Morgunblaðið - 07.11.1976, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. NOVEMBER 1976
15
PAKISTAN
NÝLEGA heimsótti
ég í.Karatsji pakist-
anskan þingmann,
Sjerbaz Khan Maz-
arí að nafni. Hann
er andstæðingur
Zúlfikars Alis
Bhúttós, forsætis-
ráðherra. Þegar við
Mazarí kvöddumst
sagði hann: „Ætli
þú mætir ekki vin-
um okkar utar I
götunni; þeir eru
vanalega I litlum
bíl, ég held hann sé
blár i dag.“ Og það
stóð heima. Tveim-
ur dögum síðar fór
ég út á land að
heimsækja konu
annars andstæð-
ings Bhúttós. Mað-
ur hennar situr í
fangelsi fyrir and-
stöðuna. Þegar ég
kom voru þar fyrir
aðrir „vinir“. Þeir
númerin af. Þeir handtóku mig svo sem ekki og
yfirleitt höfðust þeir ekki að. En þeir biðu þarna og
fylgdust með öllu, sem fram fór.*
Nú er mjög kvartað um það í Pakistan, að Bhúttó
sé ráðinn i þvi að uppræta alla stjórnarandstöðu.
Það eru ekki aðeins andstæðingar hans á þingi, sem
kvarta um þetta, en líka fjöldi manna, sem ekki
taka beinlínis þátt i stjórnmálum. Og Bhúttó lætur
sér ekki nægja að setja menn til höfuðs andstæð-
ingum sínum svo, sem ég lýsti áðan. Hann lætur
lika stinga þeim inn. Flestir þeir fangar eru bornir
óljósum sökum. Og bannað er að leya þá úr haldi
með fé. Þeir voru flestir gripnir samkvæmt neyðar-
lögum svo nefndum, sem eru ákaflega rúm. Þau
voru upphaflega ætluð til „öryggis ríkisins". Nú
segja andstæðingar Bhúttós að hann beiti þeam til
að setja niður stjórnarandstöðuna. Hann stefni að
eanræði og þingræðið verði bráðum fyrir bí.
Bhúttó, fyrir sitt leyti, segir þetta hugaróra eina.
Það er rétt, sem Bhúttó hefur margoft sagt, að
pólitískir fangar eru miklum mun færri I Pakistan
en nágrannarákjum þess Iran og Indlandi. Enn
fremur má telja það, að Bhúttó fer ekki illa með
fanga sina, og áreiðanlega lætur hann ekki pynta
þá. Slík grimmd er honum ekki eiginleg. Þar að
auki hugsar hann liklega sem svo, að einhvern tíma
gæti skipt um hlutverk. Þá kæmi sér illa að hafa
leikið andstæðingana grátt. Bhúttó þekkir fang-
elsislífið líka af eigin raun; hann sat inni um skeið
upp úr 1960.
Þrátt fyrir þetta óttast æ fleiri, að komi til
einræðis. Bhúttó ræður þjóðþinginu alveg. Hann
hefur sett stjórnmálaumræðum í landinu skorður;
harðbannað er að halda almenna fundi. Þá ganga
ljótar sögur af ýmiss konar ofbeldi. Sagt er, að
stjórnin hafi látið ræna ýmsum andstæðingum sín-
um. Sumum hafi hún aftur á móti boðið fé og
bitlinga, nema hvort tveggja sé. Það er llka eftir-
tektarvert, að gamlir samherjar Bhúttós týna æ
tölunni. Sumir hafa verið fangelsaðir, aðrir burt-
reknir eða þeim sagt upp störfum sínum. Þetta eru
vinstrimenn, flestar hverjir, sumir kommúnistar;
þeir komu Bhúttó forðum til valdanna, sem hann
beitir þá nú.
Það er ótvírætt, að Bhúttó leggur mikið kapp á
það að treysta stöðu sína. Og hann virðist orðinn
allfastur í sessi. Að minnsta kosti verður ekki séð,
að neinn einstakur gæti velt honum. Herinn er
honum tryggur og meðan svo er verður sennilega
iítið að gert.
Það var athyglisvert, er Bhúttó bjóst til að taka á
móti Khaled, konungi Sádiarabíu, fyrir stuttu.
-Bhúttó flutti þá inn norðurkóreanska sérfræðinga i
fagnaðarlátum og lét þá kenna nokkrum þúsundum
barna að fagna skipulega með því móti, sem Hitleri
sáluga var þóknanlegast og Kím 11 Súng hefir
dálæti á. Bhúttó fór nefnilega til Norður-Kóreu
einu sinni og sá þá svona fjöldafagnað. Trúði hann
einhverjum fyrir því eftir heimkomuna, að sér
hefði þótt meira til þeirra sýninga koma en annars,
er hann hefði séð um dagana. En hann bætti þvi
við, að sér hefði lika „staðið stuggur af þeirn".
Það er álit margra, að Bhúttó geti enn látið gott
af sér leiða, þrátt fyrir það, sem á undan er gengið.
Og það er góðs viti, að honum þótti ekki aðeins
mikið koma til hinna skipulögðu fagnaðarláta i
Norðurkóreu, honum stóð einnig stuggur af þeim
Það er þá kannski von enn...
— GAVIN YOIJNG.
Bhutto
sýnir
klærnar
voru i jeppa og höfðu tekið
HIR0HIT0
„Meinlaus
moðhaus”-
eða stríðs-
glæpamaður?
Á miðvikudaginn kemur verður
hálfrar aldar stjórnarafmæli
Hiróhítós Japanskeisara haldið
hátíðlegt. Híróhitó hefur setið
lengur á tróni en nokkur annar
Japanskeisari og fimm árum leng-
ur en afi hans, sá frægi keisari
Meiji.
Rikisstjórnin ætlar að standa
fyrir mikilli hátið. En auk þess
hefur hún hvatt til almennra
hátíðahalda um allt Japan. Meinið
er, að ekki allir Japanir telja
ástæðu til fagnaðar. Sumir ætla
jafnvel að hunza afmælið alveg;
það eru vinstrimenn mestan part
og meðal þeirra ýmsir mikils hátt-
ar menn, Mínóte borgarstjóri I
Tókió til dæmis.
Kommúnistar hafa lagzt manna
helzt gegn hátíðahöldunum. Aðal-
ritari kommúnistaflokksins sagði
fyrir skömmu, að hátiðahöldin
kynnu að brjóta I bága við
stjórnarskrána. Keisarinn hefði
komið til ríkis meðan stjórnar-
skrá Meijl, afa hans, gilti enn.
Hann varð þá þegar alvaldur
Japanskeisari. Það samrýmist
ekki þéirri lýðræðisreglu, að vald-
ið skuli hjá þjóðinni. Sú regla er I
stjórnarskránni, sem lögfest var
eftir heimsstyrjöldina seinni
(keisarinn lýsti sig reyndar sam-
þykkan þessari kenningú, er
hann lagði af „guðdóm" sinn I
stríðslokin).
Sósíalistar eru mannflestir
þeirra, sem eru á móti hátíðahöld-
unum. Þeir hafa þegar lýst yfir
því, að þeir muni hunza afmælið.
Það vakti athygli alþjóðar þegar
einn þeirra, borgarstjórinn I
Tókió, gekk fram fyrir skjöldu I
þessum afmælisdeildum og sagð-
ist ekki geta fyrirgefið keisaran-
um fyrstu tuttugu árin I stjórnar-
KEISARINN — Suður eru stað-
ráðnir að mæta ekki I veislunni
hans
tlð hans og mundi þvl ekki koma
til hátlðahaldanna. Þessi tuttugu
ár, sem borgarstjórinn átti við,
voru árin 1926—1945; á þeim
tlma réðu hægrisinnaðir hern-
aðarvinir öllu I Japan. Þeir öttu
Japönum að lokum I stríðið og
urðu þeir gjörsigraðir svo, sem
kunnugt er.
Mínóbe borgarstjóri sagði, að
keisarinn væri „mennskur" sam-
kvæmt núgildandi stjórnarskrá,
en hefði verið „guðlegur" eftir
þeirri gömlu. Kvaðst Mínóbe ekki
með neinu móti geta fagnað hálfr-
ar aldar stjórnarafmæli keisar-
ans, þar sem fyrirstrlðsárin 20
væru innifalin. Þættist hann vita,
að margir væru sama ^sinnis og
teldi hann sig fulltrua þeirra
allra, er hann sæti heima. Kveðst
Minóbe upp frá þvl hafa fengið
ótal orðsendingar frá fólki, sem
væri honum sammála um það, að
keisarinn hefði átt slna sök á
stríðinu.
Skoðanir manna á því máli hafa
verið skiptar alla tið frá stríðslok-
um. Sumir halda þvl fram, að
keisarinn hafi aðeins verið mein-
laus og ráðlitill moðhaus, hafi
aldrei getað komið orðum að skoð-
unum sínum og þvi slður fylgt
þeim fram. Strlðssinnarnir i rlkis-
stjórnunum hafi getað farið sínu
fram án þess að hann skipti sér af
því; hafi hann látið átölulaust, að
þeir leiddu ósköp yfir þjóðina.
Það fylgir þessari kenningu, að
keisarinn hafi einungis einu sinni
gripið til sinna ráða. Það var þeg-
ar hann kom því til leiðar, að
Japanir gengu að uppgjafarskil-
málum bandamanna. En það var
sem sé I seinasta lagi. Þessa kenn-
ingu aðhylltust Bandaríkjamenn
og vildu þeir hafa keisarann
áfram, töldu, að ella yrði Japön-
um alls ekki stjórnað.
Félögum Bandarlkjamanna I
stríðinu þótti þessi kenning aftur
á móti ekki trúleg. Og þeir vildu
að Híróhító keisari yrði dæmdur
og tekinn af fyrir stríðsglæpi. Það
álit hefur nú fengið nokkra stoð i
bók mikilli, sem bandarískur rit-
höfundur, David Bergamlnl, tók
saman um Japansstjórnir á milli-
strlðsárunum og kallaði „Hið
keisaralega samsæri“ (bókin er
sjaldfundin i Japan og er það
skiljanlegt). Bergamínl lá árum
saman I japönskum stjórnarskjöl-
um og eftir það þótti honum tvl-
mælalaust, að keisarinn hefði
ekki einungis verið meðmæltur
stefnu ríkisstjórna sinni milli
strlða, en hefði beanlinis mælt
upp I þeim strlðsgleðina (—eða,
öllu heldur, látið ættingja slna
mæla fyrir sinn munn).
Hlróhltó keisari hefur verið
heldur fámáll um þetta efni. Hef-
ur ekki hafzt annað upp úr hon-
um en einstök athugasemd á
blaðamannafundi. I það sinn
komst hann svo að orða, að „á þvl
tlmabili, sem um ræddi, hefði
gerzt ýmislegt" er sér „félli
miður".
— MARKMURRAY.
26600'
Höfum kaupanda að 4ra — 5 herb. íbúð í
Árbæjarhverfi. íbúðin þarf ekki að losna fyrr en
í október 1 977.
Fasteignaþjónustan
Austurstræti 17 (SiHi& Vaídi)
slmi 26600
Raðhús í Seljahverfi
á kostakjörum
240 fm endaraðhús, sem afhendist uppsteypt
nú þegar. Uppi: 4 herb.og bað. Miðhæð: Stofa,
skáli, sjónvarpsherb, eldhús* o.fl. í kj
Tómstundaherb. geymsla, þvottahús o.fl. Útb.
3.5—4 miilj. Teikn á skrifstofunni.
Eignamiðlunin
Vonarstræti 12,
Sími 27711
Sigurðu Ólason
BEZT FRA ÞER ?
GLERIN
HJÁLPA ÞÉR
FJÆR BG NffR
í ÞESSU HAGKVÆMA
GLERI ERU ENGAR
TRUFLANDI BROTLÍNUR
STILLING AUGANS TIL ÞESS AÐ
SJÁ SKÝRT í HVAÐA R)ÁHLÆGÐ
SEM ER GERIST ÁREYNSLULAUST
ÞESSI GLER FÁST HJÁ:
GLERAUGNAVERZLUNIN
LINSAN
AcJalstræti 9.
sími 15055