Morgunblaðið - 28.08.1983, Qupperneq 16

64
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. ÁGÚST 1983
„Kæra Yoko, ég syng og græt og mig verkjar af
sársauka vegna þín. Eg er hryggur, Yoko, vegna
þín, vegna mín og heimsins alls.“
„Kæra Yoko, ég er fimmtán ára. Ég veit að þetta
gæti reynst þér erfitt, en gætirðu sent mér gamla
eiginhandaráritun eftir John ... svona eins og á
ávísun?“
Tveimur árum eftir hið hörmu-
lega morð á John Lennon, er heim-
urinn orðinn dús við Yoko Ono
Lennon. Fjöldi bréfa streymir inn
á heimili hennar í Dakota-bygg-
ingunni frá fólki sem hún mun
aldrei hitta, fólki sem leitar að
tengilið við fortíð sína og er að
senda samúðarkveðjur og bjóða
stuðning.
„Þessi bréf hafa haft mikla þýð-
ingu fyrir okkur Sean,“ segir Yoko
og handfjatlar hrúgu á eldhúsgólf-
inu. „Það virðist eins og það sem
ég gerði fyrir John — að hvetja
hann, eða segja „Þetta er allt í
lagi“ — sé það sama og ég geri
fyrir aðra um þessar mundir.
Margir álíta mig sérlega sterka
konu — en það er ég ekki.“ Hún
þagnar og segir brosandi út í ann-
að, „ég vissi að það var margt sem
ég þyrfti að læra í Iífinu — en ég
hafði einhvern veginn alltaf von-
ast eftir að ég gæti bara lært það
af bók.
Þetta er einkennileg tilfinning,"
viðurkennir hún þegar hún minn-
ist óvildarinnar í hennar garð,
bara vegna þess að John elskaði
hana. „Þar sem fólk virtist hata
mig svo mjög, fórnuðum við John
öllum venjulegum samskiptum út
á við og einangruðumst til að
vernda hjónaband okkar. Nú hefur
dauðinn, með því að ræna mig
tengslum við eiginmann minn
boðið mér annars lags og ný tengsl
— við heiminn."
Yoko höfðaði ekki til flestra
Setustofan er skemmtilega inn-
réttuð með háum fíkjutrjám,
djúpum hvítum sófum, verðmæt-
um forngripum eins og skrifborði
Robert Burns og sjaldgæfum aust-
urlenskum og egypskum listmun-
um.
Japönsk ráðskona kemur nú
með bakka með tei, og innan um
dýrindis postulínsbolla, sér maður
til með ánægju, að hunang er bor-
ið fram í barnaplastkrukku, sem
myndar björn, hunangsbjörn.
Yoko kemur inn í setustofuna í
sama mund og hlýleg tilfinning
streymir um mann við að finna
þennan heimilislega blæ. Hún er
íklædd japönskum kimono, purp-
uralitum, með sígarettu sér í
hönd. Hún er fíngerð og brothætt,
ómáluð. Hún er ein af þeim sem
ljósmyndin fer illa með. „Hæ, hæ,“
segir hún lágri feimnislegri röddu
og leiðir mig inn langan gang.
„Langar þig til að sjá teikningar
sem sonur minn gerði í skólanum í
dag?“
Drekakvendi var einhvern tíma
sagt ... Lady Madonna hefði ver-
ið réttnefni.
Prúðmennska Yoko er arfur frá
fjölskyldu hennar í Tókýó. Hún
var að mestu leyti alin upp af
barnfóstrum og þjónum, líf henn-
ar var allt umvafið reglum og
hefðum. Sé hún spurð um
bernskuminningar svarar hún oft
á þessa leið: „Ég var alltaf ein.
Mér var kennt að hringja bjöllu
þegar mig langaði að leika við ein-
Yoko með syni þeirra John, Sean, sem nú er sjö ára gamall.
Lífið með og án Lennons
Opinskátt viðtal við Yoko Ono Lennon
eftir Barböru Graustark
fyrr á árum. Hún var talin kjána-
leg gjörningakona og formælandi
frjálsra ásta. Öll vissum við að
hún hafði að engu öll form samfé-
lagsins, hún yfirgaf eiginmann og
dóttur til að vera með Lennon og
þau eyddu hveitibrauðsdögum sfn-
um í rúminu umkringd frétta-
mönnum til að leggja áherslu á
friðarboðskap sinn. Síðar lásum
við að meðan John bakaði brauð
þá stjórnaði hún fjármálum heim-
ilisins. í gegnum tíðina var Yoko
þekkt sem léttgeggjað dreka-
kvendi sem sjaldan hló, skipaði
fólki fram og aftur og horfði á
heiminn gegnum svört sólgler-
augu, með mikið svart hár.
Það er einkennileg tilfinning að
nálgast Dakota-bygginguna sem
er ríkmannleg og þunglamaleg
ásýndum. Anddyrið er fullt af ör-
yggisvörðum, en smátt og smátt
nálgast maður stórar dyr að
Lennon-íbúðinni, og — til mik’J,1^r
undrunar — gp maður staddur á
ojört'ú og rúmgóðu heimili.
hvern, og einhver — sá sem var
við höndina — var sendur inn. Ég
þurfti meira að segja að panta við-
talstíma við foreldra mína,“ segir
hún þegar hún hugsar um æsku
sína.
Æska John Lennons var einnig
full af einmanaleika og sársauka,
þrátt fyrir að langt væri frá því að
hann nyti einhverra forréttinda.
Lennon var yfirgefinn af foreldr-
um sínum á unga aldri (móðir
hans kom síðar aftur inn í líf hans
á unglingsárunum, en lést í bíl-
slysi skömmu síðar). Síðar kröfð-
ust Bítlarnir með öllum sínum
skarkala alls þess öryggis og ást-
úðar sem hann hafði farið á mis
við í æsku.
„Hvorugt okkar hafði vanist
sterkum fjölskyldutengslum.
Hvorugt okkar naut skilnings
annarra - honum fann^ y,;uti af
sér vero ~y-0 u6i(inn hann gæti
aldrei túlkað hann fyrir heiminn.
Að lokum höfðum við ekki nema
hvort annað. Fólk heldur að það
hafi verið við sem lokuðum okkur
frá heiminum ... en það var
heimurinn sem fór svona með
okkur.“
Síðar, eftir andlát hans, sá hún
eftir því hversu þröngt samband
þeirra var. „Kannski lokuðum við
okkur of mikið af,“ veltir hún fyrir
sér. „Við áttum ekki marga vini —
John sagði að við þörfnuðumst
þeirra ekki: „Það er stórkostlegt
hversu nóg við erum sjálfum
okkur,“ sagði hann, en við um-
gengumst engan. Ég held að með
þessu höfum við myndað spennu
og hatur frá öðru fólki."
Yoko og John, bæði þrá, háðu
margar orrustur á fyrstu árum
þeirra saman. „Þegar fólk hélt að
við værum æðislega ástfangin. M
háðum við æði^'sgár orrustur,"
5C2i'r Ifoko flissandi. „Við börð-
umst jafnvel um það hvort okkar
yrði fyrra til að lesa blaðið á
sunnudagsmorgnum. Þess vegna
enduðum við með því að kaupa tvö
eintök af sunnudagsblaðinu!"
Lennon ýjaði að þessari baráttu
milli þeirra þegar hann sagði um
Yoko nokkrum mánuðum áður en
hann lést: „1 upphafi leit ég á hana
eins og karlar hafa alltaf litið á
konur. Ég var þessi vinnandi mað-
ur sem hafði vanist því að vera
þjónað — en Yoko var ekki á þeim
buxunum. Frá fyrsta degi sem ég
hitti hana krafðist hún jafnréttis,
jafn mikils tíma, jafn mikils rým-
is.“
„Þú skalt ekki vænta þess að ég
breytist á nokkurn hátt,“ sagði
hann montinn. Og hún svaraði um
hæl í lágum hljóðum: „Þá get ég
ekki verið hérna. Vegna þess að
það er ekkert rými þar sem þú ert.
Allt snýst í krimnim Jjjg og gg get
ékki andað undir þeim kringum-
stæðum." Ég er henni þakklátur
fyrir kennsluna," bætti John við.
í dag segir Yoko: „Ég veit að
fólk heldur að John hafi kvænst
móðurímynd þar sem ég var átta
árum eldri, en upphaflega fannst
mér hann vera föðurímynd. Hann
var meiri heimsmaður, ég var
barnalegri. Jafnvel í kynlífinu var
hann reynslumeiri."
Þegar samband þeirra tók að
verða alvarlegt, þoldi Yoko ekki
ástandið. „Ég hugsaði með mér að
þetta væri aðeins tímabundið.
Karlmenn komu tilviljanakennt
inn í líf mitt. — Ég hafði aldrei
hugsað mér að byggja allt mitt líf
í kringum einn mann. Ég með-
höndlaði þá eins og aðstoðarmenn.
Það er ekki að furða að öll mín
sambönd hafi farið í vaskinn."
„Eg reyndi að meðhöndla sam-
band mitt við John á sama hátt og
önnur, en hann sagði mér «tið-
fa?t‘jr „Nei, þetta mun ekki verða
svona." Og þannig varð það ekki.“
Ein stærsta fórnin sem Yoko
þurfti að færa vegna hjónabands
þeirra, var að láta af hendi yfir-
ráðarétt yfir dóttur sinni, Kyoko,
sem hún átti með öðrum eigin-
manni sínum, kvikmyndagerðar-
manninum Tony Cox.
Tony og Yoko höfðu skipt með
■3m ■■