Morgunblaðið - 26.06.1981, Síða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 26. JÚNÍ1981
17
LMjög míkil andstaðLs
við aðlögunarg’L^Lv#
innan EBE
| sajtði Tómas Arnaaon.
„Eðlileg og rétt-
lætanleg
- segir Hjörleifur Guttormsson um aðlögunargjaldið
„enf jió
r>^e*lr Dav/A -
|P^A
^ncVtt(L„r,ðflQjj|
i | Þörhallur Ásgeirsson ráðuneytisstjóri:
| Furðuleg ósvíjhi]
i aö væna ráöherra um ósannindi
„ÉG HEF talið og tel enn. að
það væri eðlileg og réttlætan-
leg aðgerð að setja á aðlögun-
argjald og ég á ekki von á öðru.
en að hún mætti skilningi ef á
hana yrði látið reyna gagnvart
handalögunum.“ sagði Iljörleif-
ur Guttormsson, iðnaðarráð-
herra. meðal annars í gær er
Mbl. ræddi við hann um aðlög-
unargjaldið, scm mjög hefur
verið til umræðu síðustu daga.
Iðnaðarráðherra flutti tillögu
um það í ríkisstjórn fyrir
„Yfirlýsing ráðherr-
ans villanai í veiga-
miklum atriðumr‘
- segir Davíð Scheving Thorsteinsson,
form. Félags íslenzkra iðnrekenda
_ÞAU tiökast nú hin breiðu spjótin.
Eg hef verið vændur um ósannindi
og aðdróttanir, ég á að hafa fjallað
um málið af furðulegri ósvffni og
vanþekkingu og fleira og fleira.
Það er greinilegt. að ég hef komið
nærri kviku viðskiptaráðherra og
ráðuneytisstjóra viðskiptaráðu-
neytisins með því að greina frá því,
sem fyrir augu mín og eyru bar er
ég, ásamt 16 öðrum Islendingum,
heimsótti bækistöðvar EBE og
EFTA á dögunum." sagði Davið
Scheving Thorsteinsson, formaður
Félags isl. iðnrekenda, m.a. er
Morgunbiaðið ra‘ddi við hann i gær
um aðlögunargjaldið, sem mikið
hefur verið rætt siðustu viku.
„I tilefni af yfirlýsingu viðskipta-
ráðherra og ráðuneytisstjórans um
aö hér sé um almennt innflutnings-
gjald að ræða, er nauðsynlegt að
vekja athygli á því, að aðlögunar-
gjaldið var aldrei lagt á nema hluta
innflutnings frá EBE og EFTA,“
sagði Davíð Scheving. „Mjög mikil-
vægar rekstrarvörur atvinnulífsins
voru undanþegnar þessu gjaldi, svo
sem umbúðir, fóðurvörur, veiðar-
færi, skip og margt fleira. Það hefur
aldrei staðið til að leggja aðlögun-
argjald á allan innflutning frá EBE
og EFTA, heldur á ákveðna tiltekna
vöruflokka. Að þessu leyti er yfirlýs-
ing ráðherrans því villandi. Við-
skiptaráðherra hlýtur að hafa gert
forráðamönnum EBE grein fyrir
þessu veigamikla atriði, eða getur
verið að hann hafi gleymt því?
Þá verður ekki komist hjá því að
draga í efa hinn brennandi áhuga
ráðherrans á því að ná þessu máli
fram við EBE og EFTA. Annars
vegar er hægt að benda á yfirlýs-
ingar hans um persónulega andstöðu
við málið og hins vegar á að heimild
til álagningar gjaldsins var sam-
þykkt um jólaleytið. Það var hins
vegar fyrst í byrjun júní, fimm
mánuðum síðar, sem ráðherrann sá
ástæðu til að taka málið upp við
EBE.
í yfirlýsingu viðskiptaráðherra
frá 24. júní er skýrt frá því, að fram
hafi komið hugmyndir um að greiða
fyrir samkomulagi innan EBE um
fiskveiðistefnu, m.a. með því að
skerða þau fríðindi, sem íslendingar
hafa verið aðnjótandi. Viðskiptaráð-
herra er hér að upplýsa, að honum
hafi verið skýrt frá því, að uppi séu
hugmyndir um að segja upp fríverzl-
unarsamningi EBE við ísland. Með
öðrum hætti verða fríðindi íslend-
inga ekki skert. Þessar upplýsingar
ráðherrans hljóta að teljast afar
mikil tíðindi, þó ekki sé meira sagt,
því EBE er lang stærsti viðskiptaað-
ili Islendinga. Það vekur nokkra
furðu, að ráðherrann skyldi ekki
vekja sérstaka athygli á þessu á
blaðamannafundi sínum í síðustu
viku, en hann hlýtur þegar að hafa
gert rikisstjórn fslands og alþingis-
Hjalti Geir Krístjánsson, formaður VI:
Stefna í álagningu
á innflutning röng
IIJALTI Geir Kristjánsson formað-
ur Verslunarráös Íslands sagði um
tvö prósent aðlögunargjaid á iðnað-
inn, að Verslunarráðið hefði lagt
mikla áherslu á það, að iðnaður hér
á landi byggi ekki við sömu rekstr-
arskilyrði og samkeppnisaðiiar i
nágrannalöndunum. „Þetta á bæði
við um útflutningsiðnaðinn og sam-
keppnisiðnaöinn hér innanlands,“
sagði Iljalti Geir.
„Við viljum líka benda á það sem
dæmi að frá áramótum síðustu þá
hafa Evrópugjaldmiðlar lækkað
gagnvart íslensku krónunni á sama
tíma og laun hafa hækkað og annar
reksturskostnaður um 15 prósent.
„Hér hefur ríkt mikill fjár-
magnsskortur undanfarin ár í sam-
bandi við framleiðsluiðnaðinn. Það
er okkar álit að álagning gjalda á
innflutning sé röng stefna. Þetta 2
prósent jöfnunargjald er einskis
virði fyrir iðnaðinn. Þegar maður er
til dæmis að tala um verðlags-
ákvæði, sem búa þarf við, aðrar
skattareglur og ranga gengisskrán-
ingu gagnvart iðnaðinum, þá vigtar
2 prósent aðlögunargjald ekkert
fyrir iðnaðinn."
Við viljum, að gengisskráningin sé
í samræmi við reksturskostnað
fyrirtækja hér innanlands. Þegar á
fyrstu fimm mánuðum ársins hefur
reksturskostnaður hækkað hér um
15 prósent og gengið staðið óbreytt.
Þetta er það sem við viljum benda á.
Okkur finnst röng stefna að leysa
slík mál með álagningu gjalda á
innflutning. í þessu tilfelli álítum
við, að þessi 2 prósent séu ekki neitt
neitt fyrir iðnaðinn."
mönnum grein fyrir þessum válegu
tíðindum.
Eins og áður hefur verið greint frá
í fjölmiðlum hitti hópur íslendinga
Folmer Bang-Hansen að máli í
Brussel siðari hluta maímánaðar, en
Bang-Hansen fer með málefni ís-
lands fyrir EBE. Svör hans við
fyrirspurn Jafets Ólafssonar hafa
verið rakin, en þar sem þau hafa
verið véfengd er rétt að nefna þá
íslendinga, sem hlustuðu á svör
hans, sem hafa orðið kveikja þessara
umræðna ásamt yfirlýsingum Tóm-
asar Árnasonar um andstöðu EBE
við aðlögunargjaldið.
I hópnum voru auk mín Valur
Valsson framkvæmdastjóri Félags
íslenzkra iðnrekenda, Þórarinn
Gunnarsson, skrifstofustjóri félags-
ins, Haukur Eggertsson, forstjóri
Plastprents hf., Jórunn Jónsdóttir,
framkvæmdastjóri Völu sf., Walter
Jónsson, framkvæmdastjóri Mosaik,
Magnús Ingimundarson, fram-
kvæmdastjóri Fróns hf., Eggert
Magnússon, sölustjóri Fróns hf.,
Bragi Hannesson, bankastjóri Iðn-
aðarbankans, Þorvarður Alfonsson,
framkvæmdastjóri Iðnþróunarsjóðs,
Þórleifur Jónsson, framkvæmda-
stjóri Landssambands iðnaðar-
manna, Jónína Michaelsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Viðskipta og verzlun-
ar, Leifur Agnarsson, framkvæmda-
stjóri Kassageröar Reykjavíkur, Jaf-
et Ólafsson, deildarstjóri í iðnaðar-
ráðuneytinu, Ágúst I. Jónsson,
blaðamaður á Morgunblaðinu, og
Guömundur Svavarsson, skrifstofu-
stjóri Útflutningsmiðstöðvar iðn-
aðarins.
Við heyrðum Bang-Hansen benda
á leiðir til að réttlæta aðlögunar-
gjaldið og það kom því mjög á óvart
þegar hann dró sín fyrri ummæli til
baka við íslenzka embættismenn í
Brússel. Svo undarlegt sem það er,
þá gerðist það daginn eftir að
iðnaðarráðherra hafði lagt fram
tillögu um aðlögunargjald í ríkis-
stjórninni. Ef til vill hafa íslenzkir
embættismenn krafizt þess af hon-
um, en ráðuneytisstjóri viðskipta-
ráðuneytisins var einmitt staddur í
Brússel þessa daga. Það er augljóst
að með því að láta þennan embætt-
ismann EBE draga til baka þau
ummæli, sem hann viðhafði við
stóran hóp íslendinga, var málinu
ekki til framdráttar þegar Tómas
Árnason kom loks til Brússel nokkr-
um dögum síðar.
Ég hef trú á því, að fyrrnefndir
þátttakendur í ferðinni til Sviss og
Belgíu séu tilbúnir að staðfesta það,
að viðhorf Efnahagsbandalagsins til
íslands séu miklu vinsamlegri en
viðskiptaráðherra og síðan ráðu-
neytisstjórinn vilja vera láta,“ sagði
Davíð Scheving Thorsteinsson að
lokum.
nokkru að 2% aðlögunargjald
gilti frá 1. júlí nk. til ársloka
1982. en það mál hefur ekki
verið afgreitt af hálfu ríkis-
stjórnarinnar.
„Ég flutti um það tillögu í
ríkisstjórninni 3. nóvember
1980, að aðlögunargjaldið yrði
framlengt og síðan stefnt að því
að fella það niður í áföngum
fram til loka ársins 1982. Það
yrði þannig 2% á þessu ári, en
1% á því næsta. Um þetta urðu
umræður í ríkisstjórninni, sem
fluttust inn í þingið. Þar var
síðan, í sambandi við framleng-
ingu laga um jöfnunargjald,
samþykkt heimild til að leggja á
aðlögunargjald eða ígildi þess,
allt að 2%.
Ég ítrekaði þessa tillögu á
fundi í ríkisstjórninni 26. maí
síðastliðinn. Þar lagði ég til, að
þetta ákvæði til bráðabirgða í
lögum um jöfnunargjald kæmi
til framkvæmda 1. júlí, þá allt
að 2%, til ársloka 1982. Með
tillögunni lét ég meðal annars
fylgja umsögn um það, sem
fram kom í ferð til höfuðstöðva
EBE og EFTA í Genf, en
Morgunþlaðið hefur vitnað í þá
ferð. Fulltrúi frá iðnaðarráðu-
neytinu var í þessari ferð og gaf
iiann mér skriflega umsögn um
þcssi efni.
Ég hef látið það koma fram
með ákveðnum hætti síðan, að
ég telji að það beri að nota þessa
heimild. Málið hefur ekki verið
afgreitt í ríkisstjórninni og
viðskiptaráðherra hefur ekki
verið á ríkisstjórnarfundum eft-
ir að hann kom úr ferð til
þessara bandalaga og hefur átt
samtöl við fjölmiðla urn Ég
ítreka það sjónarmið mitt, að ég
hef talið og tel enn, að þeita
væri eðlileg og réttlætanleg að-
gerð og ég á ekki von á öðru en
að hún mætti skilningi hjá
Efnahagsbandalaginu og Frí-
verzlunarbandalaginu.
Hér er í rauninni um það að
ræða að mínu mati að stíga út
úr þessu með eðlilegum hætti
með eðlilegum aðlögunartima.
Ég held, að það skipti þessa
aðila mestu, að þeir sjái, að
Island sé að þrepa sig niður úr
þessu. Ég tel það líka hagstæð-
ast fyrir þá hagsmuni, sem við
erum hér að verja, að taka
þannig á þessu máli.
Mín tillaga um aðlögunar-
gjaldið liggur fyrir ríkisstjórn-
inni og hefur ekki verið af-
greidd, en ég vænti þess, að það
verði gert á næstunni. Kannski
finna menn aðrar leiðir, sem
geta leitt að sama marki. Ég vil
stuðla að því að horft verði á
efnislega hagsmuni íslenzks iðn-
aðar og ekki ætla ég að hafa á
móti því ef sýnt verður fram á
að hægt sé að ná sama árangri
með einhverjum öðrum hætti,"
sagði Hjörleifur Guttormsson,
að lokum.
Athugasemd frá viðskiptaráðuneytinu:
Afstaða EBE til
aðlögunargjaldsins
VIÐSKIPTARÁÐUNEYTIÐ sendi Mbl. í gær eftirfarandi athuga-
semd. þar sem meðal annars eru yfirlýsing starfsmanna EBE um
fund með hópi íslendinga til Brussel og afstaða yfirmanns hans til
sliks gjalds.
„Tómas Árnason viðskiptaráð-
herra hefur gert grein fyrir
afstöðu ráðamanna Efnahags-
bandalagsins og EFTA til tillög-
unnar um álagningu nýs aðlögun-
argjalds. Sú afstaða og samnings-
bundnar skuldbindingar okkar
skipta höfuðmáli, en alls ekki
það, sem Bang Hansen fulltrúi
hjá EBE á að hafa sagt íslenskum
iðnrekendum. Samt telur við-
skiptaráðuneytið ástæðu til
vegna blaðaskrifa að birta yfir-
lýsingu, sem Bang Hansen gaf
sendiráðinu í Brússel, þegar það
óskaði eftir staðfestingu á meint-
um ummælum hans. Símskeyti
sendiráðsins er dagsett 27. maí sl.
„Að gefnu tilefni hefur Bang
Hansen skýrt sendiráðinu frá, að
ummæli hans á óformlegum
fundi með iðnrekendum í síðustu
viku hafi í höfuðatriðum verið
sem hér segir (í íslenskri þýð-
ingu):
Ég rakti í stuttu máli viðhorf
Efnahagsbandalagsins til jöfnun-
argjaldsins og aðlögunargjalds-
ins. Efnahagsbandalagið hafði
viðurkennt jöfnunargjaldið, þar
sem því var ætlað að vega á móti
áhrifum íslenska söluskattsins.
Hins vegar var afstaða Efna-
hagsbandalagsins til aðlögun-
argjaldsins neikvæð enda þótt
viðbrögð þess hefðu verið mjög
hógvær og engum gagnaðgerðum
verið beitt. Ég mun hafa orðað
það þannig: „Við fórum ekki í
stríð út af því.“ Engar umræður
áttu sér stað um álagningu nýs
gjalds, en ég sagði almennt að
engin vandkvæði yrðu á að sam-
þykkja ráðstafanir, sem hægt
væri að réttlæta með ákvæðum
fríverslunarsamningsins.
Bang Hansen hefur heimilað að
þessi yfirlýsing sé eftir honum
höfð, en að öðru leyti vísar hann
til þeirrar neikvæðu afstöðu, sem
kom fram í svari Duchateau
yfirmanns hans á fundi sameig-
inlegu nefndarinnar í morgun."
Um afstöðu Pierre Duchateau,
sem vísað er til, sendi sendiráðið
viðskiptaráðuneytinu eftirfar-
andi símskeyti:
„Varðandi innflutningsgjaldið
sagði Duchateau, að hann sæi
fram á mikla erfiðleika í því
sambandi fyrir bandalagið, bæði
af lagalegum og efnahagslegum
ástæðum. Fríverslunarsamning-
urinn hefði ekki aðein) í för með
sér hag fyrir aðilana heldur
einnig lagalegar skuldbindingar.
Slíkt gjald myndi geta valdið
erfiðleikum í samskiptum íslands
við Efnahagsbandalagið. Hann
mæltist til þess, að ríkisstjórn
Islands yrði gerð grein fyrir því,
að hér sé um mjög erfitt mál að
ræða. Varaði hann við því, að
annar hvor aðili samningsins
færi að grafa undan ákvæðum
fríverslunarsamnings.ns með að-
gerðum sem samræmdust ekki
ákvæðum hans.“
Hér var um fyrstu óformlegu
viðbrögð framkvæmdastjórnar
EBE að ræða, en a'staða EBE var
formlega staðfest t fundi Tómas-
ar Árnasonar og Wilhelms Haf-
enkaup 2. júní sl “