Morgunblaðið - 17.10.1979, Qupperneq 14

14 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. OKTÓBER 1979

Jón G. Sólnes, alþm. í ræðu á Alþingi:
Á inni fé vegna nota á einkabifreið
og ríkisreikningar bera með sér að
ráðgert var að þeir yrðu greiddir
JÓN G. Sólnes alþingismaður kvaddi sér hljóðs á fundi Sameinaðs
Alþingis í gær. og kvaðst vilja svara því er Vilmundur Gylfason
dómsmálaráðherra hafði sagt við útvarpsumræður frá Alþingi
fyrr um daginn. Dómsmálaráðherra hafði sagt, að hann vildi segja
þingheimi það, að þær umræður er orðið hefðu um fjárreiður
Kröflunefndar i fjölmiðlum síðustu daga væru alvarlegs eðlis, og
tengdust Alþingi. Þær ætti að rannsaka, og þær yrðu rannsakaðar.
Jón Sólnes sagði að hæstvirtur dómsmálaráðherra hefði látið sig
hafa það að ráðast á sig á hinu háa Alþingi, rétt eftir að hann hefði
tekið við embætti.
„Ég vil skýra frá því hér,“
sagði Jón, „að mér hafði fyrir
nokkru verið skýrt frá því, að
. alvarlegar athugasemdir væru á
ferðinni af hendi yfirskoðunar-
manna ríkisreikninga vegna
samskipta minna við Kröflu-
nefnd. En þar sem aðstæður
mínar voru þannig að ég þurfti
að fara til útlanda hinn 9. þessa
mánaðar á ráðstefnu er ég gat
illa hætt við, þá bað ég um
tækifæri til að ræða þessi mál
við yfirskoðunarmennina, þann-
ig að ég gæti fengið að skýra mál
mitt í sambandi við þessar
athugasemdir. Er ég fór af landi
brott þann 10. þessa mánaðar
taldi ég mig hafa loforð um
viðtal við þá eftir heimkomu
mína, eða nánar tiltekið þriðju-
dag eða miðvikudag nú í þessari
viku. Ég vil taka það fram að það
var ég sem varð að biðja um
þetta viðtal, sem sakborningi
eða aðila að. væntanlegum at-
hugasemdum, og var mér enginn
kostur gefinn á að túlka mál
mitt að fyrra bragði fyrir þess-
um háttvirtu yfirskoðunar-
mönnum. Ég vildi hafa þennan
hátt á vegna þess að ég vildi
hafa tækifæri til að ræða við
þessa aðila, svo ég gæti sjálfur
gefið út yfirlýsingu um málið.
Ég var því grandalaus þegar
ég fór þessa ferð, en þegar ég
kom heim á heimili mitt síðdegis
síðastliðinn laugardag, þá bíður
mín bréf frá yfirskoðunar-
mönnum, dagsett 12. október,
ritað sama dag og í prentun fer í
fjölmiðlum innihald þeirra at-
hugasemda sem þarna voru
gerðar, í veigamiklum atriðum."
Síðan kvaðst þingmaðurinn
vilja lesa bréfið upp, þar sem
mál þetta hefði mikið verið í
umtali manna á meðal. Bréfið
hljóðaði svo:
„Hr. Jón G. Sólnes
alþingismaður,
Alþingi.
Við höfum í dag sent forseta
Sameinaðs Alþingis bréf um
viðskipti yðar við Alþingi og
Kröflunefnd. Yður er hér með
sent ljósrit af því.
Reykjavík, 12. október 1979.
Y firskoðunar menn
rikisreiknings,
virðingarfyllst,
Bjarni P. Magnússon,
Halldór Blöndal,
Baldur Óskarsson.“
Síðan las Jón G. Sólnes ljósrit
af bréfi því er sent hafði verið
forseta Sameinaðs Alþingis:
„Reykjavík, 12. október 1979.
Hr. forseti Sameinaðs Alþing-
is.
Við endurskoðun ríkisreikn-
inga fyrir árið 1978 hefur eftir-
farandi komið í ljós varðandi
Jón G. Sólnes alþingismann:
Kröflunefnd (Kröfluvirkjun)
hefur greitt einkasíma hans,
96-11255 (96-24255), frá júlí 1978
(að nær fullu síðan á árinu 1976)
sem hér segir: Kröflunefnd —
Kröfluvirkjun, greiðslur
símreiknings af heimasíma Jóns
G. Sólness 96-11255 (96-24255)
frá júlí 1978. 1976 samtals
139.330 krónur (ég les ekki sund-
urliðunina). 1977 samtals 522.241
króna. 1978 samtals 412.161
króna. Ekki lá fyrir heimild frá
iðnaðarráðuneytinu til greiðslu
á einkasíma Jóns G. Sólness.
Athugasemdum ríkisendur-
skoðenda 25. ágúst 1978 svaraði
Jón G. Sólnes svo hinn 3. nóv-
ember 1978: „Viðvíkjandi sima-
kostnaði, þá er það rétt að ég hef
látið Kröflunefnd greiða mestan
hluta kostnaðarins hér á Akur-
eyri, en þó ekki allan.
Hefur mér verið tjáð, að slíkt
sé ekki óalgengt um þá forstöðu-
menn ríkisstofnana sem vel á að
gera við. Mér skildist, þegar ég
tók að mér þetta starf, sem átti
þó að vera til miklu skemmri
tíma en orðið er af minni hálfu,
að ég ætti að skoða mig í hópi
slíkra. Kannski hefur það verið
misskilningur."
Hinn 29. september 1979 end-
urgreiddi Jón G. Sólnes síma-
reikninga vegna 1978, og 8.
október 1979 vegna 1976 og 1976.
Vextir voru ekki greiddir.
Við samanburð reikninga Al-
þingis hefur komið í Ijós, að Jón
G. Sólnes krafðist greiðslu á
símareikningum vegna 96-11255
(96-24255) hjá Alþingi með því
að leggja fram ljósrit af síma-
reikningum sem hér segir:
Vegna 1978 voru allir reikn-
ingarnir innheimtir hjá Alþingi
að frádregnu afnotagjaldi.
Vegna 1977 hafa tveir reikn-
ingar verið innheimtir hjá Al-
þingi, að upphæð 103.339 kr., og
75.729 kr., að frádregnu afnota-
gjaldi, kr. 97.997 og krónum
71.279.
1976 hefur þessi háttur verið
hafður á varðandi fjóra reikn-
inga, kr. 76.201 að frádregnu
afnotagjaldi kr. 72.891, kr.
11.310, kr. 4.106 og kr. 9.268.
Fullnaðarsamanburði varð-
andi árin 1977 og 1976 er enn
ekki lokið.
Símakostnaður vegna einka-
síma Jóns G. Sólness í Reykjavík
18512 hefur verið greiddur af
Alþingi.
Jón G. Sólnes alþingismaður
hefur óskað eftir viðtali við
yfirskoðunarmenn vegna máls
þessa, og hefur veríð orðið við
því á þriðjudag eða miðvikudag
næstkomandi, en hann hefur
ekki haft svigrúm til að hitta
okkur fyrr.
Við höfum í dag falið ríkisend-
urskoðanda að gefa okkur
skýrslu um mál þetta og tilkynnt
það skrifstofustjóra Alþingis.
Yfirskoðunarmenn telja að mál
þetta sé þess eðlis að hún hljóti
að gera yður grein fyrir því
þegar í stað, þótt aðrar athuga-
semdir af okkar hálfu bíði fram-
lagningar ríkisreikninga fyrir
árið 1978.
Yfirskoðunarmenn ríkisreikn-
inga.
Ljósrit sent fjármálaráðherra
og rikisendurskoðun.“
Eftir að þingmaðurinn hafði
lesið bréfin sagði hann: „I sam-
bandi við þetta hefur mér líka
verið skýrt frá, að svo alvarlega
hafi verið litið á þetta af hálfu
ríkisskoðunarmanna, að uppi
hafi verið óskir um það að skrifa
saksóknara ríkisins vegna máls-
ins. Ég vil benda á að þetta mun
vera einsdæmi í meðferð athuga-
semda af þessu tagi. Ég hef
reynt að afla mér upplýsinga um
slík atriði, og þá er það venja að
sendar hafa verið fyrirspurnir
og gerðar athugasemdir og menn
hafa fengið tækifæri til að skýra
sín sjónarmið.
Mér var aldrei gefið neitt
tækifæri til slíks, og ég verð því
að segja að ég skil ekki almenni-
lega þetta orðalag í bréfi hátt-
virtra skoðunarmanna, þar sem
segir: „En hann hefur ekki haft
svigrúm til að hitta okkur."
ar tilraunir til að fá þessa
reikninga greidda hafði mér ekki
tekist það. En hins vegar báru
athugasemdir rikisendurskoðun-
ar það með sér, að gert var ráð
fyrir því að til uppgjörs á þessari
kröfu kæmi. Því var það að ég
taldi eftir atvikum, að þarna
væri örugglega séð fyrir því, að
þarna hallaðist ekki á fjármála-
lega þannig að Kröflunefnd sem
slík yrði fyrir fjárskaða vegna
þessara ráðstafana.
Með þessum sjónarmiðum,
sem ég hef nú verið að lýsa, skal
ég fúslega viðurkenna, að ég hef
dottað á verðinum gagnvart
þeim aðilum sem allt vilja leggja
út á versta veg. í því efni hef ég
ekki við neinn að sakast nema
mig sjálfan.
Eg vil í sambandi við þær
Jón Sólnes alþingis-
ínaður.
Vilmundur Gyifason
dómsmálaráðherra.
m
Albert Guðmundsson
alþingismaður.
Einhvern veginn er mín réttlæt-
istilfinning þannig vaxin, að í
svo alvarlegu máli eins og þessu
hefði ekki verið úr vegi að gefa
manni sem sæta á slíkum að-
finnslum, tækifæri til að skýra
sína hlið málsins.
í sambandi við þessi mál vil ég
nú skýra frá því, að ég taldi rétt
að Alþingi greiddi þann síma-
kostnað sem Alþingi bæri að
greiða mér sem þingmanni. Því
notaði ég nauðsynleg fylgiskjöl
til þeirra hluta. Þau voru sum
ljósrituð. Ég taldi þetta ekki
óeðlilegan máta. Hins vegar,
eins og kemur fram í þessu bréfi,
þar sem ég læt í ljósi óskir um
það að ráðuneytið sjái sér fært
að greiða einkasímareikninga
mína, og samþykki hefði fengist
fyrir slíku, þá myndi ég að
sjálfsögðu hafa endurgreitt
slíkar upphæðir til Alþingis. En
eins og komið hefur á daginn, að
úrskurður hefur ekki fengist enn
fyrir heimild til þessara
greiðslna, þá vil ég benda á,
hvort það hefðu ekki þótt ein-
kennilegar aðfarir, að eftir að
manni hafði verið synjað um
þennan úrskurð, að maður hefði
þá komið með þriggja, fjögurra
ára reikninga á skrifstofu Al-
þingis.
Engum er ljósara en mér, að
við þessa meðferð málsins og við
þessar tillögur myndaðist að
sjálfsögðu skuld hjá undirrituð-
um og mér hefur alltaf verið ljós
sú staða. En í því sambandi
þykir mér hlýða að geta þess,
sem reyndar hefur komið fram,
að ég hafði með bréfi dagsettu
18. marz 1978 sent iðnaðarráðu-
neytinu reikninga vegna notkun-
ar á einkabifreið, sundurliðaða
reikninga, fyrir árin 1975 til
ársloka 1977, að upphæð 886.057
krónur. Þrátt fyrir margítrekað-
margítrekuðu árásir, sem verið
hafa gerðar á mig öll þau ár sem
ég hef haft með framkvæmda-
stjórn og fjármál og fjárreiður
vegna Kröfluvirkjunar að gera,
biðja menn að athuga það, ég hef
orð mjög mikilhæfra manna
fyrir því, að miðað við umfang
framkvæmdanna hefur skrif-
stofukostnaður og framkvæmda-
stjórakostnaður verið með af-
brigðum lágur. Þannig að slíks
séu fá dæmi. Það vil ég að komi
fram.
Ég skýrði frá því í upphafi
máls míns, að það brást því
miður að mér gæfist það tæki-
færi er ég taldi mig hafa til að
gera grein fyrir þessu máli er ég
fór af landi brott í góðri trú
þann 10. október. Ég vil láta
menn vita það, að ef ég hefði
haft minnsta grun um að ég
mætti ekki treysta þessu hefði
ég hvergi farið. En í staðinn fæ
ég og fjölskylda mín þetta.
Eiginkona mín alein í íbúð sinni
hér í Reykjavík átti sér einskis
ills von. Ég hafði skýrt henni frá
þessu, og að hún gæti verið
róleg. Eg vil aðeins benda
mönnum á hvernig aðstandend-
um manna getur liðið undir
vissum kringumstæðum, til
dæmis í svona tilfellum. Það eru
víða til mannlegar kenndir og
tilfinningar.
Afleiðingarnar af þessari ein-
stöku tilhögun hafa heldur ekki
látið á sér standa gagnvart mér
eftir að ég kom heim. Ég hef
nánast verið útskúfaður úr
flokki mínum af nokkrum hluta
hans. Sem betur fer hafa þó ekki
mjög margir gert það. Þessi
atvik hafa beinlínis haft það í
för með sér, að sú skoðun hefur
komið fram, að það væri nánast
óhæft að hafa slíka persónu eins
og Jón Sólnes í röðum framá-
manna flokksins. Og þá gefur að
skilja að í fjölmiðli eins og
útvarpi muni hásætisræða
hæstvirts nýskipaðs dómsmála-
ráðherra ekki hafa hlotið virð-
ingu mína á þessum þýðingar-
miklu tímamótum fyrir mig sem
einstakling.
Herra forseti. Ég skal fara að
ljúka máli mínu. En mér þótti
rétt, eðli máls þessa samkvæmt,
að gera grein fyrir þessu máli.
Hér er um að ræða fundarlok
hins háa Alþingis, og kannski er
þetta í síðasta skipti sem mér
gefst tækifæri til að flytja mál
mitt úr þessum stól. Núverandi
hæstvirtur dómsmálaráðherra
hefur mikið talað um það, að
hann teldi það höfuðhlutverk
sitt að gera dómsmálakerfi þjóð-
arinnar opnara og umfram allt
réttlátara í allri framkvæmd
heldur en honum hefur fundist
það hafa verið. Ég legg það
fúslega undir dóm háttvirtra
alþingismanna og annarra sem
kynna munu sér málið, hvort
ofstækisfullar ásakanir þessa
hæstvirta dómsmálaráðherra í
garð minn og fjölskyldu minnar
frá fyrstu tíð hafa við rök að
styðjast. Hann hóf blaðaskrif
um mig á þann veg að ég hafi
veitt útlán úr þeirri bankastofn-
un er ég veitti forstöðu, að
upphæð á annan milljarð, til að
ná öruggu þingsæti. Og ummæli
þess háttvirta ráðherra nú er
hann tekur við embætti sem
æðsti réttargæslumaður þjóðar-
innar. Ég spyr hvort þetta sé
merki þess að hinn eini og sanni
Messías réttlætisins komist til
valda á íslandi."
Eftir ræðu Jóns kvaddi Vil-
mundur Gylfason dómsmála-
ráðherra sér hljóðs og sagði:
„Herra forseti, aðeins örfá orð.
Háttvirtur þingmaður Jón G.
Sólnes hefur fjallað um mála-
vöxtu í máli sem nefnt var hér í
dag. Ég tel að það sé beinlínis
framkvæmdavaldsins að sjá til
þess að fyrir liggi allar upplýs-
ingar um mál af þessu tagi í ljósi
þess sem háttvirtur þingmaður
hefur hér lýst. Og að slík úttekt
verði kynnt Alþingi eða verði
send réttum aðilum.“
Þá kvaddi Albert Guðmunds-
son sér hljóðs og sagði að hann
kæmi í ræðustól hryggur í huga
og særður eftir ræðu flokksbróð-
ur síns og félaga Jóns Sólness, er
hann hefði séð sig tilneyddan til
að flytja. Sagði Albert að
dómsmálaráðherra ætti mikla
sök á því hvernig mál af þessu
tagi þróuðust. Nú væri það
hugarfar ekki lengur ríkjandi, að
opinberir embættismenn þegðu
yfir þeim leyndarmálum er þeir
kynnu að komast að sem opin-
berir starfsmenn þangað til rétt-
ir aðilar, í þessu tilfelli dóms-
kerfi landsins, hafi kynnt sér
málin til hlítar. „Það sem hér
hefur verið gert að umræðuefni,"
sagði Albert, „var ég búinn að
heyra áður en þau mál bárust
hæstvirtum forseta Sameinaðs
Alþingis, áður en umslagið sem
geymdi leyndardóminn var opn-
að. Það eru ríkisendurskoðend-
urnir í þessu tilfelli sem ber að
rannsaka fyrst. Skora ég á ráð-
herra að láta skoða þetta mál til
hlítar og standa þannig við orð
sín.“
Fleiri tóku ekki til máls um
mál þetta.