Alþýðublaðið - 24.12.1930, Blaðsíða 10

10
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
rðlablað 1930.
greádd e&a lánuð, og hyilurnar
fyltar aftur. ! heimahúsum er
mlkið um að vera. Kopar, eyr,
sálfur' og gull-stáss er gljáð, það
er pvegið og sópað og rusLinu er
hent burt — suður fýrir tjörn,
alt er sópað og fágað — nema
götumar. Snjórinn treðst og
dökknar. En kann ske forsjónin
verði svo mLLd, að láta snjóa á
aðfangadag, svo að jólamorgun-
i.nn verði hvitur og tær.
Á meðal peirra púsunda ,sem
eru á ferð um Reykjavíkufbæ
seánni hluta pessa dags, er Helgi.
Hann er tvitugur að aldri; at-
vinnulaus er hann og heilsulítill.
Alla sína fræðslu til mxmns og
handa hefir hann fengið í titnbur-
húsinu, sem stendur að austan
verðu við tjörnina, svo nærri má
geta, hversu mikil hans bóklega
peíiking er. Hann hefir ekkert
handverk lært og á pess vegna
©kki glæsilegt líf fyrir höndum
hér, par sem alt er svo takmarkað
<og pröngt. — En pað var nú
samt ekki pað, sem rikast var í
huga hans pessa stundiina. Nei;
pað voru jólin — hátíð gleðinnar
—, sem átti ríkastan pátt í huga
hans eins og annara. — Hann
velti pessu fyrír sér: Þúsundir
hlakka til jólanna af pví að geta
glatt sig og sína í ríkuni mæli
Bömin gleðjast yfir Jeikföngun-
nm, sem pau fá, og medru sæl-
gæti. Unglingarnir gleðjast yfir
örlæti foreldranna, sem ef til vill
annars eru fastir á hlutina. For-
eidrar og fullorðnir gíeðjasft yfir
pví, að geta glatt sjálfa sdg og
sina nánustu. En hvað pá um
hinn hópinn stóra ,sem er jafn-
vel stærri en nokkur veit og ekk-
ert hefir á milli handamxa? Víssu-
lega er peim sagt að gleöjast
— Snna huggun og traust í gaði.
Guð á að vera leikfang harnanna
snauðu. Guð á að vera matur
peirra, er svelta. Guð á að vera
klæðnaður pei.rra, sem klæðlitlir
eru. Guð á að vera húsnæði
peirra ,sem húsnæðislausir em.
Guð, — orðið tómt —; guð.
Guösljósið ósýnilega á að brenna
í staðinn fyrir vaxljósin og raf-
tnagnsljósin á jólatrjánum. — —
Guð — ?
Helgi ráfar petta áfram, óá-
kveðáö. Hann hefir verið atvinnu-
laus undan farna prjá mánuði.
Heimilið er pungt. Faðirinn er
drykkfeldur og fékk aðkienningu
af slagi fyrir nokkrum árum. —
Eftir götunum pjóta bifreiðar.
BLaðadrengir hrópa í sífellu. Frá
höfninni berast ýmisleg hijóð,
vélaskrölt og kveðjublástur skipa,
sem ýmist eru að koma eða fara.
Fyrir Helga varð lifið í svipion
líkast pví, pegar hann sem dreng-
ur lék sér í hringekjunni á í-
próttaveliinum og hraðinn var
orðinn svo mikill, að alt virtist
fljúga áfram.
„Ósköp hefisr pú verið Jengi
úti," sagði móðir Helga um ieið
og hann kom inn. „Hér hefir nú
kærfeikur guðs og mannanna að
eins sýnt sig á meðan pú varst
burtu."
„O-jæja; pað er þá ekki svo
oft, sem við verðuxn hans að
njótandi."
„Guð fyrirgefi pér að tala
svona. — Hvað heldur pú að al-
máttugui* guð hafi sent okkur? —
Hundrað krónmr í peningum."
„Og pær koma 'paðan, — þær
krónur ?“
„Ó-já; bfessuö konan sagði, að
guð hefði sent sig með pær.“
„í>að er andstyggilegt hjal.“
„Víst hefir guð sent góða óg
göfuga sál með pær. — Nú get-
um við verið glöð og ánægð
um jólin."
„Glöð og ánægð segir þú. En
mér finst nú, að sú gleði sé
einskis virði, sem er byggð á
gjöfum frá ókunnugu fólki. Skil-
uít pú ekki, að við ermn brenni-
merkt?“
„Erto genginn af vitinu, Helgi?
Hvernig er petta með þig?“
„Hvað sem pú heldur, ntamina!
þá vil ég heldur pyggja af sveit
um tíma, pví mér er pó gefimn
kostur á að borga pað aftor,
haldur en að pyggja ölmusu. —
Og pú tókst viö peningunum,
mamma ?“
„Já, Helgi ! — ég tók við peim.“
„Mamma! — í ’ájynsta skifti; —
pú hefir ekki athugað pað, að við
erarn hrennimerkt; —heimiiið er
stimplað.“
„1 öllum bæmum, Helgi! Þetta
er gefiö af góðu og guðhræddu
fólki, sem er fult af ma-nnkær-
leika og fómfý&i."
Helgi krepti hnerana og svitn-
aði undir orðum móður sinnar.
„Mamma! — Guðhxætt fólk! —
Mannkærleiki! Ég hata petta alt!
Guðhrætt fóik getur verið rétt-
íætíslaust; mannkærleikinn einnig.
— Þetta fólk viil ekkert fyrir
okkur gera. Það hendir í okkur
peningum. Það er ein af gixndum
þess. En í hvert skifti, sem við
þyggjum af pví ölmusur, fjarlæg-
ir pað okkur hinni einu sönnu
lífsgleði. Það skllur okkur ekki
og vill ekki skilja okkur. — Hvað
ætlai' pú að gera við pessa pen-
inga?“
„Guð fyrirgefi pér, Helgi! Við
höfum ekkert og blessuð jólin
em senn komin.“
„Það hlýzt emgin gleði af pess-
um peningum: — Að pú skyldir
taka við peim.“
„En — Helgi! Ég er pó móðir,
sem á hóp barna, -y- og ég elska
ykiair öll, Helgi minn! það veit
guð, að ég mun brosandi slíta
mínum síðustu kröftum, íjynir ykk-
UT.“
Það komu tár fram í augu
móðurinnar og hjarta hennar varð
órótt.
„Já, inamma! og við erum börn-
in pín, sem elskum pig og viljum
líða með þér. Við viljum heldUr
boröa viðbitsiaust rúgbrauð á
jólakvöldið en að þú pyggir ölm-
usur.“
Móðirin brast í grát; hendin
féll máttlaus niður með síðunni;
í henni hafði hún peningana, sem
nú féllu á gólfið.
„Taktu pá, Helgi! Brendu þá!“
stundi hún upp. „Ég hélt að það
vagri syndiaust að taka á heiðar-
legan hátt við peningum af guð-
hræddu fólki, Faðirinn fyrirgefi
mér.“
Helgi tók peningana upp og
fékk móður sinni pá.
„Ég tek ekki fram fyrir hendur
þínar, mamma! En ég er einlægur
við pig og segi pér það, sem ég
meina.“
Á Þorlákstnessu eftir miðjan
dag gekk Helgi út. Honum var
jþungt í huga, og fálátor var hann
við móður sína. En hún barðist
petta áfram. Mótlætið pekti hún
íbezt í pessu lífi, og hún var sæl
í sinni trú. Henni tök sárt til
drengsins síns, hve hann gat verið
orðinn breittur, og svo heilsu-
leysið; það var nú jafnvel mest
pvi að kenna. — En nú var eng-
inn tími ti,l að hugsa um slíka
hiuti. Blessuð jólin senn komin,
— og mikið gat hún nú gert.
Hundrað krónur! Já; fyrir guðs
náð gat hún nú lifað gleðileg
jól.
— Nú er liðið frarn yfir mið-
aftan, og móðir Helga er að fást
við sauma. Yngri systkini hans,
fjögur, eru einnig öll inni og
dunda vrið ,sitt hvað sér til á-
nægju. — Nú var gengið fremur
ógætiiega inn ganginn, og móöír-
in pekti fótatakið. Það var mað-
urinn hennax. Hún pekti petta
fótatak og vissi hvers kyns var.
Óþægileg vonhrigði fóru um
hjarta hennar og kviðá fylti brjóst
hennar. Höndin varð óstyrk og
hún Jagði frá sér flíkina, sem hún
var að sanma. Maður hennar var
drukkinn. Hann yrti ekki á neinn,
en settást andspænis henni á stól
við borðið. Móðirin barðist við
sjálfa sig. Hún átti sírrax veiku
hiáðar. Hún gat ekki sýnt honum
ástúð og íiefár aJt af átt erfitt
mieð að sýna homun samúð og
nærgætnJ síðan hann byrjaði á
pessu.
„AÖ pú skulir nú gera petta!
Gaztu ekki geymt það fram á
annan ? — Það er ekki mikið
hugsað um okkur hán.“
1 „Vertu ekki að pvi arna, kona.
— Ég hefi ekki drukkið fyrir
þína peniriga."
„Nei; pó ekki! — Að hafa petta
fyrir biessuðum bömunum.“
„Þér tekst nú kann ske upp í
kvöld,. Ekki veit ég hv*ar þú værir,
ef ekki væri ég.“
„Minstu ekki á pennan aum-
ingjaskap pinn. Þú ert sannar-
legur kross á pessu heimiiJi."
„En, kona! Þeir sannkristnu
©lska krosstákndð.“
Hann tók flöskuna upp úr vasa
sinum og drakk af henni síðasta
sopann; svo féll hann saman og
fram á borðið.
Móðirin stóð upp og gekk til
hans. „Að hafa pessa viöurstygð
fyrir bfessuðum börnunum" Hún
tók flösknna, sem var laus í lófa
hans, og fór með hana fram. Svo
gekk hún til hans aftur. „Samúel!
Ég held að bezt væri fyrir pig
að komast í rúmið.“ Hún preyf
í hann. „Hann er sofnaður fram
á borðið einis og fyrri daginn.“
Rétt í þessu kom Helgi inn.
Hann var dapur á svip.
„Hjálpaðu mér að koma honum
pabba píBum í rúmið. Hann er í
ástandinu sínu 1 góða nú einu
sinni.“
„Mamrna! Mér likar ekki hreim-
urinn í röddinni pinni, pegar
pabbi á í hlut.“
„Helgi, pú skilur ekki hvað pað
er fyrir konu, að eiga svona
mann.“
„Nei,, mamma, ég skil pað ekki.
en ég veit hvað pað er fyrir son
að eiga svona föður.“
„Pabbi, við skulum koma inn,
pabbi,“ sagði Helgi og klappaði
á öxl föður síns. „Dísa og Nonni,
hjálpið pið mér með að styðja
hann pabba, hann er svo las-
inn.“
„Lasiinn,“ sagði Nonni, sem er
11 ára gamall, „hann var fullur
og ekki lasinn."
„Pabbi er Jieilsulaus, Nonni, pú
befir ekki vit á að tala um svona
mál, komáð þið hérna og hjálpið
mér.“
Þau reistu hann frá borðinu,
en hann var þungur og máttlaus.
Helgi horfði á föður sinn, angu
hans voru brostin, vonlaust bros
og bitort var stirðnað á vörum
lrans. Helgi lokaði augunm og
beit saman tönnunum. „Pabbi,
elsku pabbi,“ andvarpaði hann.
Hann lagði hendurnar um hálsinn
á líkinu, sem féll máttlaust á
móti honum.
„Af hverju -ert þú að gráta,
mamma?“
„Góður guð sé mér næstur,
Helgi“
„Ég vona að pú hafir talað hlý-
lega við pabba áður en ég kom.“
Móðir hans svaraði ekki.
„Nei, Helgi," sagði Dísa, sem
e,r fábjáni — drykkjumannsdóttir.
„Svona Dísa mín, ég vii ekkert,
ekkert heyra.“
„Hjáipaðu mér að rúminu
mínu, Helgi, ég er svo þreytt."
„Mamma, víða út um landið
eru fauskar, sem hændafólkxð
tinir saman og brennir," tautaði
Helgi á leiðinni imr.
Nú voru bömin sofniuð og
Helgi slökti ljósið. Hann gekk
fram í stofuna, hann staðnæmd-
ist, þVí að hann heyrði grát móð-
ur sinnar. Atti hann að fara inn
til hennar? — Nei — hún er
fullorðiin kona o,g mötlætiö er
þroskandi.
Helgi gekk fram úx stofunni
pg inn í ’herbergi, sem lrúseigandi
hafði lánað fyrix líkið að standa
uppi i Þar brunnu þrjú vaxljós.
Helgi settist á stól. — „Víða úti
um landiö eru naktir fauskar, sem