Morgunblaðið - 08.01.1980, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 8. JANUAR 1980
35
Sími50249
Audrey Rose
Mjög spennandi hrollvekja.
Anthony Hopkins
Marsha Ason
Sýnd kl. 9.
Síðasta sinn
ffÆJARBíP
^ Simi50184
Ql*n i)NlVef»Al Ötv ST00ÍO8. WC AU «K>HTs (HÉSCRVeO
Ný. braöfjörug og skemmtileg
„Space“-mynd frá Universal.
Sýnd kl. 9.
LEIKFÉLAG <9i<9
REYKIAVlKUR
KIRSUBERJA
GARÐURINN
5. sýn. í kvöld kl. 20.30.
Gul kort gilda.
6. sýn. föstudag kl. 20.30.
Græn kort gilda.
OFVITINN
miövikudag uppselt
fimmtudag uppselt
sunnudag uppselt
ER ÞETTA EKKI
MITT LÍF
laugardag kl. 20.30.
Miðasala í Iðnó kl. 14—20.30.
Sími 16620. Upplýsingasímsvari
um sýningar allan sólarhringinn.
VELA-TENGI
Wellenkupplung
Conax Planox Vulkan
Doppelflex Hadeflex
^ÖcuHTfláwuigjtyiiP
Vesturgötu 16,
sími 13280.
MYNDAMÓT HF.
PRINTMYNDAOERO
AÐALSTRATI • - SÍMAR: 17152-17355
Vandaðir
danskir
fótlagakulda-
skór frá
Lena
Úr leðri. loðfóðraðir
og með stömum sól-
um.
Teg. 915. Vinsælír leo-
urskór frá Lena. Bólstr-
aöur kantur og slitsterkir
stamir sólar. Nr. 35—41.
Litur: Natur. Verö 20.250
kr.
Domus Medica s. 18519.
Póstsendum samdæg-
urs.
SIMI I MIMI er 10004
Fjölbreytt og skemmtilegt tungumálanám
Verið velkomin til
HQLLyW00B
I kvöld er að sjálfsögðu opið
eins og venjulega frá kl. 9—1.
Það mætirfólk úröllum
stéttum þjóðfélagsins
í Hollguxtod—
enda erþar
fjörið mest og
menn sér
skemmta
Brjánsson bezt
verða gestir okkar í kvöld og flytja okkur ný skemmti
og töfraatriði. Baldur og Júlíus hafa sýnt og sannað að
þeir eru í fremstu röö skemmtikrafta hérlendis.
HQLUVUOOD
Bræðurnir
Vilhj.ílmur G. Skúlason
skritar um lyf

Smitsjúkdómalyf
Linkómycín ojí
klindamycín
Linkómycín er fúkal.vf, sem
líkist mjof{ erytrómycíni að því
er varðar verkun á j<ram-já-
kvæða sýkla þar með talda
klasasýkla, keðjusýkla oj;
lungnabólgusýkla (lungnabólgu-
hnetla). Þetta fúkalyf var upp-
götvað árið 1962 í vinnustofum
Upjohn lyfjaverksmiðjanna í
Michigan í Bandaríkjunum. Lyf-
ið dregur nafn sitt af því, að það
var unnið úr áður óþekktum
jarðvegssveppi, sem var einang-
raður í jarðvegssýni frá Lincoln
í Nebraska og þess vegna var
sveppinum gefjið latneska heitið
Streptomyces lincolnensis.
Þetta fúkalyf hefur sérstaka
hæfileika til þess að smjúga inn
í beinvef og þess vegna varð það
mjög gagnlegt við lyfjameðferð
á bráðri beinhimnubólgu, sem
stafar af klasasýklum. En árið
1967 var uppgötvað hálfsam-
tengt afbrigði af linkómycíni,
sem er þekkt undir nafninu
klindamycín og hefur það að
mestu leyti komið í stað
linkómycíns vegna þess, að það
hefur sama verkunarsvið, en
hefur mörgum sinnum öflugri
verkun á sýkla en upphaflega
lyfið.
Verkunarsvið.
hjáverkanir og lyíjaíorm
Linkómycín er virkt gegn
mörgum sýklum, einkum klasa-
sýklum, sem hafa reynzt mót-
stöðugir gegn öðrum fúkalyfjum.
Það er einkum notað gegn bein-
inergsbólgu, en einnig gegn blóð-
eitrun, smituðum sárum, graft-
arkýlum og smitun í öndunar-
vegi. Lyfið er sett á markað sem
hylki, saft og stungulyf. Það
breytist (brotnar um) í lifur og
skilur einkum út úr líkamanum
með galli, en að minna leyti með
þvagi. Ekki má nota lyfið handa
sjúklingum, sem hafa ofnæmi
gegn linkómycíni. Aðgát skal
höfð við gjöf lyfsins, þegar
lifrar- og nýrnastarfsemi er
skert og við notkun þess handa
börnum, sem eru yngri en 1
mánaðar.
Að öðru leyti þolist linkó-
mycín vel. Stundum verður þó
vart við mjúkar hægðir eða
niðurgang við notkun þess. I
sumum tilvikum getur orðið vart
við blóð og slím í hægðum og
bráða ristilbólgu. Sjaldan verður
vart við velgju, uppsölu, verki í
maga, ofsakláða, kláða í enda-
þarmi, skeiðarbólgu og ofnæmis-
viðbrigði.
Linkómycín og erytrómycín
verka hvort gegn öðru, ef þau
eru gefin samtímis.
Klindamycín hefur sömu verk-
un og hjáverkanir og linkó-
mycín, en er miklu virkara gegn
loftfælnum sýklum. Það er eink-
um notað gegn alvarlegum bólg-
um, sem loftfælnir sýklar eru
valdir að og vissum klasasýkla-
smitunum hjá sjúklingum, sem
hafa ofnæmi gegn penicillíni.
Linkó- og klinda
mycín lyí, scm cru á
markaði hcr á landi
Linkómycín (lincocinu) hylki,
saft og stungulyf; klindamycín
(dalacin CR) hylki, dreifuduft (í
mixtúru) og stungulyf.
Fúcidínsýra
Púcidínsýra er fúkalyf, sem er
unnið úr gerjunarvökva svepps-
ins Fusidium coccincum. Þetta
fúkalyf er fyrst og fremst notað
gegn alvarlegum klasasýkla-
smitunum. Lyfið er dýrt og
sýklar mynda gjarnan mótstöðu
gegn því og þess vegna er
fúcidínsýra gjarnan notuð ásamt
penicillíni.
Fúcidínsýra verkar upphaf-
lega sýklahemjandi en síðar
sýkladrepandi á þann hátt að
stöðva samtengingu próteínefna
í sýklinum, er leiðir til þess, að
frumuveggur hans getur ekki
gegnt hlutverki sínu. Hún frá-
sogast vel frá meltingargöngum
smýgur í gegnum fylgju og
skilur út með móðurmjólk og
getur þar af leiðandi haft áhrif á
fóstur og kornabarn. Fúci-
dínsýra brotnar um í lifur og
skilur að langmestu leyti út með
galli, en aðeins í litlum mæli
með þvagi. Þetta lyf er á mark-
aði sem töflur, mixtúra, sáralín
(til staðbundinnar verkunar) og
smyrsli, ýmist í formi sýrunnar
eða natríumsalts hennar.
Mikill kostur við fúcidínsýru
er, að hún hefur mjög litla
eiturverkun. Eftir 15 ára reynslu
af notkun hennar hafa engar
alvarlegar hjáverkanir komið í
ljós. Helztu hjáverkanir eru frá
meltingargöngum og lýsa sér
sem meltingartruflanir, hægða-
tregða eða niðurgangur. Þessi
óþægindi er hægt að sniðganga
að mestu leyti með því að gefa
lyfið með mat. Ofnæmisviðbrigði
eru sjaldgæf. í stórum skömmt-
um er hugsanlegt, að fúcidínsýra
hafi áhrif á lifrarstarfsemi,
einkum ef hún er tekin samtímis
öðrum lyfjum eins og til dæmis
rifamvcíni.
Ilclztu fúcidínsýrulyí.
scm cru á markaði
hcr á landi
Fúcidínsýra (fueidinl{) mixt-
úra; fúcidínnatríum (fucidinu)
sáralín, smyrsli, sýruhjúptöflur.
Amínósalyl (para-amínósali-
cylsýra, PAS).
Inngangur. Árið 1946 ráðlagði
Svíinn Jörgen Lehmann að nota
amínósalyl gegn berklum. Rann-
sóknir Lehmanns, sem leiddu til
þessarar niðurstöðu, hófust
þannig, að hann tók þátt í
rannsóknum á gerhvata, sem
oxaði rafsýru í líkamanum, þeg-
ar hann var aðstoðarmaður við
lífeðlisfræðistofnunina í Lundi á
árunum eftir 1920. Þessi ger-
hvati fékk nafnið succinodeh.v-
drogenase af latneska heiti sýr-
unnar sem er acidum succinic-
um. Það var þekkingin á þessu
fyrirbrigði frá fyrri árum, sem
var hinn fræðilegi grundvöllur
fyrir rannsóknum Lehmanns
með amínósalyl.
Amínósalyl er tiltölulega ein-
föld sameind, sem er náskyld
salicylsýru og aspiríni, en þau
lyf hafa verið notuð lengi sem
gigtarlyf. Ástæðan til þess, að
amínósalyl varðíyrir valinu var
sú, að Lehmann hafði lesið um
það, að salicylsýra hefði áhrif á
efnaskipti berklasýkils. Það kom
síðar í ljós, að þessi áhrif voru
einhæf fyrir hann. Lehmann
leitaði eftir samvinnu við l.vfja-
verksmiðjuna Ferrosan um
framleiðslu lyfsins svo að hann
gat hafið tilraunir með lyfið í
desember árið 1943.1 fyrstu viku
marz árið 1944 hófust svo til-
raunir á mönnum. Að þeim
loknum var ítarleg skýrsla flutt
á þingi skandínavískra berkla-
lækna í Gautaborg árið 1946.
Sverrir Runólfsson:
Um forsetaembættið
Síðan ég fluttist heim tel ég mig
hafa kynnt mér íslenzk þjóðmál
allítarlega. Þar á meðal vilja
almennings í sambandi við
forsetaembættið. Það er sannfær-
ing mín að mikill meirihluti þjóð-
arinnar vill að valdamaður hennar
MYNDAMÓT HF.
PRENTMYNDAOIRD
Af>ALSTRÆTI • - SÍMAR: 17152-17355
sé þjóðkjörinn. Það er eins og að
forsætisráðherrann væri þjóð-
kjörinn. Þjóðin vill að valdamaður
hennar sé ábyrgur gagnvart þjóð-
inni allri, en ekki aðeins flokki
sínum. Hvort hann er nefndur
forseti ellegar forsætisráðherra
skiptir ekki máli. Aðhald er vita-
skuld nauðsynlegt þegar mönnum
er gefið vald. Æskilegt er því að
þannig löggjöf verði sett, að hægt
sé að víkja mönnum frá embætti.
Ekki aðeins að enduðu kjörtíma-
bili, heldur hvenær sem er, því
tímar breytast og menn með. Það
var mín einlæg ósk, að forseti vor,
hr. Kristján Eldjárn, hefði séð sér
fært að hafa áhrif á að breytingar
á stjórnarskrá landsins kæmust í
verk áður en hann færi frá
embætti. Þá sérstaklega breyt-
ingar í sambandi við bætt lýðræði
og kosningalögin. Undanfarin ár
hef ég haft þá ánægju að ræða
ýmis mál við forsetann og þess
vegna get ég kinnroðalaust látið
þessa ósk mína í ljós. Ekkert félag
verður farsælt án sterkra félags-
laga. Það er mitt álit, að með lítilli
fyrirhöfn væri hægt að gera
ísland að fjárhagslega sterkasta
samfélagi í heimi og þar með
krónuna okkar að eftirsóttasta
gjaldmiðli í heimi. Til þess að svo
megi verða, verða almennir kjós-
endur að hafa meiri áhrif á
afgreiðslu mála. Framtíðin verður
björt, ef vel verður byrjað að
stjórna með ábyrgu stjórnarfyr-
irkomulagi.