Morgunblaðið - 30.11.1976, Blaðsíða 14
38
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 1976
NOKKRAR undanfarnar helg-
ar hafa tslenzkir ungtemplarar
staðið fyrir námskeiðum fyrir
unglinga um vimugjafa og
áhrif þeirra. Námskeiðin hafa
fario fram I Ölfusborgum og
Kðpaseli, einn hópur dvaldi á
hvorum stað. Um slðustu helgi
var 4. námskeiðið I haust og því
hafa alls 8 hópar sótt slík náms-
keið á vegum Islenzkra ung-
templara. Formaður fslenzkra
ungtemplara er Halldór Árna-
son og var hann jafnframt
stjórnandi námskeiðsins, sem
var I Ölfushorgum um slðustu
helgi þegar Mbl. kom þar I
heimsókn. Rætt var við Halldór
og aðstoðarmenn hans, þá Hall-
dór Thóódórsson og Ragnar
Ingvarsson. Þeir voru spurðir
hverjir hefðu sótt þessi nám-
skeið:
—Það eru fyrst og fremst
unglingar úr 3. og 4. bekk gagn-
fræðaskóla, 15—16 ára ungling-
ar, og reynt er að veja eins
fjölbreyttan hóp og mögulegt
er. Við höfum samband við
nemendaráð og yfirkennara í
viðkomandi skólum og nokkr-
um úr hverjum bekk er éefinn
kostur á að koma. Við reynum
að fá þá sem eru leiðtogar í
bekkjum ef vera mætti að þær
gætu veitt öðrum í bekknum
einhverja fræðslu um það sem
fram kemur á námskeiðinu.
—Um þessa helgi erum við
með 19 ungliriga og eru þeir í
Réttarholtsskóla og Þingholts-
skóla í Kópavogi. Við förum
hingað á föstudagseftirmiðdegi
og dveljum fram á mánudag og
þess vegna er nauðsynlegt að
þeir fái fri á mánudeginum í
skólanum, en það er auðfengið
hjá skólayfirvöldunum.
Þeir sögðu að það væri áber-
andi að á leiðinni í Ölfusborgir
skiptust unglingarnir þannig í
bilinn að hópur úr hverjum
skóla sæti sér í bílnum, en á
leiðinni heim þá hefðu þau ver-
ið búin að „hrista sig saman“
svo að hópurinn úr Ölfusborg-
um sæti kanski sér og hópurinn
úr Kópaseli sér í bílnum.
MIKIÐ BYGGT UPP
A VIÐRÆÐUM OG
SKOOANASKIPTUM.
Þá lýstu þeir hvernig nám-
skeiðinu væri háttað.
Fluttur er einn fyrirlestur á
dag og fjallar hinn fyrsti um
viðhorf til efnanna, vímugjaf-
anna. Annar um efnin sjálf,
eiginleika þeirra og verkun, og
sá þriðji um vandamál sem eru
samfara þeim og neyslu þeirra.
Þessir fyrirlestrar eru byggð-
ir upp á sænskri bók, sem þeir
not,- hér í noskri útgáfu og búið
er að þýða úr henni kafla, sem
þátttakendur í námskeiðinu
fengu áður en þeir komu. Hall-
dór Árnason og aðstoðarmenn
hans flytja þessa fyrirlestra og
byggja sem sagt á þessari bók.
Varpa þeir fram spurningum
til umhugsunar fyrir ungling-
ana og síðan, eftir hvern fyrir-
lestur, er hópnum skipt nióur i
smærri hópa til að ræða það
sam fjallað hefur verið um.
Sögðu þeir félagar að ung-
lingarnir væru oft hissa á því
að þarna væri ekki um að ræða
beina fyrirlestra og tima eíns
og þau þekktu úr skólanum,
heldur væri reynt að byggja
eins mikið og mögulegt væri á
umræðum og þátttöku þeirra
sjálfra í þeim. Þá sögðu þeir að
þeir væru engir sérfræðingar í
þessum málum, þeir styddustu
við umrædda bók og greinar í
blöðum, en það væri mjög
brýnt að veitt væri í skólunum
fræðsla um þessa vímugjafa og
áhrif þeirra. Hana vantaði al-
gerlega í flestum skólum og það
þyrfti að fá sérfræðinga til að
fjalla um þessi mál. Það mætti
Iíka hugsa sér að svipuð nám-
skeið væru haldin en þá með
þátttöku slíkra sérfræðinga og
að riki og sveitarfélög tækju
meiri þátt í kostnaði við þau.
Eins og fyrr segir eru það
íslenzkir ungtemplarar sem
standa fyrir þessum námskeið-
um og voru nokkur haldin fyrr
i ár, nánar tiltekið í febrúar.
Þetta er mjög kostnaðarsamt og
sögðu þeir að veittur hefði ver-
ið nokkur styrkur til námskeið-
anna fyrr í ár, en ekki væri
St jórnendur námskeiðanna I Ölfusborgum: Ragnar Ingvarsson, Halldór Árnason og Halldór Theódórs-
son.
Viðhorf til
vímugjafa
vitað með vissu hvernig fjár-
málum lyktaði nú. Þátttakend-
ur greiða aðeins 500 kr. þátt-
tökugjald en sjá um fæði fyrir
sig sjálf, og gjaldið nægir varla
fyrir ferðakostnaði austur.
BYRJAÐ 1 REYKJAVlK.
Námskeiðin hefjast raun-
verulega í Reykjavik síðdegis á
föstudag og þá er heimsótt
fíkniefnadeiid lögreglunnar.
Þar sjá unglingarnir ýmis fíkni-
efna og þeim er kynnt starfsemi
deildarinnar. Sagði Halldór
Arnason að þeir hefðu mætt
miklum skilningi og fyrir-
greiðslu hjá fíkniefnadeildinni
og önnum kafnir starfsmenn
hennar hefðu getað gefið sér
tíma til að sinna þeim.
Eftir þá heimsókn er síóan
haldið úr bænum og fer annar
hópurinn í Kópasel og hinn í
Ölfusborgir, eins og fyrr segir.
Fyrsta kvöldið er kynningar-
kvöldvaka, farið i ýmsa leiki,
sem eru til þess að ungligarnir
kynnist og leiðbeinendurnir
kynna nokkrar umgengnisregl-
ur og ákveða nánar um þær I
samráði við unglingana sjálfa.
Eftir þetta fyrsta kvöld þekkja
allir alla og hópurinn er orðinn
velsamstæðum. Þeir félagar
sögðu að þegar að fyrirlestrun-
um kæmi væri mikið um spurn-
ingar og unglingarnir sýndu
mjög mikinn áhuga og vildu
vita mikið um verkan og áhrif
alls kyns fíkniefna. Það væri
greinilegt að fræðslu vantaði
því það eina sem þau hefðu
heyrt væru sögur og þær væru
oft ekki áreiðanlegar. -
ÁLYKTANIR SAMDAR.
Á því námskeiði sem haldið
var fyrir um hálfum mánuði
var mjög mikill áhugi og þátt-
takendur báðu um það af fyrra
bragði að fá að hitta Halldór og
aðstoðarmenn hans í vikunni
eftir námskeiðið til að fjalla
meira um málefni þess. Kvöld
eitt í vikunni eftir námskeiðið
hittist hópurinn, sem hafði
dvalið í Ölfusborgum 12.—15.
nóv, en það voru nemendur úr
Vogaskóla og Vörðuskóla og
sömdu þau eftirfarandi álykt-
anir:
Reglugerð um bindindis-.
fræðslu sem gefin var út árið
1956 er löngu úrelt. Þessu til
stuðnings bendum við á eftir-
farandi: a) Ofneyzla eiturlyfja
hér á landi er staðreynd. í stað
bindindisfræðslu ætti að koma
fræðsla um eðli og verkanir
vimugjafa almennt.
m
Viggó Jörgensen: Bara standa
fastur á sfnu og segja nei takk.
Hannes Þorsteinsson: Vantar
alveg fræðslu I skólunum
— Litið við á
námskeiði
íslenzkra
ungtemplara
um fíkniefni
og áhrif þeirra
b) Okkar reynsla er sú að því
sem næst engin fræðsla eigi sér
stað í skólakerfinu um vimu-
gjafa.
c) Til þess að slík fræðsla nái
sem beztum árangri er nauð-
synlegt að draga fram raun-
veruleikann t.d. i formi kvik-
mynda. Fræðsla um vimugjafa
skal fyrst og fremst vera hlut-
dræg. Leggja skal ríka áherzlu
á hópvinnustörf svo virkja
megi sem flesta nemendur.
Þá ályktuðu nemendur í
sömu skólum einnig um fikni-
efnamál á fundi sinum:
1. Fjölga ber verulega mönnum
í Fikniefnadeild lögreglunnar.
2. Bæta þarf tækjakost Fíkni-
efnadeildarinnar eftir þörfum.
Ljóst er að deildin er mjög van-
búin tækjakosti.
3. Allir þeir peningar sem tekn-
ir eru við sölu eða kaup á fikni-
efnum eiga að renna til rann-
sókna á fíkniefnamálum.
4. Herða ber eftirlit með útgáfu
lyfseðla á róandi lyfjum.
Svana Lfsa Davfðsdóttir og Rúna Baldvinsdóttir voru mjög ánægðar
með námskeiðið og sögðu að það hefði veitt þeim mikla fræðslu um
áhrif ffkniefna.
5. Þyngja skal refsingar fyrir
smygl og sölu áfengis.
6. Gefa skal lögreglunni frjáls-
ari hendur við rannsóknir á
fíkniefnamálum.
7. Auka ber fræðslu um eðli og
verkanir vímugjafa.
8. Fjölmiðlar mættu fjalla
meira um fíkniefni.
Halldór Árnason sagði að
þessi fundur með unglingunum
sýndi það að áhugi þeirra væri
raunverulegur á þessu máli og
þetta væri skemmtilegt dæmi
um frumkvæði þeirra.
AUÐVELTFYRIR
UNGLINGA AÐ
KOMAST YFIR ÁFENGI.
Við ræddum við nokkraþátt-
takendur í námskeiðinu og hitt-
um fyrst að máli tvær stöllur,
þær Svönu LIsu Davíðsdóttur
sem er nemandi í Þinghólsskóla
og Rúnu Baldvinsdóttur, nem-
anda í M.R.
—Þetta er alveg stórkostlega
gaman sögðu þær þegar þær
voru spurðar hvernig þeim lík-
aði námskeiðin.
—Það er alveg nauðsynlegt
fyrir hvern mann að vita eitt-
hvað um fíkniefni. Við vissum
eitthvað áður, en ekki nærri
eins mikið að við höfum fengið
að vita hér. Hér höfum við líka
kynnzt hvert öðru vel, þetta eru
sumt skólafélagar sem maður
hefur séð á hverjum degi en
ekkert þekkt.
Þær hafa báðar starfað með
Islenzkum ungtemplurum og
sögðu að margir hefðu furðu-
legar hugmyndir um hvað færi
fram á vegum bindindisfélaga
og þær voru á einu máli um að
það þyrfti að kynna meira starf-
semi hinna ýmsu bindindisfél-
aga. Þær sögðu að sumir segðu
við þær: „Ferlega áttu gott að
drekka ekki — ég kann ekki að
skemmta mér öðruvisi".
Þá barst talið að því að
drykkjuskapur væri vaxandi
meðal unglinga og þær voru
spurðar að því hvort unglingar
ættu þá auðvelt með að komast
yfir áfengi.
—Já það virðist vera mjög
auðvelt, sumir láta kaupa fyrir
sig, og aðrir geta keypt sjálfir,
jafnvel 16 ára krakkar, og þau
þurfa aldrei að sýna nafnskýr-
teini. Þetta á frekar við um
stelpur. En annars er þetta ekk-
ert tjnglingavandamál, það er
alveg eins foreldravandamál.
Foreldrar sem drekka sjálfir
geta varla skammað sín eigin
börn fyrir að koma drukkin
heim, þau gera þetta sjálf og
hafa að miklu leyti haft þetta
fyrir börnunum. Börn sem eru
frá heimilum þar sem ekki er
haft vín um hönd hafa engan
áhuga á þvi að smakka það.
MUNDU HUGSA SIG
UM TVISVAR.
Þá var rætt við tvo pilta,
Hannes Þorsteinsson úr
Þinghólsskóla og Viggó
Jörgensen- úr Réttarholtsskóla,
báðir 15 ára.
„Ég hef lært mikið hér,“
sagði Hannes, „mikið um áhrif
vimugjafa, sérstaklega fikni-
efna og það hefur verið farið
mjög vel i það. Ég vissi nokkuð
um áhrif ýmissa fíkniefna, ég
hef nokkuð mikinn áhuga á
þessu og hef lesið nokkuð um
þetta, en nú veit ég milu
rneira."
Viggó hafði þetta um
námskeiðið að segja: „Þetta
fræðir mann mjög mikið um
áhrif þéssara efna og maður
myndi örugglega hugsa sig um
tvisvar áður en maður færi út í
svona neyzlu, en það gera það
kannski allir. Nú veit maður
miklu meira og getur frekar
tekið þátt I umræðum milli
manna um þessi mál.“
Þeir sögðu að unglingar
tækju oft stórt stökk þegar þeir
kæmu í gagnfræðaskóla, úr
barnaskóianum, þá væru mjög
margir sem gengju sér fyrsta
sopann. Aðspurðir um hvort
þeir héldu að mikið væri um
neyzlu eiturlyfja hér á landi
sögðu þeir, að hún væri senni-
lega glettilega mikil og frekar
Framhald á bls. 41.