Morgunblaðið - 08.03.1991, Side 23

íI'rz;
2$
ður Thorarensen, Þorsteinn Páls-
Þorsteinn Pálsson á landsfundi í gær;
Þið treystuð mér til for-
ystu á erfiðleikatímum
nú er spurt hvort þið treystið mér í meðbyr
Hér fer á eftir sá kafli í setning-
arræðu Þorsteins Pálssonar á
landsfundi Sjálfstæðisflokksins,
sem hófst í gær, sem fjallar um
framboð Davíðs Oddssonar, vara-
formanns flokksins, við formanns-
kjör:
Undanfarnar tvær vikur hefur
þjóðin varla talað um annað meir en
starf formanns Sjálfstæðisflokksins.
Ástæðan er sú að varaformaður
flokksins kemst að þeirri niðurstöðu
sem hann hefur kunngert að nauð-
synlegt sé að hann taki nú við hlut-
verki flokksformanns. Þeim málum
ræður þessi landsfundur. Flokks-
menn meta á þessum vettvangi hvað
* hafa skapað
jrnmálum
)kksins við setningu landsfundar
áður en þeir gátu hrósað fullum
sigri. En meginmáli skiptir að menn
hvikuðu aldrei frá settu marki, efuð-
ust aldrei um gildi málstaðarins, voru
reiðubúnir að miðla málum og sætta
sig við áfangasigra í þeim tilgangi
að ná um síðir lokamarki og það
tókst.
Áfangasigrarnir sýna að sjálf-
stæðisstefnan hefur haft heillavæn-
leg áhrif og forystumenn okkar náðu
miklum árangri. Sigramir náðust
ekki með áhlaupum eða upphlaupum.
Stefnufestan og þrautseigjan réðu
þar mestu um.
Stjórnmálabarátta tekur á sig
aðramynd
Þegar við nú horfum fram á veg-
inn til þeirra miklu verkefna sem
bíða á lokaáratug þessarar aldar við
mótun íslensks þjóðfélags á 21. öld
og þátttöku íslendinga í samfélagi
þjóðanna skulum við ekki eitt augna-
blik efast um að við náum árangri.
En umfram allt verðum við að
gera okkur grein fyrir því að margt
hefur breyst. Fyrrum voru línur ein-
faldar í íslenskum stjórnmálum og
andstæður skarpar. En því meir sem
hugmyndir okkar sjálfra hafa unnið
á hafa hinar skýru línur dofnað. Um
leið tekur stjómmálabaráttan á sig
aðra mynd.
Menn deila ekki lengur um at-
hafnafrelsi einstaklinganna og sam-
taka þeirra og opinberan rekstur
atvinnufyrirtækja. Okkur greinir á
um mismikil afskipti og umsvif ríkis-
valdsins. En segja má að sjálf meg-
inátökin séu nú sagnfræði. Við höf-
um gjarnan skilgreint sjálfstæðis-
stefnuna á þann veg að við viljum
atvinnufyrirtækin í höndum einstakl-
inganna en tryggja jafnframt mennt-
un, heilbrigði og örugga afkomu
allra. Þetta er kjarninn í víðsýnni,
frjálslyndri umbótastefnu.
Fyrir fáuni ámm deildu menn um
það hvort Island ætti að vera aðili
að Atlantshafsbandalaginu og hafa
á grundvelli þess sérstákt varnar-
samstarf við Bandaríkin. Þær raddir
eru nú þagnaðar sem kyijuðu mót-
mælasöngva gegn þessari undirstöðu
utanríkisstefnunnar.
Sú var tíð að menn deildu hart
um hvort réttlætanlegt væri að leita
samstarfs við erlend stórfyrirtæki
um að leggja fram erlent fjármagn
til uppbyggingar stóriðju. Nú eru
flestir á einu máli um að þetta sé
bæði æskilegt og nauðsynlegt og
menn finna sér það helst til ágrein-
ings um þetta efni hvernig að slíkum
. samningum skuli staðið og hvaða
skilmála skuli setja.
Til skamms tíma var hér flokkur
manna sem barðist gegn hvers konar
þátttöku íslands í alþjóðlegu efna-
hagssamstarfi. Nú sitja sömu menn
í ríkisstjórn sem á hlut að einhveijum
viðamestu samningum af þessu tagi
sem íslendingar hafa tekið þátt í.
Því fer auðvitað fjarri að stjórn-
málaágreiningur sé úr sögunni, en
hann er ekki jafn djúpstæður og
áður. Og þegar við horfum nú til
framtíðar verðum við að gera okkur
grein fyrir því að það er ekki síst
málefnasigur okkar sem hefur skap-
að þessar nýju aðstæður. Auðvitað
er þetta fagnaðarefni. En það er líka
umhugsunarefni, sem kallar á ný
viðhorf og ný vinnubrögð.
Á Alþingi sitja nú þingmenn fyrir
sex stjórnmálaflokka og í kosningun-
um í vor gæti þeim fjölgað enn. Ég
er á hinn bóginn sannfærður um að
fólkið sem byggir þetta land er
hvergi nærri eins sundrað og fjöldi
stjórnmálaflokka gefur tilefni til að
ætla. Við eigum í raun og veru miklu
meira sameiginlegt. Og á umbrota-
tímum eins ög þeim sem við lifum
nú er það einmitt gildi Sjálfstæðis-
flokksins að geta rúmað ólíka hags-
muni þar sem engum er ýtt til hliðar
vegna þröngra valdahagsmuna ein-
staklinga eða hópa hvetju sinni. Það
er hægri hlið stjómmálanna, sem
hefur staðist dóm reynslunnar.
Vinstri fylkingin er sundruð í hug-
myndafræðilegri upplausn.
Við höfum fylgst með broslegum
tilburðum vinstri flokkanna sem
sumir hverjir hafa reynt að horfast
í augu við hinn nýja veruleika en án
árangurs. Þá alþýðubandalagsmenn
hefur dagað uppi eins og nátttröll á
rauðu ljósi.
En hver eiga að vera viðbrögð
okkar sjálfstæðismanna? Viljum við
hagnýta okkur nýjar aðstæður og
þrengja málefnasvið flokksins, og
færa hann fjær miðju íslenskra
stjórnmála? Mitt svar er nei. Við eig-
um miklu fremur að opna flokkinn,
breikka málefnasviðið og gefa þann-
ig fleirum kost á að finna athafna-
þrá sinni farveg innan okkar raða.
Við drögum í engu úr stefnu-
festunni. Við hvikum hvergi frá
markmiðum okkar, en sýnum meiri
tillitssemi og umburðarlyndi en áður
og bjóðum fleiri velkomna til starfa
á okkar vettvangi. Það knýr önnur
stjórnmálaöfl í landinu til þess að
horfast í augu við breytta tíma og
er sannarlega sú leið sem vænlegust
er til þess að láta drauminn um einn
flokk til ábyrgðar rætast.
þeir telja réttast í þessu efni. Þar
ræður hvorki mín dómgreind né vara-
formannsins, heldur ykkar, hvers
fyrir sig og allra saman. Framtíðin
er óráðin. Fortíðin er að baki. Það
sem máli skiptir er verkefni dagsins
og næstu vikna.
Ég hef margsinnis verið spurður
að því hvernig það sé að vera for-
maður Sjálfstæðisflokksins. Þegar á
móti hefur blásið hafa góðgjarnir
menn kannski sagt: Hvernig líður
þér í þessu starfi? Vitaskuld hefur
það ekki alltaf verið létt. En ég hef
í sannleika sagt notið þess að gegna
því. Það hefur gefið mér mikið, ekki
síst í gegnum kynni mín af fólki um
land allt og úr öllum þjóðfélagshóp-
um.
Fyrir átta árum sýndi landsfundur
mér fyrst það traust að kjósa mig
formann Sjálfstæðisflokksins.
Ýmsir töldu mig bæði of ungan
og reynslulítinn og höfðu sitthvað til
síns máls. En ég hafði viljann til
þess að vinna verkið og þið veittuð
mér traust ykkar og trúnað. Ég þarf
ekki að rekja hér að það hafa bæði
skipst á skin á skúrir. Sum áföll'
voru óumflýjanleg, önnur hefði mátt
forðast en mestu máli skiptir í dag
að við höfum skilað árangri og byggt
upp sterkan flokk og samhentan sem
er reiðubúinn að takast á við verk-
efni nýs tíma og nýtur augljóslega
trausts kjósenda.
Fyrir átta árum vitnaði ég til þess
sem Bjarni Benediktsson sagði um
miskunnarleysi formannsstarfsins.
Reynslan hefur kennt mér að þar var
ekkert ofsagt. Formaður Sjálfstæðis-
flokksins þarf alltaf að vera reiðubú-
ön að standa áveðurs.
í dag stend ég hér enn á ný frammi
'yrir landsfundi, æðsta valdi Sjálf-
stæðisflokksins. Hér er málum
flokksins ráðið. Hér eru forystu og
þingflokki sett þau stefnumið sem
fylgja skal.
Eg er sáttur við stöðu flokksins í
dag. Engum er ljósara en mér að
margt hefði mátt betur gera og
ýmislegt hefði getað farið á annan
veg en varð svo sem jafnan er. En
á þessari stundu skiptir liðinn tími
ekki öllu máli. Það eru verkefni dags-
ins sem ráða úrslitum. Af þeim ræðst
framtíðin. Ég hef barist fyrir því að
reyna að fínna flokknum þann farveg
sem til mestra heilla horfði fyrir þjóð-
ina. Það er hlutverk Sjálfstæðis-
flokksins og tilgangur.
Við höfum mörg hver setið saman
á fundum víðs vegar um land. Við
höfum haft áhyggjur í mótlæti. Við
höfum glaðst í meðbyr. En án ykkar
mikla starfs og vilja til samstöðu og
einingar hefði flest verið unnið fyrir
gýg. Ég vona að enginn væni mig
um að hafa starfað fyrir annað en
sameiginlegan málstað.
Við sjálfstæðismenn höfum horft
með tilhlökkun til komandi kosninga.
Málefnastaðan er sterk. Innviðirnir
traustir. Nýir menn eru að koma til
starfa í þingflokknum. Ég fann að
sjálfstæðisfólk reiknaði með að nú-
verandi forysta stýrði flokknum sam-
an til stórsigurs. Menn hafa jafnvel
gert sér vonir um meirihluta á Al-
þingi íslendinga.
Nú er spurningin sú hvort tvístra
á þessari forystu eða halda henni
óbreyttri. Það er trú mín og sannfær-
ing að á þessari stundu sé núverandi
skipan foi-ystuhlutverka líklegust til
þess að tryggja samstöðu og heyja
þá einu orustu sem okkur er áætlað,
að beijast við andstæðingana. Þann-
ig vinnum við kosningabaráttuna.
Þess vegna fer ég fram á end-
urnýjað traust. Ég geri ekki kröfur,
en er reiðubúinn til þess að leggja
fram krafta mína næsta tímabil til
þess í einlægni og trú á málstaðinn
að ljúka því verki sem ég hef unnið
að.
Þið treystuð mér á erfiðleikatímum
í flokknum til þess að takast á við
forystuhlutverkið. Nú er spurt að því
hvort þið treystið mér til þess að
leiða flokkinn í þeim meðbyr sem við
höfum nú.
Nokkru áður en þeir atburðir, sem
ég nú hef gert að umtalsefni komu
upp, átti ég fund með trúnaðarmönn-
um mínum austur á Selfossi. Ég
sagði þeim sem mína skoðun að tiú-
lega gæti fátt styrkt okkur meir í
kosningabaráttunni en að við töluð-
um vel hver um annan, sjálfstæðis-
menn. Þetta vil ég einnig segja við
ykkur öll, sem hér eruð í dag.
Góðir fundarmenn.
Það eru aðeins 44 dagar til kösn-
inga. Við höfum lagt góðan mál-
efnagrundvöll að kosningasigri. Við
höfum beint augum þjóðarinnar fram
á veginn og við skírskotum til reynslu
af störfum okkar.
íslenska þjóðin ætlast til þess af
landsfundi Sjálfstæðisflokksins að
sjálfstæðismenn komi sterkari og
samstæðari frá þessum fundi en til
hans.
Vonir manna um framfarir, varð-
stöðu um þjóðlega menningu og nýja
sókn í atvinnuuppbyggingu og al-
þjóðlegum samskiptum eru bundnar
við stefnu Sjálfstæðisflokksins og
trúverðugleika forystumanna hans
til þess að koma henni í framkvæmd.
Starfið er margt, en eitt er bræðrabandið,
boðorðið, hvar sem þér í fylking standið,
hvernig sem stríðið þá og þá er blandið
það er: Að elska, byggja og treysta á landið.
Geirs Hallgrímssonar
minnzt á landsfundi
VIÐ upphaf landsfundar Sjálfstæðisflokksins í gær minntist Þor-
steinn Pálsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, Geirs Hallgríms-
sonar, fyrrum formanns flokksins, og heiðruðu landsfundarfull-
trúar minningu hans mcð því að risa úr sætum.
Þorsteinn Pálsson sagði:
í upphafi vil ég minnast Geirs
Hallgrímssonar fyrrum formanns
Sjálfstæðisflokksins. Hann lést
eftir erfið veikindi 1. september
síðastliðinn. Landsfundur er nú
svipminni en áður, þegar hann er
ekki lengur hér á meðal okkar.
Geir Hallgrímsson var þegar á
ungum aldri kallaður til forystu.
Fyrst fór hann fyrir Heimdelling-
um og Sambandi ungra sjálfstæð-
ismanna. Hann valdist síðan ti!
forystu í borgarmálum Reykjavík-
ur og naut á löngum og heilla-
dtjúgum starfsferli borgarstjóra
mikils trausts og einstakra vin-
sælda. Þar var hann maður um-
bóta og framkvæmda.
í heilan áratug gegndi hann
formennsku í Sjálfstæðisflokknum
og fór með forystuhlutverk á Al-
þingi. Hann var bæði forsætisráð-
herra og utanríkisráðherra. Að
öðrum mönnum ólöstuðum vann
hann hvað mest að lokasigri í land-
helgismálinu og ruddi nýjungum
braut í meðferð utanríkis- og ör-
yggismála.
Við minnumst hans sem hins
heilsteypta og trausta foringja.
Velferð Sjálfstæðisflokksins var
honum jafnan efst í huga. Hann
stóð af sér mótlæti og skilur eftir
sig mikið lífsstarf sem íslenska
þjóðin nýtur ávinnings af.
Geir Hallgrímsson var dreng-
skaparmaður og við heiðrum minn-
ingu hans með þakklæti og djúpri
virðingu með því að rísa úr sætum.
Fjölmenni var við upphaf landsfundar Sjálfstæðisflokksins í Laugardalshöll í gær. Á myndinni sést hluti
landsfundarf ulltrúa.