Morgunblaðið - 12.07.1985, Qupperneq 5

Morgunblaðið - 12.07.1985, Qupperneq 5
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. JÚLÍ 1985 B 5 blóöi og verkefni lungnanna aö vinna súrefni fyrir hjarta- starfsemina, en meltingin og vinnsla fæöunnar er ósjálfráö og sjálfvirk. Öndunin er undantekn- ing. Og öndunarhraöinn er ná- tengdur hugarástandi okkar, nema viö höfum hemil á honum. Þiö þekkiö þaö þegar einhver and- varpar af sorg eöa varpar öndinni léttara, sýpur hveljur yfir áfalli, heldur niöri í sér andanum í reiöi- kasti eöa stendur á öndinni af maeöi. Allt er þetta gagnverkandi og stafar af tilfinningaástandi. Ef tilfinningar okkar geta haft áhrif á öndunina, getum viö þá snúiö dæminu viö? Reyndar getum viö þaö. Óreglulega öndun sem stafar af kviöa og ótta hjá þeim sem óttast flug eöa annaö má lag- færa. Án mikilla útskýringa má beita þessum lagfæringum þegar sjúklingar eru i mikilli geöshrær- ingu. Þaö þarf aöeins aö segja þeim aö anda djúpt og hægt. Þaö kæfir ekki tilfinningarnar; þaö virö- ist hinsvegar dreifa áhrifum þeirra og minnka þau. Þátttakendur okkar beita ekki öndunaraöferöinni eingöngu til aö bægja burt áhyggjum, heldur einnig þegar ekkert amar aö. þeir hlusta á segulbandsspóluna sitj- andi í þægilegum stól heima hjá sér eöa komnir upp í rúm, mót- tækilegir og afslappaöir fyrir svefninn. Viö endurhæfingu læt ég þá hugsa sér aö viö séum aö fara saman í flugferö og sitjum um borö i flugvél. Ég rek annan aödraganda meö hljóöupptökum af því þegar hreyflarnir eru ræstir og allt þar til slökkt er á þeim. j öörum kafla á spólunni er reynt aö draga úr fyrri áhrifum sálræna óttans. Sá sem hræddur er viö aö fljúga reynir oft aö vinna bug á óttanum meö því aö ríghalda sér, sitja stífur eöa loka augunum. Viö teljum einnig aö í flestum tilfellum komi áfengi og lyf í veg fyrir afslöppun og auki því aöeins óttann. Viö ráö- leggjum öllum frá því að reyna aö kæfa kvíöann fyrir flugferö. Viö teljum þaö gott aö fá útrás meö því aö gráta. Viö höldumst mikiö i hendur. i hópvinnu er fleira sam- eiginlegt en vandamáliö. Þar rikir einnig gagnkvæmt hugrekki og samúö. Fyrsta atriöiö í afslöppun er þetta: Sannfæriö sjálf ykkur um aö þiö hafiö ekki um neitt annaö aö hugsa núna. Látiö fara vel um ykk- ur í góöum stól. Látiö fæturnar hvíla flata á gólfinu og hvíliö hend- urnar í kjöltunni án þess aö þær snertist. Ég mæli með því aö þiö lokiö augunum. Þaö tekur þrjár sekúndur aö telja eitt þúsund, tvö þúsund, þrjú þúsund. I hvert skipti sem þiö hafiö andaö aö ykkur, haldiö andanum í ykkur þaö lengi áöur en þiö andiö frá ykkur. Þetta veldur örlítilli spennu af því á eftir er svo þægi- Morgunblaðið/RAX. legt aö anda frá sér og losa um spennuna. Reyniö nú aö anda djúpt aö ykkur þrisvar sinnum. Andiö hægt aö ykkur og fylliö lungun, haldiö í ykkur andanum meöan ég tel eitt þúsund, tvö þúsund, þrjú þúsund. Andiö nú frá ykkur, tæmiö lungun og slakiö á. Andiö svo eöli- lega í smástund og leyfiö hress- andi afslöppunartilfinningu aö streyma um ykkur. Muniö aö þiö þurfiö aö læra þetta, og getur því þurft nokkra æfingu áöur en viö- brögöin veröa þægileg og eölileg. Reyniö nú í annaö sinn, og and- ið enn dýpra og jafnara aö ykkur. Bíöiö meöan taliö er 1.000, 2.000, 3.000. Andiö nú frá ykkur og slakiö á. Tæmiö lungun og sökkviö ykkur niöur í stólinn. Andiö svo eölilega. Til aö Ijúka æfingunni, andiö djúpt aö ykkur, enn dýpra en áöur. Dregið andann hægt aö ykkur, fylliö lungun algjörlega. Gott. Nú er aö bíöa, 1.000, 2.000, 3.000, og anda svo út og slappa alveg af. Njótiö friösældarinnar, sem kemur yfir ykkur. Andiö eðlilega á ný. Þiö eruö nú afslöppuö, örugg og róleg, fær í flestan sjó og óhrædd. Ég ætla nú aö telja upp aö fimm, og þegar óg hef gert þaö skuluö þiö opna augun. Einn, tveir, þrír, fjórir, fimm. Þiö eruö nú vakandi, afslöppuö og hress. O (Eftir T.W. Cummings, úr bókinni „Phobia") Öruggasti ferðamátinn — Sveinn Sæmundsson, blaðafulltrúi Flugleiða FLUGHRÆÐSLA þjakar um 10% fulloröinna Bandaríkja- manna, aö sögn T.W. Cumm- ings, fyrrverandi flugstjóra hjá bandaríska flugfélaginu Pan Am. Á öld hraöans, þegar flestír þurfa aö gjörnýta tím- ann, hlýtur slík hrœösla aö vera mjög bagaleg. Viö spurö- um Svein Sæmundsson, blaöafulltrúa Flugleiða um álit hans á þróun mála hérlendis. „Flughræösla var mun algengari hér áöur fyrr,“ sagöi Sveinn Sæmundsson. „Aðstæður voru þá frumstæðari og flestir voru aö fara í sína fyrstu flugferö. Nú eru islendingar farnir aö feröast miklu meira, flugvólarnar orðn- ar stærri og fullkomnari og allri tækni varöandi flug hefur fleygt fram. Tölfræöilegar upplýsingar sýna aö flugið er öruggasti feröamátinn. Hér áöur fyrr var þaö algengt aö fólk staupaöi sig áöur en far- iö var í flugvél, hvort sem ferö- ast var innan lands eöa utan. Nú hefur stórlega dregiö úr slíku, enda erfiöara aö bjarga sér ef eitthvaö kemur upp á og einnig aö komast leiöar sinnar erlendis ef fólk er undir áhrifum áfengis. Athuganir hafa sýnt aö tölu- veröur hópur fólks þjáist þó af flughræöslu. Þetta fólk virðist eiga erfiöast meö aö taka ákvöröun um aö láta skrá sig i flug. Þegar þaö síöan afhendir brottfararspjaldiö er komiö aö því aö standa viö sinn hluta af gagnkvæmum samningi er þaö hefur gert viö flugfélagiö og flestir reyna jú aö standa viö geröa samninga. Erlendis hafa veriö haldin námskeiö fyrir flughrædda. Þar er fólki m.a. gerð grein fyrir undirstööuatriö- um i flugeölisfræöi svo sem hversu eölilegt þaö sé aö flug- vélar haldist á lofti. Fólkiö fær aö koma fram í stjórnklefa flugvéla og þaö hefur oft sýnt sig, einnig hérlendis, aö slikt ró- ar marga. Námskeiöunum lýkur siöan meö flugferö. Viö þjálfun þess starfsfólks Flugleiöa, sem er i beinu sam- bandi viö farþega, hefur veriö lögö áhersla á sálfræöilega þáttinn. Aö viömót þess sé hlý- legt og róandi. Viö vitum öll hvaö slíkt er mikilvægt. Ég man sjálfur eftir smáatviki úr innan- landsflugi í fyrrasumar. Ég var á leiöinni til Reykjavíkur og hinum megin viö ganginn sat karlmaö- ur er ég haföi veitt eftirtekt á leiö minni frá Reykjavík nokkr- um dögum áöur. Þá haföi hann veriö dauöadrukkinn, en stilltur og prúöur og engum til ama. Nú sat hann stífur og staröi á blaö sem hann haföi í höndunum en sneri öfugt. Ég var sjálfur aö lesa (jetta blað „Viö fljúgum“. Er ég haföi lokið lestrinum og iagt þaö frá mér baö hann mig aö lána sér þaö. Ég sagöist hafa verið meö samskonar blaö og hann og viö fórum aö ræöa saman. Hann tjáöi mér, aö hann væri óstjórnlega flughræddur og eina ráöiö sem dygöi væri aö vera útúrdrukkinn. Þaö heföi hann verið um daginn og frá þeirri flugferö myndi hann ekk- ert. Við ræddum saman þaö sem eftir var leiöarinnar, ég benti honum m.a. á hversu ör- uggt flugiö væri og fann hvernig hann smáslakaöi á. Er viö kvöddumst meö handabandi á Reykjavíkurflugvelli þakkaöi hann mér hjartanlega fyrir og sagöi aö sér myndi áreiöanlega ekki líða jafnilla í næstu flug- ferö. Segja má aö um loftiö liggi ósýnilegir vegir, þar sem flug- vélarnar fljúga eftir ákveönum brautum milli radíóvita. Um borö í öllum flugvélum Flugleiöa eru ýmis öryggistæki, þ.á m. radíóhæöarmælir og veöurrad- ar, er sýnir m.a. umferð í ná- grenni vélarinnar, landslag og skýin í kring, þannig aö hægt er aö sneiða hjá óveöursskýjum og óróleika í loftinu. Flugstjórn hér á landi þykir góö og mjög strangar reglur gilda t.d. um þjálfun flugliöa og flug í mis- jöfnu veöri inn á ýmsa flugvelli. Fólk kvartar stundum yfir töf- um, en þær veröa oftast vegna hinna ströngu öryggis'-eglna. Segja má aö einkunnarorö okkar séu — „Best er heilum vagni heim aö aka“, sagöi Sveinn Sæmundsson. O — HJR Mikil viöurkenning að fá að sýna á þessari sýningu — segir Ragna Róbertsdóttir sem nú tekur þátt í alþjóðlegri vefnaðarlistasýningu í Lausanne islenskur vefnaðarlistamaöur tekur nú þátt í alþjóðlegu biennale-vefnaðarlistasýningunni í Lausanne í Sviss í fyrsta sinn. Sýningin hefur verið haldin annaö hvert ár í listasafni borgarinnar síöan 1962 og þykir hin merkasta sinnar teg- undar í heimi. Ragna Róbertsdóttir, vefnaðarlistamaöur, sendi myndir og lýsingu á verki sínu „Earthly abode“ til alþjóölegrar dómnefndar sýningarinnar í haust og er nú í hópi 50 lista- manna, sem dómnefndin valdi úr yfir 700 umssekjendum, sem sýna verk sín á sýningunni. „Þetta er afar mikilvæg sýn- ing fyrir vefnaðarlistamenn," sagði Ragna, þegar hún var stödd í Lausanne til að setja upp verk sitt og til að vera viðstödd opnun sýningarinnar 14. júní sl. „Ég heyri á fólki, t.d. á hol- lenskum listamönnum, að það þykir mikil viðurkenning í heimalöndum þeirra að sýna hér og það getur haft afgerandi áhrif á listamannaferil þeirra héðan í frá. Nokkrir Banda- ríkjamenn hafa lagt mikið á sig til að geta tekið þátt i sýning- unni og jafnvel steypt sér í mikl- ar skuldir til að koma verkunum hingað. Ég var svo lánsöm að fá styrk frá menntamálaráðuneyt- inu heima til að komast á sýn- inguna og Flugleiðir fluttu verkið fyrir mig til Lúxemborg- ar mér að kostnaðarlausu. Ég er mjög þakklát fyrir það.“ Vefnaðarsýningin í ár er til- einkuð „textíl-skúlptúr". Það fer heldur lítið fyrir vefnaði, eins og almenningur skilur það orð, en ber meira á ólíku efni úr ein- hvers konar þræði, t.d. bómull, pappír og reipi. „Öll verkin urðu að vera mjög stór þegar sýning- in var haldin fyrst fyrir 23 ár- um,“ sagði Ragna. „Þau hafa farið smá minnkandi síðan en mörg eru þó enn gífurlega stór. Mitt verk er eins og frímerki við hlið sumra hinna verkanna." „Earthly abode" er 35X350X78 sm að stærð, gert úr Manilla- reipi sem Ragna hefur með- höndlað sérstaklega og hnýtt saman í mottu og rúllur með ljósri hör. Hún vinnur nú mest með þetta efni og hefur lært að meta möguleika þess með árun- um. Nokkrir aðrir listamenn á sýningunni nota einnig reipi í verkum sínum en á annan hátt en Ragna. Dómnefndin veit ekki hverjir höfundar verkanna eru eða hvaðan þeir koma þegar hún vel- ur verkin á sýninguna. Mikið ber á japönskum verkum á sýning- unni í ár og sýnir það að Japanir standa framarlega í þessari list- grein. Tvær yfir tveggja metra háar skálar úr bylgjupappa eftir japanska listamanninn Katsu- hiro Fujimura vekja t.d. strax athygli á sýningunni og nokkur önnur japönsk verk eru eftir- tektarverð, þótt sum minni dá- lítið á vélmenningu Japana. Pappírsskúlptúr Bandaríkja- manna setur svip á sýninguna en Ragna sagði að pappír hefði verið vinsælt efni í vefnaðarlist Bandaríkjamanna í þó nokkurn tíma. Magdalena Abakanowicz frá Póllandi og Claire Zeisler frá Bandaríkjunum eru heiðursgest- ir sýningarinnar. Pólska verkið er stórt úr blönduðu efni og sýn- ir sitjandi líkamsmynd á plógi úti á akri. Hið bandaríska er öllu fínlegra, fjórir þykkir, hangandi lokkar úr hampi með ívöfðum rauðum og bláum þráðum. Ragna stundaði nám í Mynd- lista- og handíðaskóla Islands og í Konstfackskolan i Stokkhólmi. Hún hefur tekið þátt í samsýn- ingum á íslandi og á Norður- löndunum og sýndi verk á vefn- aðarlistasýningu Skandinavia today í Bandaríkjunum. Hún hefur eigin vinnustofu í Reykja- vík og hyggst halda einkasýn- ingu í Nýlistasafninu í mars á næsta ári. „Sculpture Textile" biennale- sýningin í Musée Cantonal des Beaux-Arts í Lausanne verður opin til 16. september nk. og fer þá í Álaborgarsafnið í Dan- mörku og síðan í Liljeval-safnið í Stokkhólmi. — ab Claire Zeisler, sem geröi þetta verk, er annar heiöursgestanna á vefnaöarlistasýningunni í Lausanne. Ragna Róbertsdóttir við verk sitt „Earthly abode“.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.