Morgunblaðið - 09.11.1982, Qupperneq 22

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. NÓVEMBER 1982
Arni Gunnarsson, alþingismaður: —
Námsgagnastofiiun stöðv-
ar útgáfu kennslugagna
- menntamálaráðuneytið í umtalsverðum fjárhagserfiðleikum
vandi á höndum, að geta ekki
sinnt lögboðnum verkefnum. Það
er sorglegt að heyra menntamála-
ráðherra hafa það eitt til mála að
leggja, að hann vænti þess að fjár-
veitinganefnd komi með tillögur
við hæfi í málinu.
ÁRNI GUNNARSSON (A) sagði
ráðherra hafa í engu svarað
spurningum sínum. Ég spyr enn,
hefur ráðherra gert eitthvað til að
losa Námsgagnastofnun við skuld-
ir hennar við prentsmiðjur og
aðra skuldunauta? Hefur ráðu-
neytið enga tilburði uppi í þá veru
að gera stofnuninni kleift að út-
vega grunnskólum í landinu lög-
boðin kennslu- og námsgögn?
„Námsgagnaslofnun hefur látið stöðva alla útgáfu kennslugagna af hvaða
tagi sem er vegna fjárskorts," sagði Arni Gunnarsson alþingismaður í um-
ræðu utan dagskrár í neðri deild Alþingis í gær. Stofnunin skuldar prent-
smiðjum og fleiri aðilum um I milljón króna, auk skulda í lánastofnunum.
Stofnunin getur ekki lengur afgreitt bækur til grunnskóla, eins og henni ber
lögum samkvæmt. Stofnunin hefur ekki getað gengt skyldum sínum gagn-
vart nemendum með sérþarfir, hvað námsgögn varðar. Hún hefur ekkert
getað gert til að auka notkun myndbanda. Þannig er ástandið i stofnun, sem
ber að sinna 215 grunnskólum í landinu og yfir 20 sérstofnunum til viðbótar.
Menntamálaráðuneytiá
á gjaldþrotsharmi
ÁRNI GUNNARSSON (A) sagði
ennfremur, að Námsgagnastofnun
hefði orðið að fresta verkefnum í
ár, vegna fjárskorts, fyrir 8,7
m.kr. I rekstraráætlun 1983 var
gert ráð fyrir 40 m.kr. kostnaði,
eða nálægt 49 m.kr. fjárþörf, ef
óunnin verkefni líðandi árs væru
meðtalin. Fjárlagafrumvarp 1983
gerir hinsvegar ráð fyrir 15,5
m.kr. framlagi. Það sem á skortir
eru „því litlar 33,4 milljónir".
Árni vék að „Víðishúsi". Nokkuð
hefði verið unnið að lagfæringu
þess 1981, en hinsvegar ekkert í
ár. Neðsta hæð hússins liggur
undir skemmdum vegna vatnsaga,
en þar er bæði skólavörubúðin og
Uppákoma
í efri deild
Efri deild Alþingis, sem
annars hefur orð á sér fyrir
góð vinnubrögð, mátti sæta
nýstárlegri ,,uppákomu“ í gær.
Á dagskrá þingdeildarinnar
vóru fimm mál.
I fyrsta lagi stjórnar-
frumvarp um skatt á verzl-
unar- og skrifstofuhúsnæði.
Því varð að fresta vegna
fjarveru fjármálaráðherra
erlendis. I annan stað þing-
mannafrumvarp um Hús-
næðismálastofnun ríkisins,
framhaldsumræða. Þessum
dagskrárlið var frestað
vegna fjarveru fyrsta flutn-
ingsmanns.
Þrír næstu dagskrárliðir
vóru stjórnarfumvörp: um
rannsóknir í þágu atvinnu-
veganna, um stjórn flug-
mála og um loftferðir. Þessi
mál heyra ýmist undir ráð-
herra samgöngu- eða sjávar-
útvegsmála, sem er einn og
sami ráðherrann — og einn-
ig fjarverandi. Þeim var því
frestað. Þar með var dags-
verkinu lokið.
I neðri deild var fram-
haldsumræða um frúmvarp
Vilmundar Gylfasonar (A)
og Árna Gunnarssonar (A)
til breytinga á vinnulöggjöf,
sem m.a. felur í sér heimild
til að stofna vinnustaðafé-
lög. Meðal þeirra sem and-
æfðu frumvarpinu var Karv-
el Pálmason (A) og Guð-
mundur J. Guðmundsson
(Abl).
kennslumiðstöð til húsa. Hvað á
gera við þetta hús, spurði hann.
Árni taldi menntamálaráðu-
neytið „eiga í mjög umtalsverðum
fjárhagserfiðleikum". Sem dæmi
nefndi hann að ráðuneytið hefði
kvatt mann, utan af landi, til
vinnu við endurskoðun á starfsemi
félagsheimila. Sá hefði ekki einu
sinni fengið endurgreiddan út-
lagðan kostnað við ferðir og uppi-
hald, hvað þá launaþóknun, vegna
þessara starfa sinna i þágu ráðu-
neytisins.
Það er ekki vansalaust, sagði
Árni, „þegar svo er komið, að við
getum ekki lengur séð grunnskól-
um fyrir lögbundnu kennsluefni".
Ég vænti þess að fá skýr svör frá
ráðherra, hvað sé til ráða af hálfu
ráðuneytis og ríkisstjórnar.
1‘essi mál eru til meðferáar
INGVAR GÍSLASON, mennta-
málaráðherra, sagði menntamála-
ráðuneytið ekki standa ver að vígi
fjárhagslega en önnur ráðuneyti.
Kostnaður vegna endurskoðunar á
starfsemi félagsheimila væri smá-
mál, sem ekki ætti erindi í um-
ræðu um Námsgagnastofnun. Sú
stofnun væri ný af nálinni, byggð
á lögum frá 1979, og þess ekki að
vænta, að hún væri fullmótuð enn.
Gengið var út frá því, að hún hefði
sinn ákveðna þróunartíma upp í
Árni Gunnarsson
það stórveldi sem henni er ætlað
að verða, samkvæmt lögum.
Ráðherra sagði rétt að Náms-
gagnastofnun væri fjár vant, en
bæði í fyrra og í ár hefði fjárveit-
inganefnd og Alþingi skorið niður
tillögur ráðuneytis um framlag til
hennar. Ég verð að vænta þess að
fjárveitingavaldið sjái sig um
hönd og geri veg stofnunarinnar á
fjárlögum 1983 meiri.
Ráðherra sagði „Víðishús"
nokkuð gott hús og góða eign. Til-
tölulega vel væri séð fyrir hús-
næði Námsgagnastofnunar í ná-
inni framtíð, þegar nauðsynleg
viðgerð og endurbætur á húsnæð-
inu hefðu farið fram.
Ég hefi ekki, sagði ráðherra,
fengið sérstakar umkvartanir frá
fræðslustjórum um það, að skort-
ur á námsgögnum hafi háð skóla-
Ingvar Gíslason
haldi. Það er ekkert nýtt að drátt-
ur verði á afhendingu námsgagna.
Hér er því málað of dökkum litum.
Engin tillaga, engin skoðun,
engin stefna
SIGHVATUR BJÖRGVINSSON
(A) sagði m.a. „mér ofbýður að
hlusta á menntamálaráðherra".
Hann hefur ekkert fram að færa
annað en almennt, innihaldslaust
raus, enga tillögu í málinu, enga
stefnu, enga skoðun.
Það er ekkert smámál að venju-
legur launamaður fái ekki endur-
greiddan útlagðan kostnað, það er
enginn að tala um kaup, vegna
starfa er hann sinnir að sérstakri
beiðni ráðherra. Það er lítilmann-
legt að leggja málið þannig upp.
Námsgagnastofnun er mikill
Alþingi á síðasta orðið
INGVAR GÍSLASON, mennta-
málaráðherra, endurtók, að þróa
þurfi stofnunina í áföngum að því
starfshlutverki, sem henni væri
ætlað. Það er lýðskrum, sagði
ráðherra, þegar sagt er, að hægt
sé að skaffa öllum ríkisstofnunum
allt, sem þær dreymír um. Það
þarf að þróa þessa stofnun, sem
aðrar, að settu marki, innan þess
ramma sem fjárhagslegir mögu-
leikar setja. Og minna má á, að
Alþingi setur endahnútinn á fjár-
lög hverju sinni.
KARVEL PÁLMASON (A)
sagði tillögur ríkisstjórnar og þar
með menntmálaráðherra koma
fram í fjárlagafrumvarpi. Þar
væri lagt til að verja 15 m.kr. í
verkefni, sem áætlanir teldu kosta
41,8 m.kr.
ALEXANDER STEFÁNSSON
(F) sagði ljóst, að kratar hefðu
ekki fengið nægilega útrás á ný-
liðnu flokksþingi. Nefnd vinnur nú
að endurskoðun á starfsemi
Námsgagnastofnunar. Fjárveit-
inganefnd hefur og mál hennar í
skoðun. Og svo geta einstakir
þingmenn flutt breytingartillögur
við fjárlög, ef þeim finnst einhvers
vant.
ÓLAFUR Þ. ÞÓRARSON (F)
sagði m.a. að réttur nemenda til
ókeypis námsgagna hefði verið
skertur. Fagna bæri því, ef fjár-
veitinganefnd hefði hug á að færa
hér mál til betri vegar, eins og
fjárveitinganefndarmaður hefði
látið að liggja (Alexander). Ef
ekki gæti svo farið að óbreyttir
þingmenn yrðu við hvatningu
hans um að flytja breytingartil-
lögur við fjárlögin.
Uorvaldur Garðar Kristjánsson:
Lánatími húsnæðislána verði 42 ár
- Gjörðir stjórnvalda „fjörráð við hinn almenna húsbyggjanda“
Þorvaldur Garðar Kristjánsson (S) mælti nýlega fyrir frumvarpi til breyt-
inga á liigum um llúsnæðisstofnun ríkisins, sem hann flytur ásamt þeim Agli
Jónssyni, Guðmundi Karlssyni og Salome Þorkelsdóttir. Frumvarpið felur
m.a. í sér, ef samþykkt verður, að lánstími almennra íbúðalána Byggingar-
sjóðs ríkisins verður lengdur úr 26 í 42 ár, svo að standa megi undir
greiðslubyrði lánanna með almennum launatekjum. Þorvaldur Garðar sagði
m.a., er hann mælti fyrir frumvarpinu:
Við setningu laga nr. 51/1980
um Húsnæðisstofnun ríkisins var
brugðið frá þeim vana, sem jafnan
hafði verið áður fylgt við endur-
skoðun húsnæðislöggjafarinnar,
að afla aukins fjármagns í þágu
húsnæðismálanna. En það var
ekki nóg með þetta, heldur var
farið þveröfugt að við sem áður
tíðkaðist með því að Byggingar-
sjóður ríkisins var sviptur
aðaltekjustofni sínum, þar sem
var launaskatturinn. Og svo var
óskammfeilnin mikil, að jafn-
framt voru stóraukin verkefni
lögð á Byggingarsjóð ríkisins án
þess að honum væri séð fyrir
nokkrum nýjum tekjustofnum til
að mæta þessum þörfum. Hér var
um bein fjörráð að ræða við hinn
almenna húsbyggjanda í landinu.
Það var beinlínis verið að grafa
undan þeim lánasjóði, sem lánað
hafði til meginhluta allra hús-
bygginga í landinu.
Én hér var um meira að tefla en
Byggingarsjóð ríkisins. Það var
vegið að þeim viðhorfum og lífs-
skoðun, sem eru grundvöllur þess
átaks, sem þjóðin hefur gert í hús-
næðismálum sínum á undanförn-
um áratugum. Það var vegið að
þeirri sjálfsbjargarviðleitni ög
einkaframtaki, sem skilaö hefur
okkur glæsilegum árangri i hús-
næðismálunum. Það sem mest á
reið var að styrkja þetta framtak
með því að bæta íbúðalánin til
fólksins í landinu, lengja lánstím-
ann, lækka vexti og hækka hlutr-
fall lána af byggingarkostnaði.
Það þurfti að festa í sessi þá skip-
an, sem svo vel hefur reynst okkur
með því að tryggja betur, að öllum
almenningi í landinu væri gert
fært að byggja og standa undir
þeim lánskjörum, sem hið al-
menna íbúðalánakerfi hefur upp á
að bjóða.
Þessi niðurrifsstefna ríkis-
stjórnarinnar gagnvart Bygg-
ingarsjóði ríkisins er svo áréttuð í
iögunum um Húsnæðisstofnun
ríkisins frá 1980 með því að tekið
er fram, að stefnt skuli að því að
Byggingarsjóður verkamanna geti
fjármagnað a.m.k. þriðja hluta af
árlegri íbúðaþörf landsmanna.
Þessi stefna er út í hött nema ráð
sé fyrir því gert, að hið almenna
veðlánakerfi geti ekki mætt þörf-
um hins almenna húsbyggjanda.
En sýndarmennska ríkisstjórnar-
innar ríður ekki við einteyming.
Þorv. Garðar Krisljánsson
Undir yfirskini umhyggju fyrir
lítilmagnanum eru Byggingarsjóði
verkamanna brugguð fjörráð. Um
leið og sjóðurinn er gerður að al-
mennum lánasjóði á að svipta
hann möguleikanum á að sinna
sérþörfum þeirra, sem verst eru
settir. Áður var Byggingarsjóður
verkamanna fjármagnaður með
óafturkræfum framlögum frá
sveitarfélögum og ríkissjóði þann-
ig að allt fjármagn hans til verka-
mannabústaða var fengið með
þeim hætti. í lögum frá 1980 er
kveðið svo á, að frá ríkissjóði og
sveitarfélögum komi einungis 40%
af því fjármagni, sem gengur til
verkamannabústaða. Samkv.
ákvörðun laganna á hitt fjár-
magnið að koma með sérstökum
lántökum sem ákveðnar eru
hverju sinni. Þannig á að leita á
hinn almenna lánamarkað með
þeim lánskjörum, sem þar eru nú
og sjóðnum að vera gert að taka
þar lán og lána síðan út með 0,5%
vöxtum. Með þessu fyrirkomulagi
er raskað til frambúðar fjárhags-
legum grundvelli fyrir starfsemi
Byggingarsjóðs verkamanna nema
breytt verði þeim útlánskjörum,
sem lögin gera ráð fyrir. Þessi
lánskjör eru miðuð við þarfir
hinna verst settu. Ef það á að gera
þau lakari, þá er kippt fótunum
undan aðstoð við þetta fólk, sem
verst er sett.
Það er þessi þróun, sem ég hef
nú lýst í nokkrum orðum, sem
menn skyldu hafa í huga, þegar
þeir líta á ástand húsnæðismál-
anna í dag. Og nú er það svo, að
öllum kemur saman um að það sé
ekki gott og meira en það. Ég held
að það verði að segja það, að það
komi öllum saman um að ástand
húsnæðismálanna í dag sé óþol-
andi og óhafandi og fátt sé í dag
meira aðkallandi en að leysa þann
vanda, sem þessi mál eru komin
nú í. Höfuðvandinn er sá, eins og
ég vék að áður, að Byggingarsjóð-
ur ríkisins var með lögum frá 1980
sviptur megintekjustofni sínum,
sem var 2% launaskattur. Þetta er
höfuðástæðan.