Morgunblaðið - 12.09.1990, Side 2

2
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. SEPTEMBER 1990
Francois Mitterrand Frakklandsforseti:
Islendingar verða að gera
sérstakan samning við EB
FRANCOIS Mitterrand Frakklandsforseti telur óhjákvæmilegt
fyrir íslendinga að gera sérsamning við Evrópubandalagið (EB),
hvort heldur hann standi sjálfstæður eða verði hluti að samn-
ingi Fríverslunarbandalags Evrópu (EFTA) og EB eða ekki. Þá
telur forsetinn að ýmsar hindranir séu í vegi samkomulags EFTA
og EB. Kemur þetta fram í svari sem Morgunblaðið fékk frá
franska sendiráðinu í Reykjavík, þegar blaðið bað um skýringu
á ummælum forsetans á blaðamannafundi hér 29. ágúst síðastlið-
mn.
Hér birtist svar franska sendi-
ráðsins í heild:
„Á blaðamannafundi Mitter-
rands forseta miðvikudaginn 29.
ágúst 1990 var rætt um samn-
ingaviðræður EFTA og EB og
einnig um sérstöðu íslands.
í upphafi sagði Mitterrand, að
hann hefði mikinn skilning á
ótvíræðri sérstöðu Islands. Efna-
hagslíf íslendinga byggðist nú
einkum á fískveiðum og það virt-
ist mjög brýnt fyrir Islendinga
að ná samningum við Evrópu-
bandalagið. Mitterrand forseti
sagðist einnig styðja að gerður
yrði almennur samningur milli
EB og EFTA.
Þegar rætt var um hvemig
íslendingar ættu að haga samn-
ingaviðræðum sínum, lét Mitter-
rand forseti ekkert uppi um það
hvort hann hallaðist frekar að
tvíhliða samningum milli EB og
íslands eða almennari samningi
milli EB og EFTA.
Vegna þess hve staða íslands
er sérstæð innan EFTA er þó ljóst
að íslendingar verða að semja við
EB. Um þessar mundir eiga EB
og EFTA í samningaviðræðum
hins vegar er alls ekki víst að
almennt samkomulag milli
bandalaganna tveggja náist, þar
sem önnur lönd innan EFTA biðja
um undanþágur (Sviss vegna
bankakerfisins, Austurríki vegna
flutninga...)
Náist ekki samkomulag milli
EB og EFTA, jafngildir það alls
ekki því að íslendingar ættu ekki
að semja um neitt við EB, við þær
aðstæður yrði nauðsynlegt að
gera tvíhliða samning.
Hins vegar væri unnt að fella
samning íslands og EB inn í al-
mennari EB/EFTA samning og
láta Island á þann hátt halda
hinni miklu sérstöðu sinni innan
EFTA.
Francois Mitterrand
Spurningamar eru þessar:
Finna EFTA-löndin sameiginleg-
an grundvöll fyrir samkomuiagi?
Er almennur samningur æskileg-
ur þegar EFTA-löndin fara fram
á svo margar undanþágur? Hefur
almennur samningur enn gildi
þegar hann hefur í raun að geyma
ýmsa tvíhliða samninga sem eiga
mjög lítið sameiginlegt? Mitter-
rand forseti vildi aðeins vekja
máls á þessu með tilliti til vitn-
eskju sinnar um sérstöðu ís-
lands.“
Formaður útvarpsréttarne fndar:
Otvírætt að reglur um þýðingar-
skyldu nái til dreifingar á efni BBC
ÞORBJÖRN Broddason, for-
maður útvarpsréttarnefndar,
segir það ótvírætt að væntan-
legar útsendingar á efni frá
erlendum sjónvarpsstöðvum,
s.s. BBC, í gegnum kapalkerfí,
falli undir reglur um þýðingar-
skyldu. Muni nefndin væntan-
lega gefa einhverjar Ieiðbein-
ingar um hvemig þeim reglum
beri að fylgja í slíkum tilvikum.
Eins og greint var fi*á í Morgun-
blaðinu í gær hafa náðst samn-
ingar í öllum aðalatriðum milli
Landssamtaka kapalkerfa og
BBC TV-Europe imi dreifingu
á útsendingum þessarar bresku
sjónvarpsstöðvar á íslandi.
Aðalfundur
Heimdallar
kvöld
Aðalfundur Heimdallar,
lags ungra sjálfstæðis-
anna í Reykjavík, er í kvöld
lalhöll og hefst klukkan 20.
Formaður Heimdallar, Birgir
Ármannsson, gefur kost á sér
áfram í embættið og bendir allt
til að hann verði einn í kjöri.
Þá hefur náðst samkomulag um
uppstillingu í stjórn félagsins,
og standa meðal annars að því
samkomulagi þeir einstaklingar
sem tókust á um formannsem-
bættið á síðasta aðalfundi.
í útvarpslögum frá árinu 1985
segir í 3. grein að „útvarpsstöðvar
skulu stuðla að almennri menning-
arþróun og efla íslenska tungu“.
í 38. grein laganna segir -síðan að
„ráðherra setur með reglugerð
nánari ákvæði um framkvæmd
laganna í heild eða einstakra kafla
hennar". Nú er starfað samkvæmt
reglugerð sem sett var af mennta-
málaráðherra um „útvarp sam-
kvæmt tímabundnum Jeyfum“
þann 22. desember 1989. í 6. grein
þeirrar reglugerðar segir: „Út-
varpsstöðvar skulu stuðla að al-
mennri menningarþróun og efla
íslenska tungu. Efni á erlendu
máli sem sýnt er í sjónvarpi skal
jafnan fylgja íslenskt tal eða neð-
anmálstexti á íslensku eftir því
sem við á hveiju sinni. Það skal
þó ekki eiga við þegar í hlut eiga
erlendir söngtextar eða þegar
dreift er viðstöðulaust um gervi-
hnött og móttökustöð fréttum eða
dagskrárefni er sýnir atburði sem
gerast í sömu andrá. í síðast-
greindu tilviki skal að jafnaði
fylgja kynning eða endursögn þul-
ar.“
Þorbjörn Broddason segir alveg
ótvírætt að dreifing á efni frá BBC
falli undir þetta enda verði þar um
að ræða viðstöðulausa dreifingu
„um gervihnött og móttökustöð",
líkt og rætt er um í reglugerð-
inni. „Þarna er ekki þýðingar-
skylda á beinum útsendingum en
Menntamálaráðuneyti
um álit umboðsmanns:
Engin afstaða
verið tekin
Meimtamálaráðuneytið hefur
að sögn Hrólfs Kjartanssonar,
deildarsljóra skólaþróunardeild-
ar, ekki tekið afstöðu til álits
umboðsmanns Alþingis varðandi
innheimtu efnisgjalds og kostnað
nemenda vegna námsgagna-
kaupa. Hrólfur segir að verið sé
að skoða málið í ráðuneytinu, en
þar hafa lög um Námsgagnastofn-
un verið túlkuð á annan veg en
umboðsmaður Alþingis gerir.
„Þetta mál er miklu flóknara en
það virðist á yfirborðinu, og á því
eru margar hliðar. Þetta er í fyrsta
lagi spurningin um kaup á náms-
gögnum frá öðrum en þeim sem sem
veitir þau ókeypis, og því tengist
spurningin um viðurkenningu á
námsgögnum. Síðan er um að ræða
efnisgjaldið, sem skólar hafa verið
að innheimta, en það er þó fyrst og
fremst mál sveitarfélaganna, sem
eru rekstraraðilar skólanna. Þau sjá
um allan reksturskostnað, og sé
þetta skilgreint sem reksturskostn-
aður, þá er þetta algjörlega þeirra
mál“, sagði Hrólfur.
Hann sagði að það sem að
menntamálaráðuneytinu ~ sneri í
þessu máli væri meðal annars túlkun
á gildandi lögum, og þá ekki síst á
þeirri grein í lögum um Námsgagna-
stofnun, þar sem segir að sjá skuli
nemendum í skyldunámi fyrir ókeyp-
is námsgögnum samkvæmt ákvörð-
un námsgagnastjórnar. „Þessa grein
má túlka á ýmsa vegu, og umboðs-
maður Alþingis hefur nú látið sitt
álit í ljós, en það er að einhveiju
leyti andstætt þeirri túlkun sem
ráðuneytið hefur áður gefið frá sér,
og því munum við skoða þetta allt
saman í ljósi álits hans. Á þessu
stigi er því ekki hægt að gefa neitt
í slíkum tilvikum verður hins veg-
ar skylt að kynna efnið og láta
endursögn fylgja. En ef efni hefur *
verið tilbúið fyrirfram þá sé ég
ekki að mönnum sé nein vorkunn
að þýða það,“ sagði Þorbjörn.
Hvemig það væri gert væri
framkvæmdaatriði. Menn gætu til
dæmis fengið spólur sendar áður
og þýtt. Hann sagði að þetta mál
hefði ekki verið rætt af útvarps-
réttarnefnd en ljóst væri að enginn
vilji væri til að fjandskapast gegn
tilraun af þessu tagi. Það kæmi
margt gott efni frá BBC. „En við
verðum auðvitað að gæta þess að
lögum og reglugerðum sé fylgt
því að þau eru í gildi. Við munum
eflaust gefa einhveijar leiðbein-
ingar um hvemig á að gera það
og reyna að skýra reglugerðina
frekar ef á þarf að halda.“
út frá ráðuneytinu um neina niður-
stöðu í málinu, einhveijar breytingar
til eða frá, eða hvaða áhrif þetta
kann að hafa á framhald málsins."
Akranes:
Atvinnuástand-
ið óbreytt
ATVINNULEYSI hefur verið mik-
ið á Akranesi allt þetta ár. í byrj-
un vikunnar voru 126 á atvinnu-
leysisskrá, 96 konur og 30 karlar,
sem er heldur aukning frá siðustu
skráningu, þegar 113 voru skráðir.
Hjá atvinnuleysisskráningu á bæj-
arskrifstofunum á Akranesi fengust
þær upplýsingar að yfír 100 manns
hefðu verið á atvinnuleysisskrá allt
þetta ár og mest hefði atvinnuleysið
farið yfir 300 í byijun ársins.
Úrskurður
launanefndar
eftir helgi
EKKI er búist við að það skýrist
fyrr en eftir helgi til hvaða að-
gerða verður gripið vegna 0,27%
hækkunar framfærsluvísitölu
umfram viðmiðunarmörk kjara-
samninganna í febrúar.
Launanefnd aðila vinnumarkað-
arins kom saman til fundar í gær
og annar fundur hefur verið ákveð-
inn á fimmtudag. Úrskurður nefnd-
arinnar skal liggja fyrir 20. þessa
mánaðar og tekur hann gildi 1.
næsta mánaðar.
Kartö fluuppsker-
an í góðu meðallagi
Engin kartöflumygla í uppsveitum Árnessýslu
Selfossi.
KARTÖFLUMYGLU hefur ekki orðið vart í görðum bænda í uppsveit-
um Árnessýslu og þar var í gær unnið við að taka upp kartöflur. í
lágsveitunum og í Þykkvabæ hafa kartöflubændur frestað upptöku á
kartöflum vegna kartöflumyglu sem náð hefur sér á strik í görðunum.
Þeir áforma að úða garðana með lyfi sem drepur myglugróin en þeg-
ar það hefur fengið að verka hefst upptaka á kartöflum þar að nýju.
gegn. Sprettan væri mun meiri í
görðunum þar sem úðunarkerfi væri
og unnt að stýra vökvuninni.
Afmælisveisla á
kartöfluakrinum
Uppskera kartaflna í ár virðist
vera í góðu meðallagi. Bændur í
Þykkvabæ búast við góðri uppskeru
og Ágúst Sigurðsson og sonur hans
Sigurður, sem búa félagsbúi í Birt-
ingaholti í Hrunamannahreppi, voru
vongóðir með þokkalega uppskeru.
Þeir voru eins og aðrir kartöflubænd-
ur á varðbergi gagnvart myglusjúk-
dómnum sem gert hefur vart við sig.
Plöntusjúkdómafræðingur skoðaði
garða hjá bændum í hreppnum og
sú skoðun leiddi í ljós að myglan
virðist ekki hafa náð sér á strik í
görðum_ þar.
Þeir Ágúst og Sigurður eru nýbyrj-
aðir að taka upp kartöflurnar eins
og aðrir kartöflubændur. Ágúst sagði
sprettuna mun minni í görðum þar
sem ekki væri vökvunarkerfi og
ástæðan væri of lítil úrkoma í sum-
ar. Þó ekki hefði viðrað til heyskapar
í sumar þá hefði úrkoman verið það
lítil að hún bleytti ekki garðana í
Það var veislukaffi á boðstólum
hjá Birtingaholtsfólkinu í gær þegar
gert var hlé á kartöfluupptökunni
um kaffileytið. Sigurður Ágústsson
bóndi í- Birtingaholti átti afmæli
þennan dag, bráðungur maður, 24
ára.
Þegar þessi árstími kemur situr
kartöfluuppskeran fyrir og annað
verður að víkja. Menn vilja nýta
tímann sem best og því er kaffið
drukkið á akrinum þó afmæliskaffi
sé. Ijóla Kjartansdóttir, kona’ Sigurð-
Ágúst Sigurðsson bóndi í Birt-
ingaholti við upptökuvélina og
nýuppteknar kartöflur í sekkjum.
—í