Morgunblaðið - 14.11.1976, Blaðsíða 13

44
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. NÓVEMBER 1976

Slagbrandnr spyr:
Hvíekkí
innlenda
pliitu-
snnða?
ÞÁTTUR diskóteka i íslenskri
skemmtanamenningu fer sífellt
vaxandi og um leið þáttur þeirra
manna sem stjórna tónlistarflutningi
á slikum stöðum, — þ.e. plötusnúð
anna svonefndu. í umræðum manna
um ágæti þessara skemmtistaða eru
skoðanir skiptar og hafa plötu
snúðarnir sjálfir ekki farið varhluta
af gagnrýni af ýmsu tagi. Er
skammst að minnast ritdeilna, sem i
sumar risu út af blámanni einum,
Charlie að nafni, sem þá hélt um
stjórnvöl hljómborðstækjanna i
Sesari. Þótti ýmsum sá blakki full
..amerikanseraður" fyrir landann
sem von var, enda mun pilturinn sá
vera alinn upp í ,,soul" og „diskó/
stemningu New Yorkborgar. Sesar
hefur nú lótið Charlie sigla sinn sjó,
og ráðið til sín enskan plötusnúð,
Johnny Mason, sem kvað hafa lang-
an feril að baki i greininni og ollum
hnútum kunnugur i breskum tón-
listarheimi.
Það sem fer i taugarnar á Slag-
brandi í þessu sambandi er það, að
staðirnir skuli endilega þurfa að
„troða upp" með uflendinga i starfi
plötusnúða (Það skal tekið skýrt
fram, að Sesar er ekki eini staðurinn
sem það gerir). Maður skyldi ætla,
að íslendingur þekkti betur til fóta-
burðar og tónlistarsmekks samlanda
sinna eins og dæmið um blökku-
manninn Charlie sannar áþreifan-
lega: Maðurinn hreinlega skildi ekki
„ þjóðarkarekter" islendinga og
drykkjusiði, en þessi atriði eru
samofin tónlistarsmekk. Starfið
getur fjandakornið ekki verið svo
erfitt eða flókið að það krefjist ein-
hverrar sérþekkingar. Þvert á móti
virðist Slagbrandi þetta vera „létt
verk og löðurmannlegt" (eins og
Grettir mælti forðum). Er mörlandan-
um nú ekki lengur treystandi til að
setja hljómplötur á fón eða velja lög
sem eru islenskum snapshúsagest-
um samboðin?? — Hvi þá ekki alveg
eins að ráða þýska útkastara,
franska matreiðslumenn eða ítalska
þjóna?? Slagbrandi er spurn.
íslenzk hljómsveit í Svíþjóð
ISLENZK hljómsveit hefur frá í
endaðan ágúst leikið á ýmsum
stöðum f Svíþjóð og vegnað vel, að
því er Slagbrandur hefur
fregnað. Hljómsveitina skipa þau
Janis Carol söngkona, Yngvi
Steinn Sigtryggsson, hljómborðs-
leikari, Ragnar Sigurðsson gítar-
leikari, Ingvar Arelíusson bassa-
leikari og Erlendur Svavarsson
trommuleikari. öll eru þau kunn
af störfum sínum á vettvangi
V________________________________
Islenzkra poppmála á undan-
förnum árum. Virðist gengi
þeirra í Sviþjóð staðfesting á því,
að fslenzkar hljómsveitir séu ekki
sfður gjaldgengar á hinum
Norðurlöndunum en hér og geti
lifað þar ágætu lffi.
— Myndir sýnir einn liðsmann
hljómsveitarinnar, Yngva Stein
við sænskan bjálkakofa í ná-
grenni Gautaborgar.
Lúdó 1959: Fremri röð:
Berti Möller og Elvar
Berg. Aftari röð: Hans
Jenson og Hans Kragh (
þá var sér mynd tekin af
Stefani).
Lúdó 1976: Hans
Kragh, Elvar Berg,
Stefan Jónsson og
Berti Möller.
Lúdó 1963: Fremri
röð: Arthur Moone,
Baldur Arngrfmsson.
Aftari röð. Rúnar
Georgsson, Sigurður
• Þórarinsson, Stefan
Jónsson, Hans Kragh
og Hans Jenson.
Lúdó 1961: Frá v.: Stefan
Jónsons, Sigurður Þórarins-
son, Hans Kragh, Olafur
Gunnarsson, Hans Jenson of
Sigurður Baldvinsson.
Lengi lifir...
... í gömlnm glæðnm
0 EKKI alis fyrir löngu lenti
SLAGBRANDUR fyrir tilviljun á
dansleik í Lækjarhvammi að
Hótel Sögu sem er, ut af fyrir sig,
ekki f frásögur færandi. Hins veg-
ar varð Slagbrandur þess fljót-
lega var, að eitthvað var þarna
öðruvfsi en hann hefur átt að
venjast á undanförnum árum á
fslenskum öldurhúsum. Það var
eins og stemmningin væri léttari
og frjálsiegri, — e.t.v. örlftið
gamaldags, og andi gamla
„gullaldarrokktfmabilsins" sveif
yfir vötnunum, enda ekki sökum
að spyrja: Á sviðinu mátti greina
gamalkunnug andlit frá bernsku-
skeiði rokksins hér á landi,
nokkrir liðsmenn LtJDÓ-
SEXTETTSINS sáluga ásamt
söngvaranum Stefáni Jónssyni.
0 Þeir sem komnir eru af sand-
kassaskeiðinu og e.t.v. nokkru
eldri minnast sjálfsagt Lúdó
sextettsins með fiðringi og eftir-
sjá enda var hljómsveitin um
tfma svo til einráð á markaði upp-
vaxandi rokkkynslóðar á árunum
upp úr 1958. Blómaskeið Lúdó
stóð frá árunum 1959—1964, —
eða eins og einhver sagði: „Þeir
fæddust með rokkinu og dóu með
þvf.“ Að vfsu má með nokkrum
rétti draga seinni hluta þessarar
fullyrðingar í efa þvf hljómsveit-
in hélt saman allt til ársins 1968
og í ljósi þess sem sagt var hér f
upphafi virðist enn lifa ágætlega
í glæðunum.
0 Þeir félagar f Lúdó gera það
heldur ekki endasleppt þvf
nýlega kom á markaðinn breið-
plata frá þeim sem á er að finna
mörg vinsælustu laganna frá
þessum árum. Einhverjum kann
að þykja platan vera full seint á
ferðinni enda lögin komin til ára
sinna og sum þeirra orðin allt að
20 ára gömul. En hvað um það,
platan (svo notuð séu orð útgef-
andans, Svavars Gests) — „er
bókstaflega rifin út“ — og menn
kæra sig kollótta um aldurinn.
Kjarnann 1 Lúdó við upptöku
plötunnar skipuðu þeir Stefán
Jónsson söngvari. Elvar Berg
(pfanó), Hans Kragh Júlfusson
(trommur) og Berti Möller (bassi
og söngur) en auk þeirra eru f
hinum ýmsu lögum, Baldur Arn-
grfmsson (gftar), Þorleifur Gfsla-
son (saxófónn) og Rúnar Georgs-
son (saxófónn) en þeir voru allir
meðlimir f Lúdó á sínum tfma.
Auk þess leikur Helgi Guðmunds-
son á munnhörpu í einu iagi og
Sigurður Rúnar Jónsson á fiðlu í
öðru og nokkrir blásturs- og
strengjahljóðfæraleikarar úr
Sinfóníunni aðstoða f nokkrum
lögum. Utsetningar annaðist Jón
Sigurðsson, en hann stjórnaði
æfingum hjá Lúdó sfðustu árin og
var bassaleikari hjá þeim um
skeið.
0 Sjálfsagt má ýmislegt að piötu
þessari finna varðandi tónlistar-
flutning og upptöku þótt ekki
verði farið út f þá sálma hér.
Platan markar engin þáttaskil f
fslenskri hljómplötuútgáfu enda
liggur í hlutarins eðli að tilgang-
urinn með útgáfu hennar hefur
ekki verið boðun neinnar fram-
þróunar eða formbyltingar f rokk-
tónlistinni. Hins vegar er hún
skemmtilegur minnisvarði um
hljómsveit sem skaraði fram úr á
sfnum tfma, — og um leið minnis-
varði um athyglisvert og fjörugt
tfmabil f þróun rokksins.
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. NÓVEMBER 1976
SUMIR hafa haft á orði, að bækur
hlytu að fara halloka fyrir plötum
og filmum fyrr eða síðar; fólk
væri svo örmagna eftir streitu-
kapphlaup velferðarþjóðfélags-
ins, að það megnaði ekki að lesa
bók og fletta blaðsíðunum, heldur
vildi það láta mata sig á tali, tón-
um og myndum af plötum, segul-
böndum, filmum og myndbönd-
um.
Bækurnar hafa þó löngum verið
Islendingum kærar og vfst er að
þær eru ákaflega vinsælar til jóla-
gjafa og bókaútgefendur miða út-
gáfutfmann f flestum tilvikum við
sfðustu vikurnar fyrir jól, þannig
að af verður svonefnt jólabóka-
flóð. — En plöturnar verða æ
vinsælli sem jólagjafir og nú er
farið að gæta sams konar fyrir-
bæris í þeirri útgáfustarfsemi og
með bækurnar; svo margar plötur
streyma á markaðinn síðustu vik-
urnar fyrir jól, að af verður jóla-
plötuflóð.
Sfðasta sunnudag taldi Slag-
brandur upp sextán stórar plötur,
sem nýkomnar voru á markað eða
væntanlegar eru næstu vikur, og
nú telur hann upp tíu stórar plöt-
ur í viðbót, sem einnig verða að
teljast til jólaplötuflóðsins.
Hjómplötuútgáfan Júdas hefur
nýverið sent frá sér tvær stórar
plötur og stefnir að því að koma
öðrum tveimur á markað fyrir jól;
Guðmundur Guðjónsson syngur
lög Sigfúsar Ilalldórssonar. Þetta
er fyrsta piatan sem Guðmundur
syngur inn á, enda þótt hann hafi
verið i hópi kunnustu einsöngv-
ara þjóðarinnar um langt skeið. A
plötunni eru sautján lög Sigfúsar,
nokkur ný, en önnur gömul og vel
þekkt. Sigfús leikur sjálfur á
píanóið á þessari plötu, sem hljóð-
rituð var i stúdíói Hljóðrita hf. I
Hafnarfirði.
„Söngvar um ástina“ — söng-
flokkur Eirfks Arna syngur is-
lenzka og erlend lög með fslenzk-
um textum. Eirfkur Árni Sig-
tryggsson kennari i Hafnarfirði
hefur æft og stjórnað blönduðum
kór sem flytur á plötunni átta
erlend lög úr ýmsum áttum, m.a.
eftir Burt Bacharac og Bítlana, og
tvö íslenzk lög eftir þá Sverri
Ólafsson og Guómund Jóhanns-
son. Textarnir eru allir á ís-
lenzku, eftir Þorstein Eggertsson,
Davfð Stefánsson, Guómund
Jóhannsson, Ómar Ragnarsson,
Eirík Arna og Helga Þórðarson,
auk þess sem einn texti er þýddur
úr sænsku. Eirfkur Árni annaóist
allar útsetningar fyrir kór og
hljóðfæri og stjórnaði flutningum
í upptökusal Hljóðrita i Hafnar-
firði, en undirleikarar voru ýmsir
kunnir hljóðfæraleikarar, m.a. úr
Júdas, Sinfóníunni og Eik.
„Eins og fætur toga“ — önnur
stóra platan sem hljómsveitin
Júdas lætur frá sér fara. Þar eru
tíu lög, öll eftir liðsmenn hljóm-
sveitarinnar og sjá höfundarnir
yfirleitt sjálfir um sönginn, hver i
sínu lagi. Yngvi Steinn Sigtryggs-
son samdi þrjú lög, Finnbogi
Kjartansson þrjú, Hrólfur Gunn-
arsson eitt og Magnús Kjartans-
son þrjú. Textarnir eru allir á
ísienzku, tveir þeirra eftir Vil-
hjálm Vilhjálmsson söngvara,
þeir fyrstu eftir hann sem komið
hafa á plötu, að sögn Jóns Ólafs-
sonar framkvæmdastjóra útgáf-
unnar. Aðrir höfundar texta eru
Gylfi Ægisson, Tómas Guðmunds-
son, Kristján frá Djúpalæk og
Þorsteinn Eggertsson. Auk liðs-
manna Júdasar koma ýmsir að-
stoðarhljóðfæraleikarar fram i
ýmsum hlutverkum á plötunni.
Hún var tekin upp hjá Hljóðrita i
Hafnarfirði á löngum tima með
hléum á milli, byrjað var I febrú-
ar, en verkinu lokið í október.
„Saumastofan** — þættir úr
leikriti Kjartans Ragnarssonar
sem sýnt hefur verið hjá Leikfé-
lagi Reykjavíkur að undanförnu
við miklar vinsældir. Á plötunni
eru öll lögin úr verkinu og einnig
valdir kaflar úr töluóu máli verks-
ins. Upptökum I stúdiói Hljóðrita
í Hafnarfirði Iauk fyrir nokkrum
dögum og er platan því ekki vænt-
anleg á markaó fyrr en rétt fyrir
jólin.
Tónaútgáfan á Akureyrui sendi
frá sér tvær stórar plötur fyrir
jólin, sem báðar voru hljóðritaóar
i tveggja rása stúdiói fyrirtækis-
ins á Akureyri undir stjórn Pálma
Stefánssonar framkvæmdastjóra,
en hann var fyrir nokkrum árum
einn liðsmanna hljómsveitar-
innar Póló. Plöturnar tvær eru:
„Eitt með öðru“ — safnplata,
þar sem þrjár hljómsveitir og
fjórir söngvarar flytja þrettán
lög, bæði ný islenzk lög og erlend
lög úr ýmsum áttum.
Söngvararnir eru þau Erla
Stefánsdóttir, Óðinn Valdimars-
son, Brynleifur Hallsson, sem lék
m.a. með hljómsveit Ingimars
Eydal um skeið, og Rafn Sveins-
son sem hefur verið lengi við tón-
listarflutning á Hótel KEA á
Akureyri. Hljómsveitirnar þrjár
eru Hjólið, Gustavus og hin um-
deilda hljómsveit Völundur. Á
plötuumslaginu er mynd sem
listamaðurinn Örn lngi gerði sér-
staklega fyrir útgáfuna og er um-
slagið þvi einnig málverkseftir-
prentun, að sögn Pálma Stefáns-
sonar í samtali við Slagbrand.
Einsöngs- og tvlsöngslög sem
þeir Jóhann Danielsson, tenór, og
Eirikur Stefánsson, barytón,
syngja vió undirleik Guðmundar
Jóhannssonar, þetta eru einkum
islenzk lög, m.a. gamlir slagarar
frá þvi fyrir nokkrum áratugum.
—O
Auk fyrrnefndra platna hefur
Slagbrandur haft spurnir af fjór-
um stórum plötum sem eru gefn-
ar út af tónlistarmönnunum sjálf-
um:
„Speglun" — plata hljóm-
sveitarinnar EIKAR. Þar eru sex
lög, þrjú eingöngu spiluð, en hin
þrjú einnig sungin. Fimm lag-
anna eru eftir liðsmenn hljóm-
sveitarinnar, en eitt er erlent, en i
nýrri útsetningu hljómsveitar-
innar. Textar eru allir á ensku.
Platan var hljóðrituð hjá Hljóð-
rita i Hafnarfirði sl. sumar. Auk
liðsmanna hljómsveitarinnar
koma þeir Ólafur Garðarson og
Axel Einarsson við sögu hljóð-
færaleiksins.
„Acting like a fool“ — plata
með lögum og enskum textum
eftir Axel Einarsson, sem áður
lék m.a. með Tilveru og íscross,
en er nú umboðsmaður Eikar.
Hann syngur sjálfur öll lögin og
leikur á gítar, en honum til að-
stoðar eru þrir liðsmenn Eikar,
þeir Lárus Grfmsson, Ólafur
Kolbeins og Haraldur Þorsteins-
son, og einnig Ölafur Garðarsson
trommuleikari. Hljóðriti hf. tók
plötuna upp.
„Mannlif“ plata með tónlist og
textum Jóhanns G. Jóhannssonar.
í'rá þessari plötu var sagt á
þessum siðum sl. sunnudag og
Slagbrandur hefur einnig sagt
áður frá plötunni, sem rekur lest-
ina:
„Fyrst á réttunni, svo á
röngunni", en það ku vera nafniö
á stóru plötunni sem Haukar
senda frá sér á næstunni. Utgef-
endur að henni eru þeir Gunn-
laugur Melsteð, driffjöður Hauka,
og Birgir Viðar Halldórsson hótel-
haldari i Vestmannaeyjum, að þvi
er Slagbrandurhefur fregnað.
FYRSTA spurningin sem Slag-
brandur bar upp, þegar hann hóf
viðtal við Jón Ólafsson, fram-
kvæmdastjóra plötuútgáfunnar
Júdas hf. á dögunum, leiddi í ljós,
að útgáfufyrirtækið hafði stein-
gleymt að halda upp á fyrsta
afmælið sitt fyrir nokkrum
vikum.
„Það hefur verið svo mikið að
gera,“ sagði Jón, „að maður hefur
alveg steingleymt þessu.“
Fyrirtækið telst stofnaó 15.
október 1975 og á því að baki
þrettán mánaða starfsferil. Á
þessum tima hefur það gert sam-
tals átta stórar plötur og eru sex
þeirra komnar út, en tvær þær
nýjustu koma á markað á
næstunni. Átta stórar plötur á
einu ári er umtalsvert framlag í
íslenzkri plötuútgáfu, en samt
hefur verið fremur hljótt um
fyrirtækið í fjölmiðlum, kannski
vegna þess að framkvæmdastjór-
inn, Jón Ólafsson, hefur ekki sótzt
eftir því að komast í sviðsljósið.
„Ég dró mig mikið til I hlé úr
poppviðskiptunum eftir
Nazareth-hljómleikana,“ sagði
Jón. Eins og menn rekur minni
til, háði Jón eftirminnilegt kapp-
hlaup við Ámunda Amundason
umboðsmann um samning við
hljómsveitina um aó leika á
hljómleikum hér á landi fyrir um
tveimur árum síðan. Jón sigraði i
kapphlaupinu, en sá sigur var
sannkallaður Pyrrhosarsigur (sjá
„Mannkynssögu handa grunn-
skólum“ eftir Jón R. Hjálmars-
son, bls. 33 um Pyrrhosarsigur),
því að Jón tapaði á hljómieika
haldinu. Hefur Ámundi þá vafa-
laust varpað öndinni léttar.
En siðan gerðist Jón umboðs-
maður hljómsveitarinnar Júdas
og átti um skeið aðild að umboðs-
fyrirtækinu Demant hf. Fyrir ári
siðan sendi hljómsveitin Júdas
frá sér sína fyrstu stóru plötu og
af því tilefni var stofnað sérstakt
hlutafélag, Júdas hf., til að gefa
plötuna út og aðrar plötur siðar.
Hefur Jón verið framkvæmda-
stjóri félagsins.
Á eftir plötu Júdasar komu
barnaplatan „Simmsalabimm"
með Ruth Reginalds, „Shadow
lady“ með lögum og ljóðum
Sigrúnar Harðardóttur,
„Happiness is just a ride away“
meó tónlist Magnúar Þórs Sig-
mundssonar, einsöngsplata
Guðmundar Guðjónssonar með
lögum Sigfúsar Halldórssonar og
„Söngvar um ástina“, plata söng-
flokks Eiriks Árna. Tvær plötur
eru svo væntanlegar annan tíðar,
ný plata Júdasar, „Eins og fætur
toga“, og „Saumastofan", þættir
úr leikriti Kjartans Ragnars-
sonar.
„Við stefnum að þvi að ná til
sem flestra," sagði Jón. „Júdas er
útgáfa fyrir alla f jölskylduna."
1 framhaldi af því var Jón
spurður hvort honum og félögum
hans úr Júdasi reyndist ekki
erfitt að vinna að útgáfu annarra
platna en poppplatna, þar sem
þeir væru sjálfir aldir upp í popp-
inu og hefðu lifaó og hrærzt í þvi
„Júdas er útgáfa fyrir alla fjöl-
skylduna," segir Jón: „Ein-
söngslög fyrir afa og ömmu,
söngflokkur fyrir pabba og
mömmu og barnaplata fyrir
þau yngstu."
svo lengi. Jón tók undir það, að
vissulega stæði poppið þeim næst,
en „það er margt sem maður
verður að gera til þess að geta
gert síðar það sem mann langar
mest til að gera. En svo kemur
það oft út þannig, að það sem
maður varð að gera reyndist
ekkert siður skemmtilegt en hitt
sem mann langaði að gera.”
Jón var spurður að því hvernig
það hefði æxlazt, að fyrirtækið
gaf út plötur Guðmundar og
Sigfúsar, söngflokks Eiriks Arna
og svo Saumastofuna:
„Ég frétti upphaflega af þvi, að
hjá hljóðvarpinu væru til upp-
tökur með söng Guðmundar og
leik Sigfúsar sem hefðu oft verið
leiknar. Fólk hefói svo spurt
mikið um þetta efni í hljómplötu-
verzlunum. Ég hafði samband við
Sigfús, sem er okkar fremsta tón-
skáld I dægurlagabransanum, og
svo var farið i að taka þetta allt
upp að nýju. Þeir fóru i stúdíó
Hljóðrita, héldu þar tiu tima
konsert og hafa aldrei verið i
betra formi.
Magnús Kjartansson var upp-
tökustjóri. Það er mikið atriði að
hafa við stjórnvölinn mann sem
er vanur stúdíóvinnu, jafnvel þótt
verið sé að hljóðrita með svo góð-
um listamönnum sem þeim
Guðmundi og Sigfúsi. Það þarf að
skapa vissan anda og andrúmsloft
i stúdióinu til að þetta heppnist
vel og til að ná því bezta fram hjá
listamönnunum og til þess eru
þaulvanir stúdióhljómlistarmenn
eins og Magnús hæfastir.
Upptakan á Saumastofunni
kom þannig til, að við Magnús
fórum í Iðnó með konunum okkar
að sjá verkið og fengum strax
áhuga á að gefa það út á plötu.
Þetta þróaðist siðan smátt og
smátt I samstarfi við Kjartan
Ragnarsson sem var mjög áhuga-
samur um þetta mál.
Söngflokk Eiriks Árna sá ég
fyrst og heyrði á 17. júni-
hátíðahöldum I Hafnarfirói, þar
sem ég bý, og fékk áhuga á að
gefa söng hans út á plötu og hún
var hljóðrituð í sumar.“
Af þessu má sjá, að viða leita
útgefendur fanga. En í lokin var
Jón spurður, hvort það væri ekki
of mikil útgáfa á einu ári að senda
átta plötur á markað? Væri ekki
hætta á kollsteypu, sérstaklega I
svo harðri samkeppni sem nú?
„Það fer eftir því hvernig að
útgáfunni er staðið," svaraði Jón
Ölafsson. „Það fer til dæmis eftir
þvi hve miklu maður ver I upp-
tökukostnað o.s.frv. Fyrsta plata
Júdasar var einhver dýrasta plata
sem hér hefur verið gerð. Hún
kostaði I heild um 5,4 milljónir
króna. Hún borgaði sig aldrei.
Siðan komu erfiðir timar, en nú
er ég búinn að rétta hallann við
og vel það. Við eigum eina mest
seldu barnaplötuna og plata Guð-
mundar og Sigfúsar hefur selzt I
eitt þúsund eintökum án þess að
hafa enn verið auglýst. Horfurnar
eru því góðar. Mér finnst Júdas
vera orðið eitt stærsta fyrirtækið í
þessari grein og það mun örugg-
lega halda velli. Ég á von á, að
ýmsir aðilar reynist hafa farið illa
út úr plötuútgáfunni að undan-
förnu, þegar dæmið verður gert
upp eftir áramótin, en Júdas verð-
ur ekki í þeim hópi.“
sh.
V