Morgunblaðið - 27.09.1987, Blaðsíða 38

J
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. SEPTEMBER 1987

TIL MOTS VIÐ
FUGLASKOÐARA
IBRJOSTVASANUM
TEXTI OG MYNDIR:
KRISTÍN MARJA
Þeir komu til landsins hlédrægir
og alvarlegir, alskeggjaðir með
alpahúfur, vopnaðir sjónaukum og
myndavélum og héldu á fuglabók-
inni sinni eins og prestar á biblíu.
Þetta voru meðlimir þýska fugla-
verndunarsambandsins frá Ham-
borg, tuttugu og sjö manns, karlar
og konur sem eiga aðeins eitt mark-
mið — að vernda fugla heimsins.
Með þeim í förinni voru einnig tvær
þýskar valkyijur sem ætluðu að sjá
um að þau yrðu ekki hungurmorða
á hjara veraldar, hvorug þeirra þó
útlærð í eldamennskunni. Báðar
voru frá Saarlandi, önnur kennslu-
kona og ráðherrafrú, hin leikkona.
Gamall íslandsdraumur hafði rekið
þær út í óvissuna. Hópurinn ætlaði
að ferðast um hálft landið á hálfum
mánuði, bytja í Vestmannaeyjum,
halda síðan í norðurátt til Mývatns
og enda á Snæfellsnesi. Til aðstoðar
þurftu þau þijá íslendinga, leið-
sögumann sem jafnframt kunni
skil á öllum fuglum landsins,
bílstjóra sem þekkti vegina eins og
línur lófa síns, og konu sem kynni
þýsku og gæti aðstoðað valkyijum-
ar við innkaup og eldamennsku.
Þessi kona var víst ég.
Fullsetin rútan renndi upp að
hlaði heima hjá mér, leiðsögumað-
urinn Ámi Waag bauð mig vel-
komna og Kristján bílstjóri
Jónasson tók við töskunum mínum.
Fuglafræðingamir störðu á nýja
kokkinn sem svitnaði í lófunum, en
reyndi þó að bera sig mannalega
og setti upp gríðarlegan matselju-
svip. Gekk ákveðnum skrefum upp
í rútuna og gætti þess að menn
sæju í sleifina sem stungið hafði
verið í bijóstvasann til að vekja
traust 08r virðineru.
Ferðin var hafin, haldið skyldi
beint til Eyja.
„Við fuglarnir“
í gijósti og næðingi seint á
sunnudagskvöldi stóðu þeir á þilfari
Herjólfs með sjónauka sína og
góndu í norður og vestur. Flestir í
vindjökkum með húfur, og þýska
fjallgönguskó á fótum sér. Oðru
hvoru var rekið upp fagnaðaróp,
patað og bent, og þá beindust allir
sjónaukarnir í sömu átt. Stundum
var stunið af sælu. Nýja kokkinum
skildist að þau hefðu séð einhveija
máva. Annars vissi hann það ekki
því hann þekkti bara dúfu og svan.
Sáu haf örn og læddust eins og
skæruliðar út úr rútunni.
vinna beið nýja kokksins í matseld-
inni. Þýskar húsmæður em ekki
vanar að kasta til hendinni þegar
um matartilbúning er að ræða. Þar
er engu „bara hent“ í pottana. Ó
nei, þar er sko tveggja tíma undir-
búningur við að flysja, brytja, skera
niður grænmeti og hreinsa salöt.
Og svo vom það nestispakkamir
sem fólkið tók með sér á daginn.
íslendingurinn spurði hvort Þjóð-
veijar gætu bara ekki étið samlokur
eins og heimamenn, en það tók
ráðherrafrúin ekki í mál. Sagði það
absúlútt nauðsynlegt að fólkið fengi
með sér hollt nesti þegar það væri
úti svona allan daginn. Því var set-
ið við það öll kvöld að skera niður
tómata og gúrkur og osta í bitum,
egg vom soðin, og stundum steikt-
ar físk eða kartöflukökur — og svo
komu samlokumar í ofanálag.
Það var ekkilaust við að valda-
barátta ætti sér stað fyrstu dagana
í eldhúsinu. Ráðherrafrúin var með
afbrigðum dugleg og stjómsöm eins
og flestir hennar landar, en áttaði
sig ekki á því hversu erfítt það er
að tjónka við íslending, þ.e. hann
lætur svo illa að stjóm. Því gekk á
ýmsu þar til báðum aðilum skildist
að skrattinn hafði hitt ömmu sína.
Upphófst þá mikill vinskapur. Leik-
konan aftur á móti var hin geðbesta
og sveigjanlegasta kona sem stigið
hafði niður fæti sínum á Fróni.
Meðan skrattinn og amma hans
gösluðust áfram með bmssugangi,
þá gerði hún grín að öllu saman,
og enduðu þá verkin ævinlega í
hlátmm og ærslum. Þetta var fram-
úrskarandi þrenning.
Þreyta og hrotur
Fuglaskoðaramir vom úti allan
daginn með sjónaukana sína. Komu
heim undir kvöldmat, borðuðu,
fengu sér te og burstuðu skóna sína
— önnur eins snyrtimenni fínnast
ekki. Oftast fóm þeir síðan aftur í
kvöldgöngu með kíkinn sinn, og ‘
fóm síðan snemma i háttinn. Stöku
sinnum sátu þau þó saman og spjöll-
uðu yfir pilsner eða þýsku víni. Þá
vom stundum haldnir fyrirlestrar
um jarðfræði íslands, lesið upp úr
íslenskum þjóðsögum á þýsku, eða
horft á myndband um íslenska
hesta. Aðeins einu sinni urðu heitar
pólitískar umræður og dróst þá
Þýski fararstjórinn Hans Grube skimar yfir Breiðafjarðareyjar.
Leikkonan Ulli (t.v.) og ráðherrafrúin Guðrún hrærðu með ákefð
og þunga i þýsku baunasúpunni.
En inni í hlýjunni sátu ráðskon-
umar yfír kaffíbolla og við tókum
tal saman, sögðum hver annarri
ævisöguna og skipulögðum matseð-
ilinn fyrir næstu daga. Varaform-
. anni fuglavemdunarfélagsins var
orðið kalt á nefinu þarna úti á
dekki, settist því hjá okkur og hóf
sinn fyrsta fuglafyrirlestur af
mörgum. Okkur varð það strax ljóst
að við skyldum kristnaðar á sem
skemmstum tíma. Við fuglarnir
hlustuðum með kurteisi á málflutn-
in^pnn.
í þýska fuglavemdunarsamband-
inu eru um 130 þúsund meðlimir.
Ríkið styður félagið að mestu fjár-
hagslega, en þó er mikið um
peningagjafir og styrki frá einstakl-
ingum. Hamborg til dæmis, lætur
árlega um eina miljón marka af
hendi rakna til félagsins þar í borg,
og um hundrað þúsund marka koma
frá einstaklingum. Peningana nota
þeir meðal annars til að kaupa lönd
af bændum og friða þau. Því eru
heilu jarðimar keyptar undir fugl-
ana og þykir engum mikið. í
þéttbýlu landi þar sem fólk fjarlæg-
ist náttúruna jafnt og stöðugt og
þar sem mengunin er stundum ógn-
vekjandi þá er hver fugl dýrmætur.
Fuglavemdunarmenn í Hamborg
skiptast t.d. á um að vakta svæði
þar sem grátrönuhjón halda sig.
Aðeins 30 grátrönur eru nú í Þýska-
landi og hefur þeim frekar farið
fjölgandi eftir að menn tóku að
gæta þeirra og vemda. Þeir sitja
sumsé meðlimimir allan sólarhring-
inn í Iitlu húsi og gæta þess að
enginn óviðkomandi álpist inn á
svæðið. Yfirleitt hafa þeir það ósköp
notalegt þama, koma með kökur
og brauð og rabba saman um
áhugamál sitt. Flestir vinna þeir
þetta í frítíma sínum, en þeir sem
em komnir eru á ellilaun taka virku
dagana. Kannski erfitt fyrir íslend-
ing að skilja þetta, hann er jú vanur
að skálma um allt sitt land eins og
væri það hans persónulega eign,
og auk þess rölta niður að tjörn
þegar honum sýnist til að gefa önd-
unum.
Valdabarátta
í eldhúsinu
Við gistum á farfuglaheimilinu í
Eyjum við ágætar aðstæður. Örlög
matselja urðu ljós strax næsta
morgun, hér eftir yrði bmnað á
lappir löngu á undan hananum, því
fólkið mátti engan tíma missa og
vildi því fá morgunmatinn sinn eins
fljótt og auðið var. Það var hins
vegar álitamál hvort fuglarnir hefðu
nokkuð flogið á undan þeim þótt
þau hefðu komið aðeins seinna.
Einnig varð það ljóst hvers konar
háttatíminn fram yfír miðnætti. En
það hefur sennilega verið of seint
fyrir fólk sem fer alltaf á fætur á
undan hananum, því flestum er
minnisstætt að þá nótt var óvenju-
mikið um hrotur.
Á farfuglaheimilum sefur hver í
sínum poka og yfirleitt í kojum þar
sem aðstæður em bestar, karlarnir
saman í stómm sal og konumar
sér. Okkur ráðskonunum tókst þá
ætíð að kría út lítið herbergi fyrir
okkur, og eins var það með leið-
sögumanninn og bílstjórann. Leið-
sögumaðurinn sagðist ekki taka það
í mál að sofa hjá öðm fólki, hann
þyldi ekki hrotumar í því. Þessa
umræddu nótt bámst þó kunnugleg
hljóð frá honum sjálfum fram á
ganginn, þótt hann kannaðist ekk-
ert við þau næsta dag. Skrattinn
og amma hans létu heldur ekki sitt
eftir liggja og hmtu í takt, hátt og
einarðlega. Leikkonan grét af
1