Morgunblaðið - 02.07.1978, Blaðsíða 1

Bls. 33-56
Sunnudagur
2. júlí 1978
ÁNesi við Seltjöm fínnst
enginn minnisvarði
um Bjarna landlækni
Nœsta haust eru 200 ár liðin frá láti hans
Nesstofa á Seltjarnarnesi á sér ekki síður merka sögu
en Viðeyjarstofa Skúla fógeta. Þegar Bjarni Pálsson
var fyrstur manna skipaður landlæknir á íslandi með
konungsúrskurði árið 1760 fékk hann jörðina Nes við
Seltjörn til embættisbústaðar, en Nesstofa var reist úr
höggnum steini á árunum 1761 — 1765, en Bjarni flutti
þangað árið 1763. Þar starfaði hann alit til dauðadags
8. ágúst 1779, en næsta haust eru 200 ár iiðin frá láti
hans.
Bjarni er jarðaður að baki Nesstofu ásamt tveimur
börnum sinum, en á ióðinni er hvergi að finna nein
ummerki um gröf hans né hefur honum verið reistur
minnisvarði, sem verður að teljast nokkuð sérstakt þegar
um er að ræða eitt af stórmennum íslandssögunnar.
í Nesi kom Bjarni upp fyrsta vísinum að sjúkraskýli
á íslandi og lyf javerzlun en auk lækningastarf a stundaði
Bjarni jafnframt kennslu í lækningum og að honum
föllnum hafa menn sagt að læknakennsia hafi þá lifað
mikið blómaskeið hér á landi.
Nesstofa er nú að hálfu leyti í eigu ríkisins og að hálfu
í einkaeign, þ.e. í eign hjónanna Ólafar Gunnsteinsdóttur
og Jóhanns Óiafssonar. Jörðin Nes er 800 fm. að stærð
og í Nesstofu hafa margir mektarmenn búið og fyrir
utan það að þar var embættisbústaður landlækna, þá bjó
þar m.a. Benedikt Gröndal, sem kom við sögu í valdatíð
hundadagakonungs.
Með tilliti til byggingarstfls hússins, sögu þess og
aldurs er það furðulegt að það skuii ekki hafa verið
betur varðveitt sérstaklega þegar hugsað er um þær
háværu raddir sem uppi hafa verið um varðveiziu t.d.
Grjótaþorpsins þar sem stfll húsanna kemst ekki í
hálfkvisti við Nesstofu.
AJR
Jón Gunnlaugsson læknir
I Nesstofu
verður
komið upp
læknisfrœði-
legu sögu-
safni og
lyfjasafni
• Þeir eru ófáir sem nú
berjast fyrir því, að Nesstofa
verði varðveitt og færð til
sinnar upphaflegu gerðar, en
Jón Gunnlaugsson læknir,
sem búsettur eru á Seltjarn-
arnesi, er einn þeirra. Mbl.
snéri sér til hans og spurði
hann um þær hugmyndir sem
uppi væru um framtíð
hússins, en hann hefur m.a.
skrifað um Nesstofu í Mbl.
Jón sagði að hugmyndin
væri sú, að Nesstofa yrði færð
í sitt upprunalega horf eins
og gert hefði verið við
Viðeyjarstofu og þar komið
upp læknisfræðilegu sögu-
safni og lyfjasafni. En þar
stæði hnífurinn í kúnni að
ríkið væri aðeins eigandi að
húsinu til hálfs ennþá og
samningar um kaup á hinum
helmingnum hefðu eki tekizt
enn, en hann sagðist álíta það
mjög brýnt að samkomulag
næðist sem fyrst, ekki sízt
með tilliti til 200 ára dánar-
afmælis Bjarna landlæknis á
næsta ári.
Jón sagði að húsið þyrfti
gagngerrar lagfæringar við,
en út á viðhald eigenda
helmingsins í einkaeign væri
ekki hægt að setja. Hann
sagði jafnframt að
Rotary-klúbburinn á
Seltjarnarnesi ætlaði að
reyna sitt bezta til þess að
vinna að málefnum Nesstofu
og hann sagðist jafnframt
vona að það mál kæmist brátt
á rekspöl, en einstakir menn
hefðu þegar gefið fé til
varðveizlu hússins.