Morgunblaðið - 15.03.1987, Blaðsíða 8

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. MARZ 1987
8 B

í

Að vinna
með mikilli gleði
ness og eimir jafnvel enn eftir af þeirri
andúð.
Nú var hafíst handa við að breyta rekstri
Rækjuness hf. úr rækju- og fiskvinnslu yfir
í skelfiskvinnslu. Gekk það fljótt fyrir sig
enda spöruðu menn sig ekki og lögðu nótt
við dag. Og 21 degi eftir eigendaskiptin
hófst hörpudisksvinnsla í bragga sem
Rækjunes hf. átti. í haust voru því rétt 10
ár frá því að fyrirtækið Rækjunes/Björgvin
hf. hóf rekstur.
Fyrstu fjögur árin öfluðu bátar Björgvins
hf. hráefnis en Rækjunes hf. vann aflann.
Gamli bragginn var eina húsnæðið sem við
höfðum og þar var unnin rækja, hörpudisk-
ur og einnig freðfiskur eftir því sem þurfti.
Þetta voru erfið ár og fátt um tómstundir
hjá manni. Ég var skipstjóri á Smára og
rerum við hvem dag frá sunnudegi til
fimmtudags. Oft varð ég að keyra aflann
í erfiða fjárhagsstöðu og hallinn orðinn um
15 milljónir króna á ári. Ég gat ómögulega
horft upp á að þetta þjóðþrifafyrirtæki
hætti starfsemi og lagði því í það töluverða
peninga. Nú stendur reksturinn í jámum
og hlýtur það að teljast góður árangur á
einu ári. Trésmiðjan er búin öllum vélum
sem tíðkast að nota í tréiðnaði nú til dags
og eru varla margar trésmiðjur betur búnar
hér á landi. Við erum með ýmislegt í undir-
búningi í sambandi við trésmiðjuna Ösp
núna. Svo gæti farið að við kæmumst í
mjög stórt verkefni og ef það dæmi gengur
upp gæti orðið um geysimikla starfsemi þar
að ræða og vinnu fyrir fjölda manns.
Þú spyrð um fyrirtæki og þá verð ég að
nefna jörðina Stóralangadal sem ég á hér
inni á Skógarströnd. Þar hef ég búið með
fjölskyldunni undanfarin sumur og lengst
af verið með 260 ær. Þegar ástandið varð
svona í landbúnaðinum, að offramleiðslan á
lambalqoti fór alveg úr böndum, vildi ég
ekki vera að auka á vandann og losaði mig
við kindumar. Ég hef nú snúið mér að allum-
fangsmikilli hrossarækt þama og virðist það
geta orðið arðvænleg búgrein. Eitthvað á
ég í nokkrum öðmm fyrirtækjum héma en
hirði ekki um að tína það til.
— Þú ert einnig einn af aðaleigendum
útflutningsfyrirtækisins Ocean harvest
corporation í Bandarílqunum — hvað varð
Kúskel úr Breiðafirði.
sjálfur úr bátunum upp í hús og ósjaldan
þurfti maður að vinna í framleiðslunni fram
eftir kvöldi. Föstudaga og laugardaga var
ekki róið. Gat ég þá snúið mér að stjóm
fyrirtækisins og tókst venjulega að koma
skrifstofuþrasinu af fyrir róður á sunnudög-
um. Um hvíld var ekki að ræða. Þetta gekk
m.a. fyrir þá sök að Magnús Þórðarson
skrifstofusjóri og félagi minn í þessu basli
hefur verið ólatur við að leggja nótt við dag
þegar á þurfti að halda og það hefur verið
undantekning ef hann hefur tekið sér frí
um helgar. Konan mín, íris Jóhannsdóttir,
hefur alla tíð unnið sem gjaldkeri hér á
skrifstofunni og flest bama minna hafa
unnið hjá fyrirtækinu frá því að þau kom-
ust á legg. Þetta hefði aldrei gengið upp
ef kona mín og böm hefðu ekki lagt mér
lið. Þá á ég mikið að þakka ágætu starfs-
fólki sem sumt hefur starfað hjá fyrirtækinu
frá byijun.
Staðreyndin er að velgengni fyrirtækisins
Rækjuness/Björgvins hf. hefur byggst á
þrotlausri vinnu ásamt því að arður hefur
ekki verið tekinn út úr fyrirtækinu heldur
notaður til að byggja það upp. Fyrir tíu
árum átti fyrirtækið tvo báta. Nú á það sjö
báta, þar á meðal nýtt glæsilegt skip sem
við fengum í haust. Gamall bragginn er nú
horfinn og risið vandað fiskverkunarhús á
þeim grunni. Allar vélar hafa verið endumý-
jaðar og vinnum við hér hörpudisk, rækju
og freðfisk eftir því sem aflast. Árið 1985
voru fyrirtækin sameinuð undir nafninu
Rækjunes/Björgvin hf. og er það nú eitt
stærsta fiskvinnslufyrirtæki á landinu.
Trésmiðjan Ösp hf.
- Þú átt meirihluta í fleiri fyrirtækjum
hér í Stykkishólmi?
Já, á síðasta ári var trésmicjan Ösp, sem
meðal annars framleiðir einingahús, komin
Hörpudisksfiskur á lokastigi vinnslu. Færibandið liggur í gegnum frystivél og af
því fer varan beint í pökkun.
Atvinna númer eitt
Eitt það versta sem fyrir menn getur
komið er atvinnuleysið. Það hef ég séð á
ferðum mínum í Bretlandi og Bandaríkjun-
um að við megum þakka okkar sæla,
íslendingar, að hér er næg atvinna. í ná-
grannalöndum okkar ganga þúsundir
manna um atvinnulausar og fullfrískir menn
með mikla starfslöngun fá ekkert að gera.
Þetta er mikil ógæfa.
Ef til vill er það vegna þess hve við íslend-
ingar höfum það gott að einmitt hér á landi
verður vart við óskaplega heimtufrekju á
ýmsum sviðum. Það er eins gott að stjóm-
málamenn hafl bein í nefinu til að halda
utan um ríkisfjármálin og láta ekki þiýsti-
hópana vaða uppi með fáránlegustu kröfur.
Ég er ekki á móti því að námsfólk njóti
aðstoðar svo dæmi sé tekið, síður en svo.
En það, að sumir námsmenn fái meira sér
til framfærslu en verkafólk sem vinnur í
fiski hefur í kaup, er flarri allri skynsemi
og á ekki að líðast.
Það hefur heldur aldrei góð áhrif á menn
að fá hlutina upp í hendumar án þess að
hafa neitt fyrir þeim. Það verður til þess
eins að þeir missa áhugann fyrir öllu fram-
taki og láta reka á reiðanum. Þó ég hafi
lengst af verið nokkuð efnaður hef ég aldr-
ei gefið bömunum mínum peninga — þau
hafa orðið að bjarga sér sjálf rétt eins og
böm þeirra sem efnaminni em. Ég hefði
auðvitað hjálpað þeim ef þau hefðu lent í
slysi eða misst heilsiina en fullfrískt fólk
hefur ekki nema gott af að vinna fyrir sér.
- Hvaða eiginleikar em það sem gera
menn að stóreignamönnum?
Það sem hefur hjálpað mér mest er að
ég hef unnið flest störf í fiskvinnslu og út-
gerð. Það em reyndar fá störf sem ég hef
ekki komið nálægt á einn eða annan hátt
um ævina. Þessi þekking hefur oft komið
mér til góða og auðveldað mér að taka
ákvarðanir. Annað er að ég er ólatur og
mér hefur aldrei Ieiðst neitt starf. Það er
ef til vill mín sterkasta hlið — að vinna með
mikilli gleði.
Þegar þurft hefur að taka stórar ákvarð-
anir hef ég alltaf gert mér far um að kynna
mér allar aðstæður sem best. Hér áður fyrr
átti ég margar andvökunætur og ígrundaði
hveija ákvörðun lengi. Þetta er ekki bara
Anna SH 122, sem búin hefur verið sérstaklega til kúfiskveiða.
til þess að þú réðst í að stofna það fyrirtæki?
Ja, það er nú svona að sjálfs er höndin
hollust. Við stofnuðum Ocean harvest corp-
oration 1979 til að koma rælqu og hörpu-
diski á Bandaríkjamarkað. Ég hef verið
stjómarformaður í þessu fyrirtæki og okkur
hefur tekist að koma á ýmsum nýjungum
í útflutningi. Stóm útflutningsfyrirtækin
hafa verið dálítið hrædd við nýjungar og
það var meðal annars þess vegna sem við
stofnuðum eigið útflutningsfyrirtæki. Þessu
fyrirtæki hefur gengið vel og það á eftir
að gera betur.
- Hvað hefur hvatt þig áfram við að
koma þessum fyrirtækjum á fót?
Ég hef aldrei haft áhuga á að græða
peninga heldur hefur tilgangurinn miklu
fremur verið að skapa atvinnu. Hér í Stykk-
ishólmi var afar bágborið atvinnuástand
þegar við vomm að byija. Á tímabili létum
við línubátana landa í Rifi og keyrðum svo
fiskinn hingað inneftir til að halda uppi at-
vinnu. Þetta var eina leiðin því héðan er
of langt að sigla á fiskimiðin. Þetta var
auðvitað mjög kostnaðarsamt því við feng-
um enga fyrirgreiðslu og urðum að fjár-
magna flutningana sjálfir. En það tókst að
halda þessu gangandi, það skapaði atvinnu
fyrir marga og þar með var markmiði okk-
ar náð.
- Hefur þú kynnst atvinnuleysi af eigin
raun?
Foreldrar mínir vom ekki efnaðir og það
var mikið atvinnuleysi á mínum uppvaxtará-
ram. Sjálfur varð ég ekki fyrir því að ganga
um atvinnulaus en margir æskufélagar
mínir vom atvinnulausir langtímum saman
og það var ekki skemmtilegt til þess að vita.