Morgunblaðið - 30.03.1980, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. MARZ 1980
Jóhann Frímann
Jónsson frá Torfa-
læk — Minning
Fæddur 5. febrúar 1904.
Dáinn 21. marz 1980.
Hann var fæddur að Torfalæk á
Ásum í Austur-Húnavatnssýslu 4.
febrúar 1904, sonur hjónanna
Ingibjargar Björnsdóttur og Jóns
Guðmundssonar. Faðir hans var
þar einnig fæddur, en Ingibjörg
Björnsdóttir var fædd á Marðar-
núpi í Vatnsdal. Jóhann ólst upp á
mikiu myndarheimili hjá foreldr-
um sínum í hópi 6 bræðra og
þriggja fóstursystra, sem þau
hjónin tóku til fósturs og ólust þar
upp sem væru þær þeirra eigin
börn. Torfalækur var eitt hinna
þekktu og viðurkenndu fyrir-
myndarheimila, sem margir
kynntust, því að segja mátti um
það, að það væri um þjóðbraut
þvera, enda gestkvæmt mjög og
húsbændur veitandi bæði í sam-
ræðum og risnu.
Á þessu stóra heimili ólst Jó-
hann upp og varð það honum
gæfuríkur skóli. Einkenni þess
báru börnin öll og naut heimilið
viðurkenningar þeirra sem til
þekktu og nutu. Auk búskaparins
voru bæði hjónin mikið í félags-
málastarfi sveitarinnar, án þess
að vanrækja búskapinn, enda vel
til forystu fallin. Jóhann annaðist
mikið búskaparstörfin og féll það
meira í hans hlut, því að þrír eldri
bræðranna lögðu fyrir sig lang-
skólanám og unnu á því sviði
þegar námi lauk. Búskaparstörfin
hvíldu því mikið á Jóhanni með
foreldrum sínum, sem hann rækti
með mikilli prýði, enda þótt hann
einnig væri þátttakandi í sveita-
og félagsmalum. Eftir að „Ingi-
björg á Torfalæk" dó, en það nafn
var vel þekkt um héraðið og víðar,
hætti maður hennar fljótlega
búskap, en einn bræðranna tók við
jörðinni og búskap þar og er nú
fjórði ættliður sem þar rekur
búskap, að sjálfsögðu undir öðrum
aðstæðum en fyrr með breyttum
búnaðarháttum. Torfalækur verð-
ur ætíð í hugum þeirra, sem til
þekktu einn og hinn sami. Fram er
haldið þó með breyttum staðhátt-
um eftir breytingum nútímans og
nútíma tækni. I hugum manna
skýtur þó jafnan upp minningum
um Ingibjörgu og Jón á Torfalæk,
sem ætíð voru svo veitandi á
mörgum sviðum.
Jóhann fluttist til Reykjavíkur
1947, og var því 43 ára, þegar hann
yfirgaf sitt bernskuheimili. Tók
hann þá að sér umsjón barna-
heimilanna að Jaðri og Silunga-
polli, sem rekin voru fyrir börn á
vegum Reykjavíkurborgar og
Oddfellowreglunnar. Þar kynntist
hann konu sem hann giftist, Önnu
Sigurðardóttur, ættaðri frá Akur-
eyri. Eftir að ég fluttist frá
Blönduósi á sama tíma og Jóhann
frá Torfalæk, urðu samfundir okk-
ar færri, en slitnuðu þó ekki, enda
voru vináttutengsl við Torfalækj-
arheimilið og fjölskylduna orðin
svo náin og sterk að þau rofnuðu
ekki, þótt bil yrði breiðara milli
vina, en það var orðinn aldarfjórð-
ungur. Jóhann hélt sínu hlýja og
glaðlega vináttuviðmóti, en af því
var hann auðugur. Hann var einn
þeirra manna, sem hjálpsemin og
góðleikinn streymdu frá. Honum
mun því hafa verið auðvelt að
umgangast börn og unglinga í sínu
starfi.
Fyrir nokkrum árum kenndi
Jóhann sjúkleika og eftir það
þurfti hann oft á sjúkrahúsvist að
halda. Síðari árin gekk hann ekki
heill til skógar. Þá naut hann
góðrar ummönnunar og ástúðar
konu sinnar, sem var honum vinur
bæði heilbrigðum og sjúkum.
Síðasta sjúkrahúsvist Jóhanns
varð stutt, ein vika, og hinn 21.
marz leið hann yfir landamæri
þessa lífs og hins æðra heims. Við
hjónin blessum minningu Jóhanns
og færum konu hans og öðrum
ástvinum einlægar samúðarkveðj-
ur.
Karl Helgason.
Það er misjöfn afstaða fólks til
lífsins og tilverunnar og margar
eru manngerðirnar, „Sumir gera
allt í felum," eins og Davíð frá
Fagraskógi segir, en aðrir eru eins
og opin bók. Mörgum er það
tamast að lifa lífi sínu bak við
luktar dyr og eiga sínar beztu
stundir í einrúmi, en svo eru hinir,
sem með sanni geta kallazt félags-
verur, beinlínis njóta samvista við
annað fólk og er það lífsins elexír
heit og mjúk
i morgunsárió
Opnum kl.7 j
Komió og kaupið sjóóandi
heit og mjúk brauó meó
morgunkaffinu

að blanda geði. Til þess síðast-
nefnda hópsins heyrði Jóhann Fr.
Jónsson, sem verður borinn til
moldar á morgun. Hann hafði
unun af að hitta fólk, skeggræða,
umgangast fólk, bardúsa með fólki
eitt og annað í dagsins önn og
gleðjast með fólki á góðri stund.
Aldrei leit ég hann fremur í essinu
sínu en einhvern hátíðisdaginn í
fjölskyldunni, í miðjum hópnum í
hrókasamræðum, einlægan, ákaf-
an með glettni í augunum, en
þéttingsfastan fyrir í skoðunum.
Jóhann Frímann Jónsson var
borinn og barnfæddur Húnvetn-
ingur, sonur hjónanna Ingibjargar
Björnsdóttur og Jóns Guðmunds-
sonar, sem bjuggu að Torfalæk um
40 ára skeið. Jóhann fæddist 5.
febrúar árið 1904, og var því
liðlega 76 ára er hann lézt nú fyrir
nokkrum dögum. Hann ólst upp á
mannmörgu rausnarbúi foreldra
sinna, og hefur það ef til vill átt
einhvern þátt í að móta áðurnefnt
félagslyndi Jóhanns, að á bernsku-
og æskuheimilinu var sannkall-
aður ys og þys, margir að störfum
og gesti bar oft að garði, enda
Torfalækur í þjóðbraut. Þegar eitt
árið var til gamans haldin skýrsla
um gestakomur á Torfalæk, þá er
Jóhann var ungur maður, kom í
ljós að þangað höfðu komið í
heimsókn 1100 manns, þar af um
730 næturgestir. Allt á einu og
sama árinu.
Ekki kann ég margt að segja af
Jóhanni ungum manni í Húna-
vatnssýslu, þar sem hann stundaði
búskapinn ásamt með foreldrum
sínum og bræðrum fimm, þeim
Birni L., lækni og veðurfræðingi,
sem var tvíburabróðir Jóhanns og
er nú nýlátinn, Guðmundi, fyrrum
skólastjóra á Hvanneyri, Jónasi,
fyrrv. fræðslustjóra í Reykjavík,
Ingimundi og Torfa bónda að
Torfalæk. En það mun hafa verið
á árinu 1947 sem Jóhann sagði
skilið við búskapinn. Þá liðlega
fertugur maður tók hann hnakk
sinn og hest, eða öllu heldur steig
upp í jeppann og hélt sem leið lá
suður yfir heiði til Reykjavíkur.
Hér syðra varð síðan starfs-
vettvangur Jóhanns um þriggja
áratuga skeið, en allan þann tíma
var hann starfsmaður Reykja-
víkurborgar, hafði m.a. umsjón
með barnaheimilum að Jaðri og
Silungapolli, starfaði einnig við
ýmsa skóla borgarinnar að um-
sjónarstörfum og kynntist á
starfsævi sinni miklum fjölda
fólks, sem nú minnist með söknuði
hins síkvika manns, er alltaf var
svo einkar fús að rétta hjálpar-
hönd, veita lið og greiða götuna
þegar á þurfti að halda.
Eg treysti mér engan veginn til
að gera ævi Jóhanns nokkur
viðhlítandi skil með þessum orð-
um og stikla aðeins á mjög stóru,
en þáttaskila skal minnzt, og ein
hin mestu slíkra urðu þá er
Jóhann kynntist eiginkonu sinni,
sem síðar varð, Önnu Sigurðar-
dóttur, er nú lifir mann sinn.
Þeirra kynni urðu skömmu eftir
að Jóhann flutti alfarinn suður á
bóginn, en nokkrum árum seinna
hófu þau Anna búskap. Þau reistu
sér hús og byggðu sér bú og með
miklum sanni má segja, að Jóhann
hafi gengið börnum Önnu þrem,
þeim Sigurði, Svanhildi og Loga, í
föður stað. Á sama hátt fullyrði
ég, að betri tengdaföður hefði ég
ekki með nokkru móti getað kosið
mér.
Jóhann var vakinn og sofinn
yfir heimili þeirra Önnu og barn-
anna og lét sig velferð þess skipta
umfram aðra hluti. Samt átti
hann alltaf tíma aflögu fyrir aðra
samferðamenn, og margir eru þeir
nágrannar Önnu og Jóhanns, sem
einhvern tíma á undanförnum
mörgum árum hafa notið fúslega
veittrar aðstoðar eða ráðlegginga
Jóhanns.
Nokkur ár eru nú liðin síðan
fyrst varð vart hins illkynjaða
sjúkdóms, er um síðir sigraði og
varð banameinið. Ekki mun sjúk-
dómurinn þó hafa orðið verulegur
fjötur um fót fyrr en nú undanfar-
ið ár, að hið óviðráðanlega mein
varð sífellt harðskeyttara. Þá
komu í ljós óvenjuleg hetjulund og
kjarkur, því gera verður ráð fyrir,
að Jóhanni hafi verið vel ljóst að
hverju hlaut að draga fyrr en
síðar. Ekki skal hér fremur tíund-
að það æðruleysi, en ég leyfi mér
að votta látnum heiðursmanni
virðingu mína.
Við fjölskyldan hans söknum
hans innilega og nú er skarð fyrir
skildi. Börnin sjá á bak góðum afa.
Við kveðjum um stund ljúfmennið
hjálpfúsa og hreinskiptna. Þar er
genginn góður drengur. Blessuð sé
minning hans.
Ólafur Gaukur.
t
Móðir okkar,
DOMHILDUR SVEINSDÓTTIR,
Karfavogi 38,
lézt föstudaginn 28. marz.
Olga Óladóttir,
Svanhildur Óladóttir,
Kriatín Óladóttir,
Ólafía Óladóttir.
f
Eiginkona mín, móðir og tengdamóöir okkar,
JÚLÍA MAGNÚSDÓTTIR
Hagamel 18,
andaöist 28. marz að Hátúni 10 B.
Guóbjörn Guömundsson, Magnús Guöbjörnsson,
Elín Guöbjörnsdóttir, Björn Halldórsson.
+
Útför eiginmanns míns
JÓHANNS FR. JÓNSSONAR
frá Torfalæk
fer fram frá Fossvogskirkju, mánudaginn 31. mars kl. 3 e.h.
Anna Siguröardóttir.