Morgunblaðið - 24.05.1980, Síða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. MAÍ 1980

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 4.800.00 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 240
kr. eintakiö.
Líklega þekkist hverf;i á
byfíKÖu bóli, að menn
þurfi ár eftir ár að standa í
stórdeilum um það, hvort kjarn-
orkuvopn séu í landi þeirra. Það
er til marks um málefnafátækt
o>í þráhygfyu herstöðvaand-
stæðinga hér á landi, að enn
éinu sinni skuli þetta gamla mál
vera blásið út yfir öll skynsam-
leg mörk. Umræðan ber þess og
merki, að upphafsmenn hennar
eru ekki að leita að því, sem
sannara reynist, heldur er til-
gangurinn sá einn að koma illu
af stað. Slegið er fram fullyrð-
ingum og reynt að telja mönn-
um trú um, að byggt sé á
staðreyndum. Ættu samtök
herstöðvaandstæðinga að setja
kjarnorkusprengjuna í merki
sitt í stað Islands og fánalit-
anna svo mjög seaa þeir hafa
helgað sig helsprengjunni.
15. október 1962 lýsti Guð-
mundur I. Guðmundsson utan-
ríkisráðherra því yfir á Alþingi,
að „samkvæmt samkomulagi
ríkisstjórna Islands og Banda-
bætti við: „Og það er engin
ástæða til þess að draga í efa,
að það samkomulag eða skilyrði
af Islands hálfu sé ekki haldið.“
Allar þessar yfirlýsingar
hafa verið gefnar vegna til-
rauna herstöðvaandstæðinga í
ýmsum myndum á þessu langa
árabili til að stimpla ísland sem
kjarnorkuland. Nú sprettur
þetta mál upp í tilefni mótmæla
herstöðvaandstæðinga vegna
þess að 10. maí sl. voru 40 ár
liðin frá því að Bretar hernámu
ísland í síðari heimsstyrjöld-
inni. Þær mótmælaaðgerðir
hafa greinilega verið skipulagð-
ar með þeim hætti, að stig af
stigi skyldi magna áróðurinn og
hápunktinum var svo náð, þegar
fréttamaður hljóðvarpsins tók
sér fyrir hendur að leita „stað-
festingar" á því í útlöndum, að
hér væru kjarnorkuvopn. En
svo óheppilega vildi til, að
„fréttin" var frá því 1975 og
margtuggin af Þjóðviljanum,
sem munaði auðvitað ekkert um
að kyngja henni að nýju og slá
ríkismálum og ekki hefur
stefnufestan aukist við það, að
tækifærissinninn Olafur Ragn-
ar varð talsmaður þess í þessum
viðkvæma málaflokki. Alþingis-
maðurinn virðist hafa áttað sig
á því, að hann er að komast í
öngstræti í utanríkis- og örygg-
ismálunum og ráðið til að kom-
ast út úr því er greinilega að
hans mati það, að biðla til
herstöðvaandstæðinga, sem Al-
þýðubandalagið hefur skilið eft-
ir pólitískt munaðarlausa í
valdastreitunni. Ólafur Ragnar
reynir sem sé að slá sig til
riddara á þeim fölsku forsend-
um, að á íslandi séu kjarnorku-
vopn. Hafa menn sjaldan orðið
vitni að öðru eins gönuhlaupi
alþingismanns. Og síst af öllu
ferst honum að fjargviðrast yfir
moldviðri og „herferðum".
Allt er þetta mál þannig
vaxið frá pólitísku sjónarmiði,
að nauðsynlegt er fyrir lýðræð-
isflokkana, Alþýðuflokkinn,
Framsóknarflokkinn og Sjálf-
stæðisflokkinn að taka höndum
saman og kveða þennan ósóma
niður í stjórnmálaumræðum
hér á landi. Það á ekki að líðast
að kommúnistar geti misnotað
bæði Ríkisútvarpið og Alþingi í
þessu óþjóðholla skyni þegar
þeim hentar.
Og það er ekki aðeins vegna
pólitískrar nauðsynjar inn á
við, sem binda þarf endi á
þessar deilur. I fyrsta lagi er
nóg komið af göslagangi og
frekju þeirra manna, sem leggja
frekar við hlustir, þegar erlend-
ir aðilar stunda líkindareikning
en þegar íslensk stjórnvöld taka
af öll tvímæli. Er furðulegt, að
slíkum mönnum skuli vera orðið
„landráð" tamast á tungu um
andstæðinga sína. í öðru lagi er
það ekki tilgangur þessara
Helsprengjan
— og pólitíska reykbomban
ríkjanna og samkvæmt reglum
Atlantshafsbandalagsins verða
hér ekki sett á land né flutt með
flugvélum, sem hér lenda,
kjarnorkuvopn, nema því aðeins
að ríkisstjórn íslands óski eftir
því eða samþykki það.“ Á Al-
þingi 27. janúar 1976 sagði
Einar Ágústsson, utanríkisráð-
herra: „... er utanríkisráðu-
neytinu kunnugt um að hér
hafa aldrei verið geymd kjarn-
orkuvopn, hvorki fyrr né síð-
ar... Við höfum aldrei léð máls
á því, að kjarnorkuvopn væru
geymd hér, og við teljum okkur
hafa vitneskju fyrir því, að þau
séu ekki hér.“ Á Alþingi 6. mars
1979 sagði Benedikt Gröndal,
utanríkisráðherra: „Við höfum í
raun og veru vilyrði beggja
þessara risavelda (Bandaríkj-
anna og Sovétríkjanna) um að
þau muni aldrei beita kjarn-
orkuvopnum gegn landi eins og
okkar, þar sem engin kjarn-
orkuvopn eru og þar sem ríkið
hefur skuldbundið sig á þann
hátt sem við höfum gert með
aðild að umræddum samningi."
Og með orðinu „samningi“ vísar
Benedikt til samningsins um
bann við dreifingu kjarnorku-
vopiiS sem Island og Bandarík-
in eru sameiginlegir aðilar að.
Á Alþingi 22. maí 1980 lýsti
Óiaí Jóhannesson utanríkis-
ráðherra því yfir, að það væri
sín skoðun, að á Islandi væru
engín kjarnorkuvopn. Og á Al-
þingi 17. maí 1980 lýsti Geir
Hallgrímsson formaður Sjálf-
staiðisflokksins því yfir, að það
væri fullt samkomulag milli
Islands og Bandaríkjanna og
áskilnaður af hálfu íslenskra
stjórnvalda, að hér skuli ekki
geymd kjarnorkuvopn. Og hann
henni nú í þriðja sinn upp á
forsíðu sinni, í þetta skipti með
stríðsletri, af því að nú var
fréttastofa hljóðvarpsins orðin
„heimildin". Útvarpsráði ber
skylda til að kanna þátt starfs-
manna útvarpsins í þessu máli
og hvaða ástæða hafi þótt til að
verja svo löngum tíma til um-
fjöllunar um þetta gamla mál
eins og um nýja „frétt“ hafi
verið að ræða. Er raunar löngu
orðið tímabært, að útvarpsráð
taki harkalega í taumana og
setji einhverjar skorður, svo að
hlustendum sé ekki hvað eftir
annað misboðið vegna þjónkun-
ar einstakra útvarpsmanna við
málstað þess litla hóps manna,
sem skipar sér enn undir merki
herstöðvaandstæðinga.
í þessari orrahríð, sem nú
stendur, er þáttur Ólafs Ragn-
ars Grímssonar, alþingismanns,
verðugt rannsóknarefni fyrir
stjórnmálafræðinga. Þessi
þingmaður, sem þvælst hefur
milli flokka með eina stefnu í
dag og aðra á morgun, allt eftir
því hvað hentar honum best í
valdabröltinu, situr nú í utan-
ríkismálanefnd Alþingis og ör-
yggismálanefnd fyrir hönd Al-
þýðubandalagsins. Ætla mætti,
að á þeim vettvangi reyndi
hann að halda þannig á málum,
að stefna flokksins næði fram.
Því er þó ekki að heilsa,
klaufska hans við kynningu á
málstað flokksins fyrir banda-
rískum þingmönnum varð að
aðhlátursefni um páskana, í Jan
Mayen-viðræðunum hljópst
hann undan ábyrgð á síðustu
stundu. Með þátttöku sinni í
tveimur síðustu ríkisstjórnum
hefur Alþýðubandalagið orðið
að stefnulausu rekaldi í utan-
manna að komast að því sem
sannara reynist heldur miðar
iðja þeirra að því að rægja þá
stefnu, sem íslenska þjóðin hef-
ur mótað til að tryggja öryggi
sitt. í þriðja lagi þjónar þessi
stefna einvörðungu sovéskum
hagsmunum. Hún miðar að því
að grafa undan samstarfi innan
Atlantshafsbandalagsins og er í
samræmi við þá dagskipun, sem
Kremlverjar gáfu fylgjendum
sínum um alla Evrópu á fundi í
París í síðasta mánuði. Og í
fjórða lagi felst í málflutningi
herstöðvaandstæðinga sú bón
til Sovétríkjanna, að þau um-
gangist ísland sem kjarnorku-
land og þau fái þannig átyllu til
að ráðast með kjarnorkumætti
sínum á landið. Jafnvel leggjast
herstöðvaandstæðingar svo lágt
að svipta vin sinn Alexei Kosy-
gin, forsætisráðherra Sovétríkj-
anna, þeirri ánægju, sem hann
lét í ljós 1977 yfir því, að á
Islandi væru engin kjarnorku-
vopn.
Utanríkismálanefnd Alþingis
mun nú enn einu sinni taka
þetta gamla mál til meðferðar.
Morgunblaðið efast ekki hver
niðurstaðan verður. Þegar hún
liggur fyrir, mun herstöðva-
andstæðinga daga uppi eins og
nátttröll með helsprengjuna í
fangi sér og leik þeirra að
öryggi og sjálfstæði þjóðarinn-
ar ljúka. Eina bomban sem þá
stendur eftir verður pólitíska
reykbomban, Ólafur Ragnar
Grímsson, sem sprakk fyrst
framan í Framsóknarflokkinn,
síðan Samtökin og er nú að fylla
herbúðir Alþýðubandalagsins
óþolandi reykskýi. En auðvitað
á Alþýðubandalagið þá bombu
skilið!
Fjölmenni við
Jóhanns Hafc
Vinir Jóhanns og samherjar i Sjálfstæðisflokknum bera kistuna úr kirkju
ÚTFÖR Jóhanns Hafstein fyrr-
um forsætisráðherra og for-
manns Sjálfstæðisflokksins var
gerð i gær frá Dómkirkjunni i
Reykjavik að viðstöddu miklu
fjölmenni. Útförin fór fram á
vegum ríkisins, og var útvarpað
frá athöfninni.
Séra Þórir Stephensen Dóm-
kirkjuprestur jarðsöng, og biskup-
inn, herra Sigurbjörn Einarsson
flutti bæn og blessunarorð. Karla-
kór Reykjavíkur söng, og ein-
söngvari var Kristinn Hallsson.
Rut Ingólfsdóttir lék á fiðlu, en
organisti var Marteinn H. Frið-
riksson dómorganisti.
Að lokinni athöfninni í Dóm-
kirkjunni, sem var látlaus og
virðuleg, báru samherjar hans og
félagar í Sjálfstæðisflokknum
kistuna úr kirkjunni. Þeir sem
báru kistuna voru Geir Hallgríms-
son, Ingólfur Jónsson, Matthías Á.
Mathiesen, Jónas G. Rafnar, Al-
bert Guðmundsson, Óttarr Möller,
Bjarni Björnsson og Ludvig
Hjálmtýsson.
Sem fyrr segir var fjölmenni við
útförina, og voru þar meðal ann-
arra forsetahjónin, Halldóra og
Kristján Eldjárn, ráðherrar og
alþingismenn, fulltrúar erlendra
ríkja, samstarfsmenn Jóhanns í
Sjálfstæðisflokknum og margir
fleiri, auk aðstandenda. Fyrir
utan Dómkirkjuna stóðu lögreglu-
menn heiðursvörð, og ungir sjálf-
stæðismenn mynduðu fánaborg.
Frá athöfninnl i Dómkirkjunni i gær.
Magnússon.
Lögregluþjónar og ungir sjálfstæðismenn stóðu heiðursvörð fyrir utan Dóm
leið er líkfylgdin ók.