúbbinn"
segir, að jarðhræringar megi að
mjög miklu leyti ráða af vatnshæð
i uppsprettulindum Segja þeir, að
tveimur dögum fyrir jarðskjálfta
taki vatnið að hækka, en nokkrum
klukkustundum, áður en harð-
skorpan fari á hreyfingu, snögg
lækki það aftur. Nafn sitt dregur
félagsskapurinn af steinbit nokkr
um, sem sagan segir, að lifað hafi
neðanjarðar og valdið jarðskjálft
um með reiðilegum sporðaköst-
um.
Chuzaburo Kagita, borgarstjóri i
Nara, hefur hins vegar reynzt
mestur spámaður I þessum efnum
og getað sagt fyrir um marga jarð-
skjálfta sl. 33 ár. Spár sínar byggir
hann á skýjafari og segir, að
nokkrum klukkustundum fyrir
jarðskjálfta myndist sérstök ský,
áþekk gufurákum, sem koma aft
an úr flugvélum á flugi.
Og fuglaspár hafa einnig rutt
sér til rúms. Vísindamenn i Kofu,
sem er fjallaborg vestur af Tokyo,
binda miklar vonir við fasana, sem
virðast gera sér einhverja grein
fyrir þvi, þegar hætta er á ferðum.
Þeir reka ávallt upp mikla skræki
og æða um í búrum sinum nokkr
um minútum áður en jarðskjálfti
dynur yfir. En varla hafa þeir nógu
hátt til þess að vara hina 12
milljón ibúa Tokyo við aðsteðjandi
hættu i tæka tið. Þeir virðast ekki
eiga annars úrkosti en að búa við
óvissuna og vona, að ..stóri
skjálftinn" láti á sér standa.
fór af stað til þess að nó í hann.
Þegar hann kom ekki heini á eöli-
legum tíma varð þeim heima tíð-
förult út á svalir til að skyggnast
um eftir honum. Allt í einu sáu
þær einhverja stóra þúst mjakast
eftir götunni og hún stoppaði við
og við. Þarna var þá Erling áferð
með svo stóran kassa að hann
hefði hæglega getað verið í hon-
um sjálfur. 1 kassanum kenndi
margra grasa og þegar grillti í
nokkra pakka af Kaabers kaffi
innan um allt kramið fékk
tengdamamma tár í aúgun. Eftir
allt gervikaffið ilmaði nú kaffi-
lyktin frá Dísu í eldhúsinu meðan
Hrefna og Erling tóku upp úr
kassanum. Hrefna og Erling eiga
miklu barnaláni að fagna, en börn
þeirra eru: Birgit, Thorstein
læknir og Leif sem er lyfjafræð-
ingur og les einnig læknisfra'ði
Barnabörnin eru fjögur.
Erling var fæddur 11. ágúst
1911 og hefði þvf orðið 65 ára í
dag. Hann lésl eftir erfið veikindi
þann 3. júní s.l. og var jarðsung-
inn í kirkjunni í Ruds Vedby
þann 9. júní.
Eg veit að börn hans gera alll til
þess að hjálpa rnóður sinni þá
erfiðu daga sem hún lifir nú og ef
ég þekki Erling rétt þá léttir hann
undir með þeim þó hann sé um
stundarsakir ,,á bak við tjöldin"
Guð blessi góðan dreng.
Ég og fjölskylda mín, svo og
allir ættingjar og vinir sendurn
hlýjar hugsanir yfir til þeirra og
biðjum þeim alls góðs.
Guðný llreiðarsdóttir.
lista, sem litur þannig út: Reykjavik og nágrenni. Stafur Bls. Framhald af bls. 17 hann sá ekki sólina fyrir alla ævi og Arndísi tengdamóður sína.
A. A 17 Arndís var mjög glaðlynd og góð
B 36 manneskja og fékk að njóta sín
C 63 undir handarjaðri þeirra Hrefnu
D 63 og Erlings. Hún var afar vinsæl af
Erling — Sjónvarpsmál
Sjálfvirkar stöðvar út um land:
Svæðisn. Staður Bls
93 Akranes 386
96 Akureyri 395
95 Blönduös 422
o.s.frv.
Hér lesendur séð tiliögu Svein-
björns og með því að útbúa svona
lista geta menn sannprófað hvort
þeir verði fljótari að finna númer-
in með honum eða slegiö upp af
handahöfi eins og yfirleitt ergert.
H0GNI HREKKVÍSI
,Jarðarbúinn nálgast. Ég mun sjá um hann! Yfir!“
tengdafólki Hrefnu og ekki síður
af nágrönnum sínum og allir köll-
uðu hana tengdamömmu. Hrefna
og Erling voru alltaf eins og einn
maður, glöð og kát og þess vegna
laðaöist fólk að þeim og margir
islendingar hafa notið fyrir-
greiðslu þeirra. Sérstaklega eftir
stríð þegar samband komst aftur
á milli landanna.
Arið 1946 var ég viðloðandi
heimilið hjá þeim. Kom til þess aö
fara á skóla. Það lýsir Erling vel
að hann tók sér fri frá vinnu
heilan dag og fór með mig á skól-
ann, sem var skammt fró Sorö.
Ekki skildi hann við mig fyrr en
hann hafði talað við skólastjórann
og fullvissað sig um að allt væri í
lagi. Þá var striðið nýafstaðið og
oft var talað um það sem skeð
hafði ó þeim árunt. Erling hafði
tekið þátt í andspyrnuhreyfing-
unni og mæðgurnar minntust
stundum ó hvað biðin hafi verið
þeim löng þegar þær sátu fram
eftir nóttum og biðu þess að hann
kæmi heim. Eitt atvik skemmtu
þau sér oft við a< rifja upp. Það
var eftir stríð. íslendingar keppt-
ust við að senda vinum og ættingj-
um pakka. Þau fengu tilkynningu
um pakka á pósthúsi, og Erling
Framliald af bls. 21
um, má ekki sjást hér, þótt ná-
kvæmlega sama efni, aðeins
mörgum klukkutímum styttra,
megi sýna í islenzka sjónvarpinu i
smáskömmtum.
Það hlýtur að teljast mannrétt-
indamál i landi, sem er einangruð
frá öðrum löndum á jafn raun-
hæfan hátt og ísland er, að hafa
frelsi til þess að velja eða hafna
þeim tækjum eða þeirri aðstöðu,
sem er i landinu, og alfarið á sviði
fjölmiðla, i hvaða formi sem er.
Við verðum þess ekki umkomin
að ná til erlendra sjónvarpsstöðva
á næstu árum, litasjónvarp til al-
mennrar notkunar verður heldur
ekki staðreynd hér í bráð, jafnvel
ekki „stereo“-útvarp.
Landsmenn eiga því kröfu til
alþingismanna hvar í flokki sem
þeir standa, að þeir taki þetta mál
til tafarlausrar endurskoðunar og
hlutist til um, að sú aðstaða sem
til staðar er á Keflavíkurflugvelli
til sjónvarpsútsendinga verði nýtt
i þágu allra landsmanna, en
sjálfspyntingarstefna fámennra
hópa öfgamanna ráði ekki ferð-
inni. Þetta mál fellur ekki í
gleymsku, þótt reynt verði að
þagga niður, og þótt þjóðarat-
kvæðagreiðsla hefði úrslitaáhrif í
þessu máli, er hún þess virði, til
þess að sanna, hvort Islendingar
almennt fylgja frjálsræði í reynd
eða vilja lúta sjálfsp.vntingar-
stefnu nokkurra öfgamanna.
SKOBÆR
Við
bjóöum
10%
afslátt þessa viku.
SKÓBÆR, LAUGAVEGI 49.
32? SIG6A V/öGA g ^ILVERAU
/6-7
)ú, íg, wsr
A 'WANA í WR6UN'
V£6AR Éá m 49
<5>£)/-LA \ Yl/ér
SO/.UNO
VlfNU