Morgunblaðið - 17.08.1979, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 17. ÁGÚST 1979
Stélið komið á þurrt.
W.W. Bulukin flugmaður:
„Islendingar geta
verið hreyknir af
þessum mönnum”
„NORÐMENNIRNIR, sem með unniö aö björgunum sem þessari
mór eru hér á landi, eru mjög til jafnaöar tvisvar á ári í þrjátíu
hrifnir af allri framkvœmd ár. Hann sagöi mér, aö hann
Þessa leiöangurs," sagöi Bulu- heföi aidrei veriö í leiöangri, sem
kin flugmaöur og fyrirliði heföi veriö jafn vel skipulagöur
norska hópsins, sem vann aö og þessi. Einnig var allur aöbún-
björgun vélarinnar úr Þjórsá. aöur til fyrirmyndar og þeir, sem
-Tryggve Skaug sem er reynd- leitaö var til, voru mjög hjálp-
astur norsku kafaranna hefur legir. Þess ber aö sjálfsögöu aö
geta, aö öll skipulagning verka er
einskis viröi ef enginn er til aö
vinna þaö sem vinna þarf. Á það
skorti ekki. Allir leiöangursmenn
voru einhuga, sýndu vinnuhörku
og ósérplægni, enda heföi vélin
aldrei náöst upp, heföi svo ekki
veriö. Ég held aö erfitt reynist aö
finna þjóö, þar sem eins duglegt
og iöiö fólk er að finna og hér á
íslandi," sagöi Bulukin.
„Þaö var stórkostlegt aö sjá
þegar öll tækin bárust okkur
kvöldiö áöur en hlutirnir fóru aö
ganga, ég hef aldrei séö neitt því
líkt. Allir voru einstaklega hjálp-
legir og þess ber aö sjálfsögöu
aö geta, aö allt var unniö í
sjálfboðavinnu. íslendingar geta
verið hreyknir af þessum mönn-
um, því ekkert heföi gerst ef allir
heföu ekki lagst á eitt, en þaö
geröu þeir vissulega.“
W.W. Bulukin.
Leo Gay:
„Ekki kynnst
annarri eins hörku
og vinnuþreki”
„Ég hef aldrei oröiö vitni aö Northrop-leiöangrinum sem ný-
annarri eins hörku og vinnu- lega lauk störfum.
Þreki og íslendingarnir sýndu
viö Þeasa flugvélarbjörgun," Leo GaT var her a vegum
sagði Leo Gay sem tók Þátt í Northrop-verksmiöjanna i
Bandarikjunum, en þær munu
sjá um aö koma vélinni í sýning-
arhæft ástand. „Þessi leiöangur
er þriöja verkefniö, sem ég tek
þátt í af þessu tagi, og hreifst ég
mjög af íslendingunum og þá
sérstaklega köfurunum og björg-
unarsveitinni Albert. Einnig var
ég undrandi á þeim góöu viötök-
um, sem viö hlutum hjá öllum
þeim, sem beönir voru um aö-
stoö, þaö má segja aö allir hafi
verið boönir og búnir til aö rétta
okkur hjálparhönd. Þaö var stór-
kostlegt aö sjá öll tækin, sem
komu aö ánni kvöldiö áöur en
vélin kom upp, krani, jaröýta og
vörubílar, og þá fóru hlutirnir aö
ganga. Þetta kvöld var ég á
gangi meö Ragnari um svæöiö
og varö mér þá aö oröi: Nú býst
ég viö aö heyra rödd af himnum
segja. „Var það nokkuð fleira
sem ég get gert fyrir ykkur
strákar!“
Leo Gay.
• „Þaö er samdóma álit allra,
sem unniö hafa aö Þessu verk-
efni, aö Það hafa veriö hreinasta
kraftaverk að ná vélinni upp úr
ánni, sé tillit tekið til peirra
aðstæöna sem viö purftum aö
vinna við,“ sagöi Ragnar J.
Ragnarsson, leiöangursstjóri
Northrop-leiöangursins, í sam-
tali viö Mbl. „Ef Þaö heföi legið
Ijóst yfir hve mikið verk Þetta
var og menn heföu gert sér
grein fyrir hve miklum erfiöleik-
um Þetta var bundiö, tel ég
hæpiö að nokkurn tímann heföi
verið lagt úr í petta fyrirt»ki.“
— Hvernig gengu björgunar-
aögerðirnar fyrir sig?
„Viö fórum upp aö Þjórsá
föstudaginn 3. ágúst. Fyrst var
allur búnaöur fluttur og var hann
kominn á staöinn um ellefu-leitiö
þá um kvöldiö. Þatvar svæöiö
flóölýst, búöirnar settar upp og
menn komu sér fyrir. Strax
morguninn eftir var byrjað aö
kafa og dæla. í upphafi var
aöeins dælt á einum staö og var
hugmyndin sú aö búa til eina
stóra holu itbotninn, sem sandur-
inn leitaöi ofan í og yröi honum
þá dælt burt jafnharöan. Þannig
stækkaöi svæöiö smám saman
og vélin kæmi í Ijós. Öll þessi
vinna var ýmsum erfiöleikum
bundin, skyggni var ekkert ofan í
ánni og varö því verkiö aö
vinnast af tilfinningunni einni
saman.
Stélið kemur
í Ijós
Fljótlega eftir aö hafist var
handa viö aö dæla sandinum frá
vetinni, kom stéliö í Ijós. Var þá
hreinsaö frá því, en þaö haföi
brotnaö af skrokknum, og þegar
þaö var laust orðið úr viðjum
Rætt við Ragnar
J. Ragnars-
son, leiðangurs-
stjóra Northrop
leiðangursins
Ragnar J. Ragnarsson
Flugvélarskrokkurinn rís úr
djúpinu meö aðstoð loftpoka og
38 tonna krana.
sandsins var því lyft úr ánni. Þaö
var seint á sunnudagskvöld. Var
þá hafist handa viö sjálfan
skrokkinn. í Ijós kom fljótlega, aö
gríöarlega miklu efni þyrfti aö
dæla burt, en okkur telst til, aö
um 200 rúmmetrum af sandi hafi
verið dælt frá vélinni. Aöstæöum
á ánni var þannig háttaö, aö
efsta jarövegslagiö á botninum
var leir, 20—30 sm að þykkt.
Neöan þess var metra þykkt
sandlag en síöan tók viö möl og
grjót. Þegar nokkru af sandi
haföi veriö dælt frá búknum kom
í Ijós, aö hægri vængurinn haföi
brotnaö af, en þaö skipti ekki
höfuömáli. Þegar lokiö var viö að
hreinsa í kringum vélina, ofan af
henni og innan úr, voru festir á
hana loftpokar, tuttugu aö mig
minnir, en hver þeirra átti aö
bera um 150 kg. Þrátt fyrir þetta
átak haggaöist vélin ekki. Samt
sem áöur fundu kafararnir þaö
glögglega, aö vélin var laus frá
botninum, hún bara vildi ekki
lyftast.
Upp vildi vélin ekki
Vélin var gífurlega þung, miklu
þyngri en viö höföum reiknað
meö, og ógerlegt var aö koma
fleiri loftpokum fyrir á veíinni
vegna plássleysis. Einnig olli þaö
nokkrum erfiöleikum hve áin er
grunn á þessum staö, því þegar
pokunum hafði verið komiö fyrir
og þeir fylltir lofti, stríkkaöi á
taugunum, sem héldu þeim föst-
um, og pokarnir skutust hálfir
upp á yfirboröið og misstu því
töluvert af lyftikrafti sínum. Þessi
miklu þyngsli stöfuöu af því, aö
vélin var full af leir og var hann
mjög þéttur, nánast eins og
grjót. Einnig áttum viö í erfiöleik-
um meö strauminn. Því dýpri og
stærri sem holan varö, þeim mun
meiri sandur barst inn í hana og
haföi dælan varla undan. Þá
„Hreinasta krafta-
verk að ná
vélinni úr ánni”