Morgunblaðið - 08.03.1991, Síða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ FOSTUDAGUR 8. MARZ 1991
Mannanafnafrumvarpið:
Barninu má gefa þrjú nöfn
Breytingartillaga Geirs H. Haarde samþykkt
FRUMVARP til laga um manna-
nöfn var til 2. umræðu í neðri
deild i gær. Breytingartillaga frá
Geir H. Haarde var samþykkt.
Gefa má barni þrjú eiginnöfn
sem er einu fleira en áður var
leyfilegt. Breytingartillaga frá
Guðnýju Guðbjörnsdóttur (SK-
Rv) var einnig samþykkt. Komið
Stuttar
þingfréttir
Slysavarnaskóli sjómanna
I gær samþykkti efri deild
frumvarp um Slysavarnaskóla
sjómanna sem lög frá Alþingi.
Frumvarpið var lagt fram af
ellefu þingmönnum í þeim til-
gangi að löggilda skóiann og
tryggja að allir sjómenn sem
lögskráðir væru á íslensk skip
hefðu lokið þar námi. Arni
Gunnarsson (A-Ne) var fyrsti
flutningsmaður.
Samgöngunefnd neðri deildar
breytti frumavarpinu nokkuð.
Fellt var á brott ákvæði um að
það væri skilyrði lögskráningar
í skiprúm að skipveiji hefði lok-
ið grunnnámi í Slysavarnaskól-
anum. En bætt hefur verið við
frumvarpið ákvæði til bráða-
birgða um að samgönguráð-
herra skuli eigi síðaren 1. febrú-
ar 1993 leggja fram frumvarp
til laga um breyting á lögum
um lögskráningu sjómanna sem
m.a. kveði á um skyldu sjó-
manna sem lögskráðir eru, til
að hafa hlotið grundvallar-
fræðslu um öryggismál í Slysa-
varnaskóla sjómanna þegar lög-
skráning fer fram.
Efri deild samþykkti frum-
varpið eins og það kom frá hinni
þingdeildinni.
Grunnskólafrumvarpið
Frumvarp Svavar Gestssonar
menntamálaráðherra um grunn-
skóla er komið til 3. umræðu í
neðri deild. A kvöldfundi síðasta
þríðjudag var tillaga sjálfstæðis-
manna felld en hún var þess
efnis að Alþingi vísaði frum-
varpinu til ríkisstjórnarinnar
{i með tilmælum um að það yrði
endurskoðað. En á miðvikudeg-
inum voru breytingartillögur
meirihluta menntamálanefndar
samþykktar. Svo breyttu var
frumvarpinu vísað til 3. um-
ræðu.
er í veg fyrir að nafni stálpaðra
barna sé breytt að þeim for-
spurðum.
Frumvarpið um mannanöfn er
samið af nefnd sem menntamála-
ráðherra skipaði haustið 1989. Það
var lagt fram í febrúar á síðasta
ári, 112. löggjafarþingi, en varð
eigi útrætt. Nýjum mannanafnalög-
um er ætlað að koma í stað eldri
laga frá 1925, en fijálslega hefur
verið eftir þeim farið.
Frumvarpið sem nú er til með-
ferðar gerir m.a. ráð fyrir að sér-
stakri mannanafnanefnd verði kom-
ið á fót. Nefndin skal útbúa skrá
yfir þau nöfn sem heimil teljast.
Hún skal einnig úrskurða um álita-
mál. í frumvarpinu var gert ráð
fyrir að hveiju barni skyldi gefa
eiginnafn eitt eða tvö. Oheimilt
væri að taka upp ný ættarnöfn hér
á landi.
Frumvarpið var iagt fram
snemma á þessu þingi í efri deild
og afgreitt til neðri deildar í febrú-
ar. Þingmönnum beggja deilda hef-
ur orðið skrafdijúgt um þetta frum-
varp, — ýmis ákvæði — og nafna-
samsetningar. Margvíslegar
skoðanir komu fram á einstökum
greinar.
1.000 kr. ádag
í meðförum menntamálanefnda
beggja deilda hefur frumvarpinu
verið breytt nokkuð, m.a. hefur
skýrar verið kveðið á um ýmis at-
riði; frumvarpið gerði ráð fyrir að
skylt væri að gefa barni nafn innan
sex mánaða frá fæðingu, en ef það
væri vanrækt væri ráðherra heimilt
að undangenginni áskorun að
leggja dagsektir á forsjár-
mann/menn barnsins. Menntamála-
nefnd neðri deildar lagði til að Hag-
stofa íslands, þjóðskrá, sæi um að
hvetja forsjármenn nafnlausra
barna til að bæta úr nafnleysinu.
„Sinni forsjármenn ekki þessari
áskorun innan eins mánaðar og til-
greini ekki gildar ástæður fyrir
drætti á nafngjöf er Hagstofu ís-
lands heimilt, að undangenginni
skriflegri áskorun að leggja dag-
sektir allt að 1.000 kr. á forsjár-
menn barns og falla þær á þar til
barni er gefið nafn. Hámarksijár-
hæð dagsekta miðast við lánskjara-
vísitölu í janúat' 1991 og breytist í
samræmi við breytingar hennar.“
Við aðra umræðu í gær var til-
laga Geirs H. Haarde (S-Rv) um
að heimilt væri að gefa barni þijú
nöfn samþykkt. Hins vegar hlaut
tillaga hans um að fella burt ákvæð-
ið er bannaði algjörlega ný ættar-
nöfn ekki undirtektir. Tillaga frá
Guðnýju Guðbjörnsdóttur (SK-Rv)
þess efnis að heimilt yrði að kenna
sig bæði til föður og móður var
felld á jöfnum atkvæðum (15-15).
— Frumvarpið gerir því enn ráð
fyrir að menn verði að gera upp á
milli foreldra sinna.
Hins vegar var önnur tillaga
Guðnýjar samþykkt. í sjöundu grein
er heimilað að breyta nafni barns
sem er ættleitt. Frumvarpið gerði
ráð fyrir að sú ákvörðun væri háð
samþykki barnsins væri það oi'ðið
tólf ára. Guðný fékk þessu breytt
á þá leið að ákvörðun um nafna-
breytingu sé háð samþykki barnsins
sé þess kostur. Meirihiuti þing-
manna taldi að börn mun yngri en
tólf ára hefðu þroska til að hafa
skoðun á því hvað þau hétu.
Frumvarp um listamannalaun:
Taki strax gildi - að hluta
FRUMVARP til laga um listamannalaun er komið til efri deildar. Það
var afgi'eitt úr neðri deild síðastliðinn mánudag. Degi síðar mælti
Svavar Gestsson menntamálaráðherra fyrir því í efri deild. Á fjárlög-
um þessa árs er ekki gert ráð fyrir þeim auknu starfslaunum sem
þetta frumvarp til laga um listamannalaun kveður á um. Hins vegar
er gert ráð fyrir því að lögin taki gildi um leið og samþykkt verða. —
En þá er m.a. strax hægt að tilnefna og skipa í úthlutunarnefndirnar.
MÞinGI
Frumvarpið sem m.a. gerir ráð
fyrir íjórum starfssjóðum lista-
manna hefur tekið nokkrum breyt-
ingum frá upphaflegu formi, í með-
förum neðri deildar, m.a. voru starfs-
laun og styrkir auknir nokkuð til
svonefnds Listasjóðs, en honum er
ætlað að sinna þeim listamönnum
sem ekki hafa aðgang að hinum
þrem sérgreindu sjóðunum; Launa-
sjóði rithöfunda, Launasjóði mynd-
listarmanna og Tónskáldasjóði. Gert
er ráð fyrir að a.m.k. helmingur
starfsiauna úr listasjóði sé veittur
leikhúslistamönnum.
Breytingartillögur Kvennalistans
um sérstakan launasjóð fyrir leik-
húslistafólk voru felldar. Einnig
fengu breytingartillögur sjálfstæðis-
manna sömu útreið. Sjálfstæðis-
menn voru m.a. því mótfallnir að
útiloka algjörlega að listamenn gætu
sinnt öðru launuðu starfi á meðan
þeir nytu listamannalauna. Sjálf-
stæðismenn vildu einnig efla Lista-
sjóð hraðar á næstu árum heldur en
tillögur meirihlutans gera ráð fyrir.
Sjálfstæðismenn vildu ennfremur að
helmingi starfslauna Listasjóðs
skyldi varið til sviðslistamanna og
annarra túlkandi listamanna.
Við 3. umræðu kom í ljós ágrein-
ingur um hvenær lögin um lista-
mannalaun tækju gildi ef samþykkt
yrðu. Ragnhildur Helgadóttir (S-Rv)
og Sólveig Pétursdóttir (S-Rv), full-
trúar Sjálfstæðisflokksins í mennta-
málanefnd neðri deildar, bentu á að
ekki væri gert ráð fyrir fé á fjárlög-
um til að starfa eftir ákvæðum þessa
frumvarps; þær lögðu því til að lög-
in tæku gildi 1. janúar 1992. Þessi
tillaga var felld en þess í stað var
tillaga Ragnars Arnaids (Ab-Nv) um
að lögin tækju gildi þegar í stað
samþykkt.
„Safnkista"
Við fyrstu umræðu í efri deild
gerði Svavar Gestsson- grein fyrir
frumvarpinu og þeim breytingum
sem það hefði tekið í meðförum neðri
deildar.
Guðrúnu J. Halldórsdóttur (SK-
Rv) þótti nokkuð hart gengið fram
í frumvarpinu með því að fast-
ákvarða að listamenn skyldu ekki
gegna öðru föstu starfi meðan þeir
nytu listamannalauna. Listamaður
sem væri t.d. í hlutastarfi eins og
væri algengt og fengi e.t.v. nokk-
urra mánaða starfslaun yrði sam-
kvæmt þessu að segja stöðunni
lausri. Guðrúnu fannst einnig hlut-
verk Listasjóðs vera heldur óljóst,
vera „einskonar safnkista", líka fyr-
ir þá sem heyrðu undir liina sjóðina,
þ.e.a.s. samkvæmt 9. grein væri
Listasjóði ætlað að veita sérstök
framlög til listamanna eftir að þeir
hefðu náð 60 aldri. Guðrún sagði
einnig að það vekti furðu að ekki
skyldi gert ráð fyrir sérstökum sjóði
fyrir leikhúslistamenn. Salome
Þorkelsdóttir (S-Rn) sagðist einnig
myndu gera athugasemdir í mennta-
málanefnd. Hún vísaði tii breytinga-
tillagna sjálfstæðismanna í neðri
deild. Salome fannst skjóta skökku
við að Iögin ættu að taka gildi á
þessu ári, þrátt fyrir að ekki væri
ætlunin að starfa eftir þeim.
Svavar Gestsson menntamála-
ráðherra þakkaði umræðuna en
hann vildi einnig koma því á fram-
færi að með ákvæðinu í 9. grein um
starfslaun 60 ára og eldri væri verið
að brúa bil frá gamla starfslauna-
kerfinu til hins nýja.
Að tillögu menntamálaráðherra
var málinu vísað til annarrar um-
ræðu og menntamálanefndar.
Fangelsismál:
Lög um einangr-
un og agaviðurlög
FRANCIS FORD COI’POLA’S
1 iJ M5j
m

Breytingartillögur minnihluta felldar
FRUMVARP dómsmálaráðherra
um breyting á lögum um fangelsi
og fangavist var samþykkt í gær,
í efri deild sem lög frá Alþingi.
Breytingartillögur frá minnihluta
allsherjarnefndar voru felldar.
Frumvarpið var lagt fram á Al-
þingi vegna tilmæla umboðsmanns
Alþingis en liann taldi að ákveðin
ákvæði um einangrun fanga og aga-
viðurlög væru ekki í samræmi við
skuldbindingar sem íslendingar
hefðu undirgengist samkvæmt al-
þjóðasáttmálum, einkum varðandi
ákvæði að einangrun fanga kæmi
til iengingar almennri fangelsisvist.
Enginn ágreiningur var á Alþingi
um að lagfæra þetta atriði. En hins-
vegar kom fram ágreiningur í alls-
heijarnefnd neðri deildar um hvemig
ákvörðun um einangrun fanga skyldi
áfrýjað. Dómsmálaráðherra lagði til
að forstöðumaður fangelsis tæki
ákvörðun um einangrun eða agavið-
urlög, en að slík ákvörðun sæti
kæru beint til dómsmálaráðuneytis.
Fellst meirihluti nefndarinnar á þá
skoðun. Minnihluti Sjálfstæðisflokks
og Kvennalista taldi á hinn bóginn
að með þessu væri gengið framhjá
Fangelsismálastofnun. Voru lagðar
fram breytingartillögur um að
ákvörðun sætti fyrst kæru til Fang-
elsismálastofnunar en ákvörðun
stofnunarinnar sæti kæru til dóms-
málaráðuneytis. Breytingartillögur
minnihluta voru felldar.
í efri deild varð ágreiningur um
þetta sama atriði. Meirihluti allsher-
jarnefndar lagði til að frumvarpið
yrði samþykkt eins og það kæmi frá
neðri deild. Minnihlutinn sem fulltrú-
ar Sjálfstæðisflokks skipuðu lagði
fram breytingartillögu til málamiðl-
unar, þar sem gert var ráð fyrir að
ákvörðun forstöðumanns væri háð
samþykki Fangelsismálastofnunar.
Ákvörðun um einangrun eða agavið-
urlög skyldi bóka, og birta fanga í
viðurvist vitnis. Ákvörðun sætti
kæru til dómsmálaráðuneytis.
Guðmundur Ágústsson (B-Rv)
formaður allsheijarnefndar óttaðist
að ef breytingartillaga minnihlutans
yrði samþykkt, myndi málið daga
uppi; því þá þyrfti það að fara á
nýjan leik til neðri deildar. Hann
efaðist um að frumvarpið myndi
njóta fylgis í því formi í neðri deild.
Breytingartillaga minnihlutans var
felld með átta atkvæðum gegn fimm.
Frumvarpið var síðar samþykkt sem
lög frá Alþingi og sent til ríkisstjórn-
arinnar.