Morgunblaðið - 12.07.1990, Qupperneq 26

26 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. JÚLÍ 1990

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúarritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
HaraldurSveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
ÁrniJörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Rítstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 90 kr. eintakið.
Hvenær
lækka vextir?
Sovétríkin herða tökin á Eistlandi með nýrri tilskipan:
Smáþjóðir eiga við mörg sam-
eiginleg vandamál að stríða
- segir eistneski ráðherrann Endel Lippmaa sem staddur er
á Islandi til að leita stuðnings við sjálfstæðisbaráttu Eistlands
Morgunblaðið/Árni Sæberg.
Endel Lippmaa, ráðherra frá Eistlandi, hitti meðal annars Þorstein
Pálsson formann Sjálfstæðisflokksins að máli í gær.
Ráðherrar í núverandi
ríkisstjórn hafa á und-
anförnum misserum lagt ríka
áherzlu á vilja sinn til að
lækka vexti. Forsætisráð-
herrann sjálfur hefur raunar
gert það að sérstöku baráttu-
máli að afnema verðtrygg-
ingu. Raunvextir hafa lækk-
að nokkuð frá því að þeir
voru hæstir en síðustu mán-
uði hafa þeir heldur þokazt
upg á við.
Á blaðamannafundi í
fyrradag skýrði Ólafur Ragn-
ar Grímsson, fjármálaráð-
herra, frá því, að innlend fjár-
öflun ríkissjóðs gengi mjög
vel, raunar svo vel, að sala á
ríkisvíxlum og spariskírtein-
um væri komin fram úr því,
sem áætlað hefði verið, að
hún yrði á árinu öllu. Sagði
fjármálaráðherra, að af þess-
um sökum mundi ríkissjóður
geta greitt upp yfirdráttar-
skuld sína við Seðlabankann.
Ráðherrann telur, að á þessu
ári takist ríkissjóði að full-
nægja allri lánsfjárþörf sinni
innanlands og er það auðvit-
að mikilsverður árangur og
ánægjuleg breyting frá því,
sem verið hefur.
En hver er ástæðan fyrir
því, að ríkissjóði gengur svo
vel að afla lánsfjár innan-
lands? Ástæðan er að sjálf-
sögðu sú, að svo mjög hefur
dregið úr eftirspurn atvinnu-
fyrirtækja og einstaklinga
eftir lánsfé vegna kreppu og
samdráttar síðustu misseri,
að bankar og sparisjóðir,
lífeyrissjóðir og verðbréfa-
sjóðir og aðrir umráðamenn
fjármagns eiga færri kosta
völ en áður að ávaxta það fé,
sem þeir hafa með að gera.
Lausafjárstaða lánastofnana
er mjög góð og fer batnandi.
Þótt enn sé ekki hægt að
segja, að bankar og spari-
sjóðir séu í vandræðum með
að ávaxta þá peninga, sem
þeir hafa til umráða er
kannski ekki langt undan,
að þessir aðilar þurfi að leita
stíft eftir lántakendum. Hvar
eiga þeir annars að fá tekjur
til að borga vexti af spari-
fénu?
Það liggur nánast í augum
uppi, að ef ríkissjóður væri
ekki svo sólginn í fé, sem
hann er og hefur raunar ver-
ið árum saman, væri hér
meira fjármagn á boðstólum
en eftirspurn er eftir. Og þá
mundu vextir lækka veru-
lega. Þetta þýðir, að það er
ríkissjóður, sem heldur uppi
vöxtum í landinu. Sömu ráð-
herrarnir og hafa misserum
saman krafizt vaxtalækkun-
ar halda þannig á málum
ríkissjóðs, að vextir, sem
ættu að vera byrjaðir að
lækka enn meir, lækka ekki,
heldur hækka jafnvel eitt-
hvað.
Það er sama hvar komið
er að efnahagsmálum okkar
íslendinga. Alls staðar rekast
menn á ríkið og ríkisfyrir-
tæki, sem þröskuld í vegi
fyrir umbótum. Ríkisfyrir-
tæki ganga á undan með
verðhækkanir og skapa þar
með hættulegt fordæmi
gagnvart einkafyrirtækjum,
sem spytja hvers vegna þau
megi ekki hækka úr því að
ríkisfyrirtæki hækki. Ríkið
hækkar skatta á sama tíma
og það krefst fórna af hinum
almenna launþega. Og þrátt
fyrir gífurlegar skattahækk-
anir á undanförnum árum
hefur ráðherrum ekki tekizt
betur en svo að ráða við út-
gjöld ríkisins, að lánsfjárþörf
þess veldur því, að vextir eru
nú mun hærri en þeir þyrftu
að vera. Hvenær ætlar ríkis-
valdið og stjornmálamennirn-
ir að gera hreint fyrir sínum
dyrum? Hvenær lækka vext-
irnir?
Frekari vaxtalækkun er
auðvitað afar mikilsverð fyrir
bæði fyrirtæki og einstakl-
inga. Atvinnufyrirtækin sitja
uppi með mikla skuldabagga
eftir íjárhagslegan ólgusjó
síðustu ára. Hið sama á við
um fjölmarga einstaklinga.
Frekari vaxtalækkun mundi
gjörbreyta aðstöðu þessara
aðila til þess að borga upp
skuldir sínar en talsmenn
vinnuveitenda hafa réttilega
hvatt til þess, að góðærið,
sem er í aðsigi, verði nú not-
að til þess að greiða upp eða
a.m.k. lækka skuldir þjóðar-
búsins, atvinnufyrirtækjanna
og einstaklinga.
EISTNESKI ráðherrann Endel
Lippmaa segir að sovétstjórnin
sé að reyna að gera Eistland
að einskonar nýlendu, með til-
skipan sem gefin var 2. júlí
síðastliðinn. Lippmaa er stadd-
ur hér á landi til að leita stuðn-
ings íslenskra stjórnvalda og
stjómmálaflokka við sjálfstæð-
isbaráttu Eistlendinga.
Endel Lippmaa er ráðherra án
ráðuneytis í ríkisstjóm Lýðveldis-
ins Eistlands og sér um samskipti
og samninga við Sovétríkin. Hann
hefur hitt að máli Steingrím Her-
mannsson forsætisráðherra, Jón
Baldvin Hannibalsson utanríkis-
ráðherra og Þorstein Pálsson
formann Sjálfstæðisflokksins, og
hélt í gær fréttamannafund þar
sem hann sagði að Eistland þarfn-
aðist öflugs stuðnings eins margra
þjóða og mögulegt væri, vegna
þess að Sovétstjómin í Moskvu
virtist í þann mund að taka mjög
stór skref til að reyna að bæla
niður sjálfstæðisbaráttu Balkan-
landanna.
„Þann 2. júlí undirritaði fulltrúi
Ryzhkov [forsætisráðherra Sov-
étríkjanna], Voronin, tilskipun,
sem þýðir í raun að öllum efnahag
Eistlands yrði stjómað frá
Moskvu. Þá yrði allt undir stjórn
yfírvalda í Moskvu, þar með talin
öll fyrirtæki, samtök og stofnanir.
Þetta er áætlun um mikla miðstýr-
ingu, sem gerir fyrst ráð fyrir
efnahagslegri yfírtöku og síðan
valdatöku með því að flytja far-
andverkamenn í stómm stíl inn í
landið. Þá er hægt að segja við
Eistlendinga að þeir séu í minni-
hluta.
Við verðum því að mótmæía
þessu mjög harðlega, því að á
sama tíma og þessi tilskipan var
eftirEinar
Benediktsson
Evrópusamvinnan, sem þá þegar
hefur skilað sögulegum árangri, er
víða á hvers manns vöram og þyk-
ir lofa góðu. Ekki er rektor Há-
skóla Islands, dr. Sigmundur Guð-
bjamason, þó á því máli og virðist
hafa áhyggjur miklar af því að ís-
land tengist Evrópuþróuninni með
þeim hætti að við yrðum gleypt af
fjölþjóðafyrirtækjum „með mein-
vörp víða um lönd“. Spumingin um
það hvert stefnir í Evrópuþróuninni
og hvernig ísland gæti tengst henni
verður hins vegar ekki svarað í
stuttu máli. Hún nær til marg-
víslegra sviða, þeirra á meðal
menntamála og vísinda- og tækni-
samstarfs, sem snerta að sjálfsögðu
háskólamenn beint og þeir láta
mikið til sín taka. Að kjarna til er
aflvaki hinnar nýju Evrópu, Evr-
ópubandalagið (EB), þó samstarf
um efnahagsmál.
Fræðilegar athuganir um vænt-
anlega efnahagsþróun vegna til-
gefin út, var töluvert herlið flutt
til Eistlands,“ sagði Lippmann.
Hann sagði að ef komið væri á
framfæri nægum upplýsingum um
komu frjáls innri markaðs EB benda
allar til mjög jákvæðs árangurs um
hagvöxt, atvinnustig og verðlag.
Væntanlega hefur rektor vel gefið
gaum að' þeirri stefnumarkandi at-
hugun, sem Cecchini-skýrslan svo-
kölluð er, þá er hann fullyrðir að
tenging við EB yrði okkur aðeins
„tímabundið hagræði" og við taki
hnignun! íslendingar eiga hagkvæm
fyrirtæki erlendis og munu sem
aðrar þjóðir laða frekar að sér
áhættufyrirtæki, sem síst af öllu
yrðu meinvörp í efnahagslífinu.
Athyglisvert er, að sú gróska
efnahagslífs, sem talin er framund-
an í Evrópu, mun ekki hvað síst
verða vegna starfsemi smárra og
meðalstórra fyrirtækja. Innan EB
er það svo, sem er nýmæli í alþjóð-
legu efnahagssamstarfí, að starf-
semi fyrirtækja er háð sameiginlegu
eftirliti á grundvelli samkeppnis-
reglna, sem framkvæmdastjórn EB
ber ábyrgð á, en koma til úrskurðar
dómstóla, endanlega Evrópudóm-
stóls, sé um ágreining að ræða.
Háskólarektor segir að einhveiju
þessa fyrirætlan og hún gagnrýnd,
yrði Sovetstjórninni gert ómögu-
legt að hrinda henni í fram-
kvæmd. Tilskipun stríddi gegn
„alræði fijálsa markaðsins" sé nú
ætlað að leysa af hólmi hina hrundu
hugmyndafræði kommúnismans.
Vonandi er dr. Sigmundi ósárt um
það, að fyrstu ákvarðanir fijálsra
landa Austur-Evrópu, sem virðast
búa við lífskjör síðustu aldamóta
hjá grannríkjunum, er að taka upp
það markaðsskipulag í efnahags-
málum og tengjast sem fyrst drif-
krafti Evrópubandalagsins til að
tryggja framfarir. EFTA-löndin,
þeirra á meðal ísland, eru einn
hlekkur í keðju þessa nýja Evrópu-
samstarfs.
Á það eru ekki bornar brigður,
að ég best veit, að þátttaka í EFTA
og fríverslun við EB, sem við höfum
notið undanfarna tvo áratugi, séu
forsenda þess að frekari framfarir
geti orðið á íslandi um ókomin ár.
Þátttaka í fijálsum innri markaði
EB — 1992 — er það framhald frí-
verslunarsamninganna, sem nú
blasir við sem næsta skref hjá
EFTA-ríkjunum. Evrópska efna-
hagssvæðið, EES, sem nú er efni
samninga EFTA og EB, og er í
Kaupmannahafnarsamkomulag-
inu svonefnda, sem Sovétríkin
hafa skrifað undir, vegna þess að
með henni væri búið til einskonar
ríkisstjóraembætti í Eistlandi, sem
ekki væri ábyrgt gagnvart þjóð-
þinginu. Þá bryti þetta gegn lög-
um, sem Míkhaíl Gorbatsjof skrif-
aði undir sl. vetur um efnahags-
legt sjálfstæði Eystrasaltsríkj-
anna, en sem hann hefði nú að
vísu afturkallað með forsetatil-
skipan.
Lippmaa sagðist því vera að
kynna þessa stöðu mála víða.
Hann kom hingað frá Svíþjóð og
fer næst til Vínar. Utanríkisráð-
herra Eistlands er jafnframt að
að heimsækja ýmis önnur ríki.
Hann sagðist ekki vita hvort
svipaðar tilskipanir hefðu verið
gefnar út um hin Eystrasaltslönd-
in, Litháen og Lettland. Hins veg-
ar væri það stefna Sovétríkjanna
að taka þessi lönd fyrir eitt og eitt
í einu frekar en beita þau öll þrýst-
ingi í einu. Lippmaa sagði einnig,
að Sovétmenn hefðu undanfarið
beitt Eistland efnahagslegum
þrýstingi; þannig hefði til dæmis
verið í gildi bensínskömmtun
þannig að aðeins fást 20 lítrar á
bíl á mánuði.
Endel Lippmaa sagði loks að
Eistland legði áherslu á að afla
sér stuðnings smáþjóða, því smá-
þjóðirnar ættu við margskonar
sameiginleg vandamál að stríða.
Ríki, hvort sem það er lítið eða
stórt, hefur mikil áhrif. Það er því
í váldi íslendingar að gera ýmis-
legt sem þjónar hagsmunum bæði
íslands og annara smáþjóða, og
sem stuðlar að 'friðsamlegri þróun
um heim allan. Ég verð að segja,
að_ ég hef jnætt miklum skilningi
á íslandi. Ég tel að íslensk stjórn-
völd skilji vanda okkar og treysti
því að þau komist að þeirri niður-
stöðu sem þjónar hagsmunum Is-
lands best,“ sagði Endel Lippmaa.
raun víðtæk þátttaka í efnahags-
samstarfí EB, yrði einnig grundvöll-
ur tengsla Austur-Evrópulanda við
þetta samstarf.
Þegar talið er að þátttaka íslands
í þessu samstarfi, sem vonandi
kemst á þegar með samningum um
aðalatriðin á þessu ári, verði okkur
til góða, er það meðal annars vegna
þess nýja lagalega grundvallar sam-
keppnisreglna, sem nú skal byggt
á í efnahags- og viðskiptasamstarfi
Evrópu. Ekki má ætla rektor Há-
skóla íslands það þekkingarleysi
um þessi mál, að hann viti ekki
mæta vel, að það er og hefur verið
ásetningur íslenskra stjórnvalda
jafnt sem annarra stjórnmálaafla í
landinu, að tengsl íslands við EB
verði með þeim hætti að ekki yrði
um að ræða uppkaup á fiskiskipum
eða auðlegð hafsins við strendur
landsins. Við slíku yrðu samnings-
fyrirvarar. Hitt er svo annað mál,
en máske síst minna, að fyrirhugað-
ar samkeppnisreglur EES byggðar
á lagagrundvelli („acquis commun-'
autaire") Evrópubandalagsins og
Evrópubandalags-
mál o g háskólarektor
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. JULI 1990
Vegagerð ríkisns og Náttúruvemdarráð hafa sent frá sér
upplýsingar um hvaða svæði á hálendinu em lokuð allri
umferð vegna snjóa og/eða aurbleytu. Upplýsingamar,
sem miðast við stöðuna í dag, em færðar inn á meðfylgjandi
kort Morgunblafisins. Vegir á skyggðu svæðununt eru
lokaðir allri umferð þar til annað verður auglýst.
Lán vegna söluíbúða fyrir aldraða:
Húsbréf jafti heppileg og
lán úr Byggingarsjóði
- segir Jóhanna Sigurðardóttir, félagsmálaráðherra
JÖHANNA Sigurðardóttir, félagsmálaráðheri-a, segir að það eigi að
vera alveg jafn heppilegt að fjármagna byggingu söluíbúða aldraðra
með húsbréfaskiptum eins og að fá framkvæmdalán úr Byggingarsjóði
ríkisins. Húsnæðismálastjórn tók þá ákvörðun fyrir skömmu, að hætta
að veita lán til byggingar slíkra íbúða. Félagsmálaráðherra telur þó að
Húsnæðismálastjórn hafi tekið þessa ákvörðun seint og hefði átt að sjá
íyrir að ekki væri fé í Byggingarsjóði á árinu til að veita þessi lán.
„Það er ákvörðun Húsnæðistnála-
stjórnar hvernig hún skiptir því fjár-
magni, sem er til ráðstöfunar hjá
Bvggingarsjóði hveiju sinni, milli
almennra lána og framkvæmdalána
til byggingar söluíbúða fyrir aldr-
aða,“ segir Jóhanna Sigurðardóttir.
„Þessi ákvörðun er kannski reist á
því, að með reglugerð um húsbréfa-
skipti, sem sett var 15. maí, hafa
opnast nýir möguleikar í fjármögnun
framkvæmdalána. Framkvæmdalán-
in nú bera svipaða vexti og tíðkast
í bankakerfinu, þannig að ég tel að
það sé ekkert verri leið að fjármagna
lán til byggingar söluíbúða fyrir aldr-
aða með húsbréfaskiptum."
Jóhanna segist hafa heyrt að Sam-
tök aldraðra, sem eru að byggja sölu-
íbúðir, hafi samið við bankakerfið
um lán, þar sem húsbréfin koma inn
í kerfið, og talsmenn þeirra telji, að
þessi ákvörðun Húsnæðismálastjóm-
ar breyti engu um framkvæmda-
hraða hjá þeint. „Það er því mjög
undarlegt að heyra að borgarstjórinn
í Reykjavík skuli bera sig illa vegna
þessarar ákvörðunar. Borgin á þess
kost að fara sömu leið og þessi sam-
tök.“
Hún segist þeirrar skoðunar að
Húsnæðismálastjórn hefði átt að sjá
þessa stöðu fyrir.' „Húsnæðismála-
stjórn ákveður útlán sín langt fram
í tímann og átti þar af leiðandi að
vita hvaða fé hún hefði til ráðstöfun-
ar á árinu. Þessi ákvörðun var tekin
nokkuð seint, en ástæðan kann að
vera sú, að stjómarmenn hafi verið
að bíða eftir því að sjá hver niður-
staðan var í reglugerðinni sem sett
var 15. maí,“ segir Jóhanna Sigurð-
ardóttir, félagsmálaráðherra.
Einar Benediktsson
með virku eftiriiti í báðum „stoðum“
þessa nýja sameiginlega Evrópu-
markaðs, er byggir á fjórfrelsunum,
bægir frá hættu ágangs stærri fyr-
irtækja í garð hinna smærri. Þetta
liggur í hlutarins eðli, svo að aflétt
yrði þeirri ógnun, sem yfír okkur
getur hvílt t.d. með opinberum að-
gerðum eins og. álagningu órétt-
mætra undirboðstolla af hálfu Evr-
ópubandalagsins. Þessi hætta hyrfí
sem sagt, ef nýir samningar takast
svo sem ætlun er, en það hlýtur
að vera eitt skilyrðið fyrir þróun
framleiðslu orkufreks iðnaðar
landsmanna. Það yrði því ávinning-
ur fyrir okkur og vonandi sómi fyr-
„Ekki má ætla rektor
Háskóla íslands það
þekkingarleysi um
þessi mál, að hann viti
ekki mæta vel, að það
er og hefiir verið ásetn-
ingur íslenskra stjórn-
valda jafiit sem annarra
stjórnmálaafla í
landinu, að tengsl Is-
lands við EB verði með
þeim hætti að ekki yrði
um að ræða uppkaup á
fískiskipum eða auð-
legð hafsins við strend-
ur landsins.“
ir Evrópu alla að við íslendingar,
ævafornt réttarríki, tengdumst
þessu nýja lagakerfi efnahagslegra
samskipta, sem yfír sér hefði dóm-
stól, einnig skipaðan íslenskum
dómara.
í menningarlegu tilliti hafa ís-
lendingar bæði veitt og þegið í
Evrópusamskiptum í gegnum ald-
irnar. Þetta hefur þó ekki verið svo
nema leiðir allar hafi staðið opnar
enda einangi'un okkar versta hætta.
Það hljóta því að vera vonbrigði þá
er háskólarektor tekur Evrópusam-
vinnuna til úttektar, að ekki skuli
litið til þeirra þátta, sem honum
sjálfum standa næst starfslega. Öll
EFTA-Iöndin hafa haft það mark-
mið að tengjast starfsemi EB, sem
stuðlar að því að örva tækniþróun
með sérstökum samstarfsverkefn-
um og koma á nemendaskiptum,
þannig að nám erlendis sé að fullu
metið inn í námið heima. Um þetta
og margt fleira fjalla hinar miklu
COMETT- og ERASMUS-áætlanir
Evrópubandalagsins, sem EFTA-
ríkin eru hálf utangátta við og
EES-samningsgerðinni er ætlað að
ráða fulla bót á. í engu öðru EFTA-
Iandi er litið öðru vísi á en svo af
forvígismönnum menntamála, að
þar sé nauðsynjamál, sem forgang
hafi, að ná fullri þátttöku í þessum
áætlunum, einnig hvað stjórn og
mótun mála snertir, sem alls ekki
leysist við neinar tilraunir tvíhliða
samningsgerða menntastofnana.
Forvígismenn Norðurlandasam-
vinnunnar hafa t.d. lagt á þetta ,
mikla áherslu.
Samstarf í Evrópu á sviði vísinda
og tækni er nú fyrst og fremst inn-
an Evrópubandalagsins eða í
tengslum við það. EURECA-sam-
starfíð, sem svo heitir og ísland er
aðili að, er að vísu ekki á vegum
EB en má þó teljast af þeim meiði
sprottið. Efling rannsókna og þró-
unar er hins vegar í síðustu tíð,
þ.e. með evrópsku einingarlögunum
frá 1987, orðið eitt af starfssviðum
Evrópubandalagsins í því augna-
miði að tæknistaða iðnaðar í Evrópu
sé samkeppnisfær. Að þessu stefna
svokallaðar rammaáætlanir Evr-
ópubandalagsins urn rannsóknir og
þróun en sú sem nú gildir er fyrir
tímabilið 1987-91. Um fulla þátt-
_________________________27 _
The Sunday Times:
Ólíklegt að
hvalveiðar
verði heim-
ilaðar á ný
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðari
Frímaunssyni, fréttaritara Morgnnblaðsins.
RICHARD North, nýr dálkahöf-
undur The Sunday Times um
umhverfismál, ritar fyrstu grein
sína í blaðið síðastliðinn sunnudag.
Þar ræðir hann um nýlokið þing
Alþjóðahvalveiðiráðsins og telur
óliklegd, að hvalveiðar verði leyfð-'*
ar á ný. Höfundur minnir sérstak-
lega á kröfu hvalveiðiþjóðanna,
Japans, íslands og Noregs, um að
fá að veiða hrefnu á ný. I grein-
inni fjallar hann um hvalveiðar
af skilningi, sem er fátíður í brezk-
um fjölmiðlum.
Höfundurinn rekur sögu hvalveiða
að nokkru og einnig hver áhrif hval-
veiðibannið hefur haft á útgerð í
Norður-Noregi og Norður-Japan. Þar
standi lítil fyrirtæki gjarnan að
rekstri hvalveiðibáta og þau hafi lent
í miklum erfiðleikum, þegar hval-
veiðibannið hafí verið ákveðið og
mörg þeirra orðið gjaldþrota. Þessir
sjómenn séu engin ilímenni, sem njóti
þess að drepa hvali sérstaklega, held-
ur hafi lífsviðurværi sitt af þessum
veiðum, þar sem þeir búi við óblíða
náttúru og eigi fárra annarra kosta
völ.
Höfundurinn rekur sjónarmið dr.
Sidneys Ilolts, sem situr í vísinda-
nefnd Alþjóðahvalveiðiráðsins og
hefur lengi verið talsmaður umhverf-
isverndarsinna. Hann hefur eftir dr.
Holt, að hann sé ekki að tefja fyrir
tillögum hvalveiðiþjóðanna í vísinda-
nefndinni. Dr. Holt segist vera
hlynntur því að hvalveiðar verði
stundaðar undir eftirliti og segist
fremur vilja það, en eftirlitslausar
veiðar hefjist á ný. Dr. Holt telur,
að hvalveiðar muni hefjast á ný inn-
an fárra ára.
Rök nátturuverndarmanna hafa
byggzt á velferð og gengi hvala-
stofna, en ekki umhyggju fyrir vel-
ferð einstakra dýra. Af þessu leiðir,
að nái stofnar æskilegri stærð, sé
eðlilegt að hefja veiðar úr þeim á ný.
North telur þung rök hníga til
þess, að leyfa hvalveiðiþjóðunum
hrefnuveiðar á ný, en það sé hin?
vegar ólíklegt „að klígjugjarnar þjóð-
ir, sem ekki veiða hvali heimili þein'
það.“
töku í þeim fjölmörgu samstarfs-
verkefnum, sem um ræðir og skipt-
ast í ein átta svið og önnur EFTA-
lönd liafa yfirleitt áhuga á, er ekki
að ræða, eins og nú er, því Evrópu-
bandalagið rekur þessa starfsemi
fyrir sjálft sig. EÉS-samningnum
er ætlað að breyta þessari stöðu
og þó íslendingar hafí mjög tak-
markaða getu, svo ekki sé meira
sagt, í r&þ samstarfí er ekki ástæða
til annars en að ætla, að fastari
grundvöllur þessa samstarfs myndi
einnig koma okkur til góða í fram-
tíðinni. Hvað sem öðru líður ei
stefnt að því af félagsríkjum okkar
í EFTA að ná mun nánari tengslum
við Evrópubandalagið á þessu svið^
og þeirri þróun verðum við að fyigjs
eða gerast viðskila við hana ella.
Höfundur síðasta Reykjavíkur-
bréfs Morgunblaðsins segir sjónar-
mið dr. Sigmundar Guðbjarnasonar
eiga ríkt erindi inn í umræður um
þessi mál, sem nú standa yfír í
landinu. ísland er og verður vissu-
lega óaðskiljanlegur hluti Evrópu
og tengslin við hið nýja samstari
eru okkur sem öðrum tilefni bjart-
sýni og nýrra vona. Þau tengsl verð-
ur að tryggja með nýrri samnings-
gerð við Evrópubandalagið en ræða
rektors á háskólahátíð var til þessí'
fallin að ala á tortryggni um þátt-
töku í Evrópusamstarfinu. Þar
vænti ég að ung kynslóð íslenskra
menntanianna ætli íslandi þann
sess, sem okkur ber.
Höfundur er sendiherra Islands
gagnvart Evrópiibandalaginu.