Morgunblaðið - 12.01.1989, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. JANÚAR 1989
Minning:
i
Pálmi Frímannsson
heilsugæslulæknir
Fæddur 1. ágúst 1944
Dáinn 5. janúar 1989
Kveðja frá Læknafélagi
Vesturlands
Fráfall Pálma Frímannssonar
kom okkur starfsbræðrum hans á
Vesturlandi ekki á óvart. Við höfð-
um um hríð fylgst með hetjulegri
baráttu hans við illvígan sjúkdóm
og gengum þess ekki duldir að
hveiju stefndi. Það varð heldur eng-
um okkar undrunarefni með hvílíkri
stillingu Pálmi brást við þeim harða
dómi er kveðinn var upp fyrir tæpu
ári. Æðrulaus gekkst hann undir
þijár skurðaðgerðir með skömmu
millibili, en sinnti þess á milli dag-
legum störfum sínum í Stykkis-
hólmi meðan heilsa og kraftar
leyfðu.
Það ár sem nú er nýbyijað hefði
orðið fímmtánda starfsár Pálma við
heilsugæslustörf í Stykkishólmi.
Aðrir eru betur til þess búnir að
meta störf hans þar en ég, en þó
veit ég að þau báru öll merki þeirra
höfuðkosta, er prýddu hann sem
persónu. Faglegur metnaður en
jafnframt heilbrigð skynsemi og
hófsemd héldust þar ávallt í hend-
ur. í samræmi við þessar megin-
reglur sem Pálmi fylgdi í störfum
sínum og hvikaði sjaldan frá var
honum mjög umhugað um að draga
úr öllum óþarfa kostnaði í heilbrigð-
isþjónustu okkar. Lagði hann þar
fram dijúgan skerf, m.a. með eigin
athugunum á lyQanotkun og lyfja-
kaupum.
Pálmi var boðberi og ötull tals-
maður forvamastarfs í læknisfræði.
Hann hafði þá bjargföstu trú að
hver og einn maður gæti haft veru-
leg áhrif á heilsu og lífslíkur sínar
með lífemi sínu og gekk þar sjálfur
á undan með góðu fordæmi. Sú
sorglega staðreynd að hann féll
sjálfur fyrir sjúkdómi er engar for-
VEimir vinna gegn, dregur ekki á
neinn hátt úr gildi þess að hver er
sinnar heilsu smiður, en minnir
okkur á að það er eins og annað
takmörkunum háð.
Pálmi tók virkan þátt í störfum
Læknafélags Vesturlands meðan
hans naut við og var um skeið for-
maður félagsins. Hann sótti flesta
fundi félagsins og var þar tillögu-
góður til allra mála.
Ég þykist þess fullviss að mál-
skrúð í eftirmælum væri Pálma
Frímannssyni lítt að skapi. Það telst
þó vart ofmælt að við fráfall hans
hafí íslensk læknastétt bmgðið lit.
Við þökkum árin sem við fengum
að njóta samfylgdar hans og send-
um eiginkonu, dætmm og öðmm
ástvinum innilegar samúðarkveðj-
ur.
Arí Jóhannesson
Pálmi Frímannsson er dáinn.
Þrátt fyrir vitneskju um alvarleg
veikindi hans, þar sem einboðið virt-
ist hveijar lyktir yrðu, þykir mér
fréttin um lát Pálma næsta óraun-
veruleg. Það er vissulega erfitt að
sætta sig við það að hann, sem virt-
ist vera hreystin og heilbrigðin holdi
klædd skuli nú vera horfínn af sjón-
arsviðinu. Þegar við hittumst síðast
á kvöldsamkomu M.A. félaga fyrir
réttu ári virtist hann tæpast degin-
um eldri heldur en þegar við kvödd-
umst að loknu stúdentsprófí 23
ámm áður.
Pálmi var einn þeirra er vaxa við
nánarí kynni. Mér er einkum minn-
isstæð ósérhlífni hans og samvisku-
semi við vinnu að málefnum bekkj-
ar og skóla. Reglusemi hans var
viðbmgðið og var einn þeirra þátta
í fari hans, sem hann sjálfur gerði
stundum góðlátlegt grín að. Hag-
yrðingur var Pálmi ágætur og nutu
bekkjarsystkinin þeirra hæfileika
hans við ýmis tækifæri. Nám og
störf tók hann alvarlega og gekk
ætíð heill að hveiju verki.
Eitt sinn er bekkurinn dvaldi í
Skíðahótelinu í Hlíðarfjalli var gerð
tilraun til fjallgöngu, sem mistókst
vegna veðurs. Þar um var ortur
bragur tvítugur og fluttur að kvöldi
hins sama dags. Pálmi lauk bragn-
um með eftirfarandi vísu.
Boðnar-vín er búið senn
ber þó á að líta,
að ennþá finnast fjallamenn
fögur bíður Strýta.
Marga fjallgöngu hefur Pálmi
ugglaust þreytt síðar með betri ár-
angri bæði sér til ánægju eða til
að veita slösuðum líkn í þraut svo
sem þegar flugslysið varð í Ljósu-
fjöllum. Nú er Pálmi sjálfur horfínn
okkur til þeirrar fjallgöngu, sem
allra bíður fyrr eða síðar. Við sem
eftir sitjum hrökkvum upp úr amstri
hins daglega lífs og hugleiðum
augnablik þá spumingu, sem aldrei
fæst einhlítt svar við:
„Hvers vegna hann og hvers
vegna einmitt núna?“
Þegar sárasti söknuðurinn er lið-
inn hjá er þó mestu um vert að
eiga minningu um góðan dreng,
sem auðgaði líf sinna samferðar-
manna.
Eiginkonu hans og dætrum og
aðstandendum öllum sendi ég mínar
innilegustu samúðarkveðjur.
Bjöm Pálsson
í dag er til moldar borinn að
Bægisá, nærri æskuslóðum sínum,
Pálmi Frímannsson læknir, sem lést
þann 5. janúar sl. eftir erfíða sjúk-
dómslegu. Pálmi var 44 ára að aldri
er hann lést. Með honum er geng-
inn mikill mannkostamaður langt
fyrir aldur fram, maður sem með
atgervi sínu kom miklu í verk og
lengi mun lifa í minningu þeirra sem
nutu samfylgdar hans.
Leiðir okkar Pálma lágu saman
þegar hann kvæntist mágkonu
minni, Heiðrúnu Rútsdóttur frá Vík
í Mýrdal. Eftir að þau fluttust til
Stykkishólms, þar sem Pálmi
gegndi starfí heilsugæslulæknis,
urðu fundir okkar þó ekki margir.
Pálmi gaf sig heilshugar í starf sitt,
hann kom sjaldan til Reykjavíkur
og heimsóknir okkar í Stykkishólm
urðu alltof fáar. Það var ávallt gam-
an og lærdómsríkt að hitta Pálma,
sem var óvenju trúr lífsskoðunum
sínum og samkvæmur sjálfum sér
alla tíð.
Pálmi var jarðbundinn og ein-
staklega ósérhlífinn í öllum sínum
háttum, hvort heldur sem var í
starfí sínu sem læknir eða flölmörg-
um félagsmálastörfum í Stykkis-
hólmi. Hann tranaði sér ekki fram,
en valdist þó til forystu víðast þar
sem hann kom nærri. Hann setti
sig inn í ólíkustu mál samfélagsins
og umheimsins, hafði ákveðnar
skoðanir á þeim flestum, svaraði
af festu þegar hann var spurður, —
en þröngvaði ekki skoðunum sínum
upp á annað fólk. Hann var bindind-
ismáður, — en hann prédikaði ekki
og var gjaman hrókur alls fagnaðar
í góðra vina hópi. Hann stundaði
líkamsrækt, útivist og holla hreyf-
ingu, en amaðist síst við þeim sem
kusu hægindin fremur. Hann var
kröfuharður á sjálfan sig allt sitt
Iíf, — en ætlaðist að öðru leyti ekki
til neins af neinum.
Pálmi tók á veikindum sínum af
sama raunsæi og sömu skynsemi
og einkenndi allt hans lífshlaup.
Hann gerði sér fulla grein fyrir þvi
að hveiju stefndi, vann markvisst
að frágangi sinna mála og lauk
þeim störfum sem hann hafði tekið
að sér. Hann skrifaði m.a. ágrip
af sögu ungmennafélagsins Snæ-
fells og skilaði því verki með reisn
örfáum dögum áður en hann lagð-
ist inn á sjúkrahús í síðasta sinn.
Fjölskylda min þakkar Pálma
Frímannssyni fyrir dýrmæt kynni.
Við biéjum Guð að styrkja Heið-
rúnu, dætumar Guðbjörgu Rut,
Jóhönnu Guðrúnu og Hildi Sunnu
og systkini Pálma á sorgarstundu.
Þau sjá nú á bak ástkærum eigin-
manni, föður og bróður.
Guð blessi minningu hans.
Eysteinn Helgason
Kveðja frá Rauða krossinum
í dag er gerð útför Pálma
Frímannssonar, heilsugæslulæknis
í Stykkishólmi, sem andaðist á
sjúkrahúsi í Reykjavík 5. janúar sl.
eftir erfíð veikindi, 44 ára gamall.
Pálmi hóf störf í Stykkishólmi
árið 1974 og gekk þá til liðs við
Rauða krossinn. Reyndist hann öt-
ull og dugandi liðsmaður og burðar-
ás í deildarstarfinu. Hann var for-
maður Stykkishólmsdeildar RKÍ
árin 1975 til 1986 en tók þá við
starfí gjaldkera sem hann gegndi
til dauðadags.
Pálmi byggði upp þróttmikið
deildarstarf ásamt öðrum Rauða
krossfélögum í Stykkishólmi, svo
að eftir var tekið. Keypt var sjúkra-
bifreið, skipulagðar reglulegar blóð- ■
safnanir og orlofsferðir aldraðra.
Ávallt var Pálmi leiðandi afl í öllu
starfí Rauða krossins, virkur þátt-
takandi og skipuleggjandi hvort
sem um var að ræða árlega merkja-
sölu deildarinnar, blóðsafnanir eða
fatasafnanir. Eitt síðasta verkefni
Pálma fyrir Rauða krossinn var að
skipuleggja Heimshlaupið ’88 í
Stykkishólmi í september 1988.
Pálmi hafði mikinn áhuga á þessu
hlaupi enda fór þar saman einlægur
áhugi hans á líkamsrækt og gott
málefni, að koma í veg fyrir ótíma-
bær dauðsföll bama af völdum
smitsjúkdóma. Það var ekki laust
við stolt í röddinni þegar hann sagði
mér frá góðri þátttöku í hlaupinu
og sjálfur hafði hann skokkað með
þrátt fyrir veikindin.
Um leið og við kveðjum góðan
dreng, þökkum við gott starf í þágu
Rauða krosshreyfíngarinnar og
sendum innilegustu samúðarkveðj-
ur til eiginkonu, bama og annarra
aðstandenda.
F.h. Rauða kross íslands,
Guðjón Magnússon
Stundum þrengir fortíðin sér að
með slíkum ofurþunga, að maður
rís varla undir byrðinni. Dagurinn
verður svo ógnarlega stuttur og
myrkrið skammt undan. Manni
fínnst tilgangsleysi lífsins kristall-
ast í hnotskum og ógnin ein og
örvæntingin ráða ríkjum. Einhvem
veginn er það nú samt svo að tilver-
an hefur mikilvægan tilgang í sjálfu
sér og líf hvers manns og framlag
til samtímans markar spor, sem
ekki verða afmáð. Mannkynssagan
skráir kannski ekki afreksverk ein-
staklinganna vegna þess að þau
marka ekki djúpa ristu í gang al-
heimssögunnar, en engu að síður
hefur genginn vinur markað djúpa
ristu í tilveru mína og þína á þann
hátt að við emm annað fólk eftir
en áður. Þannig er nú tilveran
hveijum manni mikilsverð. Hver
maður markar spor í harðfenni
samfélagsins, sem mást ekki brott,
hvorki í veðri né vindum.
Pálmi Frímannsson markaði
mörg slík spor og sum djúp. Okkar
samfélag var sterkast á mennta-
skólaárunum, þegar setið var í
frístundum og mikilvægi tilverunn-
ar rætt af djúpu viti, fjöllin klifín
um helgar og ljóð ort á dýrum
stundum. Á þessum árum var Pálmi
ætíð í foiystu fyrir hópnum og aldr-
ei skellt skollaeyrum við hans áliti.
Þessir merkilegu tímar í lífí okkar
hafa síðar oft orðið tilefni uppriijun-
ar á skemmtilegum atburðum eða
minnisstæðum tiltækjum og ætíð
er nafn Pálma nefnt fyrst, einkum
vegna þess, hversu mikilvægu hlut-
verki hann gegndi í forystu hóps-
ins. Ég trúi því að mörg þau við-
horf, sem Pálmi hafði, hafí mótað
okkur mörg á ýmsa íund, ég fer
ekkert leynt með það, að ef maður
varð fyrir því að taka sér of djúpt
af skálum gleðinnar, þá fékk maður
stundum nokkurt samviskubit og
fann sig knúinn til þess að reyna
að afsaka sig á einhvem hátt næst
þegar maður hitti Pálma, svo sterk
voru hans andlegu tök á sumum
okkar.
Nú er skarð fyrir skildi, en í þessu
skarði standa minningar um mann,
sem hafði það að markmiði að vera
góður íslendingur, vinna sinni þjóð
og sínu fólki af hégómalausum
metnaði og trúmennsku. Hann
barðist alla sína tíð fyrir hollu og
heilbrigðu lífemi fólks bæði andlegu
og líkamlegu. Hann gaf sjálfur fal-
legt fordæmi um hvers konar líf
hann vildi að aðrir lifðu.
Pálmi Frímannsson var alinn upp
í sveit, frá blautu bamsbeini þar
sogar hann í sig það besta úr
íslenskri bændamenningu, sem völ
er á. Hann er rótfastur í íslenskri
mold, hann er fjarhuga gróðafíkn
og sýndarmennsku auðsins, hann
er og verður fulltrúi þeirra, sem
hafa trú á íslenskri þjóð og telja
að hún eigi sér framtíð. Ég held
að þetta hafí verið megininntakið í
afstöðu hans til hlutanna.
Hafí Pálmi Frímannsson heila
þökk fyrir samfylgdina, hún hefur
rist dýpri spor en nokkum grunar.
Eiginkonu, bömum, systkinum
og öllu öðru nákomnu fólki fæmm
við hugheilar samúðarkveéjur.
Á erfíðum stundum ríður mest á
að fínna það sem er mikilvægast,
í þessu tilfelli getum við öll þakkað
fyrir það að hafa átt kost á að
kynnast góðum manni, sem vildi
gjöra sitt besta, svo allir mættu
einhveija gæfu hljóta.
Jón Hjartarson
Hreinn Hjartarson
Útför Pálma Frímannssonar
læknis verður gerð frá Akureyrar-
kirkju í dag. Pálmi fæddist 1. ágúst
1944 á Garðshomi á Þelamörk
næst elstur átta bama hjónanna
Guðfínnu G. Bjamadóttur og
Frímanns Pálmasonar bónda. Guð-
fínna var fædd á Hóli í Bolung-
arvík, en Frímann var Eyfírðingur
að ætt og uppmna og átti heima í
Garðshomi mestan hluta ævi
sinnar.
Guðfínna og Frímann em bæði
látin, en þau bjuggu í Garðshomi
um þijátíu ára skeið, eignuðust átta
böm sem öll komust á legg, hið
mannvænlegasta fólk.
Nú em aðeins fímm þeirra á lífí,
Bjami dó 17 ára 1970 og fyrir rétt-
um tveimur ámm lést elsta dóttirin
frá eiginmanni og fjórum bömum.
Útför hennar fór fram frá Akur-
eyrarkirkju 7. janúar 1987. Pálmi
var elstur fímm bræðra, það kom
því í hans hlut að hafa fomstu fyr-
ir þeim í leik og starfi.
Það fmmkvæði fór honum vel
úr hendi, hann var elskaður og virt-
ur af systkinum sínum og öðmm
sem kynntust honum, enda öll fram-
koma hans prúðmannleg og fáguð.
Pálmi tók stúdentspróf frá
Menntaskólanum á Akureyri vorið
1965 og próf frá læknadeild Há-
skóla íslands 1972. Hann var skip-
aður héraðslæknir í Stykkishólms-
læknishéraði 1974 og þar gegndi
hann læknisstörfum og í nágranna-
byggðum á Snæfellsnesi, þar til
hann varð að láta af störfum sökum
heilsubrests á sl. ári.
Hinn 18. maí 1974 gekk Pálmi
að eiga Heiðrúnu Rútsdóttur frá
Vík í Mýrdal, þau stofnuðu heimili
í Stykkishólmi og hafa búið þar
síðan við rausn og myndarskap,
heimili þeirra stóð opið vinum og
vandamönnum sem nutu þar alúðar
og hlýju. Þeim var tveggja bama
auðið Jóhönnu sem er 12 ára og
Hildi 4 ára, auk þess átti Pálmi
kjördótturina Guðbjörgu.
Þegar menn í blónja lífsins, fullir
af Iífskrafti og starfsorku eru kall-
aðir burtu frá ástvinum og lífsstarfi,
stöndum við sem eftir erum alltaf
jafn agndofa.
Frammi fyrir þessari staðreynd
spyijum við, af hveiju? Hvers
vegna? En fáum ekkert svar og
líklega verður okkur ekki í annan
tíma ljósari smæð og vanmáttur
okkar mannanna.
Ég og flölskylda mín höfum
fylgst með Garðshomssystkinunum
frá fyrstu tíð, glaðst yfír velgengi
þeirra og tekið þátt í erfiðleikum
þeirra og sorgum. Dóttir okkar
dvaldi langtímum saman í Garðs-
homi á sumrin og bættist raunar í
bamahópinn og aðlagaðist honum.
Þegar Pálmi hóf nám í Háskólan-
um var hann fyrst á heimili okkar
og heimagangur öll háskólaár sín.
Við litum á hann sem heimilis-
mann, nánast fósturson hússins,
hann var okkur því einkar kær, þó
að samvemstundunum fækkaði
með árunum, enda gegndi hann
erilsömu embætti í öðmm land-
hluta.
Pálmi frændi hefði sómt sér vel
í hvaða þjóðfélagsstétt sem hann
hefði hasiað sér völl. Grandvarleiki
hans, atorka og ósérhlífni ásamt
góðum, farsælum gáfum hefði alltaf
skipað honum á bekk meðal ágæt-
ustu sonum þessarar þjóðar.
011 framganga hans mótaðist af
prúðmennsku og hófsemi, hann var
stilltur vel, en gat verið glaður í
góðravina hópi. Hann var vel á sig
komin andlega og líkamlega, þar
til heilsan brast og lagði meira upp
úr útivist og hollri hreyfíngu, en
lyfjagjöfum. Sjálfur sýndi hann
gott fordæmi með heilbrigðu og
hófsömu lífemi.
Við öll kona mín, dætur og annað
venslafólk þökkum Pálma sam-
fylgdina, vináttu og tiyggð á alltof
stuttum hérvistardögum og bifjum
honum allrar blessunar á þeim leið-
um sem hann hefur nú lagt út á.
Við vottum eiginkonu, dætrum,
systkinum og öðrum vandamönnum
dýpstu samúð okkar og biðjum al-
góðan Guð að veita ykkur styrk í
sorginni.
Við geymum minninguna um
Pálma Frímannsson í innsta hug-
skoti okkar.
Jón Ólafúr Bjamason
Pálmi er dáinn. Fréttin barst
okkur til Stykkishólms þann 5. jan-
úar. Fánar blöktu hvarvetna í hálfa
stöng, bærinn var hnípinn. Þetta
kom okkur vissulega ekki að óvör-
um, en erfitt reynist samt að sætta
sig við og skilja slíkt, að ungur
maður sem lifað hefur svo heil-
brigðu lífí sé burt kallaður á þennan
hátt. Ifyrir um það bil ári síðan
varð sjúkdóms vart, en hann var
tilbúinn að beijast gegn honum og
vonaði að hann yrði einn af þeim
sem sljrppi. Þrek hans og kraftur í
baráttunni var aðdáunar verður.
Pálmi kom til starfa sem heilsu-
gæslulæknir í Stykkishólmi árið
1974 og starfaði hér meðan heilsa
leyfði. Hann var mjög félagsljmdur
og nutu Stykkishólmsbúar svo og
aðrir Snæfellingar þess. Það sem
mér er efst í huga eru störf hans
í þágu ungmennafélagshreyfíngar-
innar sem voru mikil og margvís-
leg, fyrir þau vil ég flytja þakkir.
Árið 1978 var hann kosinn formað-
ur Héraðssambands Snæfellsness-
og Hnappadalssýslu og gegndi hann
því í tvö ár, en þá tók hann við
gjaldkerastarfi sama félags um
nokkurra ára bil og eftir það ávallt
í stjóm þar til á sl. ári. Það skipti
hann ekki máli hvaða embætti hann
gegndi, gat verið þar sem þörf var
hveiju sinni. Hann var kosinn for-
maður UMF Snæfells í Stykkis-
hólmi í ársbyijun 1984 og gegndi
því meðan kraftar leyfðu. Eg átti
þess kost að starfa með honum
lengst af þessi 11 ár sem hann
starfaði innan ungmennafélags-
hreyfíngarinnar. Ég er þakklát fyr-
ir að hafa fengið að vinna með
honum í þessum félagsskap, það
var sama hvað um var að ræða
þegar leitað var til hans, hvort var