Tíminn - 17.08.1965, Blaðsíða 3

ÞRHMrtJDAGUR 17. ágúst 1965
8
TÍMINN
Á vílligötum
Gísli Magnússon ritar grein
um einræðishneigð núverandi
ríkisstjórnar í síðasta tölublaði
Einherja, blaðs Framsóknar-
manna á Norðurlandi vestra.
Hann segir:
„Hið íslenzka lýðveldi er að-
eins rösklega tveggja áratuga
gamalt. Þó hafa þegar fyrir
nokkru komið í ljós háskalegir
þverbrestir í framkvæmd lýð-
ræðis í þessu barnunga ríki.
Þessir þverbrestir verða aug-
ljósari með hverju ári. Þeirra
varð fyrst til muna vart eftir
að kjördæmaskipaninni var
breytt. Þá varð gerbylting til
hins verra. Síðan hafa kjósend
ur orðið að velja um flokka,
ekki um menn — frambjóð-
endur. —
Flokksræðiö
Ósjaldan mun flokksstjórn
ráða mestu um það, hverjir
settir eru á framboðslista
flokksins og í hvaða röð. Er
þess þá fyrst og fremst gætt,
að hleypa þar ekki öðrum að,
en sauðtryggum flokksmönn-
um, hvað sem öðru líður. Því
er það, að á þingbekki setjast
menn, sem fjöldi kjósenda hef-
ur hvorld séð né heyrt, og ekki
einu sinni haft spurnir af
vegna þess, að af mönnum
hefur hreint ekkert spurzt, og
því vonlaust fyrir þá að ná
kosningu fyrir eigin verðleika
sakir.
Þingmenn, sem þannig eru
kjömir í blindni, verða marg-
ir þingmenn og þjónar flokks-
ins fyrst og fremst. Ófyrirláts-
söm ríkisstjóm getur, í krafti
flokksvaids, leikið á þá eins og
hljóðfæri af hinni mestu list,
svo að ekki heyrist ómstríður
tónn.
í átt til einræðis
Nú hefur íhaldsstjóm farið
hér með völd um hríð. Að
henni standa að vísu tveir
flokkar. En þess verður ekki
vart í stjómarháttum. Ríkis-
stjómin hefur eina sál — íhalds
sáL Við þessu er út af fyrir sig
ekkert að segja. Hitt er verra,
að stjómin virðist hafa ískyggi-
lega ríka tilhneigingu til að
víkja æ meir af vegi lýðræðis
og stefna f átt til einræðis.
Hallelúja
Þýðingarmestu þjóðmálum er
ráðið til lykta með hallelúja-
samþykktum á flokksfundum.
Síðan era málin lögð fram á
Alþingi undir þinglok, hespuð
af á kvöld- og næturfundum,
með margföldum afbrigðum
frá þingsköpum, 0g afgreidd
með mjög naumum meirihluta
— án þess að þingmönnum
hafi gefizt nokkurt tóm eða
tækifæri tii að athuga þau og
rannsaka til fullrar hlítar.
Bráöabirgdalög
Stjómarskráin heimilar út-
gáfu bráðabirgðalaga — og þó
með því fororði, að til þess
beri „brýna nauðsyn“. Allar
ríkisstjómir hafa beitt þessu
heimildarákvæði stjórnarskrár-
innar af hinni mestu varfæmi,
svo sem vera ber, — allarj
nema núverandi ríkisstjóm’.
Hún virðist frá öndverðu hafa
haft það fyrir eins konar tóm-
stundagaman, að iáta bráða-
birgðalögum rigna yfir lands-
Iýðinn, treystandi á öragga
undirgefni sinna flokksmanna.
Framhald á bls. 14
Charles Conrad (til vlnstri) skýrir blaSamönnom hinn 19. júlí frá væntanlegri geimför og Gordon Cooper hlustar.
121 f erð umhverf is jörð-
ina á átta sólarhringum
EJReykjavfk.
fimmtudag munu
skjóta á loft
tveggja maima Gemini-5 geimfari
ogá það að vera lengur á lofti en
nokkttrt annáð geimfar til þessa
.— þ. e. átta sólarhringa. Á geim-
farið að fara 121 ferð umhverfis
jörí6na. Aðal tiigangur þessarar
gennferðar er að firtna út, hvaða
áhrif svo Bng geimferð hefur á
heHsu geimfaranna, en geimferð-
in verður jafnlöng og ferð til
tunglsins og til baka til jarðarinn-
arv
í geimfarinu verða þeir Gordon
Cooper og Charles Conrad. Coop-
er hefur þegar farið í eina geim
ferð. Hann fór 22 ijerðir umhverf-
is jörðina í Mercury-geimfarinu
Faith-7 dagana 15.—16. maí 1963.
Cooper, sem er 38 ára gamall,
verður stjómandi geimfarsins.
Conrad, sem er 35 ára fer nú
í sma fyrstu geimferð.
Áætlað er, að Gemini-5 verði
skotið á loft fimmtudaginn 19.
ágúst kl. 14,00 GMT frá Kennedy
höfða. Geimfarið á að fara 121
ferð umhverfis jörðina. og
lenda síðan 27. ágúst kl. 13,53
GMT í Atlantshafinu, um 500 míl-
ur (805 km) suðvestur af Ber-
muda. Ef allt fer samkvæmt áætl-
un, verður þetta lengsta geimferð
til þessa, en metið á sovézki geim-
farinn Valery Bykovsky, sem fór
í fimm daga geimferð árið 1963.
Talsmaður NASA, bandarísku
geimvísindastofnunarinnar, sagði
í gær að átta dagar væru um það
bil sá tími, sem nauðsynlegur væri
til þess að Apollo-geimfarar næðu
til tunglsins, gætu rannsakað yfir-
borð þess og komið til baka til
jarðar. Ferð Gemini-5 á að sanna,
að átta daga dvöl í lofttómu rúmi
skaði ekki heilsu manna, og að
velþjállfuð áhöfn geimfara geti
hæglega unnið störf sín vel í svo
langri dvöl í þyngdarleysi.
Þýðingarmesta tilraunin, sem
geimfararnir munu gera á ferð
sinni, er að reyna að komast mjög
nálægt litlum gervihnetti, sem
settur verður á sérstaka braut um-
hverfis jörðina, en það er mjög
þýðingarmikið í sambandi við
fyrirhugaða ferð til tunglsins árið
1970, að geimfar geti komizt upp
að öðru geimfari úti í geimnum.
Tilraun þessi verður gerð fyrstu
7 klukkustundir geimferðarinnar.
25 mínútum eftir að geimfarinu
verður skotið upp, verður 80
punda gervihnetti sem geymdnr.
verður í enda Gemini-geimfarsins,
komið á sórstaka braut umhverfis
jörðina. Gervihnöttur þessi kallast
REP. Cooper mun síðan fljúga
Gemini-geimfarinu í a'llt að 83
km fjarlægð frá gervihnettinum,
og síðan reyna að stýra því að
REP aftur þar til Gemini-geimfar-
ið er komið í 6 metra fjarlægð frá
gervihnettinum. Er talið, að þessi
tilraun muni taka rúmlega fjórar
klukkustundir. I gervihnettinum
verða bæði ljósmerkjasendir og
útvarpsbylgjusendir til þess að
auðvelda geimförunum að finna
,hfnn( í Gemini-geimfarfnh verð-
ur bæði radar og rafeindaheili,
sem einnig mun aðstoða geimfar-
ana við að ná til gervihnattarins.
Geimfararnir munu einnig fram
kvæma 17 aðrar vísindalegar og
læknisfræðilegar athuganir, m. a.
ljósmyndun himingeimsins.
Gemini-5 er fyrsta geimfarið,
sem er útbúið með nýrri tegund
rafgeyma — það, sem kallað er
„Fuel Cell“-rafgeymar. Munu þeir
sjá geimfarinu fyrir öllu því raf-
magni, sem nota þarf í sjálfri
geimferðinni en venjuleg „batt-
erí“ verða notuð við lendingu
geimfarsins. Er vísindamönnum
mikil forvitni á að vita hvernig
þessar „Fuel Cell“ reynast.
Gemini-geimfarinu verður skot-
ið á loft með tveggja þrepa Titan
II. eldflaug. Jarðnánd geimfarsins
verður minnst 161 km, en áætluð
mesta jarðfirð þess verður' 352
km. Ef geimfarið nær þessari
jarðfirð, þá verður það hæðarmet
bandarísks geimfars.
Geimfararnir Cooper og Conrad í geimbúningum.
Á VÍÐAVANGI