Morgunblaðið - 20.08.1980, Side 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. ÁGÚST 1980

::W:::WÍÍÍ:WÍ:WAÍW:¥Í
ÖiÍiííSí-íý::
iiiiiliÍM
■
v -22480
j JW»f0imbUbi&

'J|R
■22480
RUrftnnbUbib
ÞKIÐJI l»\(.l K2X KKRKI \K l«7K
VR og borgarstarfsmenn
hafna þátttöku í verkfalli
J fyrradai’ lcpplust nær
0 unKlinRar i solarhrinu
ippi í Skálafclli vcKna
'“ðurs. »-n i tiHT komusl
snjobilar ti! þnrra o,
'•'lflullu þá nu)ur í Sclja-
'•rckku. þai som
x-tlunarbill hciA þcirra
*-já nánar á bls 18
Póstmenn, Félag verzlunar-
og skrifstofufólks á Akureyri
Alþýðusamband Vestfjarða og
Skipstjóralélag Norðurlands
taka ekki þátt i aðgerðum
nr
% UOI M funrt. I \ i r/luiijrmjniijli lj^i Kr»k,«||i., I , ,r
htnia. tjr frlld IiIImkm um m\ sbura i IHaCMNrnn \M m\ |jhj þjii
allshrrjjrtrrkfjll. I uK l mjr/ nk \ jr l.lljKj„ f, ||rf
alkta-4um KrKn C.‘> Sjms kunjr Ollaca tar rinn.K frlW i ca-rktuMi .
samriKinlrcum funili sljórnar oi> fulltrúarjAs Sijrfsmannaf. Ij*.
■ rvfcJatlkHrburKjr mró .13 jlkt j-.tum ir» ft pé hrll Pú.slmannjfrljc
IsIanrfs ha-ói frljKsráósfund ..K alm.nnjn félansfund i ua-rkt.ldi
*ar t>ar sjmþ.kki mró nllum þurrj jlhta-ój j.» htrljj rkki lil mólad
Krrój Krien landshiKum ,\ Akurrtn sjmþtkkli Skijtsljórjf.-laK N,.ró
Irndinrj jó sr»>jj rkki uum hjarjsjmnmeum Ijkj rfcki þju |
t rrkf jllsjÓK.-róum kmniK . ar ifctréió j fundi kóljKs trr/lunar ,.K
shrifslHufó.ks j \kurr.r. I K,-rkt..ldi a.1 slandj ul.n , h.„»aóar
» rrkf jllsaóK.-róir \ frlaKsfundi I \ rrk j|t ósfrlaKmu \ urn j Rlldudals
I Ka-rk.uldi turu «11 mrtfir uK crriddi rncmn jlkta-ói m.-ó þjlliuhu I
twóuóu trrhfalli I uK 2. mar/ n k Þj frlldi stjórn Alþtóus.mkjnds
Iflni......IfflllnilllllllinnffnffilllllHIHHIinllWHIflwinifftRaa^. ' »'l bjllluku i

»i >.i tsiv.tsiv
j '22481.
j ^•raimblabih ' á-ÉÍll
r'22480
ASÍ og BSRB:
l Al t.ARDAf.l R 25. KKRRl AK l»78
Hvetja til ólöglegra
vVerkfalla 1. marz
Varóar refsiábyrgó og launafrádrætti
segir fjármálaráóuneyti
OSTJORV Alþtóusambands iini Irlu forrjójm.-nn þ.-irra
\ annarn -n.ndinm sHl
kukkunnn á t.udmundi RE
'o*ir hór ftrir str skrmmdir
• r urðu I horðsal .kiptins
skrmmdlr á sirfm Erlian
\rnais VE.
Ljósm. SiKur*rir
MIOs rjflRN ___________
Islands uK stunrfnd III manna
nrfnd þi-ss hrfur samþtkki jó
'kura á aðildjrsamluk \sl uK
WliKsmrnn þnrra að lrKKja
mður tmnu I »K 2 minnlsra
•Ttrvfu aóKrrðir lil að mólma-la
þrirri KlfurlrKu kjara- »K réll-
indaskrróinnu. sem frlsl í luKum
þrim um rfnahaKsráðslaf jnir
srm m.inhluli \lþ,nKis hrfur
ní.rrið sjmþ.kkl ftnr r»rKnnKu
rfkissljórnannnjr að þti rr srK-
ir f fréll jlllkt nninieu \S|. \ð þti
rr lalsmaður \S| uppltsli I
Morcunhl jómu 17. frhrúar sl rru
áktrói I simnmium \sl unt
mánaðaruppsaKnarfrrsl bj hrfur
vlfðrn Bsrb srnl frá sér átarp.
þar srm sr«ir. að sljórn BsRB
..htrlur jllj lil þjllioku I »ðKrró
unum rn Kriur rkki ftrirskipað
\llki"
I tiðiali tið \furKunhlaðið hmn
IT frhrúar sl saKð. Kr.slján
Thorlarius furmaður BSRB. að
..okkar samninKsliml rr loKhund
•nn III I júir 1979 I kjarasamn
Intniim rr "
Wm
laka. srm hór riKa hlul að mjli
rflirfarandi iimma-li fallj
Krisiján Thiirlatius . Virt i,-|j.
iiin |,art .ikera naurttórn ,-irt
stamlj ftrir þrssuin j^i-ióuni
Kreii þ.-irn mj..L- st» ..r.'-itlálu bn:
K(*»f s.-m nú hrfur v.-rirt samþtkki
'ciíur st» |<unKi KrKii launþ.-K
,,n' •••! þart ,-r alvet nanrtstn art
'ariia þti art nuvildanrii samnitu:
ar t.-rrti mfnir
liivúlfiir lnK»lfmun l.jsii full
um sturtniuKi karmanna im fisfci
maiinasamliandsuis tirt þa-r tfir
Itsinvar M-ni furmannarartsiefnur
ASI ov HSKB hji.i K,f,rt ui »K
saKrti lafnfranu art þeir mtndu
taka art fullu þait i 'a-nlanlrKum
m»lma-laartK. rrtum
Jýn llanm-sson |.t»i, emn.K
/ullum siurtnmKi HIIM tirt þa r
'firltsmvar sem þeKar hafa kom
ió fra ASI ,»K HSKB oK kt art KIIM
U’lla art laka þáll í VM-iilanleKum
artK.-rrtum iil art molma-la hmni
ntju UIKKjAf rikissljórnarmnar
l»i knm þart fram á fundinum art
Samband islen/kra banfca-
lagur 17. lebráar 1978, 43. árg. 40. tbk
siur að tilia -n nrl *■ kki rr tilað om llldr-- ■ •.•...»»!-
Alþýðusamband íslands, Bandalag
starfsmanna ríkis og bæja og
Famanna- og fiskimannasamband Islands:
Dagsbrúnarmenn - Dagsbrúnarmenn
Áríðandi fundur
,
'vía tek rthvob skal vakin é , undartimanum. Funb
arefnid *er"upiKÖgn k.upgi.ldsékv^. Mtnning
an?oárn Daasbrúnar hefur hvatt verkamenn til
þess að koma beint at vinnustoðum é tundinn.
Camewrinlepar baráttu
•jóperiSir strax 1. mar.
i- oe fiskimannasamband Islands: ^OgvlU--------
II
GILDI
Forménnaréðstefnu ASI
lauk I lyrrakvðld og þar
var samþykkt élyktun
Arés rtkisstiérnarinnar
j kiðr verkatðlks og
samnlngsrétt sér.tbk
hreylingjrmnar sam lelst sem V a#9,r#jr strax
i Irumvarm b»l sam nu er éhe I * rv „meiginleg-
tll umraðué L’/SiítSw**'*" þ«sar.
m*tt með »«»♦.' JaÍó.k. uMir kiðrorðinu:
: akanna. Þetta Kiarasamningana I gikH.
* •" Olyktunmn BS^o, ,jMtwntm;- *«
\ (rá formcnnafundinum i fyrr*
kvMd I heiid.

Fréttaskýring
Kaupmáttur í júlí 1980 veru-
lega lægri en 1978
Almennur kaupmáttur var verulega hærri á síðustu
tveimur stjórnarárum Geirs Ilallgrímssonar en hann er
nú. Almenn skatthyrði er hinsvegar milli 50—fiO milijöröum
króna hærri 1980 — eða 12 til 1100 þúsund krónum á
hverja 5 manna fjölskyldu í landinu — en hún væri að
óbreyttum lögum og skattareglum frá 1978. Beinir skattar
hafa ha>kkað um 20 milljarða króna — eða úr 11.0% af
brúttótekjum framteljanda í 13.9%. Auk þess greiðir
þjóðin rúmlega 30 milljörðum króna meira í óheina.
verðþyngjandi skatta. vegna hækkunar söluskatts. hækk-
unar vörugjalds, tvöföldunar ríkisskatta á benzínverði,
verðjöfnunargjalds á raforku o.fl. Þrátt fyrir þessar
kjaralegu staðreyndir eru viðbrögð stjórna ASÍ og BSRB
með öðrum og „friðsamari" hætti 1980 en 1978. þegar
ólögleg verkföll og útflutningsbann skóku undirstöðu
þjóðarbúskaparins.
Ólögleg verkföll og útflutningsbann 1978:
amnmgana
vrir róða
Krónutöluhækkun,
kaupmáttur og
verðbólga
Magnús Kjartansson, fyrrv. rit-
stjóri og ráðherra, sagði svo í
Þjóðviljanum 29. janúar 1978:
„Þótt áhrif verðbólgunnar sé
býsna flókið félagslegt fyrir-
bæri eru orsakir hennar ein-
faldar. Hún er hvarvetna af-
leiðing af stéttaátökum í þjóð-
félaginu. Verðbólgan á íslandi
er ljóst dæmi um þetta. Hún
er afleiðing af átökum launa-
fólks og atvinnurekenda um
kaup og kjör og innlent vanda-
mál að langmestu leyti (þótt
alþjóðleg verðbólga geri vart
við sig í vaxandi mæli eins og
olíuverðshækkanir ...)“
Innlend verðbólga á að vísu fleiri
orsakaþætti en að framan
greinir: stefnu stjórnvalda í
ríkisfjármálum, peningamál-
um, fjárfestingarmálum, geng-
ismálum, auk alla- og verð-
sveiflna í sjávarútvegi o.sv.frv.
— Engu að síður var ábending
Magnúsar Kjartanssonar meir
en tímabær. Reynslan um
langt árabil hafði sýnt að
raunveruleg kaupmáttaraukn-
ing var aðeins brotabrot af
krónutöluhækkun launa. Verð-
bólgan eyddi öllum launa-
hækkunum svo að segja jafn-
óðum og þær unnuzt. En
rekstrarkostnaður útflutnings-
atvinnuvega hækkaði í takt við
verðbólguna — oft á tíðum
langt umfram verðþróun á
mörkuðum erlendis. Þá var
gripið til gengislækkana til að
forða rekstrarstöðvun atvinnu-
veganna — og verðbólguhjólið
hélt áfram að snúast.
Viðreisn og
vinstri stjórn
Verðlag á íslandi var næsta
stöðugt öll viðreisnarárin
1959—1971, eða innan við og
oft vel innan við 10% meðal-
talshækkun á ári. Með vinstri
stjórninni 1971—1973 hófst
hrunadans verðbólgunnar fyrir
alvöru og hefur ekki linnt
látum síðan, ef undan er skilin
allverulegur árangur í verð-
bólguhömlun 1976—1977.
Vinstri stjórnin 1971—1973,
sem hrökklaðist frá völdum
árið áður en kjörtímabilið var
úti, skilaði þjóðarbúinu með
rúmlega 50% verðbólgu. Það
var upphafið að ósköpunum.
Ríkisstjórn Geirs Hallgrímsson-
ar (samstjórn Sjálfstæðis-
flokks og Framsóknarflokks),
sem sat 1974—1978, tókst með
ýmsum viðnámsaðgerðum að
ná verðbólgustigi niður í 27% á
miðju ári 1977. Þá, þ.e. 1977,
settu óraunhæfir kjarasamn-
ingar strik í vísitölureikning-
inn. (Sólstöðusamningarnir).
Verðbólgan tók myndarlegan
vaxtarkipp. Kjarasamningarn-
ir 1977 vóru „ljóst dæmi“ um,
svo notað sé orðalag Magnúsar
Kjartanssonar, hvert „átök
launafólks og atvinnurekenda"
geta leitt, ef ekki er tekið
nauðsynlegt mið af staðreynd-
um þjóðarbúskapsins. Ef ríkis-
stjórn Geirs Hallgrímssonar
hefði mætt hliðstæðri afstöðu
eða „skilningi" BSRB og ASÍ
1977 og 1978 og þessi samtök
sýna nú væri öðruvísu um að
litast í þjóðfélaginu í dag — og
við minni vanda að kljást. Þá
hefði verðlagsþróun og kjara-
þróun orðið með hagkvæmara
hætti fyrir þjóðarbúið og allan
almenning en raun hefur á
orðið.
Yerðbólguhömlur
Samstjórn Sjálfstæðisflokks og
framsóknarflokks lagði fram
frumvarp um verðbólguhömlur
í febrúarmánuði 1978, eftir að
sá afturkippur í verðlagsþróun
sagði til sín, er fylgdi í kjölfar
óraunhæfra kjarasamninga
1977. Frumvarpið fól, m.a. í
sér, að helminga hækkun verð-
bóta og verðbótaauka, sem
greiðast áttu á árinu „umfram
verðbótavísitölu sem tók gildi
hinn 1. desember sl.“ Þetta
þýddi 5% launáhækkun 1.
marz 1978 í stað 10%. Þessi
skerðing átti þó ekki að ná til
hinna launalægstu.
Höfuðtilgangur þeirra verð-
bólguhamla, sem frumvarpið
fól í sér, var að hamla gegn
víxilhækkunum verðlags og
launa. Og þess er vert að geta
að skattastefna stjórnarinnar
1974—1978 rýrði aflatekjur al-
mennings mun minna en nú er
gert, en skattþynging beinna
og óbeinna skatta (frá 1978)
nemur á verðlagi ársins í ár
naumast undir 50 milljörðum
króna, — og hefur að sjálf-
sögðu áhrif á kaupmátt. Engu