Morgunblaðið - 12.12.1980, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. DESEMBER 1980

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 7.000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 350 kr.
eintakiö.
Músarholu-
sjónarmið
Islendingar hafa verið þátttakendur í nútímaframförum, þrátt
fyrir stjórnmálaáhrif Framsóknarflokksins og Alþýðubanda-
lagsins. Frá því að framsóknarmenn studdu gerð varnarsamnings-
ins 1951 má segja, að þeir hafi verið jafn utangátta í viðhorfi sínu
til þess, hvernig hagsmunir íslands skyldu tryggðir á alþjóða-
vettvangi, og afturhaldsöflin í Alþýðubandalaginu. Enda verður
það Tímanum sérstakt fagnaðarefni, þegar stefnulaus iðnaðarráð-
herra kommúnista lýsir því yfir á Alþingi, að besti virkjunarkost-
ur landsmanna sé að loka álverinu í Straumsvík. Skrifar Þórarinn
Þórarinsson sérstakan hátíðarleiðara í blað sitt í gær og prísar sig
sælan fyrir að hafa verið á móti samningunum um álverið á sínum
tíma. Miðað við viðleitni iðnaðarráðherra til að draga úr orðum
sínum og þá vörn, sem Þjóðviljinn er kominn í vegna þessa máis,
sýnir það einstakan skort á pólitískri dómgreind hjá Tímaritstjór-
anum, að hann skuli telja sér best henta að gerast afturhaldssam-
ari en jafnvel kommúnistar í þessu máli.
Röksemdafærsla Þórarins Þórarinssonar er álíka gagnsæ og
iðnaðarráðherra. Er þannig að orði komist í Tímaleiðaranum:
„Það er rétt, að hefði álsamningurinn ekki verið gerður, hefðu
landsmenn þurft að borga meira fyrir orkuna frá Búrfellsvirkjun
fyrstu árin. Nú myndu þeir hins vegar þurfa að borga minna fyrir
orkuna." í hinum tilvitnuðu orðum afhjúpar Tímaritstjórinn
haldleysi andstöðu sinnar við álsamninginn. Hefði hann ekki verið
gerður, væri engin Búrfellsvirkjun í landinu. Samhliða því, sem
framsóknarmenn voru á móti álverinu voru þeir nefnilega einnig
andvígir því, að ráðist væri í hagkvæmasta virkjunarkostinn,
Búrfellsvirkjun. Alkunn músarholusjónarmið framsóknarmanna
fólust auðvitað í því, að ekki yrði virkjað af stórhug. Er
athyglisvert, að Framsóknarflokkurinn er eini stjórnmálaflokkur-
inn á íslandi, sem fylgir felustefnu í orkumálum. Hann dröslast
með í þessum mikilvæga málaflokki og sveigir til hægri eða vinstri
til skiptis.
Framkvæmd álsamningsins er ekki síður undir íslenskum
stjórnvöldum komin en eigendum fyrirtækisins í Straumsvík. Það
tók til starfa á árinu 1970. Sumarið 1971 komust framsóknarmenn
í langþráð ráðherrasæti og hafa verið þar síðan með aðeins
nokkurra mánaða hléi. Hafa þeir einir verið samfellt í ríkisstjórn
öll þau ár, sem álverið hefur starfað með fullum afköstum.
Framsóknarmenn bera þess vegna mesta ábyrgð á því, ef þannig
hefur verið staðið að málum gagnvart eigendum álversins, að
íslenskir hagsmunir hafi verið fyrir borð bornir. Fyrir hendi er
endurskoðunarréttur á orkuverðinu og hans var neytt, þegar
ríkisstjórn Geirs Hallgrímssonar sat. Þórarinn Þórarinsson ætti
að hafa þetta í huga, næst þegar hann skrifar um álverið og fagnar
andstöðu sinni við það og Búrfellsvirkjun.
Kattarþvottur
Stefnuleysi ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum var enn
staðfest í gær, þegar forsætisráðherra og fjármálaráðherra
fóru þess á leit við þingflokka, að þeir samþykktu einskonar
neyðarlög vegna þess að stjórninni hefur ekki tekist að koma
saman lánsfjáráætlun fyrir næsta ár. Skýr fyrirmæli um skyldu
ríkisstjórnarinnar til að leggja lánsfjáráætlun fram í þingbyrjun
er að finna í Ólafslögum. Auðvitað eru þau Iög enn höfð að engu
eins og endranær, þegar ekki er um framkvæmd launaskerðingar-
ákvæða þeirra að ræða.
Ósvífni ríkisstjórnarinnar varðandi þessi neyðarlög sín er
margvísleg. Ómaklegust eru þó ummæli fjármálaráðherra í
þingræðu þess efnis, að það væri embættismönnum að kenna, hvað
lánsfjáráætlun næsta árs hefði dregist. Taldi ráðherrann þó
bankamannaverkfallið hafa ráðið úrslitum. Þéssi kattarþvottur
fjármálaráðherra á kostnað embættismanna lýsir vondri sam-
visku. Ríkisstjórninni var í lófa lagið að standa þannig að málum,
að lánsfjáráætlun lægi fyrir á lögboðnum tíma. Neyðarlögin eiga
rætur að rekja til skorts á pólitískri forystu af hálfu ráðherranna.
Þeir eru síður en svo á einu máli um það, hvað í lánsfjáráætlun
skuli standa. Til dæmis logar allt í ósamkomulagi milli þeirra um
afstöðuna til nýrrar flugstöðvar á Keflavíkurflugvelli. Á láns-
fjáráætlun næsta árs þarf að gera ráð fyrir fjáröflun til þeirrar
framkvæmdar, eigi að fylgja settri áætlun í samskiptum við
Bandaríkin um málið.
Fallist stjórnarandstaðan á samvinnu við ríkisstjórnina um
óeðlilega hraða meðferð á neyðarlagafrumvarpinu, leggur hún
blessun sína yfir stjórnleysið og veitir ráðherrunum færi á að
draga enn frekar að leggja fram lánsfjáráætlunina í heild.
Halldór Blöndal, alþm:
Af bamasköttum
og ráðamönnum
Ein af afleiðingum nýju
skattalaganna varð sú að börn
innan 16 ára og yngri voru í
fyrsta skipti skattlögð sérstak-
lega og vitaskuld látin sæta
afgangi við álagninguna. Þeim
bárust því skattseðlarnir í hend-
ur löngu á eftir öllum öðrum eða
eftir að skólar voru byrjaðir og
þau hætt að afla sér tekna.
Enginn hafði aðvarað þau um
hvað yfir vofði. Á hinn bóginn
höfðu mörg þeirra og kannske
öll verið stolt yfir því að geta
sjálf keypt skólabækurnar og
jafnvel fatnaðinn og þannig létt
undir með foreldrum sínum. Það
er ekki lítið ævintýri að geta í
fyrsta skipti verið borgunarmað-
ur fyrir slíku.
Þessir barnaskattar komu
víða illa við. Þess vegna flutti ég
ásamt Pétri Sigurðssyni og
Matthíasi Bjarnasyni frumvarp
um það í október að þeir skyldu
falla niður að þessu sinni, og
vissi ég ekki betur eftir
merkingu orða forsætisráðherra
í útvarpinu en að hann væri
sömu skoðunar. Eftir að hafa
rifjað upp lífsreglur kristins
manns eins og Stefán Ólafsson
útlagði þær:
hafðu í huga það,
sem hátignin bauð,
vildi ég flýta fyrir forsætisráð-
herranum og flytja frumvarpið
um niðurfellingu barnaskatta
1980 áður en nóvember gengi í
garð til þess að það mætti koma
að gagni.
Hin skattalega
samvizka
Halldór Ásgrímsson alþingis-
maður er nýtur í sínu starfi og
vill vinna að þjóðarheill. Hann
hefur þó vondan kæk eða skaf-
anka, sem sé þann að telja sig
einan dómbæran um ágæti
tekju- og eignarskattsins. Þessi
árátta er svo rík að víst gætu
menn haldið, að þvílík skatt-
heimta, eins og henni er fyrir
komið nú, sé skilgetið afkvæmi
hans og eingetið í þokkabót.
Beinu skattarnir hafa þyngzt
ótrúlega mikið síðan Matthías
Á. Mathiesen hætti að vera
fjármálaráðherra. Um þetta ber
öllum tölum saman, enda skatt-
Halldór Blöndal
stigarnir við það miðaðir. Þegar
annað er gefið í skyn er það
annaðhvort útúrsnúningur eða
hálfsannleikur eða ósannindi.
Það er rétt, að foreldrar hafa
fram að þessu þurft að greiða
skatta af tekjum barna sinna.
Ég hef aldrei verið talsmaður
þess og er raunar gersamlega
andvígur því að fullorðið fólk,
hvað þá börn, greiði tekjuskatt
af almennum launatekjum. Eins
og skattheimtan hefur verið á
þessu ári, eru barnaskattarnir
hrein viðbót, skattþinging ofan á
fjölskylduskattana sem fyrir
voru. Einskonar glassúr á sér-
bakað skattvínarbrauð fjár-
málaráðherrans.
Látum Alþingi
skera úr
Frumvarpi okkar Péturs Sig-
urðssonar og Matthíasar
Bjarnasonar um niðurfellingu
barnaskattanna á þessu ári var
vísað til fjárhags- og viðskipta-
nefndar 10. nóvember og fylgdu
tilmæli um, að málinu yrði
hraðað í nefndinni til þess að
það mætti koma að gagni. Hinn
3. desember sl. bólaði ekkert á
afgreiðslu þess. Ég kvaddi mér
þá hljóðs utan dagskrár og
beindi því til forseta Neðri
deildar, að hann beitti sér fyrir
því að það mætti fá þinglega
meðferð. Síðan hefur fjárhags-
og viðskiptanefnd haldið einn
fund, en formaður hennar, Hall-
dór Ásgrímsson, situr við sinn
keip og er ófáanlegur til að láta
Alþingi skera úr um þetta mál.
Á meðan bíða börn og foreldrar
þeirra í óvissu um málalyktir.
Kjarni málsins er að sjálf-
sögðu sá, að skattstofurnar voru
of seinar til þess að leggja
barnaskattana á vegna mikils
annríkis og ónógs mannafla.
Hagsmunir ríkissjóðs eru smá-
vægilegir og allmörg sveitarfé-
lög hafa þegar gefið fordæmið
með því að fella barnaskattana
niður. Á hinn bóginn getur verið
um tilfinnanlegar fjárhæðir að
ræða hjá sumum heimilum,
einkanlega þeim barnmörgu.
Þetta er því gott mál og sann-
gjarnt og vel til þess fallið að
Alþingi velji til jólagjafar á
þessu ári og reyni að hressa upp
á sæmd sína þó í litlu sé. Ekki
veitir af.
„Okkur þykja kveðj-
urnar heldur kaldar“
- segir Valur Valsson, framkvæmdastjóri FÍI um viðbrögð
ríkisstjórnarinnar við beiðni félagsins um bætt starfsskilyrði
MÁLEFNI iðnaðarins hafa verið
mjög ofarlega á haugi að undan-
förnu og hefur Félag islenzkra
iðnrekenda m.a. sent öllum þing-
mönnum og ríkisstjórn hréf. þar
sem farið er fram á bætt starfsskil-
yrði til handa iðnaðinum. Morgun-
blaðið snéri sér til Vals Valssonar,
framkvæmdastjóra Félags ís-
lenzkra iðnrekenda og innti hann
eftir því hvcr hafa verið viðbrögð
rfkisstjórnarinnar við kröfum fé-
lagsins um aðgcrðir í málefnum
iðnaðarins.
„Okkur þykja kveðjurnar heldur
kaldar. Við óskuðum eftir jöfnun á
starfskilyrðum iðnaðar eða fram-
lengingu aðlögunargjalds. Ríkis-
stjórnin hefur ákveðið að gera hvor-
ugt. Við höfum um árabil krafist
virðisaukaskatts í stað söluskatts.
Ríkisstjórnin hefur ákveðið að fresta
öllum fyrirætlunum um slíkt, þrátt
fyrir fyrirheit í stjórnarsáttmála
sínum. Þess í stað á að framlengja
lög um jöfnunargjald óbreytt. Loks
hefur ríkisstjórnin ákveðið stór-
fellda aukningu á skattheimtu af
sælgæti og gosdrykkjum. Nú á iðn-
aðurinn að verða sérstök féþúfa fyrir
ríkissjóð. Þessi nýi skattur á að gefa
ríkissjóði 3.400 milljónir króna á
næsta ári,“ sagði Valur.
Eru einhverjar aðgerðir fyrirhug-
aðar af hálfu iðnrekenda?
„Sl. þriðjudag héldum við almenn-
an félagsfund um horfurnar og þar
var samþykkt harðorð áskorun til
ríkisstjórnar og Alþingis um aðgerð-
ir, til að tryggja hagsmuni iðnaðar-
ins. Á morgun, föstudag, verður
sérstakur fundur með sælgætis- og
gosdrykkjaframleiðendum til að
fjalla um fyrirhugaða skattheimtu.
Og í dag krafðist stjórn Félags
íslenskra iðnrekenda sérstaks fund-
ar með ríkisstjórninni/ til að ræða
hin alvarlegu viðhorf. Telur stjórn
félagsins afar brýnt að fá slíkan
fund tafarlaust.
Við trúum því ekki að óreyndu að
ríkisstjórnin ætli ekkert að aðhaf-
ast,“ sagði Valur Valsson að síðustu.
Albert Guðmundsson:
Tollafgreiðsla án
bankastimplunar
ALBERT Guðmundsson, Friðrik
Sóphusson, Matthías Á Mathie-
sen, Árni Gunnarsson, Sverrir
Hermannsson og Birgir tsleilur
Gunnarsson lögðu í gær fram á
Alþingi frumvarp til breytinga á
lögum um tollskrá, þess efnis, að
hægt sé að tollafgreiða vörur án
bankastimplunar, þ.e. viðurkenn-
ingu viðskiptabanka um greiðslu
eða tryggingu kröfu samkvæmt
sölu- eða vörureikningi.
í greinargerð segir að þær að-
stæður hafi komið upp, með verk-
falli bankastarfsmanna, að ekki er
hægt að tollafgreiða vörur, enda
þótt hægt sé að sanna heimild
seljanda vörunnar fyrir afhend-
ingu í hendur kaupanda. Dragizt
verkfallið á langinn verður ekki
séð fyrir, hvaða tjóni þetta ákvæði
um bankastimplun getur valdið. Er
því lagt til að það ákvæði verði nú
þegar numið úr gildi.