Morgunblaðið - 24.06.1982, Qupperneq 36

3 6 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. JÚNÍ 1982
Sparakstur BÍKR og Orkusparnaðarnefndar:
Fjórir Suzuki-bílar eyddu
undir 5 lítrum á hundraðið
Einn af Suzuki-bílunum I utanbcjarakstrinum, sá er lengst komst ók 109
kílómetra. Ljósm.: Gunnlainjiir
FREMUR fáir bílar tóku þátt í
sparaksturskeppni Bifreiða-
íþróttaklúbbs Reykjavíkur og
Orkusparnaðarnefndar á
sunnudaginn. Bílarnir fengu 5
lítra af bensíni hver og óku
bæði innanbæjar og utan. í
flokki bíla með 0—1000 cc vél
voru flestir þátttakendur.
Þar sigraði Úlfar Hinriks-
son á Suzuki og komst 109
kílómetra á lítrunum fimm,
sem jafngildir 4,58 1 á hundr-
aðið í eyðslu. Á eftir honum
komu þrír Suzuki-bílar, allir
með innan við fimm lítra í
eyðslu. Næsti flokkur var frá
1001 — 1300 cc og voru aðeins
tveir bílar þar. Vilhjálmur
Sigurðsson á Opel Kadett
sigraði og var eyðsla bílsins
6,67 1 á hundraðið. Kristján
Eyfjörð á Opel Ascona 1,6
vann í flokki bíla með
1301—1600 cc vél, eyðsla
Opelsins var 7,38 1 á hundrað-
ið. í flokki bíla með 2000 cc vél
og yfir, sigraði Guðmundur
Kristófersson á Volvo 244,
eyðslan var 7,98 1 á hundraðið.
í öðru sæti varð Páll Ey-
vindsson á Volvo Turbo með
8,35 1 á hundraðið. Voru þetta
reyndar einu bílarnir í þess-
um flokki. Leiðin sem ekin
var, skiptist í tvennt, innan-
bæjarakstur, þar sem ekið var
um borgina vítt og breitt, og
utanbæjarakstur. Fóru
keppnisbílarnir Krýsuvíkur-
leið. Sneru bílarnir síðan við á
henni og óku sömu leið til
baka. Úlfar Hinriksson á Suz-
uki komst eins og fyrr segir
109 km. Náði hann að komast
inn í Kópavog áður en síðasti
bensíndropinn var uppurinn.
Kvað hann galdurinn við að
spara bensín þann, að stíga
létt á bensínið og halda jöfn-
um hraða. Jafnframt á aka
fremur hratt í beygjur.
Volvo Turbo Páls Eyvindssonar ók mun lengra en ætla mátti. Eyðsla
bílsins var 8,35 I á hundraðið og telst gott. Ljósm.: Gunni»uKur
Launþegasamtökin beiti mætti sín-
um til studnings atvinnuvegunum
Eftir Einar Örn
Björnsson, Mýnesi
Ekki er útliðið gott í efnahags-
og afkomumöguleikum þjóðarinn-
ar um þessar mundir og enn er
vegið í þann knérunn að hefja há-
værar kröfur um launahækkanir.
Viðræður hafa staðið yfir en
árangur er lítill.
Launamannasamtökin hafa haf-
ið timabundin verkföll og skæru-
verkföll hafa verið háð af ýmsum
þrýstihópum. Þetta er sá forleikur
er við blasir og allsherjarverkfall
boðað ef annað brestur.
En hvernig er islenska þjóðin í
stakk búin að verða við kröfugerð
þeirri er sett er á svið? Sjávarút-
vegurinn er nær uppurinn vegna
ofveiða og ef til vill af fleiri orsök-
um. Þorskafli hefur minnkað
verulega, einkum hjá togurunum.
Hvort það verður viðvarandi veit
enginn en allur er varinn góður.
Afleiðingar þess er að rekstur
fiskvinnslustöðva og úthald fiski-
skipa er mjög erfitt, og stefnir í
mikinn taprekstur.
Landbúnaðurinn hefur átt við
harðindi að búa síðan í september
fyrir ári og innistaða orðin meiri
en átta mánuðir og fénaður á gjöf
fram að þessu vegna vorharðinda
er geisað hafa frá Vestfjörðum til
Austurlands. Þegar þetta er ritað
hefur rofað til og hlýnað í veðri þó
kaldara hafi verið á nefndu svæði
við strendur.
Bændastéttin hefur búið við
mikla erfiðleika og tekjutap er
ekki verður með tölum tekið. ís-
lendingar þurfa að vera sér með-
vitandi um að landbúnaðurinn er
stolt Islendinga frá upphafi ís-
landsbyggðar og tryggði búsetu
um allt land í gegnum aldirnar þó
myrkar væru þar til úr rættist.
Ávöxturinn er það sem við blasir
um búsetu og framfarir og sjávar-
útvegurinn á sinn sterka þátt í,
þegar hann kom inn á sviðið. Hver
vill bæta það tap er nefndir erfið-
leikar í landbúnaði hafa valdið.
Ekkert hefur heyrst um það frá
þeim sem hæst tala um hærra
kaup og fríðindi sem hafa þó feng-
ið kaup sitt í launaumslögin. Þar
er átt við það fólk er betur er sett
en skilur ekki að kaup og kjör mið-
ast við stöðu atvinnuveganna á
hverri tíð og annað ekki.
Þegar svona gengur verkar
þetta lamandi á allt þjóðlífið. Iðn-
aðurinn á í miklum erfiðleikum,
svo er um allan rekstur. Ýmsir
hafa gefist upp eða minnkað
reksturinn. Þetta ætti öllum að
vera ljóst og ekki síst launa-
mannasamtökunum og forstöðu-
mönnum þeirra.
Þeir sem stjórna eða eru eigend-
ur atvinnufyrirtækja hafa gefið
upp þann vanda sem við er að etja
að ekki sé ráðrúm til kauphækk-
ana eins og á stendur. Enda auð-
skilið þegar undirstöðuatvinnu-
vegirnir eru í eins miklum erfið-
leikum og áður er lýst.
Bændastéttin býr við kvótakerfi
og hefur því ekki möguleika til
aukinnar framleiðslu. Markaðir
fyrir dilkakjöt erlendis hafa dreg-
ist saman en mest í Noregi. Auk
þess er verðið óhagstætt, svo er
einnig um ýmsar landbúnaðaraf-
urðir, einkum mjólkurafurðir.
Vísitöluskrúfan óhófleg, kröfu-
gerð ýmissa stétta og dýrtíðin sem
þessu fylgir er þess valdandi að
gjaldmiðill okkar þolir ekki sam-
anburð við gjaldmiðla helstu
viðskiptaþjóða Islendinga.
Þar við bætist að hávaxtastefn-
an lamar alla atvinnustarfsemi og
er hemill á allar framfarir og
verkar sem lamandi hönd á hinn
almenna mann, sem talin er trú
um að ráðið sé að skunda í verkföll
um hábjargræðistímann, þegar
líkur eru á að sumarið verði varla
meira en þrír mánuðir og þá kem-
ur aftur vetur. Þeir sem stuðla að
slíku eru að koma á hér á landi
„móðuharðindum af manna völd-
um“. Sú skálmöld sem geisar er
ógnvekjandi vegna þess að allt er í
hættu sem varðveita þarf. Réttur
skilningur, velvild og fórnarlund á
að víkja fyrir óskammfeilninni og
skammsýninni til að viss öfl geti
komið áformum sínum fram en
láta lönd og leið hverjar afleið-
ingar það hefur fyrir íslensku
þjóðina.
Rétt er, áður en þessum þanka
lýkur, að minnast á nokkur atriði:
• 1. íslendingar mega ekki
gleyma því að það eru undirstöðu-
atvinnuvegirnir er mestu skipta
um afkomu og lífskjör. Eins og nú
horfir er hætta á ferðum ef sam-
stillt átak þjóðarinnar er ekki
fyrir hendi og annað sem varðar
þá þjóðfélagsgerð er við búum við,
það þýðir ekki að heimta meira en
aflað er.
Ekki má ganga nær lífríkinu til
lands og sjávar en eðlileg endur-
nýjun geti farið fram.
Þess vegna verður að hverfa að
því að nýta orkulindir landsins í
Einar Örn Björnsson
„Vísitöluskrúfan er
bölvaldur fyrir hinn al-
menna mann, grefur
undan velsæld og tor-
veldar eölilega þróun
atvinnulífsins, þrúgar
öll viðskipti utan lands
og innan og gerir gjald-
miðilinn verölítinn.“
fallvötnum og jarðhita í auknum
mæli til vinnslu á hráefnum, sem
til eru í landinu og aðfluttum til
vinnslu iðnaðarvara til útflutn-
ings og til nota í landinu og
tryggja með þeim hætti að lífrík-
inu verði markaður eðlilegur þátt-
ur í þjóðarframleiðslunni.
Nú hafa Alþingi og ríkisstjórn
samþykkt áætlun um þrjár stór-
virkjanir er komi í gagnið á næstu
árum og stóriðju á Austurlandi.
Það er mikið atriði að unnið sé að
þeim framkvæmdum af festu og
fyrirhyggju. Því þarf að vinna að
því að virkjun Jökulsár í Fljótsdal
verði hraðað, sem er fyrsti áfangi
í Austurlandsvirkjun, þrátt fyrir
virkjun Blöndu.
Það er því kjörið tækifæri fyrir
Austfirðinga og íbúa Norðurlands
eystra að taka höndum saman og
stuðla með þeim hætti að því að
stóriðjuver verði reist við Eyja-
fjörð. Þetta mega ekki vera orðin
tóm heldur veruleiki.
• 2. Það á að leggja áhérslu á það
við gerð nýrra kjarasamninga að
knýja á um að beinir skattar ríkis-
ins af launatekjum verði afnumdir
hjá öllum að því marki er teljast
meðaltekjur. Hér er um tvísköttun
að ræða þar sem söluskattur er
megintekjuöflun ríkisins. Alþingi
og ríkisstjórn verða að stuðla að
því að nýjar álögur á almennig
verði ekki áiagðar meðan óvissa
ríkir í efnahagsmálum. Ef nefnd
leið er farin mun launafólk hafa
meira í hendi og kjarabót sem
miklu skiptir og er leiðin til bjarg-
álna. Kaup og kjör verða að mið-
ast við viðskiptakjör þjóðarinnar
á hverri tíð og stöðu atvinnuveg-
anna. Annað er blekking.
Vísitöluskrúfan er bölvaldur
fyrir hinn almenna mann, grefur
undan almennri velsæld og tor-
veldar eðlilega þróun atvinnulífs-
ins, þrúgar öll viðskipti utan lands
og innan og gerir gjaldmiðilinn
verðlítinn. Ef slík þróun verður
ekki stöðvuð með samstilltu átaki
þjóðarinnar og stjórnvöld þora
ekki að taka á þessum málum, af
ótta við fjöldann er þau höfða til,
þá fer allt stjórnkerfið úr skorðum
og verður þess valdandi að
kreppuástand og atvinnuleysi hef-
ur innreið sína. Er einhver sem
óskar eftir slíku ástandi?
• 3. Samninga um kaup og kjör
þarf að gera til tveggja ára í senn,
svo ráðrúm fáist til að styrkja at-
vinnuvegina sem eru sá bakhjarl
er allt veltur á og hafa sem við-
miðun að afkoma atvinnuveganna
og viðskiptakjörin út á við verði sá
mælir er marki vinnulaunin
hverju sinni. Hagkvæmni verði
viðhöfð í öllum rekstri og tækni
beitt til að tryggja undirstöður at-
vinnulífsins. Ríkisumsvif verði
miðuð við þá getu er atvinnulífið
markar hverju sinni og forðast að
íþyngja atvinnuvegunum með
óhóflegum álögum, en stuðla að
því að ágóði skapist er geri fyrir-
tækjum kleift að tryggja öruggan
rekstur og hagkvæmni.
Launamannasamtökin eiga að
styðja slíka viðleitni með störfum
sínum og mætti. Það er leiðin til
öruggari lífskjara og stuðlar að
þjóðarsamstöðu sem full þörf er á.
Eyða þarf sundrungariðju stjórn-
málaafla og gera Alþingi virkara
en verið hefur til stjórnunar og
leiðsögu. Vegna þeirra erfiðleika
er við blasa og óvissu í efna-
hagsmálum þarf að taka gjaldeyr-
islán með góðum kjörum til nokk-
urra ára. Með þeim hætti ætti að
vera hægt að tryggja stöðuna ef
samstaða fæst um að veita viðnám
þeim vanda er við er að etja.
• 4. Verkefni launamannasam-
takanna ætti að vera hið skapandi
afl er vinni að betri nýtingu á
framleiðslunni þar sem tækni-
þróun, hugvit og þekking verði
beitt í ríkum mæli. Þar er sú orka
er þarf að leysa úr læðingi. Sú
streita, ásakanir og sundrungar-
iðja sem viðhöfð er og ýmsir for-
ustumenn meðal launastéttanna
beita, að þeir, sem stjórna eða eiga
fyrirtæki í atvinnulífinu, hverju
nafni sem nefnist, séu sá sameig-
inlegi óvinur sem ævinlega eigi að
vera í andstöðu við og sé af því
vonda.
Slík sjónarmið tilheyra rann-
sóknarrétti miðalda og einræðis-
öflum nútímans sem heimurinn er
þrúgaður af og því miður teygir
arma sína inn í íslenskt þjóðfélag,
en þar nefnist það „sósíalismi,
verkalýðsbarátta og þjóðfrelsi",
sem síðan er notað af ýmsum
þrýstihópum til að skapa glund-
roða og upplausn og heimta meira
en góðu hófi gegnir. Það er hin
nýja stétt sem hefur lamað ís-
lenskt þjóðfélag.
Staða íslands á Norður-Atl-
antshafinu skapar því „sentral"
aðstöðu á milli tveggja heimsálfa.
íslendingar eru þátttakendur í
varnarsamtökum vestrænna þjóða
og í samvinnu við Bandaríkin um
varðstöðu hér á landi. Vegna veru
okkar í nefndum samtökum getum
við íslendingar beitt áhrifum í þá
átt að stuðla að friðsamlegri lausn
í samskiptum þjóða um leið og það
tryggir samheldni vestrænna
þjóða í heild.
Það ættu þau öfl að íhuga sem
stunda þá iðju og halda uppi úlfúð
vegna nefndra samskipta, er
tryggja frjálsari samgönguíeiðir
um Norður-Atlantshafið og þar
með meira öryggi en ella.
Framlag íslendinga er því mik-
ilvægt og tryggir tilveru þreirra
þjóða er í norðrinu búa. En hvern-
ig er staðið að samskiptum íslend-
inga við félagsþjóðir þeirra af
þeim stjórnmálaöflum er hér hafa
farið með stjórn landsins hverju
sinni. Þau mál þarf að endurskoða
og styrkja stöðu íslands viðskipta-
lega og með betri samgöngum í
landinu, er hefði átt að vera einn
þátturinn er samningar voru gerð-
ir við Bandaríkin í upphafi.
Þessi mál þurfa nánari umfjöll-
unar við, en eru einn burðarásinn
er þarf að styrkja á þann veg að
Islendingar finni sjálfa sig í sam-
starfi vestrænna þjóða. Hinn al-
menni maður í landinu þarf að
þrýsta á og skilja mikilvægi þess
að hlutur Islands verði ekki fyrir
borð borinn af innlendum ráða-
mönnum í samskiptunum við vest-
rænar þjóðir.