Morgunblaðið - 01.05.1987, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. MAÍ 1987
33
Strand Antonios Gramsci:
Olían úr flutn-
ingaskipinu í
sovéskri lögsögu
Helsinki, frá Lars Lundsten, fréttaritara Morgunblaðsins.
MIKILL undirbúningur hefur verið undir oliuhreinsun í Kiijála-
botni og hefur verið beðið eftir að ísa leysi til þess að hefja
megi störf. Búist var við að olían, sem Iak úr sovéska tankskip-
inu Antonio Gramsci, yrði kominn í skeijagarðinn við suður-
strönd Finnlands, en nú virðist hún hafa borist í lögsögu
Sovétríkjanna við strendur Eistlands.
HOLMESIHUNDRAÐ ÁR
John Barker í hlutverki hins víðkunna ofjarls
hvers kyns glæpalýðs og undirheimahunda víkur
sér fimlega undan höggi erkióvinar síns, prófess-
ors Johns Moriarty, sem Anthony Howlett leikur.
Holmes nýtur dyggrar aðstoðar hins sauðtrygga
vinar síns, Watsons læknis. Átök þessi voru sett
á svið á flugvellinum í Genf I Sviss af tilefni
þess að hundrað ár eru liðin frá því að fyrsta
sagan um Holmes kom út á prenti. Mennirnir
þrír eru félagar í breska Sherlock Holmes félag-
inu og eru þeir í pílagrímaför til Sviss ásamt
sjötíu öðrum félögum til að fagna afmæii goðs-
ins.
I byijun febrúar láku u.þ.b. 700
tonn af hráolíu í sjóinn þegar olíu-
flutningaskipið Antonio Gramsci
strandaði á litlu skeri á leið til
olíuhafnarinnar í Sköldvik austan
við Helsinki. Ekki var unnt að ná
olíunni upp vegna þess að stjórinn
var ísi lagður. Hættu menn snar-
lega við, en heildarmagn olíu, sem
náðist upp úr hafínu á vetrarmán-
uðum, var ekki nema nokkur tonn.
Þegar ísa tók að leysa í Kiijála-
Finnland:
Sögnleg samstjóm Hægri-
flokks og j afnaðarmanna
Hclsinki, frá Lars Lundsten, fréttaritara Morgunblaðsins.
FYRSTA ríkisstjórn eftir stríð þar sem hægrimenn fara með for-
ystu tók við í gær í Finnlandi. Harri Holkeri seðlabankastjóri og
fyrrum formaður hægri flokksins Kokoomus varð forsætisráðherra.
Ráðherrar eru frá Hægri flokknum, Jafnaðarmannaflokknum,
Sænska þjóðarflokknum og Landsbyggðarflokknum.
Flestir ráðherranna eru án reynslu af störfum í ríkisstjórn enda
hafa hægrimenn ekki setið í ríkisstjórn síðan 1966. Jafnaðarmenn
hafa skipt um menn í ráðherrastólum og formlega var einróma
ákvörðun tekin innan flokksins um þátttöku í ríkisstjórn Holkeris.
Hinsvegar er vitað, að í flokknum hefur verið togstreita um hvem-
ig ætti að bregðast við því fylgistapi, sem flokkurinn varð fyrir í
kosningunum.
Kalevi Sorsa, fyrrum forsætis-
ráðherra og núverandi utanríkisráð-
herra, tilkynnti á miðvikudaginn að
hann ætli að segja af sér for-
mennsku í Jafnaðarmannaflokkn-
um á flokksþingi í sumar.
Væntanlegur eftirmaður Sorsa er
núverandi þingflokksformaður jafn-
aðarmanna, Pertti Paasio, en faðir
hans Rafael var formaður flokksins
Finnland:
Seðlabankastjóri sest í
forsætisráðherrastól
Hclsinki, Reuter.
HARRI Holkeri seðlabankastjóri var í gær settur í embætti forsætis-
ráðherra Finnlands. Hann verður leiðtogi fyrstu stjóraar hægri og
vinstri afla, sem mynduð hefur verið í Finnlandi.
Sérfræðingar segja að reynsla
Holkeris frá því hann var forseti
bæjarstjómar Helsinki 1980 muni
koma honum til góða í stjómarsam-
starfi hægri manna, jafnaðar-
manna, Sænska þjóðarflokksins og
Landsbyggðaflokksins.
Holkeri er fimmtugur, hávaxinn,
snöggur og viðkunnanlegur. Hann
varð formaður flokksins árið 1970
og var einnig kosinn á þing það ár.
Hann leiddi flokkinn í átt að hinni
pólitísku miðju og fylkti honum bak
við hina yfirlýstu vináttu við Sovét-
menn, en Finnar eiga 1300 km löng
landamæri að Sovétríkjunum.
Hann sagði af sér formennsku í
flokknum og afsalaði sér þingsæti
þegar hann var gerður að banka-
stjóra Seðlabankans árið 1978.
Starfaði hann í fyrstu undir Mauno
Koivisto forsætisráðherra, sem
kjörinn var forseti Finnlands árið
1982.
Holkeri hefur verið hvatamaður
að því að hægri menn og jafnaðar-
menn ynnu saman í ríkisstjóm, en
þessir flokkar hafa oft verið saman
í bæjar- og sveitarstjómum og eiga
sameiginlegra hagsmuna að gæta
á sviði landsbyggða- og viðskipta-
máta.
Sérfræðingar segja að Holkeri
hafi látið undan ýmsum kröfum til
að gera mætti sameiginlega stefnu-
skrá stjómarinnar. Ætti það sérs-
taklega við um kröfur jafnaðar-
manna um aukið atvinnuöryggi og
önnur verkalýðsmál.
á undan Sorsa.
Einn af áherslupunktum í stjóm-
arsáttmála ríkisstjómar Harri
Holkeri er róttækt endurskipulag
skattamála. Staðgreiðslukerfi
skatta hefur að vísu verið í gildi
áratugum saman, en nú vilja menn
einfalda skattakerfið. Heimildum til
skattafrádráttar á að fækka og
jafna á skattbyrði á öllum tekjum.
Nú verða menn t.d. oft að borga
50% skatt af aukatekjum.
Myndun nýrrar ríkisstjómar í
Finnlandi var einnig þáttur í for-
setataflinu. Núverandi forseti,
Mauno Koivisto, ákvað að láta Harri
Holkeri, forsetaefni hægrimanna,
mynda stjóm til þess að koma í veg
fyrir að Paavo Váyrynen forsetaefni
miðflokksmanna kæmist í stjórn.
Váyrynen hefur harðlega gagnrýnt
stjómarmyndun jafnaðarmanna og
hægrimanna án miðflokksmanna.
Þessi stjórn er fyrsta meirihluta-
stjómin í Finnlandi sem miðflokks-
menn (áður bændaflokksmenn)
eiga ekki aðild að. Nú verða mið-
flokksmenn að reyna hvemig
gengur að vera í stjórnarandstöðu
ásamt með tveimur kommúnista-
flokkum, Kristilega flokknum og
þremur þingmönnum græningja.
Finnar ganga til kjörborðs aftur
í ársbyijun 1988, en þá kjósa þeir
forseta til næstu sex ára. Oft hefur
komið fyrir að ríkisstjómin hefur
fallið um leið, en hingað til hafa
menn samt gert ráð fyrir að stjórn
Harri Holkeri sé mynduð fyrir allt
kjörtímabil þingsins.
Þrátt fyrir að jafnaðarmenn og
hægrimenn séu með hreinan meiri-
hluta á þingi var ákveðið að styrkja
hann enn með því að taka Sænska
þjóðarflokkinn og Landsbyggðar-
flokkinn með f stjóm.
Verkaskipting í nýju stjóminni
er þannig að hægri menn em með
forsætisráðuneytið og fara með
völd í ráðuneytum efnahags- fram-
leiðslu- og viðskiptamála. Jafnaðar-
menn hafa hinsvegar utanríkis- og
félagsmálaráðuneytið. Jafnaðar-
menn og hægfrimenn skipta á milli
sín fjármálaráðuneytinu. Sænski
þjóðarflokkurinn sér um menntamál
og vamarmál og Landsbyggðar-
flokkurinn hefur formann sinn í
embætti samgöngumálaráðherra.
botni fyrir skömmu vom menn
boðnir og búnir til að ná olíunni
upp úr sjónum undan suðurströnd
Finnlands áður en hana bæri á
fjörur. En olíumengun er mun
hættulegri við strendur en á hafí
úti. Um leið og ísa leysir koma
farfuglar, einkum þá sjófuglar,
sem eiga heima á ströndum skeija-
garðsins. Þessir fuglar em
dauðadæmdir ef olía kemst í fjaðr-
ir þeirra.
Finnska umhverfismálaráðu-
neytið og aðrir aðilar, sem fást
við vamir gegn olíumengun, hafa
reynt að ná saman sjálfboðaliðum
til þess að hreinsa strendur og
sker strax ef olíuflákann bæri að
landi. En þegar reynt var að finna
olíuna úr flugvél fyrir nokkmm
dögum kom í ijós að hana bar
suðaustur, í átt að suðurhluta Kiij-
álabotns. Og þegar umhverfís-
málaráðuneytið skömmu síðar
efndi til kynnisferðar blaða- og
fréttamanna var ekki lengur unnt
að skoða flákann vegna þess að
hann var kominn í sovéska lög-
sögu. Ekki er vitað hvort Sovét-
menn em í stakk búnir til að
hreinsa olíuna upp úr sjónum, en
nokkur olíuhreinsunarskip þeirra
fyigdust fyrr í vetur með olíuflák-
anum er hann var í fínnskri
lögsögu.
ERLENT
Svíþjóð:
Heimta tekjuskatt
af Frank Sinatra
Stokkhólmi, Reuter.
SÖNGVARINN og skemmti-
krafturinn Frank Sinatra mun
þurfa að greiða skatt af tekjum
sínum af hljómleikum, sem hann
ætlar að halda í Svíþjóð síðar á
1 hann
Suður-
Nýja ríkissljórn Finnlands
MAUNO Koivisto forseti setti
ráðherra nýju ríkisstjórnarinn-
ar í Finnlandi voru settir í
embætti í gær. í stjórninni sitja
átta hægri menn, sjö jafnaðar-
menn, tveir úr Sænska þjóðar-
flokknum og einn úr
Landsbyggðaflokknum.
Þessir menn sitja í stjóminni:
Harri Holkeri forsætisráðherra
(hægri maður), Kalevi Sorsa ut-
anríkisráðherra, Matti Louekoski
dómsmálaráðherra, Kaj Barlund
umhverfismálaráðherra, Jarmo
Rantanen innanríkisráðherra
(jafnaðarmenn), Ole Norrback
varnarmálaráðherra (Sænska
þjóðarflokknum), Erkki Liikanen
fjármálaráðherra (jafnaðarmað-
ur), Ulla Puolanne aðstoðaifyár-
málaráðherra (hægri maður),
Ilkka Suominen viðskipta- og iðn-
aðarráðherra (hægri maður),
Christoffer Taxell menntamála-
ráðherra (Sænska þjóðarflokkn-
um), Anna Liisa Piipari (jafnaðar-
maður), Toivo T. Pohjola land-
og skógræktarráðherra (hægri
maður), Pekka Vennamo sam-
gönguráðherra (Landsbyggða-
flokknum), Pertti Salolainen
viðskiptaráðherra, Helena Pesola
félagsmála- og heilbrigðisráð-
herra (hægri menn), Taija
Halonen aðstoðarfélagsmála- og
heilbrigðisráðherra, Matti Pu-
hakka atvinnumálaráðherra
Ö'afnaðarmenn) og Ilkka Kanerva
stjómsýsluráðherra (hægri mað-
ur).
þessu ári, vegna þes
hefur komið fram
Afríku. Þetta var |
tilkynnt í sænska
fjármálaráðu-
neytinu á mið-
vikudag.
Sænsk yfirvöld
veita erlendum
skemmtikröftum
venjulega undan-
þágu frá skatti.
En beiðni um að
Sinatra verði und-
anþeginn skatt-
heimtu hefur verið
hafnað vegna þess
að hann er á svört-
um lista Samein-
uðu þjóðanna yfír listamenn, sem
komið hafa fram í Suður-Afríku,
að því er ráðuneytið sagði.
Norðmenn hafa bannað útitón-
leika, seni Sinatra ætlaði að halda
í Noregi á þessu ári.
Frank Sinatra.