Morgunblaðið - 26.08.1979, Blaðsíða 26

2 6 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. ÁGÚST 1979
Upplýsingamiðstöð tengd sjónvarpi
og síma á markað i V-Þgzkalandi
Ný tegund tölvutækni, svokallað „teletext“-tæki,
verður sett á markaðinn í V-Þýzkalandi í byrjun
næsta árs. Tækninýjung þessi er byggð á brezkri
hugmynd en í Bretlandi hafa verið gerðar tilraunir
með alls konar tölvustarfsemi af svipuðu tagi en
hefur verið nánar útfært í Þýzkalandi s.l. tvö ár.
Tækið verður í notkun þrjú þúsund aðila í Berlín og
Diisseldorf til reynslu áður en það verður sett á
almennan markað. Notendur tækisins eru eigendur
síma og sjónvarps, en um níutíu af hundraði v-þýzkra
heimila hafa sjónvörp og álíka fjöldi kemur til með að
hafa síma um 1985.
„Teletext“-tækið er tölva
uppbyggð eins og sjónvarps-
skermur að frátöldu móttöku-
tæki. Notendur tengja síma við
skerminn og hver hefur sitt
eigið númer og lykilorð, sem
hringt er í, annað hvort til að
afla upplýsinga frá upplýsinga-
bankanum eða til að senda
upplýsingar eftir símalínunni.
Möguleikarnir til að senda
upplýsingar eða afla þeirra
birtast á skerminum frá upp-
lýsingabankanum og á hann að
geta þjónað helztu upplýsinga-
þörfum hins almenna neytenda.
Notendur tækisins hringja
lykilnúmer sitt og fá þá sent
efnisyfirlit frá upplýsinga-
bankanum sem berst símleiðis
og birtist á skerminum.
Efnisyfirlitið er tölusett frá
dagskrá 1 til dagskrár 9, frá
fréttum, tómstundum, íþrótt-
um, útvarpi og sjónvarpi á
neytendamarkaði og auglýsing-
um.
Notandi styðst við þetta efn-
isyfirlit en hann verður að fara
í gegnum ákveðinn upplýsinga-
feril áður en hann fær ná-
kvæmar upplýsingar um það
sem hann er að leita að.
Sé dæmi tekið ýtir maður ef
til vill á takka 1 og fær yfirlit
yfir þá dagskrá, það gæti til
dæmis verið sundurliðað í;
íþróttir, skemmtanalíf, tóm-
stundir, ferðalög og samgöng-
ur.
Viðkomandi hefur áhuga á að
fara út að borða þetta kvöldið,
því ýtir hann á takka og biður
um nánari upplýsingar um
skemmtanalíf. Þá birtast á
skerminum spurningar um
hvar viðkomandi sé staddur eða
í hvaða borg hann kjósi að
skemmta sér. Svarar hann þá
til dæmis; Berlín. Næstu spurn-
ingar á skerminum eru þá um
hvernig viðkomandi kjósi að
skemmta sér; fara í leikhús, í
bíó, á tónleika, í næturklúbb
eða á matsölustað. Hann svarar
því síðastnefnda. Þá koma
fleiri spurningar á skerminum:
Hvernig matsölustað? Grískan,
kínverskan, ítalskan, franskan
eða þýzkan o.s.frv.
Næstu spurningar beinast að
því í hvaða bæjarhluta hann
kjósi að snæða? Hafi notandi
tækisins ekki gefist upp á þessu
stigi málsins og löngu kominn
út á einhvern matsölustað,
birtast loks á skerminum allar
upplýsingar um þessa ákveðnu
tegund matsölustaðar í þessum
ákveðna bæjarhluta o.s.frv.
Vilji svo óheppilega til að þessi
t.d. ákveðni kínverski matsölu-
staður sé einmitt lokaður þetta
kvöldið verður viðkomandi að
byrja á upplýsingaferlinu að
nýju.
Af þessu má ráða að óþolin-
mótt fólk er ef til vill ekkert
ýkja spennt fyrir upplýsinga-
þjónustu af þessu tagi. Póstur
og sími og hugsanlega önnur
fyrirtæki sem auglýsa í gegn-
um „teletext“-tækið gætu þess
vegna gefið út bækling með
sundurliðuðu efnisyfirliti og
númeruðu, þannig að í þessu
tilfelli gæti óþolinmóður maður
ýtt beint á takka og fengið
upplýsingar um matsölustaði í
Berlín, í stað þess að þurfa að
ganga í gegnum allan upplýs-
ingaferilinn.
Þá geta notendur „teletext"-
tækisins fengið upplýsingar um
flest milli „himins og jarðar"
frá upplýsingabönkunum, sem
eru aðeins tveir um þessar
mundir, annar í Berlín, hinn í
Dramstadt en þeir verða end-
anlega um 150 talsins. Upplýs-
ingar varðandi ótal efni, t.d.
húsnæðismál, verzlun og við-
skipti, bifreiðakaup og sölur,
lestarferðir, leikhúsdagskrár
o.fl. Upplýsingar um hagstæð
kaup og kjör, upplýsingar frá
ferðaskrifstofum um sumar-
leyfisferðir, upplýsingar frá
verðbréfamarkaðinum, um úr-
slit íþróttakeppna, matar-
uppskriftir eða uppskriftir af
megrunarkúrum, fræðsluþætti,
veðurfregnir og ýmsa atburði í
vændum og fleira.
Þá má beita upplýsingabank-
anum sem mótleikara með því
að „rnata" hann af ýmsum
upplýsingum og fá hann til að
vinna úr verkefnum fyrir sig.
Upplýsingabankanum eru
næstum engin takmörk sett,
hvorki tæknileg né möguleg
nema að því leyti til að „data“
eða upplýsingar verða að rúm-
ast á 140 þúsund blaðsíðum í
upplýsingabankanum í Berlín
og fjögur þúsund blaðsíðum í
Darmstadt.
Þeir sem nota „teletext"-
tækið til reynslu þurfa engan
kostnað að greiða, en þegar
tækið hefur verið fullreynt og
það sett á almennan markað
þarf neytandi að greiða álíka
fyrir hringingu og venjulegt
innanbæjarsímtal í átta mínút-
ur.
Spurningunni um hvort „tel-
etext“-tæki nær hlutverki sjón-
varps eða dagblaðs er í Þýzka-
landi svarað með því að tækið
sé upplýsingamiðill og hefur
ekki verið tengt einhverju
ákveðnu fjölmiðlakerfi enn sem
komið er. Forráðamenn póst-
þjónustunnar líta ekki á tækið
sem sjónvarp og segja dagblöð
hafa jafnar líkur á að nýta sér
það.
Blaðaútgefendur sem óttast
að „teletext“-tækið ræni dag-
blöð upplýsingahlutverki sínu
hyggjast sumir ná samvinnu
við „teletext“-kerfið og þá helzt
til að forðast missi auglýs-
inganna sem eru mikilvægur
liður í rekstri dagblaðanna.
Einspora sviílest er helzta tækninýjung V-Þjóð-
verja á sviði samgangna.
Vagn lestarinnar er 36 tonn að þyngd og svífur á
ógnarstórum segulpúða í tíu millimetra hæð yfir
sporinu.
Þessi járnbraut án hjóla vakti gífurlega athygli á
alþjóðlegri samgöngutækjasýningu í Hamborg í
sumar. Sviflestin fór í reynsluferðir frá sýningar-
svæðinu á 908 kílómetra löngu spori til St. Pauli og
til baka með 75 kílómetra hraða á klukkustund.
Hún tekur 68 manns í sæti og er knúin áfram af
segulafli en í vélinni eru engir hreyfanlegir vélar-
hlutar. Segulvafningar eru tengdir sporinu.
Talsmaður fyrirtækisins sem
framleiðir sviflestina, Messer-
schmitt-Bökow-Blohm segir að
Þjóðverjar séu langt á undan
öðrum þjóðum í framleiðslu
sviflesta en það hefur sýnt sig,
að sögn talsmanns fyrirtækis-
ins, að Þjóðverjar hafa ekki
aðeins uppgötvað nýja tækni
heldur einnig fullgert hana.
Tilraunir með einspora svif-
lest af þessu tagi hafa staðið
yfir í áratug. Frakkar, Banda-
ríkjamenn og Rússar hafa gert
tilraunir með sviflestir, en
Japanir virðast komnir lengst
á þessu sviði að Þjóðverjum
frátöldum og eru keppinautar
þeirra.
Japanskir sérfræðingar hafa
undanfarin ár komið í rann-
sóknarleiðangra til Þýzkalands
til að kynna sér þýzku tilraun-
irnar í framleiðslu sviflesta.
Segir einn talsmanna fram-
leiðenda þýzku sviflestarinnar
að Japanir hafi tekið ljósmynd-
ir af hverjum einasta smáhlut
tækis og síðan smíðað eftirlík-
ingar heima fyrir.
En Japanir hyggjast koma
upp sviflest á milli flugvallar-
ins í Tókýó og miðborgarinnar.
Þúsundir Japana fóru í ferð
með sviflestinni á sýninguna í
Hamborg á dögunum og þykir
engum tíðindum sæta.
Mörg fyrirtæki hafa sýnt
sviflestinni í Hamborg mikinn
áhuga en það tafði fram-
kvæmdir á þessari nýjung að
hópur manns setti fram kæru
vegna hávaða sem kæmi til
með að berast frá sviflestinni
þannig að hún verður ekki
tekin í notkun í Hamborg, því
að „umhverfisverndarfólkið“
bar sigur úr býtum fyrir rétti.
Framleiðendur hyggjast þó
ekki gefast upp og ætla að
koma lestarsporinu fyrir ein-
hvers staðar annars staðar til
að byrja með, líkast til í ná-
grenni Kassel, þar sem verk-
smiðjur framleiðenda eru stað-
settar.
Úrskurður dómstóls í Ham-
borg var sá að sviflestin mætti
aðeins „svífa" þriðju hverja
klukkustund á virkum dögum
og alls ekki um helgar.
Hraði hennar getur orðið
miklu meiri en hér getur, en
það setti honum skorður var
lengd sporsins, sem var tæpur
kílómetri.
Sviflest á sýningu Œamborg