Morgunblaðið - 15.08.1986, Page 3

■f
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. ÁGÚST 1986
B 3
getað valið úr góðum hópi umsækj-
enda vegna mikillar eftirsóknar í
störfin þrátt fyrir að launin heima
séu lág og ég tel að ráðuneytið sé
komið með mjög góðan hóp, vel
þjálfaðra ritara."
Utanríkisráðuneytinu hefur hald-
ist nokkuð vel á riturum og margar
stúlkur ílenst í starfi sem þær ætl-
uðu bara að prófa í nokkur ár.
Sigríður var skiptinemi í Texas á
sínum tíma og langaði til að kom-
ast aftur út til Bandaríkjanna þegar
hún sótti um starfið í New York
1970. „Þá var auglýst í ákveðin
störf og mig langaði til að komast
út í nokkur ár. Eg var í New York
í sex ár en var svo flutt til Brussel
eftir að flutningsskyldan var sett
á. Ég var orðin dálítið þreytt á New
York og þótti ágætt að fara til
Evrópu."
Sigríður vann í sendiráðinu í
Brussel í þrjú ár og var svo send
heim í tvö ár. „Það er nauðsynlegt
að fara heim og starfa í ráðuneyt-
inu inn á milli," sagði hún. „Ég var
búin að vera úti í tíu ár þegar ég
var flutt heim og það breytist margt
á þeim tíma. Eg vissi að ég færi
út aftur svo að starfíð heima var
eins og hver annar „póstur" fyrir
mig.
Ég myndi sækja aftur um þetta
starf en ég er ekki viss um að það
sé nógu sniðugt að vera of lengi í
því og gera það að ævistarfi. Sendi-
ráðin eru mjög lítil svo að ritari
verður alltaf ritari og fær ekki mikl-
ar launahækkanir eftir vissan
starfsaldur. Við sem erum búnar
að vera nokkuð lengi í þessu erum
sagðar vera með „prinsessu-stæla"
þegar við setjum fram einhverjar
kröfur. En mér flnnst reynsla okkar
oft ekki vera nógu mikils metin.
Þeir í ráðuneytinu virðast helst vilja
ungar og nýjar stúlkur sem ætla
bara að vera í starfmu í stuttan
tíma og kæra sig kollótta þótt við
séum búnar að læra tungumál,
orðnar vanar og komnar með ýmsa
þekkingu."
Margar starfa
lengur en þær
ætla sér í
upphafi
Bima ætlaði út í eitt ár, Sigríð-
ur vildi komast til New York
og Estrid Brekkan, sem hefur verið
ritari í Genf síðan 1984 og flytur
til Parísar í haust, sótti um starf í
utanríkisþjónustunni upp á grín
1974 af því að hana vantaði sumar-
vinnu. Hún fékk starfíð og sér ekki
fram á að hætta í bráð. Kristín Sif
Sigurðardóttir byijaði í utanríkis-
þjónustunni 1984 og segist enn
ætla að hætta eftir fyrstu starfs-
dvöl sína erlendis. Þær hinar taka
orð hennar ekki of hátíðlega og
telja rétt að bíða og sjá hvað setur.
Hún sótti um ritarastöðu í utan-
ríkisráðuneytinu af því að hún vildi
komast út. „Mig langaði til að sjá
heiminn og fá borgað fyrir það,“
sagði Kristín Sif. „Það freistar mín
ekki eins og er að festast í utanríkis-
þjónustunni. Þegar ég sótti um
langaði mig til að komast út í eitt
sendiráð, safna peningum og fara
svo í nám. Mig langaði mest til að
komast til Genfar af því að borgin
er svo miðsvæðis í Évrópu og af
því að ég hef áhuga á hótel- og
veitingaskóla í Lausanne, sem er
þar skammt frá, en ég fékk ekki
að fara þangað.“
Hún var send til Brussel um ára-
mótin og hálfu ári seinna virtist hún
þekkja annan hvérn kjaft í starfs-
mannasetri NATO, en íslenska
sendiráðið er til húsa í höfuðstöðv-
um Norðuratlantshafsbandalags-
ins. „Mér leist illa á að fara til
Brussel í upphafl af því að ég
þekkti ekki borgina. Ég hafði einu
sinni komið hingað með járnbraut-
arlest og gengið beint inn í gleði-
konuhverfi borgarinnar við
lestarstöðina og flúið staðinn á
stundinni. En mér leið strax vel
þegar ég kom hingað í vetur. Það
kjaftar á mér hver tuska og ég á
auðvelt með að kynnast fólki svo
að ég eignaðist strax kunningjahóp.
Samt sakna ég stundum kvöld-
kaffísins og sunnudagsmáltíðanna
með fjölskyldunni heima. Við erum
5 systkinin og alltaf einhver til að
tala við heima, það eru því við-
brigði að vera aleinn í íbúðinni hér
og segja stundum ekki eitt orð allt
kvöldið. Og ég sakna pylsu með
öllu og soðinnar ýsu.“ Krístín Sif
sagði að launin í Brussel væru „eng-
in gullnáma. Ég verð ekki rík héma,
það er svo óhagstætt að búa einn,
en ég kvarta ekki.“
Það þarf ákveðinn „karakter" til
að vera einn í útlöndum og koma
sér upp vina- og kunningjahópi.
Sum íslensku sendiráðin eru inni í
skrifstofubyggingum þar sem fjöldi
fólks starfar og hittist en önnur em
í eigin húsnæði og ritararnir sjá
ekki aðra en samstarfsmenn sína
og þá sem eiga erindi í sendiráðið
allan daginn. Sigríður sagði að hún
hefði verið heldur einmana í París
fyrst eftir að hún kom þangað.
„Það er oft erfítt að kynnast fólki
í stórborgum og ég sóttist ekki sér-
staklega eftir kunningsskap við
Islendingana í borginni. En það
rættist úr þessu eftir að ég dreif
mig í að bjóða riturum hinna sendi-
herranna í OECD í mat til mín. Ég
þekkti þær í gegnum símann en
eftir að við hittumst urðum við
nánari kunningjar." Starf embætt-
ismanna í utanríkisþjónustunni
gengur að miklu leyti út á kokteil-
boð og veisluhöld en ritaramir em
yfírleitt ekki með í því. „Við emm
þó ekki algjörar öskubuskur," sagði
Sigríður og hló. „Okkur er oft boð-
ið með í móttökur í íslensku sendi-
ráðunum. Það fer eftir tilefni og
embættismönnunum á hverjum
stað.“
Aðeins ógiftar
stúlkurhafa
flust milli staða
Estrid sagði að ritumnum væri
oft boðið til að fylla upp í
stóla við matarborð. „Það vantar
oft konur í þessi boð og þá er tilval-
ið að bjóða okkur.“ Flutningsskyldir
ritarar hafa hingað til verið ein-
hleypir en nokkrar staðráðnar
stúlkur eru giftar. Birna er í þeirra
hópi. Flutningsskyldan var sett á
eftir að hún hafði verið sex ár í
Genf og hún var þá send til Lon-
don. „Mér líkaði mjög illa þar,“
sagði hún, en brosti þó við endur-
minningarnar. „Ég var nýkomin úr
aðgerð á hnéi og húsnæði sendi-
ráðsins var mjög óheppilegt fyrir
mig; Bretar voru reiðir út í okkur
íslendinga á þessum tíma vegna
stækkunar landhelginnar í 200
mílur og margir voru óvingjarnlegir
við starfsfólk í sendiráðinu út af
því; og svo var ég hálftrúlofuð í
Genf.“
Birnu var boðin hálfsdagsstaða
hjá fastanefndinni í Genf eftir eins
árs dvöl í London. Hún tók því boði
fegins hendi og er nú gift Svisslend-
ingi og er eins barns móðir. „Það
em staðráðnir ritarar með full-
komna málakunnáttu í mörgum
íslenskum sendiráðum," sagði hún.
„Við emm ekki í utanríkisþjón-
ustunni og njótum ekki sömu
fríðinda og flutningsskyldu stúlk-
urnar.“ Stúlkurnar í utanríkisþjón-
ustunni fá fría húsaleigu,
heimferðarstyrk annað hvert ár,
borga skatta en ekki útsvar á ís-
landi og hafa hingað til getað flutt
tollfijálsan bíl með sér heim. Það
er nú verið að taka það af og Sigríð-
ur sagði að launin erlendis og
fríðindin sem fylgja starfinu hefðu
rýrnað á síðustu ámm.
Það hefur komið fyrir að ritarar
væm með böm og þá hafa þær
fengið barnastyrk eins og embætt-
ismennirnir í utanríkisþjónustunni.
Það hefur hins vegar ekki enn kom-
ið fyrir að eiginmenn flyttu með
þeim milli landa. Þær sem hafa
gift sig hafa hingað til hætt þegar
þær áttu að flytja. Þorsteinn sagði
að leiðbeiningar ráðuneytisins varð-
andi ritara miðuðust við einhleyp-
inga og íbúðir sem íslenska ríkið
væri með á leigu hefðu ekki verið
teknar með fjölskyldufólk í huga.
Estrid verður með mann og bamið
hans þegar hún flyst til Parísar í
haust og sér ekki að það verði
nokkmm vandkvæðum bundið. „Ég
er svo heppin að hann er listamaður
og hann getur því unnið hvar sem
er,“ sagði hún en mökum fólks í
störfum erlendis reynist oft ómögu-
legt að fá atvinnuleyfí og vinnu á
stöðum sem þeir flytjast til.
„Opna sendiráð
íKúalaLúmpúr
ogfá„fútt“
í þetta“
Estrid kom til Genfar frá
Moskvu fyrir tveimur ámm.
„Mér hefur hundleiðst hérna," sagði
hún. „Starfíð er ágætt en það er
ekkert að gerast í Genf. Ég var í
þijú ár í Moskvu og kunni mjög vel
við mig, þó var ég fegin að komast
aftur í menninguna þegar ég var
flutt þaðan. Það var mikill munur
að koma aftur á stað þar sem hlut-
imir ganga eðlilega fyrir sig. Það
er ekki hægt að stóla á neitt í
Moskvu. Ég þurfti til dæmis einu
sinni að láta skipta um lás í hurð-
inni hjá mér en gat ekki opnað
þegar ég kom heim. Maðurinn hafði
látið lásinn öfugan í og húnninn
sneri niður. Það kemur eitthvað
fyrir daglega sem maður hefur ekki
vanist og fer því í taugarnar á
manni í Moskvu en það er hreint
ævintýri að vera þar.
Ég kynntist Rússum og reyndi
að ferðast um þótt það gengi
misjafnlega vel að fá leyfi til þess.
Ég komst þó eitt sinn til Síberíu. Á
leiðinni þangað tilkynnti flugfreyjan
farþegunum að það væm 381
mennskir um borð og einn útlend-
ingur.
Islendingar reka sendiráð á svo
fáum stöðum að það em eiginlega
engir staðir nema New York og
Moskva sem em ævintýralegir að
komast á í utanríkisþjónustunni.
Það ætti að opna sendiráð í Kúala
Lúmpur til að fá eitthvað „fútt“ í
þetta,“ sagði Estrid. Hún var í New
York í fjögur ár eftir tveggja ára
starf í utanríkisráðuneytinu og var
svo aftur í ár á íslandi áður en hún
fór til Moskvu 1981. Hún ólst upp
erlendis og réð sig í utanríkisþjón-
ustuna til að komast út. ,,Ég ætlaði
mér aldrei að búa á Islandi og
væri ekki í þessu starfi ef ég hefði
þurft að vera í ráðuneytinu í lengri
tíma.“
Nokkuð rótleysi kemst á fólk sem
flytur milli landa með nokkurra ára
millibili. Sigríður sagði að hún gæfí
sér nú ár til að venjast nýjum stöð-
um og kynnast fólki almennilega.
Hún reynir að njóta staðanna sem
best, skoðar sig um, fer á söfn og
konserta og í gönguferðir í skógum
og skrúðgörðum. Ritararnir vita oft
ekki með miklum fyrirvara hvert
eða hvenær þeir verða fluttir en
mega búast við flutningi eftir
þriggja ára dvöl á einum stað. Það
tekur sinn tíma að flytja og koma
sér svo fyrir aftur á nýjum stað.
„Maður heldur vinunum í þessu
starfi,“ sagði Sigríður, „en kunn-
ingjarnir hverfa.“
Grein og myndir: Anna
Bjarnadóttir
T
+
STOR
ÚTSALA
hefst í dag
Dömudeild Herradeild
kjólefni skyrtur
metravara sokkar
borðdúkar peysur
Allt selt á ótrúlega lágu verði.
Egill 3acobsen
Austurstræti 9
ISFUGL
ALLTAF EFSTUR!
Já við höfum lengi verið efstir og fyrstir
með ýmsar vinsælar og gómsætar
nýjungar eins og t.d.:
Helgar^ngur
Veislukjúklmgurinn
OKKAR
GRILLPÁRTY
KJÚKLINGVR
Kjúllettur
M BEINT ÚR FRYSTINUM -TILBÚID Á ÍO MÍN.
BARBECUE'^ BITAR
- og bráðlega er von á enn fleiri nýjungum
frá okkur.
ísf LICll gott-hollt
,I>IUyl OGÓDÝRT
Sími; 666103
I