Morgunblaðið - 10.12.1977, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. DESEMBER 1977
UNGTFOLK: Starfsfræösla Flugleiða í marz 1977.
Ungt fólk, nám og atvinna:
7 milljónir ungra
manna atvinnu-
lausar í Evrópu
Frá umræðum á Alþingi í gær
Guðmundur H. Garðarsson (S) mælti í gær í s.þ. fyrir tillögu
til þingsályktunar, sem hann flytur ásamt fjórum öðrum
þingmönnum Sjálfstæðisflokksins, þess efnis, að rikisstjórnin
láti fram fara athugun á vinnuaflsþörf íslenzkra atvinnuvega í
nánustu framtið með sérstöku tilliti til atvinnumöguleika
ungs fólks. Ganga skal úr skugga um, hvort æskilegt jafnvægi
er milli menntunar ungs fólks annars vegar og eðlilegra þarfa
atvinnuveganna hins vegar i þeim efnum. Athuguninni skal
lokið fyrir áramót 1 978/ 1 979.
GHG sagði m a að eitt mesta
vandamál nútímaþjóðfélaga væri að
tryggja ungu fólki atvinnu i samræmi
v.ð menntun og hæfni í svonefndum
velferðarríkjum hafi síðustu ár komið
fram alvarlegir gallar í skipulagningu
og samræmingu mennta- og atvinnu-
mála, með þeim afleiðingum, að millj-
ónir ungra manna, 25 ára og yngri, fái
enga atvinnu Þannig séu 7 milljónir
manna undir 25 ára aldri atvinnu-
lausar í aðildarrikjum OECD. Það er
u.þ.b. 40% atvinnuleysingja i þess-
um ríkjum Efnahags- og framfara-
stofnunar Evrópu.
Hérlendis hefur þessarar þróunar
ekki orðið vart i neinum mæli, enda
þörf þjóðarinnar fyrir hvers konar
menntun þegna sinna rík Hætta er þó
á því að hér bryddi á þessu ósamræmi
í menntun og atvinnueftirspurn áður
en langur tími líður, ef ekkert verður að
gert, ekki sízt þar sem skólakerf.ð sé
ekki nægilega sniðið að þörfum at-
vinnugreinanna og tengsl þess við at-
vinnulifið. sem ber uppi þjóðfélagið,
nær ekkert
FHG minnti á Þmgsályktun Ragn
hildar Helgadóttur (S) um hliðstætt
efni fyrir nokkrum árum, sem gefið hafi
góða raun Rétt sé nú að taka upp
sama þráðinn þann veg að ungt fólk,
sem er að velja sér námsbrautir, geti
tekið mið af atvinnulíkum að loknu
námi, svo námið komi bæði því og
þjóðfélaginu að gagni að því loknu
Það er ekki aðems þjóðinni óhag-
kvæmt að langt og kostnaðarsamt nám
einstaklinga nýtist ekki í þjóðarbú-
skapnum, sagði Guðmundur, heldur
getur það haft óbætanleg áhrif á líf og
feril hvers manns, að finna ekki störf
við sitt hæfi i samfélaginu. er hann
kemur út á vinnumarkaðinn Þar af
leiðir að slík könnun, sem tillaga mín
fer fram á, og haldbærar upplýsingar
um atvinnumöguleika fram í tíma séu
viðvarandi — og skólakerfið taki mið í
starfi sinu af staðreyndum þess samfé-
lags, sem það er hluti af
Ein þjóð í
V-Evrópu án
atvinnuleysis
Benedikt Gröndal (A) lýsti stuðn-
mgi við tillöguna. enda væri hún bæði
þörf og aðkallandi Við værum að vísu
eina þjóðin í V-Evrópu, sem ekki byggi
við víðtækt atvinnuleysi, þó tíma-
bundnar aðstæður gætu leitt til stað-
bundins atvinnuleysis einstakra byggð-
arlaga Em mál gætu þróazt til þeirrar
alvöru, sem blasti við ungu fólki víðast
um álfuna Atvinnuleysi væri ekki ein-
ungis vandamál sérhæfðs ungs fólks,
heldur ekki síður fólks með skemmri
skólagöngu Þegar þrengdi að væri og
reynslan sú að konur yrðu fyrst fyrir, ef
fækka þyrfti starfsfólki
Benedikt vakti athygli á þeirri hættu,
sem því væri samfara. að ungt fólk
sætti víðtæku atvinnuleysi og fylltist
andúð út í samfélag sitt Tillaga þessi
væri góðra gjalda verð og hana bæri
að styðja
Mesta bölið
Friðjón Þórðarson (S) talck atvinnu-
leysi mikið böl, bæði etnstaklingum og
þjóðum í tíð núverandi ríkisstjórnar
hefði tekizt að tryggja atvinnuöryggi
um allt land, öfugt við það sem verið
hefði í nágrannaríkjum Annað mál
væri að þessi tillag^ væri tímabær til
að tengja saman skólakerfið og at-
vinnulífið í landinu, samræma mennt-
un og atvinnulíkur Skólakerfið ætti
ekki að vera villuljós í atvinnulegu tilliti
fremur en öðrum, heldur leiðarljós.
sem lagt gæti gildar líkur um framþró-
un atvinnumöguleika fyrir nemendur,
er að sérnámi kæmi, sem viðkomandi
gætu tekið tillit til, samhliða persónu-
bundnum hæfileikum og hugðarefnum
v.ð námsval sitt
Tiltækar og
haldgóðar
upplýsingar
Ragnhildur Helgadóttir (S) lagði
áherzlu á nauðsyn viðvarandi könnun-
ar á vinnuaflsþörf íslenzkra atvinnu-
vega og þess, að haldbærar upplýsing-
ar um þá þörf væru tiltækar ungu fólki.
er það gerði upp hug sinn um nám, er
nýtast mætti því á lífsleiðinni til at-
vinnu og hamingju Menntun er mátt-
ur, sagði hún, en til þess að sá máttur
nýtist emstaklmgi og þjóðfélagi, þarf
hann að eiga starfsmöguleika, er námi
hans lýkur Ragnhildur sagði margt
góOtcf ^tarfsfífóhftá í menntamálaráðu-
neytinu Þar ætti að vera hægt að
vinna slikar upplýsingar í hendur ungu
fólki, sem varpi nokkru Ijósi fram í
næstu framtíð um vinnuaflsþörf í þjóð-
félaginu
Ragnhildur kom víða við í máli sínu,
ræddi m a um vanda kvenna i at-
vinnulífi, einkum húsmæðra, er kæmu
á vinnumarkað, eftir að hafa komið
börnum sinum upp Þessar konur
byggju oft að reynslu, þekkingu og
starfshæfni, sem gerðu þær að fyrsta
flokks starfskröftum, en mætti oft
óþarfa tortryggni
H reyft þörfu
og góðu máli.
Lúðvik Jósepsson (Abl) sagði hér
hreyft þörfu og góðu máli Slík upplýs-
ingasöfnun væri þó ekki auðunnin
Marka þyrfti samhliða ákveðna stefnu
um þróun atvinnulífs í landinu. Hann
minnti á fyrri atvinnuspár Þjóðhags-
stofnunar og þar áður Efnahagsstofn-
unar Þær spár hefði falið i sér liklegan
samdrátt atvinnutækifæra í sjávarút-
vegi og landbuðnaði, en aukningu í
iðnaði og þjónustugreinum Reynslan
hefði ekki orðið fyllilega eftir þessu
Atvinnutækifæri í iðnaði, einkum i
framleiðsluiðnaði, hefðu ekki aukizt
Það hefði hins vegar gerzt i ýmsum
störfum tengdum sjávarútvegi, þ e. úr-
vinnslu
Lúðvík sagði að mest hefði aukning
samt orðið í þjónustu- og stjórnsýslu-
greinum Nefndi hann bankana, trygg-
ingafélögin og stofnanir ýmiss konar
Hins vegar hefði ekki verið horft sem
skyldi til möguleika i sjávarútvegi
Þetta væru spor í ranga átt Máske
hefði skólakerfið beint áhuga um of að
þessum greinum umfram hefðbundna
atvinnuvegi þjóðarinnar, samhliða
ónógri stefnumörkun í atvinnuþróun í
landinu
Góðar undirtektir
þakkaðar
GHG þakkaði góðar undirtektir und-
ir tillögu flutningsmanna Tók hann
undir orð LJó um stöðu skólakerfisins
og ónóg tengsl þess við samfélagið
umhverfis, þe það atvinnulíf, er
brauðfæddi þjóðina Hann tók einnig
undir þau orð LJó að ónýttir væru
ýmsir möguleikar í fiskiðnaði, þó þar
hefðu stærstir áfangar náðst í útflutn-
mgsframleiðslu þjóðarinnar Nefndi
hann atriði, sem væru íhugunarefni,
s.s þurrvinnslu fisks í salt o fl GHG
tók og dæmi, sem cjerzt hefði, og e.t.v.
mætti endurtaka á öðrum sviðum, þ e
það flugnám nokkurra ungra manna á
árunum kringum 1950, sem þróazt
hefði í alþjóðlega þjónustu á borð við
Framhald á fífs’ 26
Þingfréttir í stuttu máli
Lífeyrissjóðir og fjárfesting:
Jöfn lán til
eldra húsnæðis
og nýsmíði
— ef nýtt lagafrumvarp verður samþykkt
Fjármálaráðherra svaraði
nýlega fyrirspurnum frá Pétri
Sigurðssyni (S) um ráð-
stöfunarfé lifeyrissjóða. í
svari ráðherra kom m.a. fram
að lifeyrissjóðakerfið (Lif-
eyrissjóðir ASÍ, Opinberir líf-
eyrissjóðir og aðrir lífeyris-
sjóðir) hefðu keypt skulda-
bréf af Byggingarsjóði ríkis-
ins fyrir 8,3 milljarða króna
á árabilinu 1971 — 76, að
báðum meðtöldum.
Kaup lífeyrissjóða á verð-
tryggðum skuldabréfum
Framkvæmdasjóðs íslands á
árunum 1 973 — 1976 nam
samtals tæplega 1.4 millj-
arði króna. Þá hafa eftirtaldir
fjárfestingalánasjóðir selt
skuldabréf til lífeyrissjóða
1972 — 1976: Lífeyrissjóð-
ur bænda/Stofnlánadeild
landbúnaðarins 15, 57,
105, 141 og 152 m. kr.
tilgreind ár; Lífeyrissjóður
bænda/Veðdeild Búnaðar-
banka íslands 25, 25, 35,
50 og 60 m. kr. tilgreind ár;
Lífeyrissjóður verzlunar-
manna/Verzlunarsjóður 28,
30, 61, 60 og 100 m. kr.
tilgreind ár og Lífeyrissjóður
1975, sem vóru mikilvægir
áfangar í þeirri viðleitni.
Frumvarpinu fylgir ítarleg og
vel rökstudd greinargerð.
Aldursmörk og
ellilífeyrir
Karvel Pálmason (SFV),
Garðar Sigurðsson (Abl) og
Gylfi Þ. Gíslason flytja frum-
varp til laga um lækkun
aldursmarks þeirra er rétt
hafa til ellilifeyris úr 67 og
60 í tveimur undantekn-
ingartilfellum. Hið fyrra nær
til sjómanna, þ.e. manna er
stundað hafa sjó i a.m.k. 35
ár. Þeir skulu hafa rétt til
ellilífeyris 60 ára. Hafi maður
stundað sjómennsku sem
aðalstarf i 40 ár á hann rétt á
50% viðbótarlifeyri, er hann
nær sextugu. Hin síðari
undantekningin er um ekkj-
ur. Þær skulu fá fullan ellilif-
eyri sextugar í stað sextíu og
sjö ára.
Rekstrar- og
afurðalán bænda
Ragnar Arnalds og fimm
aðrir þingmenn Alþýðu-
bandalags flytja eftirfarandi
tillögu til þingsályktunar.
Útlán og skuldabréfakaup lífevrissjóda 1971 —1976.
SÍS/Stofnlánadeild sam-
vinnufélaga 14 m. kr.
(1975) og 8 m. kr. (1976)
Húsnæðismálastofnun/
eldra húsnæði
Ingvar Gislason (F) og
Tómas Árnason (F) flytja
frumvarp til breytinga á lög-
um um Húsnæðismálastofn-
un rikisins, þarsem lánum til
kaupa á eldra húsnæði og
kostnaðarsamra endurbóta á
eldra húsnæði eru færð
meðal „frumverkefna Bygg-
ingarsjóðs". Hér um nokkra
stefnubreytingu að ræða í þá
átt að auka endingu og nota-
gildi eldra húsnæðis og færa
lánafyrirgreiðslu til jafns við
nýsmiði. Þessi breyting hefði
mikilvægt gildi fyrir nýtingu
fjárfestingar, sem til staðarer
í eldri borgarhverfum og
byggðarlögum. Þá þjónar
þetta frumvarpsákvæði hús-
verndunarsjónarmiðum en
minna má á Húsfriðunarkafla
þjóðminjalaga frá 1969 og
stofnun Húsfriðunarsjóðs frá
Alþingi ályktar að fela
rikisstjórninni að gera ráð-
stafanir til að tryggja bænd-
um viðunandi rekstrar- og
afurðalán.
Rekstrarlán til sauðfjárbú-
skapar verði aukin þannig,
að þau verði a.m k. 60% af
skilaverði við upphaf slátur-
tiðar og séu veitt jöfnum
höndum eftir þvi sem
rekstarkostnaður fellur til.
Afurðalán miðist víð að
sölufélögum sé kleift að
greiða minnst 90% af grund-
vallarverði við móttöku afurð-
anna. Lánin skulu breytast í
samræmi við heildsöluverð,
eins og það er ákveðið á
hverjum tima.
Uppgjörslán skulu nægja
til að greiða bændum grund-
vallarverð að fullu, eins og
það er í maímánuði á ári
hverju.
Fóðurbirgðalán (hafíslán)
miðist við, að nægar birgðir
fóðurvara séu tryggðar á
hafíssvæðinu til sex mánaða
frá áramótum.