Morgunblaðið - 19.08.1984, Blaðsíða 16

72
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. ÁGÚST 1984
Á meöan
borgin
sefur
Fylgst með á næturvakt hjá öryggisgæslufyrirtækinu Securitas
og rætt vid eiganda þess, Jóhann Óla Guðmundsson
Ef þið sjáið lykil hangandi í keðju á vinnustaðnum ykkar,
út við giugga í drungalegu skoti þar sem fáir koma dagsins
önn og þið eruð að veita því fyrir ykkur hvað í áranum nann
er að gera þarna, er líklegt að hann tilheyri Securitas-fvrir-
tækinu og að það vakti vinnustaðinn um nætur og nelgar.
Lykillinn gæti líka verið út við hurð, inná salerni, eða /ið
kaffívélina í eldhúsinu og sennilegast er hann á öllum
þessum stöðum og víðar. Þetta er lykillinn að öryggi, Secur-
itas. Á meðan borgin sefur aka öryggisverðir Securitas á
milli fyrirtækja, sem keypt hafa vaktþjónustu þess og iíta
eftir því hvort allt sé ekki eins og það eigi að vera. Lyklarnir
eru vísvitandi settir á þá staði, sem sérstök áhersla er lögð á
að athuga hvort ekki sé allt með felldu s.s. vélarsalir ef
einhverjir eru, bakdyr eða rafmagnstöflur og þar fram eftir
götunum. Lyklarnir eru ætíð þannig staðsettir að öryggis-
vörðurinn þarf að ganga í gegnum allt fyrirtækið til að
komast að þeim, en lyklarnir ganga að sérstöku klukku-
boxi, sem vörðurinn gengur með á sér og þegar lyklinum er
stungið í það og snúið merkir hann inn hvaða lykill um er að
ræða og á hvaða tíma honum er snúið. Merkingin sýnir að
öryggisvörðurinn hefur komið á staðinn.
Mornunblaðið/ Árni Sœberg
Jóhann Óli Guðmundsson í stjórnstöð Securitas í Síðumúlanum.
Að sögn Jóhanns Óla Guð-
mundssonar stofnanda öryggis-
gæslufyrtækisins Securitas, sætti
það mikilli gagnrýni strax í upp-
hafi, sem kom ljóslega fram t.d. í
blaðaskrifum Þjóðviljans um
fyrirtækið. „Tilgangur þess og
gildi voru víða misskilin. Spurt
var hvort það væri Reykjavík
framtíðarinnar að hafa svart-
stakka gangandi um göturnar,"
sagði Jóhann. „Þessi neikvæðu
blaðaskrif eru nú horfin og menn
hafa sætt sig við íslenskan raun-
veruleika og séð að það er mikill
munur á hefðbundinni vakt og ðr-
yggisgæslu. Munurinn er aðallega
fólginn í þvi að þjálfa okkar
starfsmenn markvisst með fyrir-
byggjandi starf fyrir augum og
skipuleggja gæsluna þannig að
hún tryggi öryggi gæslumanna
okkar um leið og viðskiptavin-
anna.“
að var árið 1979, sem Jóhann
stofnaði Securitas. Hann var
þá í öldungadeild Menntaskólans
við Hamrahlíð og vann við ræst-
ingar og vaktmennsku, „eins og
hún var stunduð hér áður fyrr“.
Hann segir: „Á þessu timabili sá
ég hvernig á ekki að framkvæma
hlutina. Fyrst og fremst voru
ráðnir menn í vaktmannsstarf,
sem ekki þóttu gjaldgengir á hin-
um almenna vinnumarkaði, gam-
alt fólk og oft fatlað og um skipu-
lega gæslu var ekki að ræða. Ég
fór að bjóða þessa þjónustu í
þeirri mynd að sameina fyrirtæki
um útgerð á gæslunni og fljótlega
var kominn grundvöllur að örygg-
isgæslufyrirtæki. Við innleiddum
hér hugtakið öryggisvörður til
þess að aðskilja okkur frá gamla
skipulaginu þegar ailtaf var talað
um vaktmenn.
Ég er ekki á móti því að hafa
eldri menn í þessu starfi þar sem
aðstæður leyfa. Hjá okkur vinna
eldri menn. Við þjálfum þá í að
bregðast við uppákomum á þann
hátt að þeir hljóti ekki skaða af.
Dæmi eru til þess að ráðist hafi
verið á vaktmenn með þeim afleið-
ingum að þeir hafi slasast illa eða
jafnvel látist. Það eru eflaust góð-
ir vaktmenn en voru ekki í neinu
sambandi við neinn og hafa anað
út í stórhættulegar aðstæður af
samviskuseminni einni saman.
Innra öryggi skiptir höfuðmáli í
okkar starfi. Okkar menn hafa
reglulega samband við stjórnstöð,
sem er hjarta fyrirtækisins, i
gegnum talstöð sem þeir bera á
sér og komi eitthvað uppá hafa
þeir þegar samband við stjórn-
stöðina og okkar bílár mæta strax
á staðinn. öll okkar fjarskipti fara
fram á lokaðri fjarskiptarás og á
dulmáli eða kvótum sem enginn
getur ráðið í enda breytilegir."
Blaðamaður Morgunblaðsins
fylgdist með störfum örygg-
isvarða Securitas næturlangt fyrir
skömmu. Það var stuttur fundur
áður en öryggisverðirnir héldu út í
bílana. Klukkan var átta á föstu-
dagskvöldi og það þurfti að fara
yfir nokkur smáatriði, máln-
ingarvinna hér og erfitt að læsa
hurð þar og í lokin sagði yfirmað-
urinn á vakt: „Munið bara að fara
varlega." Þetta var í stjórnstöð
Securitas í Síðumúlanum og það
mátti búast við einhverjum látum
um nóttina enda jafnan líflegt að-
fararnætur laugardaga. öryggis-
verðirnir voru 13 á vakt, þar af
einn kvenmaður, Henný ósk
Gunnarsdóttir að nafni og með
henni fór blaðamaðurinn. Henný
og Freyja Jónsdóttir eru einu
kvenmennirnir, „sem hafa tollað í
þessu frá upphafi". Það hafa
nokkrar reynt við þetta en hætt
fljótlega. „Það er aUt í lagi fyrir
kvenmenn að vera í þessu, en ég
held að þeim hugkvæmist það
bara ekki,“ sagði Henný og brun-
aði út Síðumúiann.
„Konur hafa verið í miklum
minnihluta í þessu starfi,“ hafði
Jóhann Óli sagt fyrr um daginn.
„Það kemur kannski til af hinni
hefðbundnu kynskiptingu í sam-
félaginu, gamla hugsunarhættin-
um um að þær eigi að vera heima
og passa börnin, en starfið sem
slíkt hentar ekkert síður konum
en körlum. Okkur þætti akkur í
því að fá fleiri konur í störf hér.
Það hafa byrjað hjá okkur margar
stúlkur, sem hafa gugnað á þessu
en eftir standa tvær hörkudugleg-
ar konur."
Henný hafði yfir stórt svæði að
fara, Kópavog, Garðabæ og Hafn-
arfjörð en það er rólegt svæði,
ekki eins og Miðbærinn til dæmis.
„Nei, ég er ekki myrkfælin. Þá
væri ég ekki hérna," sagði hún og
lýsti með sterku vasaljósi inní
myrkt skot djúpt niður í kjallara
stórrar verksmiðju. Henný er í af-
leysingum í sumar en hún er alvön
óryggisvörslunni. „Fyrsta ferðin,
eldvarnar- og frágangsyfirferðin
er alltaf mikilvægust," sagði hún
og hélt áfram: „Ég hef ekki lent í
neinu, sem er írásagnarvert en í
ýmsu 3kemmtilegu. Ég hef einu
sinni orðið hrædd en það var nú
svo hlægilegt að ég ætla ekki að
segja frá því. Maður er auðvitað
alltaf var um sig en það þýðir ekk-
ert að vera alltaf að búast við öllu
illu, ekki ef maður ætlar að vinna
svona vinnu.“
„Þykir þér þetta vera skemmti-
legt starf?“
„Mér hefur aldrei þótt neitt
starf leiðinlegt. Ég myndi jafnvel
geta hugsað mér að vinna þessa
vinnu í fullu starfi, ef ég ætti ekki
dóttur til að hugsa um. Ég tek
þessu eins og hverri annari
vinnu.“
„Þetta er draugalegur staður,“
sagði Henný um leið og hún
opnaði hurðina að verksmiðju-
húsnæði. Inni var kolniðamyrkur
og blaðamaður hafði orð á þvi að
hann byggist varla við að hafa
taugar í að kanna öll þessi myrku
skot. „Þetta kemst upp í vana,“
sagði Henný og hvarf inn í myrkr-
ið.
„Hvað myndir þú gera ef þú
kæmir að óvelkomnum gesti hér
inni?“
„Ég myndi láta sem ég sæi hann
ekki og kalla í stjórnstöð þegar
færi gæfist."
Stjórnstöðin or hjarta fyrirtæk-
isins hafði • ónann 3agt. „Við
höfum það að leiðarljósi," sagði
hann, „að auka öryggi með mark-
vissu fyrirbyggjandi starfi. Við
tókum upp samband við alþjóða-
fyrirtækið Securitas í Noregi, sem
hefur veitt okkui aðstoð í þjálfun,
skipulagningu, vækni og tækniný-
ungum en íæknideild okkar er sú
lang fullkomnasta á sviði örygg-
ismála héríendis. Hjá okkur
starfa tveir verkfræðingar, sem
hafa umsjón með uppsetningu og
skipulagningu fækjabúnaðar
okkar. Hjá okkur vinna nú á sjötta
tug starfsmanna við öryggisgæslu
og við störfum í sjö sveitarfélög-
um og erum með útibú á Akureyri,
sem hefur gefist vei og valdið ger-
breyttum aðstæðum fyrir norðan.
Við seljum tækjabúnað út um allt
land og við getum fengt allt landið
við stjórnstöð okkar hér í Reykja-
vík, sem er hreinasta tækniundur.
Stjórnborð okkar gefur merki um
eldsvoða, innbrot, bilun í kæli-
geymslu og þar í'ram eftir götun-
um og við látum rétta aðila vita
um leið og við verðum einhvers
óeðlilegs varir. Tæknibúnaðinn
höfum við keypt í gegnum Securit-
as í Noregi, en sá sem gerði það að
alþjóðlegu fyrirtæKi heitir Erik
Sörensen, en svo vill til að hann er
ræðismaður . slands ' Malmö. Við
höfum fengið 3érstaklega góða
fyrirgreiðslu hjá sonum hans, sem
nú stýra alþjóðlega fyrirtækinu. í
þessu sambandi og af gefnu tilefni
er rétt að íaka skýrt fram að Sec-
uritas er alfarið íslenskt og mín
eign utan eins prósents, sem faðir
minn á. Útlendingar eiga hér ekk-
ert,“ sagði Jóhann.
• •
Oryggisverðirnir fara ekki
reglulega á þá staði sem þeir
vakta, heldur geta oeir birst hven-
ær sem er og kannski aftur á sama
stað tíu mínútum seinna. Þegar
Henný hafði farið um sitt svæði
skilaði hún blaðamanni aftur á
stjórnstöð. Þar sat Hjörtur Jó-
hannsson öryggisvörður og með
honum fór blaðamaður eftir stutt-
an stans. Eftirlitssvæði Hjartar
var frá Hlemmi og vesturúr. Það
var orðið áliðið kvölds og töluverð
umferð drukkinna unglinga var
um Hlemm og skemmtistaðinn
Traffic þar rétt hjá. „Jú, það kem-
ur fyrir að við verðum fyrir
áreitni þeirra,“ sagði Hjörtur og
opnaði dyrnar að skrifstofuhús-
næði. „Hérna fyrir utan þessar
dyr,“ sagði hann; „kom ég einu
sinni að ungu fóiki að sprauta í sig
eiturlyfjum. Mér brá svo rosalega
þegar ég sá það að ég gleymdi al-
veg að tilkynna það eins og ég
hefði átt að gera.“
„Við skiptum okkur ekki af hin-
um almenna ijorgara nema eitt-
hvað sérstakt sé að gerast," hafði