Morgunblaðið - 17.06.1990, Side 9

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17. JÚNÍ 1990
C 9
Oliviers reyndist ekki traustur
grundvöllur fyrir að kvikmynda
Shakespeare og því er ég vel sáttur
við þá skiptingu sem verið hefur á
milli sviðs- og kvikmyndahlutverka
hjá mér.
Mikilvægast er kannski að ég tel
mig aldrei hafa verið fanga Drakúla,
eins og hinn ólánsami Bela Lugosi
var óneitanlega. Þótt ég hafi leikið
Drakúla mjög oft kom einnig fyrir
að ég hafnaði honum og það var ein-
mitt vegna hræðslu um að fá ekki
að leika neitt annað í lífinu.“
í þjónustu hátignar
Ég hef það fyrir satt að sjálfur
Ian Fleming hafi verið skyldur þér,
en þótt þú hafir leikið margar goð-
sagnapersónur afþreyingabókmenn-
tanna hafa aðrir túlkað James Bond?
„Já, Ian Fleming var náskyldur
mér og trúðu mér, ég veit allt um
James Bond. Það þýðir hinsvegar
ekki að ég telji mig passa í hlutverk-
ið, því ég geri það alls ekki. Ég er
kannski nokkuð líkur James Bond
eins og honum er lýst í sögunum en
Albert Broccoli vildi strax í upphafi
milda ímynd hans talsvert. Það hent-
aði mér því ágætlega að leika óvin
James Bonds í einni myndinni (Mað-
urinn með gylltu byssuna) og hafði
ég nokkuð gaman af því. Ég er því
mjög sáttur við þær persónur sem
mér hefur boðist og hefði líkast til
ekki kært mig um að leika James
Bond. Þetta minnir mig á að um
langt skeið gekk sá orðrómur í Bret-
landi að ég hefði sjálfur verið í leyni-
þjónustunni. Og þegar ég var gestur
í einum af þessum heimskulegu sjón-
varpsskemmtiþáttum gaf spyrillinn
Mér finnst ég hafa verið mjög hepp-
inn í gegnum tíðina, því þessar
stjörnur hafa ekki valdið neinum
vandræðum hjá mér,“ segir Michael
ánægður. „Til dæmis vildi Charles
Bronson alls ekki leika undir stjóm
Englendings en eftir fyrstu mynd
okkar krafðist hann þess við Columb-
ia að ég leikstýrði þeirri næstu. En
ég held að af öllum þessum leikurum
hafi mér liðið best með Marlon
Michael Winner: „Ég við-
urkenni að ég gerði of margar
hasarmyndir..
Brando og okkur var vel til vina.“
Með hvaða leikstjóra langar þig,
Jenny, mest að vinna, þ.e. fyrir utan
Michael?
„Fyrir utan Michael, segir hún
hlæjandi. „Mér finnst Ástralinn Peter
Weir stórkostlegur leikstjóri, ég held
mig langi mest að gera mynd með
honum. Sama má segja um landa
hans Bruce Beresford, en annars eru
það aðallega bandarískir leikstjórar
sem ég tel vera mjög góða. Af bresk-
um leikstjórum er það einna helst
Alan Parker, en hann gerir í dag
aðeins bandarískar kvikmyndir, og
svo auðvitað Bill Forsyth, en ég á
yndislegar minningar frá því er ég
lék undir hans stjórn í Local Hero,
sem var mín fyrsta kvikmynd."
Michael, hæfustu kollegar þínir?
„Oliver Stone er í miklu uppáhaldi
hjá mér og einnig Bruce Beresford,
en það var hneyksli að hann skyldi
ekki vera svo mikið sem tilnefndur
til Óskarsverðlauna. Samt tel ég
Óskarsverðlaunin þau einu í heimin-
um sem gefin eru á réttlátan hátt.
Þau taka mikið mark á öðrum þjóð-
um en Bandaríkjunum á meðan flest-
ar þjóðir hafa tilhneigingu til að
gefa löndum sínum helstu verðlaun-
in.“
Ég get varla hulið undrun mína á
þessum orðum, sérstaklega þar sem
Óskarinn er nær eingöngu gefinn
fyrir kvikmyndir af engilsaxneskum
meiði. Michael dregur aðeins í land
sér þá forsendu að svo væri og
sagði: „Allir vita að þú varst í leyni-
þjónustunni. ..“ og áður en hann
komst lengra greip ég framí og
sagði: „Nei, það var ég aldrei." Og
iiann hélt áfram aftur og aftur. Því
hann var sannfærður um að ég væri
að ljúga. Á endanum sagði ég honum
bara að lesa sjálfsævisöguna mína
og tala við mig eftir það. Ég meina,
hvernig hefði ég mögulega getað
verið í leyniþjónustunni? Eg myndi
þekkjast hvert sem ég færi. Éinn
nítíu og þrír á hæð myndi ég endast
í tvær mínútur!"
Heimskulegu sjónvarpsþáttum,
sagðir þú?
„Já, mér líka ekki þessir þættir
og ég vorkenni þeim sem koma þar
fram. Það eru nefniilega mjög fáir
viðtalsþættir sem standa undir nafni.
T.d. hafa Johnny Carson og fleiri
hans líkar í Bandaríkjunum aðeins
eitt markmið í sínum þáttum, sem
er að gera eins lítið úr viðmælenda
sínum og hægt er. Þetta er nefnilega
„þeirra þáttur" og þeir verða alltaf
að vera fyndnastir og skemmtilegast-
ir. Þess vegna vilja þeir ekki gesti
sem geta stolið senunni eða sagt eitt-
hvað merkilegt."
Þarna skildi ég Christopher Lee
fullkomlega. Hans líkar eiga ekki
heima í aulalegum eins-manns
skemmtiþáttum. Og það að hann
hafi á sannfærandi hátt leikið mörg
verstu dusilmenni kvikmyndanna
vegna ytra útlits síns, er glöggt
dæmi um að fegurðin og sjarmörinn
kemur innan frá. En ég er enn að
velta því fyrir mér, skyldi Drakúla
greifi vera jafn indæl sál inn við
beinið?
og segir:
„Ég meina, auðvitað er alltaf
hægt að gefa einhverjum öðrum
verðlaunin, en þeir láta aldrei ein-
hvern slæman fá þau, eða hvað?“
Við sættumst á það, en Michael
viðurkennir að t.d. þekkir hann
hvorki haus né sporð á spænskri
kvikmyndagerð („hver er þessi
Almodóvar sem allir eru að tala
um?“). „En samt var það Spánveiji
sem hafði mest áhrif á mig í upp-
hafi, nefnilega Luis Bunuel. Mér
fínnst hann enn mesti kvikmynda-
gerðarmaður sem uppi hefur verið
og hann er að mínu viti eini leikstjór-
inn sem aldrei gerði slæma kvik-
mynd.“
Jóhanna af Örk
Vendum okkar kvæði í kross. Er
eitthvert verkefni, t.d. sagnfræðilegt,
sem Michael Winner hefur dreymt
um að kvikmynda?
„Því miður eru aðeins örfáar sagn-
fræðilegar kvikmyndir sem ganga
vel og því getur verið erfítt að fjár-
magna þær. Ég ætlaði alltaf að gera
kvikmynd um Vilhjálm Tell og byrj-
aði reyndar á henni hér á Spáni árið
1968. Við höfðum nokkur hundruð
Spánveija í vinnu við undirbúning,
en að lokum fór kostnaðurinn úr
böndunum og Universal rak alla.“
Hvað um Jenny Seagrove, dreym-
ir hana um eitthvað ákveðið hlut-
verk?
„Mig hefur alltaf langað til áð
leika Jóhönnu af Örk. Ég held hún
hafi verið einstakur og flókinn per-
sónuleiki, með mikla kímnigáfu og
vafalaust erfítt að leika hana.
Ætlið þið að vinna áfram saman
íframtíðinni eða eru leiðir að skilja?
„Ja, við höfum ýmsar hugmyndir
en ekkert ákveðið enn,“ segir Mich-
ael. „Kannski verður langt í það, því
við höfum eins og stendur nóg að
gera hvort í sínu lagi. Það hefur
vissulega áhrif á heimilislífið, því ég
skipti mér ekkert af kvikmyndum
hennar ef ég á ekki hlut að máli.
Ég fer aldrei á kvikmyndatökustaði
í hennar myndum, les engin handrit
sem henni eru boðin og vil ekki hafa
nein áhrif á hvaða hlutverk hún vel-
ur.“
„Sem mér finnst mjög gott,“ bæt-
ir Jenny við. „Auðvitað sakna ég
hans, eins og t.d. þegar ég var við
tökur á The Guardian þá hittumst
við ekkert í 12 vikur því Michael var
. í Englandi. En mér finnst það virð-
ingarvert af Michael að láta mig eina
um nnn verkefni.“
„Ég hef nóg af vandamálum í
mínum eigin kvikmyndum þótt ég
fari ekki að bæta við þau,“ segir
Michael hlæjandi í gegnum síðasta
vindilstubbinn.
Dominigue Demiderc
M m sve auúvelt aú
gera sóúalega maú..
BRESKA kvikmyndatímaritið
Sight & Sound kaliaði hann nýja
belgíska undrabarnið er hann
sló rækilega í gegn með kvik-
myndinni Crazy Love, sem sýnd
var við góðar viðtökur á síðustu
kvikmyndahátíð Listahátiðar.
Myndina gerði hann eftir smá-
sögu Charles Bukowski og ku
sá gamli hafa í fyrsta skipti ver-
ið ánægður með hvernig verk
eftir hann lítur út á hvíta tjald-
inu. Dominique Derrudere er
sannarlega eitt af nöfnum fram-
tíðarinnar í alþjóðlegri kvik-
myndagerð. Eftir Crazy Love
stóðu honum allar dyr opnar og
aftur valdi hann ritverk sem
grunn, nú skáldsöguna Wait un-
til Spring, Bandini, eftir Banda-
ríkjamanninn John Fante, sem
lést árið 1983.
að er vel við hæfí
að kalla Dom-
inique undrabarn.
Engum dylst fimi
hans á bak við
rúllandi mynda
vélamar og þá er hann einstaklega
strákslegur í útliti. Hann er varla
hærri en einn og sextíu, með glað-
legt og aðlaðandi yfirbragð og það
eru einna helst fáein grá hár á
snoðklipptum drengjakollinum sem
gefa til kynna að hann sé kominn
á fertugsaldurinn.
Byrjaði 10 ára
Þegar eitt hinna mörgu sam-
kvæma á vegum kvikmyndahátíð-
arinnar í Madrid, þar sem Derr-
udere átti sæti í dómnefnd, dróst
á langinn dró ég hann með mér í
hliðarherbergi með stutt spjall í
huga. í gamni rifjaði ég upp að
þegar ég fyrst heyrði hans getið
hélt ég að þar færi ungur og efni-
legur kven-kvikmyndaleikstjóri.
„Áður en ég fæddist var mamma
sannfærð um að ég væri stelpa!"
svaraði Dominique að bragði. „Það
var því ákveðið að skíra mig Dom-
inique og hún hélt fast við það eft-
ir fæðinguna. Reyndar hefur þessu
verið blandað svo mikið saman í
seinni tíð að nú er útilokað að geta
til um kynferði þeirra sem heita
mínu nafni — jafnvel þótt það sé
skrifað með -que endingu."
Éékkstu ungur áhuga á kvik-
myndum?
„Ja, ég get nú varla sagt að mér
hafí verið beint inn á þessa braut
og ekki var kvikmyndaáhugi sér-
lega mikill í heimabæ mínum. En
ég hafði alltaf gaman af bíómynd-
um, alveg frá því ég var smá strák-
ur — sem ég er reyndar enn,“ seg-
ir hann og hlær. „Ég horfði sér-
staklega jnikið á bandarískar kvik-
myndir sem strákur vegna þess að
þær voru svo oft i sjónvarpinu. En
fyrir mér var þetta hrein og klár
afþreying og ég hugsaði ekkert út
í hverjir voru að verki í bestu mynd-
unum. Það var ekki fyrr en löngu
síðar að ég uppgötvaði að mér
líkaði við Frank Capra, John Ford
og fleiri.“
Hvernig kom það til að þú fórst
sjálfur að skjóta?
„Ég byijaði mjög snemma á því
að fikta við kvikmyndagerð, því
eldri bróðir minn átti eina af þess-
um annáluðu 8-mm tökuvélum. Ég
hef varla verið mikið eldri en 10
ára þegar ég byijaði að taka og
klippa. Síðan hélt ég ótrauður
áfram á unglingsárunum og það
var mjög eðlilegt framhald að fara
í kvikmyndaskóla."
Skytturnar góð vega-mynd
Útskriftai'verkefni Dominiques
var stuttmyndin Killing Joke og
var hún valin besta verk byijanda
á kvikmyndahátíðinni í Brussel
1980. Crazy Love var reyndar einn-
ig upphaflega stuttmynd, gerð eft-
ir smásögu Bukowskis, Love Is a
Dog from Hell. Sagan olli hneyksl-
an, en hún segir frá manni sem í
örvæntingarfullri leit sinni að ást-
inni hefur samfarir við lík. Eftir
gerð stuttmyndarinnar bætti Dom-
inique tveimur þáttum framan við
er greina frá sama manni sem barni
og unglingi og skýra þannig sálar-
ástand hans betur.
„í upphaflegu stuttmyndinni
voru einnig brot úr fyrra æviskeiði
mannsins, en við klipptum þau
burt því þeirra var ekki lengur
þörf,“ útskýrir Dominique.
Hvað heillaði þig við þessa
óvenjulegu sögu?
„Mér þykir verk Bukowskis yfir-
leitt einkar áhugaverð og mörg
Morgunblaðið/Þorfinnur Ómarsson
alveg einstök. Ég vissi strax í upp-
hafi að erfítt yrði að uppfylla þær
kröfur sem gerðar eru til sagna
hans, en þegar ég taldi mig hafa
nógu gott handrit fylgdi því einnig
nokkur áskorun. Það er nefnilega
svo auðvelt að gera sóðalega mynd
úr þessari sögu þannig að söguhetj-
an næði engri samúð áhorfandans.
Mig langaði að reyna hið gagn-
stæða.“
Vissirþúað Crazy Love var sýnd
á kvikmyndahátíð í Reykjavík sl.
haust?
„Nei, það hafði ég ekki hugmynd
um. Umboðsmaður minn hlýtur að
hafa vitað af því en ekki sagt mér
frá því, frekar en öðru þegar ég
er önnum kafínn. Jú, ég hefði
gjarnan viljað koma til íslands, en
ég hef líklega verið að klára Wait
until Spring, Bandini, á þeim tíma
og hefði því ekki komist."
Þekkir þú eitthvað til íslenskrar
kvikmyndagerðar?
„Nei, ég get nú varla sagt það.
Ég hef heyrt talað um nokkra leik-
stjóra og fyrir nokkrum árum hitti
ég Friðrik Þór Friðriksson í Svíþjóð.
Hann lánaði mér myndina sína
(Skytturnar) á myndbandi og
fannst mér hún býsna góð og með
betri vega-myndum síðustu 'ara.
Annað hef ég ekki séð frá Islandi
en bæti vonandi úr því. Mér fínnst
gaman að fara á kvikmyndahátíðir
eins og þessa hér í Madrid, en ég
hef ekki áhuga á að sitja aftur í
dómnefnd. Mér líkar einfaldlega
ekki við að dæma verk kollega
minna þótt ég hafi auðvitað ávallt
ákveðna skoðun á þeim. Líki mér
ekki kvikmyndir einhvers leik-
stjóra, læt ég frekar sem ég viti
ekki af honum — mér fínnst ekki
rétt að ég sé að hallmæla honum
frekar."
Tvær skáldsögur — tvær
kvikmyndir
Hvemig tekur þú gagnrýni?
„Venjulega tek ég lítið eftir
gagnrýni en það fer aðallega eftir
hvaðan hún kemur og hvernig hún
er sett fram. Ég veit t.d. að mörg-
um líkaði ekki Crazy Love, en ég
held að þeim hafí ekki heldur líkað
við sögu Bukowskis svo slík gagn-
rýni skiptir mig ekki miklu máli.
Það er ómögulegt að kvikmynda
skáldsögu svo vel fari án þess að
skilja hvað höfundurinn er að fara.
Þess vegna skipti það mestu fyrir
mig að heyra orð Bukowskis um
myndina mína.“
Á eftir Crazy Love gerir Dom-
inique Wait Until Spring, Bandini,
eftir samnefndri skáldsögu Johns
Fantes, sem segir frá ítölskum inn-
flytjendum í Bandaríkjunum fyrr á
öldinni. Myndin er gerð í samvinnu
við Zoetrope, fyrirtæki Coppola, og
hefur hlotið mjög góðar viðtökur
þar sem hún hefur verið sýnd.
Höfundur skáldsögunnar, Fante,
var ekki ýkja þekktur rithöfundur
en nú eru ekki færri en fimm kvik-
myndir eftir sögum hans í vinnslu.
Hefur Dominique einhveija skýr-
ingu á þessum miklu vinsældum
hans nú?
„Ja, þú verður að athuga að ég
var fyrstur og á því ekki að svara
fyrir hina,“ segir Dominique
kíminn. „En í alvöru þá held ég
að ekki sé til nein einföld skýring
á þessu, nema kannski að margir
listamenn eru betur metnir eftir
dauða sinn. Hvað sjálfan mig varð-
ar, þá langaði mig að gera eitthvað
allt öðruvísi en Crazy Love, því
annars hefði þessi grimmi gagn-
rýnendaheimur stimplað mig fyrir
fullt og allt og það líkar mér ekki.
Með því að byija á að gera nokkr-
ar svipaðar myndir er maður settur
í ákveðinn bás og allt sem á eftir
kemur borið saman við það.“
/ Wait Until Spring, Bandini,
leikstýrir þú þekktum leikurum á
borð viðJoe Mantegna, Burt Young
og umfram allt stórstjörnuna Faye
Dunaway. Hvernig gekk þér að
vinna með þeim?
„Það gekk mjög vel og hreint
ekki ólíKt því að vinna með óþekkt-
ari leikurum. Margir spyija mig
um samstarf mitt við Faye, en ég
get ekki sagt annað en að okkur
hafí komið ágætlega saman. Fyrir
mig skiptir mestu að fá þá leikara
sem mér fínnst henta best og sú
var raunin í þessari mynd.“
Auglýsing í Tókýó
En er nokkuð hægt að veiða upp
úr þér hvert verður þitt næsta
skref? Ég las einhvers staðar að
þú ættir í samstarf með ítalanum
Giuseppe Tornatore (Cinema Para-
diso).
„Ja, allar sögur af samstarfi
okkar eru stórlega ýktar, skal ég
segja þér, því ekkert verður úr
því. En ég er með nokkrar hug-
myndir í gangi um næstu kvikmynd
og skrifa nú handrit á fullu. Ég
get hreinlega ekki sagt hver hún
verður, því handritið er ekki tilbúið
og eins og ég sagði áðan þá vil ég
klára það fyrst áður en fleira er
ákveðið."
Þú ert ekki hræddur um að doll-
ararnir í Hollywood taki af þér
völdin?
„Nei, það gerðist ekki í ...
Bandini og ég sé það ekki fyrir
mér í náinni framtíð. Fari svo hlýt
ég fyrst að þurfa að breyta um
lífsviðhorf."