Morgunblaðið - 01.05.1987, Qupperneq 56

56
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. MAÍ 1987
Anna Magnúsdóttir
íSkálholti—Minning
Fædd 17. desember 1927
Dáin 24. aprU 1987
Við leggjum út á lífsins braut
um ljósa morgunstund
og mætum hugrökk hverri þraut
með hressa og giaða lund.
Við eigum þor og afl og fjör
og æskudjarfa sál.
Með bjartan hug og bros á vör
við bergjum lífsins skál.
(Fr.G.)
Það er vor. Kennaraskólasöngur-
inn hljómar af vörum glaðra
ungmenna sem kveðja skóla sinn
að námi loknu. í þessum stóra
æskudjarfa hópi er Anna Magnús-
dóttir. Hennar rödd, tær og björt,
ieiðir sönginn þessa ljósu morgun-
stund eins og svo oft áður og síðar.
Þótt leiðir skildi á þessari stundu
voru vináttuböndin svo traust að
við bekkjarsystumar misstum aldr-
ei sjónar hver af annarri og
mynduðum bekkjarklúbb áður en
langt um leið. Alla vetur síðan höf-
um við hist mánaðarlega til skrafs
og ráðagerða um starf okkar og
áhugamál.
Anna hóf kennslu strax að námi
loknu í heimabyggð sinni, Ólafsvík,
en ári síðar tók hún til starfa við
Langholtsskólann í Reykjavík. Um
svipað leyti, 30. ágúst 1952, giftist
hún unnusta sínum, Guðmundi Óla
Ólafssyni guðfræðinema, síðar
presti í Skálholti. Leið hennar lá
því fljótlega austur yfir fjall þar sem
lífsstarfíð beið hennar. Með miklum
sóma leysti hún af hendi kennslu-
störf í sveit sinni ásamt húsmóður-
starfí á prestsetri í þjóðbraut.
í Skálholt sóttum við Önnu heim,
bekkjarsystumar, ýmist að hausti
eða vori, og áttum með henni og
þeim hjónum ljúfar, ógleymanlegar
stundir. Minnisstæðust er okkur ef
til vill veislan fagra sem Anna bauð
okkur bekkjarsystrunum til
snemma í júní 1981 í tilefni af 30
ára kennaraafmælinu. Þá var leikið
á gleðistrengi.
En allt hefur sinn tíma segir
prédikarinn, að gleðjast, að hryggj-
ast, að fagna, að sakna, allt hefur
sinn tíma.
Síðasta stóra gleðistundin sem
við áttum með Önnu var vorið ’86.
Þá hittumst við öll bekkjarsystkin-
in, 35 ára kennarar. Með hressa
og glaða lund, bjartan hug og bros
á vör söng Anna með okkur skóla-
sönginn, sinni skæru rödd. Þrátt
fyrir hnignandi heilsu og harða
sjúkdómsbaráttu brast hana aldrei
hugrekkið.
Nú er tími til að hryggjast, tími
til að sakna en einnig til að þakka.
Við þökkum Önnu samfylgdina,
þökkum af einlægni hennar hreinu,
hlýju vináttu. Þökkum þá hlutdeild
sem hún gaf okkur í lífí sínu, þökk-
um þá fyrirmynd sem hún var okkur
og öllu samferðafólki sínu.
Anna gekk á Guðs vegum. Guð
blessi henni heimkomuna í Drottins
dýrðar rann.
Eiginmanni Önnu og ástvinum
öllum vottum við djúpa sámúð.
Blessuð sé minning Önnu Magnús-
dóttur.
Bekkjarsysturnar
Ég átti því láni að fagna að vera
á ferð á Snæfellsnesi á hvítasunnu-
dag í fyrra, með hópi frá Ferðafé-
lagi íslands. Hvíti sólardagur. Allt
var svo skínandi bjart í hinu fagra
veðri. Við komum til Ólafsvíkur og
gengum þar um götur. Nú er Ólafs-
vík fallegur bær með vönduðum
einbýlishúsum og malbikuðum göt-
um. í huga mínum rifjaðist upp
fyrsta koma mín til Ólafsvíkur, litla
þorpið og fátæklegu húsin. Það var
fyrir nákvæmlega 40 árum. í það
sinn kom ég þangað í fylgd með
nokkrum ungum vinum úr KFUM
og K. Við heimsóttum heimili
prestshjónanna séra Magnúsar
Guðmundssonar, sem var alinn upp
á Þyrli í Hvalfírði og konu hans,
frú Rósu Thorlacíus, sem var dóttir
séra Einars Thorlacíus, prests á
Saurbæ á Hvalfjarðarströnd. Þessi
heiðurshjón í Ólafsvík áttu 5 böm,
3 dætur og 2 syni. Eldri sonur
þeirra, Guðmundur, var þá látinn
fyrir tveimur árum, af völdum
meiðsla er hann hlaut í bílslysi í
Reykjavík.
1946 bjó fjölskyldan í nýlegu
steinhúsi, sem ekki var búið að
múrhúða að utan. Húsin áttu nöfn
á Ólafsvík í þá daga. Fjölskyldan
var fyrir skömmu flutt úr gamla
prestssetrinu, sem hét Skálholt.
Elsta dóttir þeirra hjóna, Helga,
hafði verið heitbundin Friðrik, elsta
bróður mínum, en hann dó í desem-
ber 1942, áður en þau gátu haldið
brúðkaup sitt. Andlát þessara
tveggja ungu manna, sem ég hefí
nefnt hér, hafði mikil áhrif á líf
okkar hinna sem ung vorum.
Yngsta bam prestshjónanna í
Ólafsvík var Anna. Hún var glað-
lynd og dugmikil stúlka og mátti
fljótt sjá að þar fór efni í mann-
kosta- og merkiskonu.
Fljótt bar þó skugga á gleði henn-
ar. 15 eða 16 ára gömul veiktist
hún af berklum og varð að dvelja
til lækninga á Vífílsstöðum. Anna
átti þó óbilaðan kjark og sýndi
dugnað á ýmsum sviðum sem at-
hygli vakti. Þetta kom vel fram
þegar KFUK-stúlkur byggðu mynd-
arlegan sumarskála í Vindáshlíð í
Kjós. Engin brú var á Laxá þar inni
í dalnum og vegur aðeins Möðm-
vallamegin. Það var töluverðum
erfíðleikum háð að koma efni á
byggingarstað. Var horfíð að því
ráði að kaupa stóran vömbíl með
drifí á öllum hjólum. Þetta var
bandarískur herbíll. Hver átti svo
að aka þessu ferlíki? Anna Magnús-
dóttir tók það að sér.
Vorið 1951 lauk hún kennara-
prófí og kenndi fyrsta veturinn við
bamaskólann í Ólafsvík. Næstu
vetur kenndi hún við Langholts-
skóla í Reykjavík. Hinn 30. ágúst
1952 giftist Anna bróður mínum,
Guðmundi Óla. Vorið 1955 var
Guðmundur Óli kjörinn sóknar-
prestur Biskupstungnamanna. Þau
hjón settust að á Torfastöðum og
bjuggu þar í 8 ár. Á afmælisdegi
Önnu, hinn 17. desember 1963,
fluttu þau heimili sitt i Skálholt.
Jafnfram húsmóðurstörfum var
Anna kennari við bamaskólann í
Reykholti í Biskupstungum. Hvar
sem Anna kom var eftir henni tek-
ið og duldist engum að þar var
mikilhæf kona. Hún var hreinskipt-
in og ófeimin að halda fram
skoðunum sínum. Hin kristna trú
hennar var á bjargi byggð og var
henni hjartans mál að sem flestir
mættu njóta blessunar og lífsfyll-
ingar trúarinnar á Jesú Krist.
Grunar mig að margir muni þeir
sem nú kveðja hana með því að
þakka Guði fyrir störf Önnu. Anna
var einnig einarðleg ef stjómmál
og hagsmuni þjóðar eða einstakl-
inga bar á góma. Var hún dyggur
stuðningsmaður Sjálfstæðisflokks-
ins og heilshugar í því sem öðm.
Kom þó fyrir atburður sem reyndist
henni full þungur, er hið stóra
málgagn tók að níða mann hennar.
Til er kunn lýsing á blaðamanni:
„Blaðamaður er maður sem skrifar
um þig níð í blaði sínu og biður þig
svo afsökunar í einrúmi." Þetta
gerðist og var efítt þvílíkum mál-
svara sem Anna var Sjálfstæðis-
flokknum. Til em sár sem seint
verða grædd.
Mikil reisn hefur ávallt verið yfir
heimili þeirra hjóna, gestrisni í há-
vegum höfð og eftir að þau settust
að í Skálholti er óhætt að segja að
gestagangur hafí verið óslitinn.
Hlýlegt viðmót Önnu varð líka til
þess að gestir fundu að þeir vom
velkomnir. Þar sem sorg barði að
dymm, veikindi eða erfiðleikar,
vom þau hjón óþreytandi við að
reyna að létta þunga byrði.
Fagurt er á Snæfellsnesi undir
Jökli. Fagurt er í Biskupstungum,
þótt langt sé til sjávar. Anna í Skál-
holti var hún nefnd „heima í
Ólafsvík", sem bam. Anna í Skál-
holti var hún nefnd sem fulltíða
kona í Biskupstungum. Rúmlega
59 ár vom henni mæld. Það var
ekki hár aldur. Ekki vantaði
lífslöngunina. Hún ræktaði líka í
kring um sig og hlúði að ungum
gróðri jafnt sem hinum eldri og
hrömandi gróðri. Blómin hennar og
garðurinn bám vitni um hve vel hún
var til þess fallin að hlúa að og
hjálpa.
Uppalandi og kennari var hún
með sömu ánægju.
Bömin sem fengu að dveljast á
heimili þeirra hjóna em ein fær um
að bera því vitni hvemig þeim leið
þar. Ég þakka fyrir hönd minna
bama, þær góðu og þroskandi
stundir.
Söngrödd hafði Anna ágæta og
næmt tóneyra svo að á því sviði
var hún ómetanlegur styrkur manni
sínum sem á öðmm sviðum og lagði
mikið af mörkum með kirkjukómn-
um í prestakallinu. Raddsvið hennar
þmskaðist vel með ámnum og varð
röddin bjartari. Auðvitað hlóðust
margvísleg félagsströf á herðar
Önnu. Hún var svo hjálpfús, ömgg
og stjómsöm, kát á góðri stund og
glaðlynd. Veikindastríð skyggði þó
alltof oft á gleði hennar. Nú síðast
háði hún hetjulega baráttu í nær
þijú og hálft ár við krabbamein.
Hún andaðist á Landspítalanum að
morgni annars sumardags 24. apríl
síðaztliðinn.
Minningar þyrlast um hugann,
minningar frá döpmm stundum,
þegar Anna kom til að hjálpa, minn-
ingar frá gleðistundum, þegar glatt
var í sinni.
Ég hneigi höfuð mitt og þakka
Guði góðar minningar og gjafír á
liðnum ámm og enda fátækleg orð
með versi eftir L. Petms, þýtt af
föður Önnu:
Fyrirheit Guðs eigi fymast,
fólskvast ei orð hans snjölL
Jesús með helstríði hörðu
hefur þau staðfest öll.
Himinn og jörð þó hrynji,
hálsar og ffðllin stynji,
trú sú gegn böli brynji:
Bregðast ei fyrirheit.
Bjarni Ólafsson
„Eins og hindin, sem þráir vatnslindir, þrá-
ir sál mín, þig, ó Guð.“ Sálm 42.2.
Biskupstungnamenn lúta höfði,
er við kveðjum mikilhæfan og
mannkostum búinn vin, Önnu Guðr-
únu Magnúsdóttur, prestsfrú í
Skálholti, sem ávallt hafði það að
leiðarljósi að sá fræjum góðvildar
og gleði í hjörtu samferðamanna.
Anna var fædd í Ólafsvík 17.
desember 1927. Hún var yngst 5
bama hjónanna Rósu Einarsdóttur
Torlacius og séra Magnúsar Guð-
mundssonar, prófasts. Anna ólst
upp við mikið ástríki foreldra sinna
á landskunnu menningarheimili.
Systkinahópurinn var glaðvær og
söngvinn. Með þeim var alla tíð
kærleiksríkt og náið samband. Þeim
var innrætt einlægt trúartraust.
Anna minntist oft á uppeldisáhrifín
frá æskuheimilinu, sem áreiðanlega
var kjölfestan í lífí hennar. Ung að
árum stundaði hún nám við Kenn-
araskólann og lagði síðan út á braut
hins krefjandi en jafnframt göfuga
og gjöfula kennarastarfs. Við
Tungnamenn nutum starfa Önnu
við bamaskólann í Reykholti. Átti
hún að fagna óskomðu trausti og
vinsældum nemenda og foreldra.
Hún vissi, að ekki var nóg að kenna
aðeins það sem stóð í bókum. Með
þarfír bama að leiðarljósi innrætti
hún þeim reglusemi, vinnugleði og
ögun. Anna tók þátt í að móta
framtíðarmerkisbera þessarar
sveitar, það vildi hún gera vel.
Önnu var það mikil gæfa, þegar
hún kynntist ungum guðfræðingi,
Guðmundi Óla Ólafssyni, ættuðum
úr Reykjavík. Þau gengu í heilagt
hjónaband 30. ágúst 1952. Þar með
var hafín traust og kærleiksrík sam-
ferð tveggja elskenda, sem studdu
hvort annað í blíðu og stríðu allt
til enda.
Á útmánuðum árið 1955 var
Skálholtsprestakall laust til um-
sóknar. Hlaut Guðmundur Óli þá
góða kosningu og var vígður til
prests. Skömmu síðar fluttu þau á
prestssetrið á Torfastöðum. Þá var
„nóttlaus veraldar veröld" og Tung-
umar skörtuðu sínu fegursta.
Hafíst var handa við að byggja upp
traust og gott menningarheimili af
listfengi og smekkvísi. Fagnandi
var þar tekið á móti hveijum, sem
að garði bar. Margra leiðir lágu að
Torfastöðum í þá daga. Þar nutu
menn uppörfunar og skilnings,
hvort sem leitað var til prestshjón-
anna í sorg eða gleði. Vandasamt
hlutverk prestskonunnar rækti
Anna af glæsilegri reisn, sem Bisk-
upstungnamenn meta að verðleik-
um.
Árið 1963 var tímamótaár í lífi
prestshjónanna sem og sveitar.
Skálholtskirkja var vígð og prests-
setrið var flutt að Skálholti.
Viðskilnaður við Torfastaði var
þungbær, rætumar þar voru djúp-
settar. En Skálholt var að rísa úr
lægð og var staður fyrirheita. Anna
og séra Guðmundur fluttu sig um
set og áttu framundan góð ár upp-
byggingar og síaukinna umsvifa.
Anna hlaut í vöggugjöf marga
mannkosti, sem hún kunni að nýta
sér og öðrum til gagns og ánægju.
Hún var félagslynd og glaðsinna,
starfaði óslitið í Kvenfélagi Bisk-
upstungna til hinstu stundar, lengi
sem formaður og ávallt sem hollráð-
ur félagi. Þá var hún og góður
liðsmaður í Sambandi sunnlenskra
kvenna. Anna hafði afburða fallega
og hljómmikla söngrödd. Hún var
hvatamaður ásamt öðrum að stofn-
un Skálholtskórsins, sem söng í
fyrsta skipti við kirkjuvígsluna í
Skálholti og var alla tíð vemdari
kórsins og driffjöður. Skálholtskór-
inn hefur verið menningarauki
þessarar sveitar og hefur auðgað
kirkjulíf og lyft huga í sorg og
gleði. Voru prestshjónin mjög sam-
hent eflingu tónlistarflutnings í
Skálholtskirlqu og urðu margir
fremstu listamenn þjóðarinnar í
söng og hljóðfæraleik að nánum
vinum þeirra.
Anna var náttúruunnandi og
hafði nautn af að fara höndum um
moldina og fylgjast með því lífi, sem
hún nærði. Um þetta bar garður
hennar vitni. Sprotinn varð að stóru
tré. Fyrir stuttu hafði hún orð á
því að aldrei hefðu þrestimir sung-
ið fallegar en undanfama daga. Þó
höfðu þeir oft flutt henni undur-
fagrar hljómkviður á fögrum
sumarmorgnum.
En nú er sú tíð horfín og rósim-
ar í gróðurhúsinu hennar Önnu
standa nú fölar og hnípnar. Líknar-
hendur Önnu vom fjarri í vetur.
Sigrar og vonbrigði hafa skipst
á í lífi Önnu. Veikindi hafa oft leik-
ið hana hart. Það var lærdómsríkt
að fylgjast með hvemig hún háði
þá glímu með óþijótandi viljastyrk
og dugnaði, sem efldur var mætti
fagnaðarerindisins. Hún bar kross
sinn með mikilli reisn til hinstu
stundar. í baráttunni var hún um-
vafín ást og kærleika eiginmanns
og systra sinna, Helgu og Kristín-
ar, hjá þeim dvaldi hún síðustu
vikurnar.
Eitt af því dýrmætasta í lífinu
era samferðamennimir, ekki sízt
góðir grannar og vinir. Ég og fjöl-
skylda mín áttum daglega sam-
skipti við prestshjónin eftir að þau
fluttu í Skálholt og höfðum uppörv-
un og blessun af, aldrei bar þar
skugga á. I safni minninganna
geymum við skínandi perlur um
samvistir við Önnu Magnúsdóttur,
sem ekki verða tíundaðar hér. En
séra Guðmundur hefur mest misst.
Anna var honum styrk stoð. Heil
og óskipt aðstoðaði hún og studdi
mann sinn við kirkjulega þjónustu.
Séra Guðmundi og öðram ástvinum
sendi ég og fjölskylda mín innilegar
samúðarkveðjur, biðjum Guð að
styrkja þau og blessa. Önnu, vin-
konu okkar, kveðjum við hinsta
sinni með virðingu og þökk.
Björn Erlendsson
Það er bjart yfír minningu minni
um Önnu Bjamadóttur í Skálholti
enda þótt þau tvö ár sem ég var
henni samtíða væra endalok lífs
henrrar, stöðugt návígi við dauðann.
Hún átti trúarstyrk sem fleytti
henni yfír boða og sker þjáninga
og kvíða og gerði henni jafnvel
kieift að miðla öðram af styrk
sínum.
Hún var kennari, flestum kenn-
uram fremri. Hennar kennsla kom
frá hjartanu og hitti hjarta þeirra
sem hún gaf sig að. Ég tel það
dýrmæta gjöf að hafa kynnst henni
og veit að sú gjöf mun reynast mér
best þegar þörfin er mest.
Ég minnist atvika sem grópast
Jíonwmnufiíocjin ómu vimmííi fóflti ttf
ójávar otj jmta aííra (ieiífa á famttU'OCj
mtííiscfccji uífjjóifcíjrar ircrfafijijfimjjíníjnr.
$ SAMBAND ÍSLENSKRA SAMVINNUFÉLAGA