Morgunblaðið - 02.03.1979, Page 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. MARZ 1979
Umsjón Sighvatur Blöndahl
Heildarskatt-
heimta eykst
stöðugt hér
— stefnir í allt að 47% heildar-
skattheimtu sem hlutfall af
vergum þjóðartekjum á þessu ári
OFT ER rætt um, hversu mikil
heildarskattheimtan sé orðin hér
á landi og hiutfallstölur nefndar f
því sambandi. Eru þá heildar-
tekjur ríkissjóðs og sveitarfélaga
ýmist settar fram í hlutfalli við
þjóðarframieiðsluna eða þjóðar-
tekjur. Hvor viðmiðunin er notuð
skiptir talsverðu máli. í athugun
sem Verzlunarráð fslands hefur
gert á þessum málum hafa sér-
1976. Hér er ísland í 8. saeti, en
síðan hefur skattheimtan fyrst
lækkað og síðan aukizt. Áætlanir
benda til þess að hlutfallið hafi
verið um 45% 1978 og geti farið í
47% 1979. Erum við þá komnir
nokkuð ofarlega miðað við aðrar
þjóðir, sérstaklega þegar haft er í
huga, að okkar útgjöld til varnar-
mála eru engin, en þau eru veru-
legur útgjaldaliður meðal annarra
i
JUN SKATTHEIMTUNNAR, á árunum 1950-1960 eru skattar
vegna uppbótakerfisins dregnir frá. Hér er um að ræða innheimta
skatta og eru iðgjöld til almannatrygginga, skattar til Viðlagasjóðs og
oiíugjaldið meðtalið.
ULLARLOPI OG BAND
19 7 7 19 7 8
Magn í Upphæð í Meðal Magn í Upphæð í Meðal
'tonnum millj.kr verð p.kg. tonnum miilj.kr verð p.kg
LÖND:
Danmörk 151.9 208.8 1,374 127.9 278.1 2,174
Noregur 18.2 31.6 1,736 19.4 51.2 2,639
Svxþjóð 1.8 2.4 1,333 3.9 9.6 2,462
Austurríki 2.6 4.1 1,577 4.0 9.8 2,450
Bretland 45.1 69.3 1,537 53.3 121.2 2,274
Frakkland 18.4 24*1 1,310 21.4 44.5 2,079
Holland 7.0 9.8 1,400 1.6 3.7 2,312
Irland 3.2 4.5 1 ,406 0.0 0.0
ítalxa 14.0 19.0 1,357 20.0 34.8 1 ,740
Júgóslavía 22.4 30.1 1,344 20.0 41.1 2,055
Spann 0.5 1.0 2,000 0.3 0.7 2,333
V-Þýskal. 9.5 14.1 1,484 12.3 32.7 2 ,659
Bandaríkin 80.1 111.2 1,388 56.5 122.4 2,166
Kanada 17.6 25.8 1,466 43.2 104.5 2,419
Japan 1.6 2.2 1,375 53.4 114.9 2 152
Suður-Kórea 21.2 33.9 1,599 0.0 0.0
Astralía 7.2 11.1 1,542 9.9 20.0 2.020
önnur lönd 1.7 2.6 1,529 11.8 16.0 1,356
SAMTALS 424.0 605.6 1,428 458.9 1.005.2 2,190
Útflutningur á vörum úr ullarlopa og bandi jókst allnokkuð á s.l. ári miðað við árið á undan eða úr 424
tonnum að verðmæti rúmlega 605 milljónir króna í 458,9 tonn að verðmæti liðlega einn milljarður króna.
I útflutningnum voru þó miklar sveiflur því að útflutningur til Bandaríkjanna og Danmerkur minnkaði
verulega á sama tíma sem um verulega aukningu var að ræða til Japans og Kanada. Nánar má sjá
skiptinguna milli landa á meðfylgjandi töflu sem Útflutningsmiðstöð iðnaðarins hefur gefið út.
Tekjur ríkissjóðs af inn-
fluttum vörum hafa ekki
rýrnað við inngöngu í EFTA
í UMRÆÐU um tekjuþörf ríkis-
sjóðs er þeirri fullyrðingu oft
fleygt fram, að fríverzlunarsamn-
ingarnir við Evrópulöndin hafi
skert svo tekjur ríkissjóðs af
innfluttum vörum, að aukning
annarra tekna, t.d. söluskatts,
hafi reynzt nauðsynleg. Verzl-
unarráð íslands kannaði málið og
kom eftirfarandi fram:
Unnin var upp úr ríkisreikningi
samtala allra þeirra gjalda, sem
krafin eru af innfluttum vörum, og
sú tala reiknuð sem hlutfall af
CIF-verðmæti innfluttra vara, að
innflutningi skipa og flugvéla
undanskildum. Hér er um að ræða
almenn aðflutningsgjöld ásamt
hluta Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga,
innflutningsgjald af bensíni og
gúmmígjald, innflutningsgjald af
bifreiðum og bifhjólum, vörugjald
og sérstakt vörugjald, sölugjald af
innfluttum vörum, innflutnings-
gjald og leyfisgjald.
Samtals námu þessi gjöid 27,3%
af verðmæti innflutnings á árinu
1970, er við gengum í EFTA,
Fríverzlunarbandalag Evrópu. Á
árinu 1977 var hlutfallið það sama,
27,3% og áætlun Verzlunarráðsins
fyrir s.l. ár sýnir mjög svipað
hlutfall. Ekki bendir neitt til, að
hlutfallið fari sérstaklega lækk-
andi í ár, þrátt fyrir tollalækkanir
um áramót, ef 3% jöfnunargjald
verður tvöfaldað, enda hefur 16%
vörugjaldið hækkað í 18% og 30%
vörugjald verður innheimt allt
árið í ár. Meðfylgjandi línurit
sýnir þessar breytingar
1970-1977.
fræðingar þess talið réttast að
miða við vergar þjóðartekjur í
þessu sambandi, þ.e. samtölu
launa, leigu, vaxta, hagnaðar,
fyrningar og framleiðslustyrkja,
þar sem sú stærð stendur undir
skattheimtunni. Ef skattheimtan
er 100% af vergum þjóðartekjum,
ganga þær allar til hins opinbera.
Ef óbeinum sköttum er hins
vegar bætt við til þess að fá verga
þjóðarframleiðslu, þ.e. þjóðar-
tekjur á útsöluverði, eru óbeinir
skattar bæði í nefnara og teljara,
þegar hlutfallið er reiknað. Sú
reiknisaðferð mildar vöxt skatt-
heimtunnar, þar sem hún verður
með vexti óbeinna skatta. Einnig
verður samanburður milli landa
villandi, þar sem óbeinum sköttum
er beitt í mjög misríkum mæli til
að fjármagna opinber útgjöld.
Samanburður á heildarskat.t-
heimtu milli landa, miðað við
vergar þjóðartekjur, er afar fróð-
legur. Verzlunarráð Islands hefur
unnið tölur um slíka hlutfallslega
skattheimtu fyrir 18 lönd árið
þjóða. Samanburðurinn er þannig:
1. Svíþjóð 58,0%
2. Noregur 53,3%
3. Danmörk 52,7%
4. Holland 50,9%
5. Finnland 47,3%
6. Belgía 46,Ö%
7. Frakkland 45,0%
8. ísland 43,9%
9. V-Þýzkaland 41,1%
10. Bretland 40,6%
11. Kanada 39,2%
12. Ítalía 39,2%
13. Portúgal 36,6%
14. Sviss 32,0%
15. Grikkland 30,6%
16. Bandaríkin 30,1%
17. Japan 22,1%
18. Spánn 21,3%
Vöxtur skattheimtunnar hér-
lendis er fróðlegt atriði. Á árinu
1950 námu innheimtar skatttekjur
ríkis og sveitarfélaga 25,4% af
vergum þjóðartekjum, 34,5% 1960
og 36,1% 1970. Síðan hefur skatt-
heimtan enn vaxið og horfur
virðast á, að vöxturinn haldi
áfram.
PRJÖNAVÖRUR
Magn í Upphæð í Meðal Magn í Upphæð í Meöal
LÖND: tonnum millj.kr verð p.kg tonnum millj.kr verð p.kg
Danmörk 15.2 109.3 7 ,191 29.0 288.5 9,948
Færeyjar 0.8 3.3 4,125 0.7 5.5 7,857
Noregur 10.9 66.8 6,128 13.4 119.5 8,918
Svíþjóð 3.3 29.9 8,848 • 4.9 53.8 10 ,980
Austurríki 1.0 8.0 8,000 2.4 35.6 14 ,833
Bretl+írland 58.5 176.6 3.019 34.0 154.3 4,538
Frakkland 0.5 3.4 6’( 800 0.6 7.7 12,833
Holland 1.4 13.2 9 ,429 1.4 17.9 12,786
ítalía 3.1 32.2 10,387 5.1 62.2 12,196
Sovétríkin 270.2 958.9 3,549 77.1 453.7 5,885
Sviss 0.4 5.1 12 ,750 2.0 29.4 14,700
V-Þýskaland 37.6 312.0 8,298 29.2 384.1 13,154
B^ndaríkin 79.4 549.8 6,924 96.2 775.1 8,057
Kanada 14.6 116.9 8 ,007 29.6 335.8 11,345
önnur lönd 2.1 20.0 9,524 4.1 51.2 12,488
SAMTALS 499.0 2.405.4 4,820 329.7 2.774.3 8,415
VERULEGUR samdráttur varð í sölu prjónavara á erlendum markaði á síðasta ári að því er kemur fram í
yfirliti sem Útflutningsmiðstöð iðnaðarins hefur útbúið. Á s.l. ári voru seld um 330 tonn af prjónavöru að
verðmæti um tæplega 2,8 milljarðar króna miðað við 499 tonn árið 1977 að verðmæti rúmlega 2,4
milljarðar króna. Munar þarna langmest um þann gífurlega samdrátt sem varð í sölu prjónavara til
Sovétríkjanna eða úr 270 tonnum niður í 77 tonn eins og sést á meðfylgjandi töflu.