Morgunblaðið - 10.03.1990, Síða 9

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. MARZ 1990
9
Til sölu einn glæsilegnsti Pi<k up londsins
Ford F250 XLT Lariant 1988 super cap. - 7,3 diesel, 4x4
- Rauður og hvítur. Nýtt pallhús. Ný 33“ dekk á krómfelgum.
Upplýsingar í síma 624945.
KUNSTAKADEMIET ITRONDHEIM
Frá og með 1. ágúst 1990 losnar staða
deildarstjóra
hjá fjölmiðladeildinni (kvikmyndir, myndbönd, tölv-
ur, útvarp, myndir). Viðkomandi þarf að hafa mynd-
listarmenntun og reynslu af kennslu á háskóla-
stigi. Nánari upplýsingar veittar hjá akademíunni
í síma 9047-7-509100.
Umsóknir með öllum nauðsynlegum upplýsingum
óskast sendar til stjórnar Kunstakademiet i Trond-
heim, Innherredsv. 18, 7014 Trondheim, Norge.
HLAÐVARPINN
Vcsturgötu 3
AÐALFUNDUR
Aðalfundur Vesturgötu 3 hf., Hlaðvarpans,
verður haldinn laugardaginn 24. mars kl. 14.00
í Hlaðvarpanum.
Fundarefni: Venjuleg aðalfundarstörf. Önnur mál.
Stjórnin.
TOYOTA
NOTAÐIR BÍLAR
TOVOTA TERCEL ’86 TOVOTA COROLLA ’87
Tvílitur/brúnn. 5 gíra. 5 dyra. Ekinn Blár. 4 gíra. 3ja dyra. Ekinn 19
40 þús/km. Verð kr. 680 þús. þús/km. Verð kr. 590 þús.
TOYOTA CAMRY XL ’87 TOYOTA COROLLA ’88
Hvítur. 5 gíra. 5 dyra. Ekinn 33 Gulllitaður. 4 gíra. 5 dyra. Ekinn
þús/km. Verð kr. 880 þús. 38 þús/km. Verð kr. 690 þús.
MMC L 300 4 x 4 ’88 SUBARU 4 x 4 ’88
Beige/svartur. 5 gíra. 5 dyra. Ekinn Grár. Sjálfskiptur. 5 dyra. Ekinn
60 þús/km. Verð kr. 1.300 þús. 21 þús/km. Verð kr. 1.080 þús.
Erlendar skuldir og fjölskyldan
Erlendar skuldir íslendinga hafa vaxið ört undanfarin ár. Horfur
eru á því, að þessi skuldasöfnun haldi áfram, ef marka má hug-
myndir stjórnmálamanna um hvers konar framkvæmdir og
gæluverkefni. Vaxtabyrði hvers einasta íslendings á sl. ári nam
51 þúsund krónum eða 204 þúsund krónum á hverja fjögurra
manna fjölskyldu. En reikningurinn allur, vextir og afborganir,
nam 350 þúsund krónum fyrir fjölskylduna.
SkuldaWut-
fallið
I ritinu Vísbending,
sem Kaupþing- hf. gefur
út, birtist fyrir nokkru
grem eftir Þorstein M.
Jónsson, hagfræðing, um
erlendar skuldir Islend-
inga. Þar kemur fram í
upphafi, að fyrstu 9 mán-
uði 1989 námu hreinar
vaxtagreiðslur til útlanda
ríflega 9.600 milljónum
kr. og verða þriðjungi
hærri á árinu öllu. I grein
Þorsteins, sem birt verð-
ur úr hér á eftir, segir
m.a.:
„í árslok 1989 var hlut-
fall langra erlendra
skulda Islendinga af
landsframleiðslu tæplega
51% og lilutfall þeirra af
útflutningstekjum 141%.
Árið 1979 var hlutfall
skuldanna af landsfram-
leiðslu 31% og hlutfall
þeirra af útflutningstekj-
um um 80%. Erlendar
skuldir íslendinga mæld-
ar á þessa kvarða hafa
því vaxið verulega á
síðustu tíu árum.
Ef fer sem horfir nær
skuldahlutfallið sögulegu
hámarki á þcssu ári og
fer yfir 53%. Áður komst
það hæst 1985 í 51,1%.
Að vísu er þetta ár botn
ríkjandi efiiahagslægðar
að dómi Þjóðhagsstofn-
irnar. Engu að síður er
gert ráð fyrir að lands-
framleiðslan verði tæp-
lega 11% meiri á þessu
ári en hún var 1985, en
sú aukning er svipuð og
ef landsframleiðslan frá
1985 hefði aukist á ári
hveiju um sem nemur
meðalvexti landsfram-
leiðslunnar á þessum ára-
tug. Ennfremur er útlit
fyrir að raungengi verði
töluvert hærra á næsta
ári en það var 1985,
þaimig að þetta ár verður
réttnefiit metár.
Yaxta-og
greiðslubyrði
Með vaxtabyrði er átt
við vaxtagreiðslur af
Iöngum erlendum lánum
í hlutialli við útflutnings-
telqur. Vaxtabyrðin nam
um 11% á liðnu ári og
hefúr hún þrisvar verið
svo há eða hærri á tíma-
bilinu, árin 1982-1984.
Af hveijum 100 kr. sem
við fengum í útflutnings-
telgur greiddum við 11
kr. aðeins í véxti. Skulda-
byrði, hlutfall vaxta og
afborgana af löngum er-
lendum lánum og útflutn-
ingstekna, var 19,5% á
liðnu ári. Þetta hlutfall
var 16,6% árið á undan
og 16% 1987 en fór hæst
1984 og var þá 24,3%.
Hlutiall vaxtagreiðslna
af landsframleiðslu var
3,9% á síðasta ári og oer
þá jafnt meðaltali síðasta
áratugar. Af hveijum 100
kr. sem verða til við verð-
mætasköpun í fram-
leiðslustarfseminni renna
4 kr. í vaxtagreiðslur til
eriendra lánardrottna.
Meðalvaxtabyrði af
löngum erlendum lánum
á liðnum áratug er 10,2%
en einungis 4,1% áratug-
ina tvo þar á undan. Það
á sér tvær skýringar. I
fyrsta lagi að Islendingar
skulda meira á seinna
tímabilinu en fyrra og í
öðru lagi að vextir eru
hærri á seinna tímabil-
inu. Hlutur vaxta er rétt
ríflega þriðjungur af
greiðslubyrði á fyrra
tímabilinu að meðaltali
en meira en helmingur á
því síðara. Vert er að
gefa því gaum að hlutfall
afborgana af útflutnings-
tekjum hefur ekki aukist
til jafiis við skuldahlut-
fallið og er það til vitnis
um að nú eru lán al-
mennt tekin til lengri
tima.
Prá 1981 haÉa íslend-
ingar greitt að meðaltali,
miðað við útflutning og
verðlag árins 1989, næst-
um því 11 M. kr. á ári
hveiju í vexti af löngum
erlendum lánum til er-
lendra lánardrottna. Það
eru um 45 þúsund á
hvern Islending á ári.
Þetta er mikið fe.
Viðskiptahalli
og hagvöxtur
Frá upphafi þessa ára-
tugar til og með ársins
1989 hefúr viðskiptahall-
rnn verið að meðaltali
3,6% á ári sem hlutfall
af vergri landsfram-
leiðslu. Aðeins einu sinni
á tímabilinu hefur við-
skiptajöfuuðurinn verið
jákvæður, árið 1986.
Landsframleiðslan hefúr
á sama tíma vaxið um
2,3% að meðaltali á ári.
Miðað við landsfram-
leiðslu og verðlag ársins
1989 hefúr viðskiptahall-
inn að jafiiaði verið 10,6
M. kr. á ári en lands-
framleiðslan vaxið um
tæplega 6,8 M. kr. Sam-
kvæmt áætlun Þjóðhags-
st ofnunar frá því í desem-
ber siðastliðnum er gert
ráð fyrir að viðskipta-
halli á liðnu ári verði 7,0
M. kr. og viðskiptahalli á
þessu ári verði 6,6 M. kr.
og ennfremur að lands-
framleiðslan dragist sam-
an um ríflega 10,6 M. kr.
samanlagt bæði árin, allt
mælt á verðlagi ársins
sem var að líða.
Ef viðskiptahallinn
sem hlutfall af lands-
framleiðslu er að jafnaði
meiri á ári hveiju en
hagvöxtur, og ekki er um
að ræða innstreymi er-
lends fjár Ld. vegna fiár-
festinga útlendinga hér á.
landi, þá er hlutiall er-
lendra skidda af Iands-
framleiðslu óþjákvæmi-
lega stöðugt að aukast.
Ef meðalhlutföll við-
skiptahalla og hagvaxtar
síðustu níu ár verða
óbreytt um ókomin ár og
hlutfall útflutningstekna
og landsframleiðslu verð-
ur stöðugt og einungis
verða tekin erlend lán til
að fjármagna viðskipta-
hallann, þá verður
skuldahlutfallið eftir
lOár 71% og vaxtabyrðin
eykst samsvarandi að
óbreyttum vöxtum. Að
gefiium sömu forsendum
verður hlutfall erlendra
skulda af landsfram-
leiðslu 100% eftir 30 ár.
Árið 2020 myndu íslend-
ingar skulda jafii mikið í
útlöndum og þeir fram-
leiddu á þvi ári að öðru
óbreyttu. Miðað við sömu
meðalvexti og gilda í dag
verður vaxtabyrðin eih
22% eftir 30 ár. Þá greið-
um við 22 krónur af
hveijum 100 sem við
fáum í útflutningstekjur
einungis í vexti til er-
lendra lánardrottna.
Eins og nærri má geta
veit ekki á gott þegar
stöðugt hærra hlutfidl
útflutningstekna fer í að
greiða aftiorganir og
vexti af eriendum lánum.
Ef þessi þróun heldur
áfram er ekki langt að
bíða þess að Islendingar
komast í slæma stöðu.
Erfitt verður að standa í
skilum og erlendar
skuldir hlaðast upp. Kjör
á erlendum lánum verða
lakari og likur aukast á
að við glötum sjálfsfor-
ræði í efiiahagsmálum.
Vandimi verður illleysan-
legur því lengur sem
frestað er að taka á hon-
um.“
Húsnæðisvandræði Iðnskólans í Reykjavík:
Borgarsljórn beðin ásjár
TOYOTA
NYBYLAVEGI 6-8, KOPAVOGI
NEMENDUR Iðnskólans í
Reykjavík afhentu síðastliðinn
finimtudag Hjörleifi Kvaran, fúll-
trúa borgarstjórans í Reykjavík,
undirskriftir 1.086 nemenda og
kennara skólans með beiðni um
úrlausn vegna húsnæðiseklu Iðn-
skólans. Áður hafa nemarnir af-
hent menntamálaráðherra sams-
konar beiðni.
Forsvarsmenn nemenda hafa
undanfarið unnið að því að vekja
athygli á húsnæðisvanda Iðnskól-
ans. Nemndum hefur fjölgað jafnt
og þétt á undanförnum árum, en
húsnæðið ekki aukist að sama skapi.
Nú segja þeir að húsnæðis- og að-
stöðuleysi sé farið að standa skóla-
haldi fyrir þrifum. 1700 nemendur
eru í Iðnskólanum.
Skólafélag lðnskólans sneri sér
til menntamálaráðherra skömmu
fyrir síðustu áramót og óskaði eftir
viðræðum um leiðir til úrbóta. í gær
sneru nemendur sértil borgarstjórn-
ar Reykjavíkur með beiðni um að
Reykjavíkurborg taki þátt í að
kaupa húsnæði í nágrenni skólans
til þess að bæta úr brýnni þörf.
Nemamir vísa til laga um að
Reykjavíkurborg beri að taka þátt
í stofnkostnaði við slíkt húsnæði að
40% hluta.