Morgunblaðið - 12.06.1980, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. JÚNÍ1980
Sú fullyrðing, að „rígskorðuð
álagningarprósenta og því lægri
sem hún er“ magni verðbólguna,
kann að virðast við fyrstu sýn
mótsagnakennd fullyrðing, en þó
ætla ég að leiða rök að því, að lág
álagningarprósenta magni verð-
hækkanir í öfugu hlutfalli, það er
að segja, að því lægri sem álagn-
ingarprósentan er, því hærra
verður verðlag á Islandi.
Jóhann J. Ólafsson:
verðlagsákvæðum 10%. Til þess aí
seljandinn standi á núlli, þar)
hánn að finna vöru sem kostar 300
krónur. Hann leggur 10% á þessa
vöru sem gerir 30 króna álagn-
ingu. Þá kostar varan 330 krónur í
heildsölu. Seljandinn hefur ekkert
hagnast og engu tapað. Ef hann
selur ódýrari vöru tapar hann, ef
hann selur dýrari vöru hagnast
hann. En við skulum segja að
kostnaður við dreifingu þessarar
vöru sé að meðaltali 30 krónur pr.
að dreifa vöru þessa sama selj-
anda sé nú orðið 50 krónur. Nú
dugar ekki lengur fyrir þennan
sama aðila að kaupa vöru sem
kostar 300 krónur, því að álagn-
ingarprósetan er alveg föst og með
þessu fyrirkomulagi fær hann
ekki nema sínar gömlu 30 krónur,
það yrði tap og þannig gæti hann
ekki haldið lengi áfram. Komið er
jafnvægisleysi.
kr.
Kostnaður vöru í heildsölu 300.-
Vörudreifing í heildsölu 50-
Heildsöluverð samtals 350-
+10% álagning 30.-
320.-
+upphaflegt kostnaðarverð 300,-
= tap 20.-
Vegna þess að álagningarprósent-
an er rígföst verður hækkun á
vörunni og hækkunin á dreif-
ingarkostnaðinum að vera jafn-
mikil.
Rígskorðun
álagningarprósentu
virkar sem marg-
faldari á verðlag
Ef, hins vegar, væri hægt að
breyta álagningarprósentunni, þá
myndi dæmið líta öðru vísi út.
Kaupandinn myndi geta haldið
áfram að kaupa vöru á 300 krónur,
leggja á hana 50 krónur eða 16%
Fastskorðuð prósentuálagning er einn
af traustustu hornsteinum verðbólgu
Dreifingarkostnaður
= álagning
í öllu því moldviðri sem rótað
hefur verið upp um íslenzka verzl-
un, geta menn ef til vill orðið
sammála um það, að það kosti þó
alltént eitthvað að dreifa vöru. Til
skýringar skulum við segja að það
kosti 30 krónur í heildsölu að
dreifa ákveðinni vöru og að álagn-
ing á þessa sömu vöru sé ákveðin í
einingu og meðalverð sé 300 krón-
ur í innkaupi og 330 krónur í
heildsölu, sem sagt þetta gengur.
Kostnaðarverð vöru kr.
í heildsölu 300.-
Vörudreifing í heildsölu 30.-
Heildsöluverð samtals 330.-
+10% álagning af kr. 300 30.-
300,-
Þ.e. sama verð og varan kostar
upphaflega — hagnaður enginn.
Dreifingarkostn-
aður — meiri en
álagning = tap
En nú vita allir að það er
verðbólga í landinu. Kostnaður er
stöðugt að hækka. Kaup hækkar,
póstur og sími hækka, húsaleiga
hækkar, skattar hækka o.s.frv.
Eftir margháttaðar hækkanir
skulum við gefa okkur, að verð við
Innkaupsverð vörunnar þarf nú
að vera 500 krónur. Með 10%
álagningu fengi seljandi 50 krónur
og hann myndi selja vöruna á 550
krónur, og eins og í fyrra dæminu
myndi hann hvorki hagnast né
tapa, en jafnvægi hefur ekki náðst
fyrr en varan hefur hækkað um
66% þ.e.a.s. hefur hækkað jafn
mikið og kostnaður við dreifingu
vörunnar hækkaði. Hækkunin úr
30 upp í 50 krónur er einnig 66%.
álagningu og útsöluverðið yrði 350
krónur, það er að segja varan
myndi hækka um aðeins 20 krónur
eða 6%. í þessu dæmi er það
einungis álagningarprósentan sem
myndi hækka um 66% eins og
kostnaðurinn, en ekki varan sjálf.
Sem sagt rígskorðun álagn-
ingarprósentunnar við 10% tífald-
ar hækkun vöruverðsins og virkar
þannig sem margfaldari á verð-
bólguna.
María, Þorbjörg, Sólveig og Hildigunnur fyrir utan hús það sem þær hafa byggt ásamt Þebu, sem var
fjarverandi þegar blm. bar að garði.
Aðstoðarmennirnir, Birgir og Svanur. koma til þar sem verksnilli þeirra yngri þrýtur.
I.jósm. Mbl. Kristján.
„Mikið að gera“
á Starfsvellinum
við Melaskóla
VIÐ Melaskólann í
Reykjavík er nú í fyrsta
sinn starfræktur á veg-
um borgaryfirvalda
starfsvöllur, þar sem
börn úr nágrenni skól-
ans fá aðstöðu, efni og
aðstoð við húsbyggingar
ofl.
„Þau geta smíðað hér
úti í portinu þegar gott er
veður, en þegar rignir
geta þau verið inni og
dundað sér,“ sagði Ragna
Ingimundardóttir, í við-
tali við Mbl., en hún
hefur umsjón með starf-
seminni við Melaskólann.
„Hjá mér á skrá eru
117 krakkar sem hafa
verið hér að meira eða
minna leyti, en opið er
frá níu til fimm. Þau una
sér mjög vel hér, og er því
ákaflega leiðinlegt þegar
eldri krakkar koma á
kvöldin og um helgar til
þess að eyðileggja fyrir
þeim yngri. A miðviku-
daginn í síðustu viku var
t.d. allt eyðilagt."
Aðspurð um hvort ekki
væri hætta á að þau
meiddu sig með þessum
verkfærum sem þau
hefðu, sagði hún svo ekki
vera en hins vegar hefðu
nær allir fengið flís í sig,
flestir hefðu stigið á
nagla, svo örfá sem hefðu
lamið með hamrinum á
fingur sér en enginn
meitt sig alvarlega. Til
aðstoðar yngri börnun-
um, eru tveir eldri strák-
ar, þeir Birgir og Svanur,
sagði Ragna að lokum.
Ragna Ingimundardóttir.