Morgunblaðið - 26.06.1977, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. JUNÍ 1977
JAPAN/MENNTAMÁL
Ofurkapp
foreldranna
er að eyði-
leggjabörnin
Hún hefur löngum þótt hörð
samkeppnin í Japan. Miklar kröf-
ur eru gerðar til manna allt frá
unga aldri; þeir verða jafnvel að
hafa háskólapróf til þess að fá
almenna skrifstofuvinnu. E.t.v.
leiðir eitthvað gott af þessari
hörku. En hún hefur líka ýmsa
ókosti í för með sér. Eða finnst
mönnum ekki fulllangt gengið,
þegar fjögurra ára gömul börn
eru komin með magasár af sam-
keppni...?
Það var læknir nokkur, Masa-
yoshi Namiki að nafni, sem veittu
því athygli, að börn og unglingar,
sem hann hafði skipti af, kvört-
uðu furðulega oft um magakvalir.
Hann fór að rannsaka þetta, smíð-
aði sér „trefjasjá", sem hann kall-
aði svo og er nokkurs konar
myndavél, sem hægt er að slaka
niður f iður manna. Þegar hann
fór að kíkja innan í börn, sem
kvörtuðu um magakvalir, komst
hann að því, að þau kvörtuðu
hreint ekki að ástæðulausu: þau
voru nefnilega með magasár. Og
það reyndist ótrúlega algengt.
Hvorki fleiri né færri en 30%
allra þeirra barna, sem Namiki
skoðaði á árunum 1974—1976,
reyndust hafa magasár á ýmsum
stigum. 1% þeirra var yngra en
fjögurra ára, en einna flest voru á
aldrinum 10—-14 ára.
Miki komst svo að orði, að í
„öðru hverju tilviki hefði verið
greinileg tengsl með magasárinu
og því, að barnið reis ekki undir
kröfunum, sem gerðar voru til
þess heima fyrir og í skólanum".
Hann bætti því við, að það kynni
að koma á -daginn, að „börnunum
nú á dögum stafaði mest hætta af
foreldrum sínum“.
Samkeppnin hefst þegar í smá-
barnaskólum. Þá þegar er farið að
keyra börnin áfram. Markmiðið
er, að þau komist í „almennileg-
an“ skóla. „Almennilegir" skólar
eru fáir og foreldrum þykir miklu
varða, að börn þeirra komist I þá;
það er nefnilega eina leiðin til
velgengni.
Auðvitað mistekst alltaf ein-
hverjum börnum. Þau komast
aldrei öll í „almennilega" skóla.
Það hefúr lengi tíðkazt i Japan, að
menn styttu sér aldur, ef þeir
„brygðust" þannig foreldrum sín-
um. Og sjálfsmorð áf þessum sök-
um hafa orðið æ algengari á und-
anförnum árum. Hinir, sem
„bregðast“ en lifa það af fá aftur
á móti magasár.
Namiki segir framgirni foreldr-
arnna slíka, að þeir þrjózkist í
lengstu lög og viðurkenni það
ekki fyrr en í fulla hnefana, að
börn þeirra séu komin með maga-
sár. „Þeir hugsa með sér, að mað-
ur sé bara að ýkja; það sé ekkert
að krökkunum nema meinlaus
kveisa. Haldi maður þvf fram eft-
ir sem áður, að barn þurfi læknis-
hjálpar segja foreldrarnir oft, að
það sé útilokað að það leggist inn I
sjúkrahús. Það megi alls ekki
vera að því! Og takist manni að
telja foreldrunum hughvarf veit
maður ekki fyrri til en þeir birt-
ast í næsta heimsóknartíma með
fangið fullt af námsbókum handa
veslings barninu. Þegar þar er
komið sögu er þeim oftast boðið
að kíkja í trefjasjána og litast um
í maga barnsins. Flestir foreldrar
láta sér segjast, þegar þeir sjá
magasárið eigin augum...“
Hér eru nokkur dæmi úr skýrsl-
um Namikis: Níu ár gömul telpa
var neydd til þess að sækja ball-
ett- og píanótíma á daginn eftir að
kennslu lauk í barnaskólanum.
Nú komst móðir hennar að því, að
dóttir nágrannanna sótti þrjá sér-
tíma á daginn. Það þoldi móðirin
ekki — og innritaði dóttur sína á
námskeið i ensku talmáli. Var
hún þá farin að sækja þrjá sér-
tfma á dag. Mánuði eftir, að hún
byrjaði í enskutímunum, fór hún
að selja upp blóði. Hún reyndist
komin með stórt magasár.
Annað dæmi af níu ára gömlum
dreng. Faðir hans var lftt mennt-
aður; hafði ekki nema gagnfræða-
próf. Móður drengsins hafði alltaf
þótt þetta leitt og var hún staðráð-
in f þvf, að sá fitli skyldi komast
lengra. Varð hann að sækja þrjá
sértfma á hverju kvöldi, þar á
meðal tíma i ensku talmáli. Þeir
voru honum aflerfióir vegna þess,
að hann átti við málgalla að stríða
— stamaði ákaflega. Enda leið
ekki á löngu þar til blóð fór að
ganga upp úr honum.
Þriðja dæmið er af 14 ára
dreng. Faðir hans var læknir og
langaði ákaflega til þess, að son-
urinn fetaði í fótspor sin. Var
drengnum haldið mjög að námi og
brýnt fyrir honum sýknt og heil-
agt, að hann yrði að iá háar eink-
unnir. Jafnvel fluttu þau móðir
hans að heiman og settust að í
húsi rétt hjá skólanum svo að
drengurinn þyrfti sem allra stytzt
að fara og hefði þá þeim mun
meiri tíma til lestrar! Drengurinn
var síkvartandi um magakvalir.
En þvi var engu sinnt lengi vel.
Það kom svo i ljós við læknisskoð-
un, að hann var bæði með maga-
sár og sár f skeifugörn.
„Ein 80% þeirra barna, sem ég
skoðaði," segir Namiki, „voru
neydd til þess að sækja sértima
eftir reglulegan skólatima, og for-
eldrar þeirra lögðu mjög fast að
þeim. Stundum var því líkast, að
lif barnanna ylti á nokkrum eink-
unnastigum...
.. .Það er tiltölulega auðvelt að
lækna magasár í börnum og ung-
lingum. En það er ekki nóg. Aðal-
meinið er eftir sem áður. Það er
viðhorf foreldranna. Sú skoðun
að börn þeirra verði að „komast
áfram“, hvað sem það kosti. Þetta
mein er verra viðureignar en
magasárið. Og verði það ekki upp-
rætt verður magasárið ekki held-
ur upprætt..
—MARK MURRAY.
FÓLKSFJÖLGUN
Indverjar
haf a ekki
undan að
seð ja alla
nýju
munnana
INDVERJAR eru hér um bil
620 milljónir talsins. Þeim
fjölgar geysihratt, um nærri 1 3
milljónir á ári. Það eru jafn-
margir og búa í Ástralíu. Ríkis-
stjórn Indiru Gandhi reyndi að
draga úr offjölguninni og efndi
til víðtækra ófrjósemisaðgerða
um landið. Til dæmis að nefna
voru sjö milljónir manna gerðar
ófrjóar í fyrra. En þessar að-
gerðir urðu ákaflega óvinsælar,
enda gengu yfirvöld fram af
allmikilli hörku. Varð það ríkis-
stjórninni að lokum að falli;
Kongressflokkur Indiru stó-
tapaði sem kunnugt er i síðustu
SANJAY — Gekk fram af hörku og
situr nú uppi meS syndina.
þingkosningum og hrökklaðist
frá völdum. Hann hafði þá ver-
ið í stjórn í 30 ár samfleytt.
Kom nú til vaida samsteypu-
stjórn. En um leið var endi
bundinn á allar tilraunir til þess
aðdraga úroffjölgun Indverja.
Hinir rétttrúuðu Hindúar,
Óttastu lyft-
ur? Þorirðu
ekki á sjó?
FÆLNI, eða fóbía, er þaS kallaS,
þegar mönnum stendur óstjórnlegur
og óviSráSanlegur ótti af ákveSnum
hlutum eSa aSstæSum, sem almennt
þykja ekkert óttaleg. Fælni verSur
ósjaldan rakin til einhverra áfalla,
sem menn hafa orSið fyrir á barns-
aldri. Hún getur veriS ákaflega erfiS
viSureignar. menn geta ekki varizt
skelfingunni þótt þeim sé fullljóst,
aS hún á ekki viS nein rök aS stySj-
ast, er I rauninni alveg „ástæSu-
laus"
Fælni er af ýmsu tagi. Sumar fæl-
ast vatn og grlpur þá ósjálfrátt of-
boS. þegar þeir þurfa aS fara I vatn
eSa heyra þaS renna. ASrir mega
ekki til þess hugsa aS fara inn I lyftu
og stirSna upp af skelfingu. ef þeir
neySast til þess. Enn aSrir missa
stjórn á sér ef þeir lokast inni I litlu
herbergi, þurfa aS fara út á ber-
svæSi, horfa niSur úr mikilli hæS, sjá
kónguló, lenda I mannþröng. Og þá
er „sjóhræSsla" fyrirbæri sem ýmsir
kannast viS.
SálkönnuSum hefur oft tekizt aS
uppræta fælni meS því aS grafast
fyrir um orsakir hennar. Hvort
tveggja er þó aS þaS getur reynzt
seinlegt, og aldrei munu nema fáir af
öllum fjöldanum hljóta bata meS
þeirri aSferS. En sálfræSingar f
Munsterháskóla hafa nú tekiS sér
fyrir hendur aS reyna aS hemja fælni
f stórum stfl. Þeir fara öSru vlsi aS en
sálkönnuSirnir — hirSa ekki um aS
leita orsaka fælninnar hjá hverjum
sjúklingi og uppræta hana en reyna
þess f staS aS fræSa þá um orsakir
og ferli fælni yfirleitt.
Sálf ræSingarnir reyndu þetta á
stórum hópi manna. Þeir útveguSu
sjúklingana þannig, aS þeir auglýstu
i dagblöSum og buSu öllum. sm
haldnir væru einhvers konar fælni aS
koma og gangast undir „andfælnis-
þjálfun". Nærri hundraS manns á
ýmsum aldri svöruSu þessum auglýs-
ingum Þegar til kom reyndust þó 56
þeirra svo illa haldnir, aS ekkert varS
fyrir þá gert. Þeir, sem eftir urSu.
fóru fyrst á sex daga námskeiS.
Hlýddu þeir á fyrirlestra I sjö tlma á
degi hverjum. Þar voru þeir fræddir
Itarlega um sálrænar orsakir og af-
leiSingar fælni og hinna ýmsu
mynda, sem hún kann aS taka á sig.
Jafnframt var hverjum og einum
sagt nokkuS um þá sérstöku fælni,
sem hann var haldinn. Loks var lýst
margvíslegum aSstæSum, sem vakiS
geta fælni, og gefin ýmis ráS, sem aS
gagni mega koma viS sUkar aSstður.
Svo var aS athuga hvern árangur
fræSslan hefSi boriS. Voru menn nú
látnir gangast undir þolraunir, ýmist
einsamlir eSa með öSrum, og stofn-
að til aðstæSna svipaðra þeim, sem
áður höfðu jafnan vakið þeim óvið-
ráðanlegt ofboS eða skelfingu. Áttu
þeir aS reyna að beita skynseminni
og þeirri þekkingu, sem þeim hafSi
bætzt á námskeiðinu, til þess að
hemja ótta sinn og bægja honum frá
sér.
ÞaS. sem eftir var tfmans gekkst
fólkiS svo undir æ erfiSari próf. Þeg-
ar upp var staðið reyndust nfu
manns af hverjum tfu hafa batnað
fælnin svo. aS þeim var mikiS til
horfinn óttinn við þær aðstæSur.
sem áður höfSu rænt þá allri sjálf-
stjórn. . . .
— HERMANN M. STEINER.
Eitt i 'i • \
þjóðarmorð
Hryðjuverk og fjöldamorð mega nú heita daglegt
brauð. Sum eins og týnast þð í fréttunum og fara
nánast fram í kyrrþey. Svosem eins og ógnirnar sem
hér segir frá.
„Ekki er ósennilegt, að með-
ferðin á Austur-Timorbúum sé,
tiltölulega, grófasta mannrétt-
indabrot, sem uppvfst hefur
orðið í heiminum í seinni tíð.“
Þessi orð eru úr skýrslu, sem
James Dunn, fyrrverandi aðal-
ræðismaður Ástralfu á Austur-
Timor, tók saman um hryðju-
verk Indónesa þar í landi.
Skýrsluna byggði hann m.a. á
framhurði sjónarvotta, sem flú-
ið höfðu eyna og komizt til
Portúgals. Indónesíust jórn
varð ókvæða við, þegar skýrsl-
an birtist. Mikil reiði varð f
Ástralíu, og B :ndarfkjaþing
tók sér þegar fyrir hendur að
kanna málið.
Dunn bar það fyrir mannrétt-
indanefnd fulltrúadeildar
Bandarfkjaþings, að Indónesar
væru búnir að myrða 50—100
þúsund Austur-Timorbúa,
þ.e.a.s. 10—20% þjóðarinnar,
frá því í desember 1975. Það
var þá, sem Indónesar réðust
inn í Austur-Timor. Áður var
hún nýlenda Portúgala. En töl-
urnar, sem Dunn nefndi, hafði
hann úr viðtölum við eina 200
flóttamenn, sem komnir voru
frá Austur-Timor til Portúgals.
Sögðu þeir, að morðöld rfkti f
landinu. Dæmi væru til þess, að
Indónesar hefðu strádrepið
alla íbúa heilla þorpa fyrir
grun um það, að þeir væru
hlynntir svonefndum Bylt-
ingarframverði frjálsrar Aust-
ur-Timor“ (FRETILIN). Einu
sinni fór fram opinber aftaka
barna og kvenna á hafnarbakk-
anum f höfuðborginni, Dili.
öðru sinni voru 2000 manna
felld með vélbyssuskothrfð
fyrir þá sök að hafa andæft þvf,
I HÖFUÐBORGINNI — Meðal
annarra hryðjuverka var opin-
ber aftaka kvenna og barna.