Morgunblaðið - 08.03.1988, Side 10

10 B
jttargiwftlfiftib /IÞROTTIR ÞRIÐJUDAGUR 8. MARZ 1988
JÚRÍSEDOV
Meistari í Afganistan
Hvemig' var að þjálfa í Afganist-
an?
— Það var mjög ánægjulegt, þrátt
fyrir að knattspyman hafi ekki ver-
ið á háu stigi. En það fyrsta sem
ég þurfti að gera var að fá nýja
leikmenn. Árið áður en ég kom
hafði verið þar útsendari frá lands-
liðinu og hann sagði við leikmenn-
inæ „Ef að þið leikið með Maref
þá fáið þið aldrei tækifæri með
landsliðinu." Það var draumur allra
knattspymumanna og níu leikmenn
fóm frá liðinu til að reyna að fá
tækifæri hjá stóm liðunum. Þegar
ég tók við vom því aðeins örfáir
leikmenn eftir.
Ég fór þá að safna leikmönnum og
fór í skólana. Þar valdi ég e&iileg-
ustu leikmennina og bauð þeim að
mæta á æfingar hjá liðinu. Þetta
vom aðeins unglingar, en þó marg-
ir mjög góðir knattspymumenn og
ég valdi þá bestu úr.
Þeir sem fylgdust með þesssu glottu
og fannst ég heldur bjartsýnn, en
fyrsta árið gekk okkur ágætlega
og við vomm um miðja deild. Næsta
ár urðum við meistarar og aftur
tveimur árum síðar. Og ekki nóg
með það heldur vom þrir leikmenn
liðsins valdir í landsliðið.
• Hvað varð til þess að þú fórst
frá Afganistan?
— Ég fékk tilboð um að þjálfa sov-
éska landsliðið og því gat ég ekki
hafnað. Nikita Simonian, sem þá
var þjálfari liðsins, kom til mín og
bað mig um að þjálfa liðið með
sér. Ég tók því og starfaði sem einn
af þremur þjálfumm liðsins í rúmt
' ár, én þá var skipt um þjálfara.
Af hveiju var skipt um þjálfara?
— Yfirvöld vom ekki nógu ánægð
með árangur liðsins, þó að hann
hafi verið ágætur. Én ég held að
þessi ákvörðun hafi verið röng og
það sést kannski best á því að Nik-
ita Simonian var svo endurráðinn
sem þjálfari landsliðsins.
Þú starfaðir þó áfram með lands-
liðinu. ,■
— Já, ég var gerður að yfirmanni
landsliðsmála og um leið yfirmaður
knattspymurannsóknarstofúnnar í
Moskvu. Þar vann ég meðal annars
við það að skipuleggja úrvalsdeild-
ina og verkefni landsliðsins, auk
ýmiskonar rannsókna er tengdust
knattspymunni.
Þar var ég til ársins 1980. Þá
bauðst mér að taka við liði á ís-
landi. Það freistaði mín og mig
langaði til að taka að mér slíkt
verkefni. Ég sótti því um leyfi og
það gekk nokkuð greiðlega. Það fór
því svo að 5. apríl 1980 stóð ég í
Keflavík, ásamt konu minni og syni,
tilbúinn til að taka við Víkingum.
Fannst ég vssri á tunglinu
Hveraig var það að koma til ís-
lands?
— Það var óneitanlega erfitt, enda
vissi ég mjög lítið um land og þjóð.
Aðeins það sem ég hafði lesið í
bókum og það var ekki mikið. Þeg-
ar við ókum frá Keflavík fannst
mér sem ég væri á tunglinu. Dökkt
og kuldalegt landslag.
En siðar sá ég hvað ísland er í
raun fallegt land og mér finnst það
að mörgu leyti mjög líkt Sovétríkj-
unum.
Hvað fólkið varðar _þá komst ég
fljótlega að því að á Islandi er fullt
af skemmtilegu og góðu fólki og
hér hef ég eignast marga mjög
góða vini.
Hvað með frístundimar?
— Þær eru nú ekki margar og því
á ég ekki í vandræðum með að
eyða þeim. Það sem mér fínnst
skemmtilegast er að veiða og það
tók mig góðan tíma að átta mig á
því að ég þyrfti ekki að fara nema
nokkra kflómetra til að geta rennt
fyrir silung.
Langaði mest að fara aftur
halm
notm
Hvernig var að taka við Víkings-
liðinu?
— Það var mikið áfall. Ég vissi það
eitt að liðið var í 1. deild og ég var
vongóður þegar ég hélt af stað.
Tveimur dögum eftir komu mína
var fyrsta æfingin. Það voru örfáir
mættir og þegar ég leit yfir hópinn
hugsaði ég með mér „Hvað í ósköp-
unum er ég að gera hér?“
Þetta skánaði þó eftir að ég fékk
fleiri leikmenn, en fyrsti leikurinn
var hræðilegur. Þá mættum við
Armanni í fyrsta leik Reykjavíkur-
mótsins og ég var bjartsýnn, enda
Armann í 3. deild. En við töpuðum
þessum leik, 0:3, og þegar ég kom
heim langaði mig mest til að pakka
niður og fara aftur tií Sovétríkj-
anna!
Þetta voru þó aðeins byijunarörð-
ugleikar sem allir þjálfarar þurfa
að sigrast á og strákamir áttu eft-
ir að standa sig mjög vel og sigr-
uðu meira að segja í Reykjavíkur-
mótinu.
Hvernig tilfinning var það að
vinna meistaratitil í ókunnugu
landi?
— Það var mjög ánægjulegt. Ekki
aðeins fyrir mig, heldur fyrst og
fremst fýrir Víking. Það höfðu fáir
trú á liðinu, en leikmennimir trúðu
þvf statt og stöðugt að þeir gætu
orðið meistarar. An þess hefðum
við aldrei náð því að sigra. Það var
einnig mikilvægt að þetta voru
fyrstu meistaratitlamir í 57 ár.
Þetta var einnig mikill sigur fyrir
mig sem þjálfara og mitt svar handa
þeim sem efuðust um að okkur
tækist að sigra.
Hvað tók við þegar þú komst
aftur til Moskvu?
— Þá tók ég við sem yfirþjáifari á
rannsóknarstofunni. Það var að
vissu leyti gott að koma aftur heim,
en þó saknaði ég þess að fá ekki
að þjáifa.
Ári síðar rættist úr því og þá tók
ég við sovéska landsliðinu U-21
árs. Ég þjálfaði það í tvö ár og það
gekk ágætlega.
Milli þess sem ég þjálfaði þá sótti
ég námskeið og fylgdist með því
helsta sem var að gerast. Það er
mjög mikilvægt fyrir þjálfara að
vera með á nótunum.
Þjálfari er kennari og sem slíkur
verður hann að vera meira en bara
gamall leikmaður. Hann verður að
vera fróðari en leikmennimir og
fylgjast vel með því annars er ekki
hægt að búast við framförum.
Hvað fékk þig til að koma aftur
til íslands?
— Ég fylgdist alltaf með Víkingun-
um og það voru mér mikil von-
brigði þegar ég frétti að þeir hefðu
fallið í 2. deild. Þegar mér var svo
boðið að taka við þeim að nýju, þá
gat ég einfaldlega ekki hafnað því.
Bæði vegna þess að ég hef mjög
sterkar taugar til Víkings og svo
kunni ég mjög vel við mig á íslandi.
Varof bfartsýnn
Hveraig fannst þér að þjálfa í
2. deild?
— Það var í raun mjög svipað og
að þjálfa í 1. deild. Pressan er þó
kannski meiri að sumu leyti. En ég
var líklega of bjartsýnn því ég hélt
að það yrði auðvelt, einkum eftir
þessa góðu byijun. Én það hafðist
að lokum og það er gott að vera
aftur kominn í 1. deildina.
Hverjar eru þínar bestu minning-
ar sem þjálfari og leikmaður?
— Það er nú aðallega þegar sigur
vinnst. Það er það besta. En mér
eru þó sérstaklega minnisstæðir
leikir okkar í Vestmannaeyjum,
gegn ÍBV. Ég man eftir því þegar
við lékum við þá árið 1982 og þurft-
um nauðsynlega að sigra til að ná
titlinum. Þegar 20 mínútur voru
liðnar af leiknum var staðan 1:0,
ÍBV í vil, og búið að reka Heimi
Karlsson útaf. En liðið stóð sig vel
undir þessari pressu og vann 2:1.
Við lékum svo aftur við þá skömmu
síðar í úrslitaleik meistarakeppn-
innar og sigruðum þá, 2:0, í mjög
góðum leik.
Loks var það leikurinn f haust. Þá
þurftum við sigur til að halda í
vonina um efsta sæti 2. deildar.
En þegar fimm mínútur voru eftir
var staðan 2:1, ÍBV í vil, og ég var
farinn að verða heldur svartsýnn.
En við skoruðum tvö mörk á síðustu
mínútunum og unnum, 3:2. Þannig
að ég held alltaf svolítið upp á
Vestmannaeyjar.
Annars er tíminn minn hjá Víkingi
ein stór góð minning og ég held til
dæmis að ég muni eftir hveiju ein-
asta marki sem við höfúm skorað.
Hvað með slæmu minningarnar?
— Verstu minningar mínar sem
leikmaður eru síðan 1949. Þá áttum
við mjög góða möguleika á meist-
aratitlinum, en mættum tveimur
sterkustu liðunum í siðustu leikjun-
um. Við töpuðum, 1:2, gegn CZKA
Moskva í leik sem við áttum að
vinna. Markvörður okkar gerði tvi-
svar ótrúleg mistök sem kostuðu
okkur sigurinn.
Svo mættum við Dynamo Kiev og
töpuðum, 4:5, í leik í Moskvu. Þetta
var ótrúlegur leikur og rúmlega
65.000 áhorfendur. Dómarinn
dæmdi af okkur mark og var á
bandi Dynamo Kiev og með þessu
tapi misstum við af meistaratitlin-
um. Það var gífurlega sárt.
Svo hefur náttúrulega gengið á
ýmsu með Víkingsliðið. Ég man til
dæmis eftir einum leik gegn ÍA
árið 1982. Við byijuðum vel og
skoruðum fyrsta markið eftir fimm
mínútur, en töpuðum leiknum, 2:6.
Það var slæmt tap en ég hugsaði
með mér, svona er knattspyma. Lið
getur fengið 2-3 skelli, en samt
verið á toppnum.
Annars á ég góða minningu úr þess-
um leik. Það var þannig að Lárus
Guðmundsson komst oft einn gegn
markverði og þá reyndi hann alltaf
að skjóta, en það gekk ekki alltaf
upp. Svo ég sagði við hann: „Lalli,
þegar þú kemur að markmanninum,
bíddu þá aðeins og leyfðu honum
að hreyfa sig. Svo skaltu fara að
markinu." Þegar fimm mínútur
voru liðnar af leiknum komst hann
einn í gegn, lék á markmanninn og
skoraði. Þannig tókst mér að deyfa
sársaukann við þetta tap með því
að ég hefði þó fengið einhveiju
áorkað.
Bjartara yflr Moskvu
Nú ert þú nýkominn úr fríi frá
Sovétríkjunum. Finnst þér eitt-
hvað hafa breyst á síðustu árum?
— Það hafa orðið miklar breytingar
í Sovétríkjunum á skömmum tíma.
Gorbatsjov hefur látið gott af sér
leiða og nú er allt opnara. Nú er í
fyrsta sinn rætt um vandamálin og
jafnvel sýndar í sjónvarpinu myndir
af öllu því slæma sem oftast hefur
verið sópað undir teppið. Gorbatsjov
er því sá fyrsti sem virkilega fæst
við vandamálin.
Er hann jafn vinsæll og af er
látið?
— Hann er gífúrlega vinsæll meðal
fólksins því að hann er mannlegur.
Sú stefna hefur ávallt ríkt að við
eigum að hugsa um komandi kyn-
slóðir og reyna að byggja sem best
upp fyrir þær. En Gorbatsjov legg-
ur mikla áherslu á að gera ýmislegt
fyrir nútímakynslóðina og reynir
að leysa úr vanda hennar. Gott
dæmi um það er barátta hans gegn
áfengisneyslu. Þrátt fyrir að að-
ferðimar séu undarlegar þá skilar
það árangri og hann hefur náð ótrú-
legum árangri á því sviði.
Það sem mér finnst þó best er hve
mikil bjartsýni er ríkjandi í Sov-
étríkjunum. Bæði hvað varðar
ffamtíð landsins og sambúðina við
Bandaríkin.
Hvað með þig? Hver heldur þú
að framtíð þin verði?
— Ég sé fram á ánægjuleg ár hjá
Víkingum, en ég reikna með því
að fara svo aftur heim. Hvað tekur
við þá er ekki gott að segja. En
hvað sem það verður vona ég að
það tengist knattspymu á einn eða
annan hátt, því líf mitt snýst um
knattspymu.
Reyntað
jafna út
sveiflumar
Síðustu árin hafa Tumi Tóm-
asson f iskif rœðingur og
Veiðifélag Miðfjarðarár unnið
ýmis rannsóknarverkefni á
vatnasvæði Míðfjarðarár. Ötl
hafa þau gefið margt froðlegt
og gagnlegt til kynna, en sam-
eiginlegt markmlð þeirra allra
er að finna formúlu til þess
að koma í veg fyrir sveiflur í
veiði frá einu ári til annars,
en slíkar sveiflur koma í allar
veiðiár landsins og eiga rætur
að rekja til dynta móður nátt-
úru. Þegar Veiðifélag Mið-
fjarðarár gefur út verðskrá
sfna ár hvert fylgir henni sam-
antekt Tuma fiskifræðings
um gang mála í rannsóknun-
um og helstu niðurstöður.
Hér verður aðeins rakið það
helsta úr skrifunum.
í fyrstu kemur fram það sem
Miðfjarðarárvinir vita, að veiðin
var heldur lakari heldur en reikn-
að hafði verið með, en samt er
óhætt að taka
undir orð Tuma,
að tæplega hafi
verið um neina
hörmung að
ræða“. Heildar-
veiðin varð 1076
laxar, þar af 385 smálaxar, eða
eins árs laxar úr sjó, en afgangur-
inn milli- og stórlax. Tumi heldur
því á lofti i skrifum sínum, að
Ifklega hafi aðstæður gönguseið-
VEKN
Guámundur
Guðjónsson
skrifar
anna vorið 1986, eða vaxtarskil-
yrði i sjó orsakað óvenju mikill
affoll.“ Þetta átti við um flestar
ár landsins, líka þær sem gáfu
góða veiði að Vopnaíjarðaránum
undanskildum. Þetta lýsti sér sem
slakri smálaxaveiði og sá fiskur
sem kom var iðulega magur og
iéttur miðað við lengd. Tumi slær
á óskhyggjustrengina í þjörtum
stangveiðimanna þegar hann seg-
ir: Ekki er heldur útilokað að þessi
lax muni skila sér hlutfallslega
betur sem stórlax nú í sumar.“
Smáseiðasleppingar hafa verið
miklar á vatnasvæðinu og Tumi
hefur haust hvert reiknað út hlut
heimtana í heildarveiðinni.
Síðasta sumar voru 36 smálaxar,
eða 9 prósent smálaxaaflans, upp-
runnir úr smáseiðasleppingum.
Minnst í Vesturá og Miðfjjarðará,
alls 4 prósent, en mun meira í
Núpsá og Austurá, eða 21 pró-
sent. Alls veiddust 164 stórlaxar
af þessum uppruna, eða 24 pró-
sent aflans. Minnst í Vesturá,
aðeins 3 prósent, mest í Austurá,
eða 34 prósent alls. Þá voru
heimtur úr gcinguseiðaslepping-
um. 25 örmerktir fiskar veiddust,
21 smálax, en 4 stórlaxar. Niður-
staða þessa alls er býsna merki-
leg. Hún er sú, að um fimmti
hver lax sem veiddist í áakerfi
Miðfjarðarár var uppruninn úr
seiðasleppingum.
Smáseiðasleppingar á ólaxgeng
svæði hafa verið stundaðar sem
hluti af stóra dæminu. Sumarið
1984 var það þó ekki gert. Því
kom enginn smálax af slíkum
uppruna í hitteðfyrra og enginn
stórlax í fyrra. Sumarið 1985 var
hins vegar dreift 30.000 seiðum
á þessi svæði og bendir allt til
góðra heimta úr þeirri sleppingu.
Verður það smálax í sumar, stór-
lax sumarið 1989.
Nokkur orð svo um ástand nátt-
úrulegra seiðastofna. Það er al-
mennt nokkuð gott“ eins og Tumi
orðar það, en hann varar þó við
því að mikil hrygning hafi verið
( Austurá haustið 1986 og það
kunni að draga dilk á eftir sér.
Smáseiðaþéttleikinn sé nú mikill
í ánni.
Loks gerum við að umtalsefni
texta Tuma fískifræðings um sér-
stakar rannsóknir sem gerðar
voru í Nupsá síðasta sumar, en
henni var lokað með girðingu og
kistu og laxar og seiði sem um
hliðið fóru voru talin og mæld.
Kom fram, að ekki gekk nema
151 lax í ána sem var óvenjulega
vatnslítil þetta sumar. 131 stór-
Iax,en 20 smálaxar. Af þessum
fjölda veiddust 86 stykki, eða 57
prósent. Villt gönguseiði á niður-
íeið veiddust einkum frá 19. til
29 júnf og veiddust alls 2.100
stykki, þar af voru 2.000 ör-
merkt. Prufur voru teknar af 81
seiði og voru eigi færri en 48
prósent þeirra upprunin úr smá-
seiðasleppingu 1985.
í fyrra klikkti Tumi úr á verð-
skránni með veiðispá. í hitteðfyrra
líka. Sú sem kom í hitteðfyrra var
afar nákvæm, en í fyrra skeikaði
nokkru eins og að framan er
greint Að þessu sinni er engin
skrá. Vonandi boðar það ekki ein-
hver ill tíðindi sem byggð eru á
upplýsingum sem Tumi lúrir á,
en vill ekki gefa upp af ótta við
að ala á svartsýni. I fyrra var það
smálaxinn sem brást. Það átti að
koma nóg af honum, en þeir voru
fáir og óvenjusmáir margir hveij-
ir. Spá nú hlýtur að vera erfíð í
Ijósi þess að smálaxaárgangur
síðasta sumars er hinn sami og á
að skila af sér stórlaxi á sumri
komanda. Meðan enginn veit með
vissu hver urðu afdrif stórs hluta
hans verður ekki spáð að gagni.
Tíminn einn ræður fram úr vand-
anum. Það verður erfitt að bíða
»8 sjá..
EIÐISTORGI