Morgunblaðið - 14.04.1991, Blaðsíða 17

• MORGU'NBLAÐIÐ' SU'NNt?ÐAGWR' 14'. ’A'PRIL l'991
NÁTTFIÐRILDI
Guð skapaði þau sérstaklega
til að hundurinn geti elt þau.
Og líka -
til að uppfylla óskir mannsins.
Mér finnst að náttfíðrildi séu geimverur
vegna þess að þau lýsa á kvöldin.
Þau byija sem lirfa
og þegar þau hafa lifað heilt sumar
fara þau í púpuna sína.
Fyrst eru vængirnir blautir og ógeðslegir.
Svo þorna þeir.
Þá getur fíðrildið flogið.
Þau lifa stutt.
Bara eitt sumar.
Þá deyja þau.
En þá hafa þau búið til ný fíðrildi.
Jón Leó
Hvað veistu um fíðrildi?
Þau hafa góða vængi og marglita.
Oft eru þau falleg
mjög lítil og létt.
Þau eru mjög dugleg að forða sér frá
vandræðum
og þau stinga ekki eins og býfluga.
Þau eru fyrst ormar eða margfætlur,
svo fara þau í púpur
og verða að fiðrildum.
Fiðrildi hitta ekki önnur fiðrildi
til að eignast ný.
Þau eru bara fijáls.
Jón Þorri
Haustið 1990 var ákveðið að efna
á ný til dýragerðar en með ofurlítið
breyttum áherslum. í þetta sinn
skyldi lögð meiri áhersla á tjáning-
una. Með því að teikna, mála og
smíða dýr, fengju nemendur tæki-
færi til að tjá sjálfa sig. í þeirri
tjáningu skyidi hvort tveggja vera
jafnrétthátt; hið blíða, hugnæma
og viðkvæma skyldi standa and-
spænis því hijúfa, grimma og árás-
argjarna, þessu sem er okkur öllum
sameiginlegt en við þurfum að læra
að stjórna til þess að okkur farnist
vel. Þessi tvö dýr, sem allir menn
búa yfir, birtast okkur á sýningunni
í hinum litfögru, fljúgandi fiðrildum
annars vegar og hinsvegar í hinum
dökkleitu, jarðbundnu furðudýrum.
Þegar við fórum að spjalla saman
um myndirnar sem sýndar eru í
Listasafninu og um átökin milli fiðr-
ildanna og furðudýranna, varð mér
fljótlega ljóst að margir þessara
drengja hafa þegar fengið að kynn-
ast því hvað heimurinn getur verið
harður, meðal annars í heimaskól-
um sínum. Það er nefnilega svo,
að við fullorðna fólkið höfum búið
til skólaheim handa börnunum okk-
ar, sem við álítum sniðinn að þeirra
þörfum; siðareglur, umgengnisvenj-
ur, þagnir, ógnanir og feluleikir eru
okkar hugarsmíð og þegar sum
börnin falla ekki inn í þá smíð, rísa
upp vandamál: Sum böm beita of-
beldi — önnur eru beitt ofbeldi.
DREKI
Dýrið heitir dreki.
Ef einhver kemur við hann þá tryllist hann.
Og ef hann er tvo daga í sól
þá deyr hann og verður að steini.
Þegar hann trampar í hellisgólfið
hrynur gijót úr hellinum
hann kveikir í tijám.
Og nú eru trén í skóginum í eldi.
Hann er með gadda
á fótunum og á bakinu.
Svo rúllar hann sér í kúlu
o g veltir sér yfír risaeðlurnar og meiðir þær.
Drekinn á bróður
sem er stór og hættulegur.
Hann er alltaf að leika sér að eldi.
Hann kveikir í tré.
Hann kveikir í skrímslum.
Hann kom inn í þennan tíma
og vill rústa heiminum.
Einar Bragi
Það er skrítið að við hugsum allt-
af; „hvað er að þessum börnum,“ í
stað þess að spyija; „hvað er að
smíði okkar og þeim hiuta heims-
myndarinnar sem við fullorðna fólk-
ið færum börnunum.
Furðudýr strákanna í Bústaða-
skóla eru engum öðrum dýrum lík,
enda hafa þau ógnandi öfl sem
strákunum eru hugleikin, enga sér-
staka mynd; þau eru bara þarna.
En hver og einn þeirra hugsar mik-
ið um styijaldir og afleiðingar
þeirra, um eyðingu ósonlagsins og
jarðarinnar, um glæpi og öfl þess
illa. Þeir eiga sér flestir framtíðar-
drauma um að stoppa neikvæða
þróun jarðarinnar og íbúa hennar.
En mér iék forvitni á að vita meira
um þá; meðal annars hvort þeim
þykir skóli og lærdómur leiðinlegur
og hvað þeim finnst skemmtilegt.
Það var síður en svo, að þeim þætti
skólinn leiðinlegur, en áherslurnar
voru ólíkar, eins og vera ber:
Jón Þorri, 8 ára
„Mér finnst mest gaman að
reikningi, sérstaklega margföldun
og deilingu. Svo finnst mér gaman
að teikna og ég teikna mjög mikið.
Aðallega teikna ég myndir af
skúlptúrum og andlitum.“
Hvernig andlitum?
„Ég teikna mest karla, þeir eru
með sverð eða hníf í sér. Ég læt
sjást hvar sverðið fer í þá, oftast í
hálsinn."
Hvaðan færðu þessar
hugmyndir?
„Úr bíó. Ég fer mjög mikið á bíó
— helst á hrollvekjur. Mér finnst
þær skemmtilegastar,“ segir Jón
Þorri og hlær, storkandi:
„Leiðinlegastar finnst mér
barnamyndir og drama,“ bætir
han'n við og segir að drama séu
„svona ástarmyndir, oj bara.“
En skúlptúrarnir?
„Þeir eru af öllu mögulegu.
Stundum vanda ég mig, stundum
ekki.“
Af hveiju vandarðu þig ekki
alltaf?
„Ef ég vanda mig ekki, verður
í leik og starfi
Dagurinn í Bústaðaskóla er eins
og dagur í hverjum öðrum skóla,
að því fráskildu að strákarnir
borða hádegisverð í skólanum
og skiptast síðan á að hjálpa til
í eldhúsinu. Við borðið sitja Jón
Leó, Einar, Róbert, Davíð,
Bjarni, Jón Þorri, Jón Hjörtur
og Kristjá, ásamt tveimur af
kennurum sínum, Bjama og
Bjarna, og þennan dag var Nils
í eldhúsinu.
myndin miklu flottari. Það bara
gerist.“
Ætlarðu að verða málari þegar
þú verður fullorðinn?
„Ne-hei, ég vil verða
rannsóknarlögreglumaður — svona
eins og Dick Tracy.“
Jón Leó, 10 ára
„Ég ætla að verða geimfari,"
segir Jón Leó, „til að athuga
hvernig hægt er að bæta ósonlagið,
til dæmis með plöntum.“ Hann
ræðir lengi um ósonlagið og hvernig
við förum með jörðina. „Við hugsum
allt of lítið út í þessa hluti. Við
þurfum mikið á jurtunum að halda
... ef ósonlagið eyðist, verðum við
að ganga með loftkúta — það er
að segja, ef við lifum það af. Þá
I magnast nefnilega upp alls kyns
D47
sjúkdómar, eins og aids og
krabbamein.
Það er búið að uppgötva þá hluti
sem við getum notað í staðinn fyrir
ósoneyðandi hluti og ég spyr; hvers
vegna notum við þá ekki?
Eg fylgist með þessu öllu í
fréttum og umræðum í útvarpi og
sjónvarpi og af því við vitum svo
mikið, skil ég ekki af hveiju svona
lítið er gert. Svo horfir maður á
manneskjuna og spyr sig, hvort hún
hafi virkilega ekkert þróast. Og
mér finnst hún ekkert hafa þróast
á síðustu öldum. Hún er enn á
apastiginu.“
BÖÐULL
grimmt dýr
sem étur allt og alla
sem það getur fengið
skrímsli
það var gaman að búa það til
litimir skærir og flottir
Róbert
Jón Hjörtur, 9 ára
Eins og mörgum öðrum, fínnst
Jóni Hirti reikningur
skemmtilegasta fagið í skólanum.
Og þar fyrir utan að teikna: „Mér
finnst andlit skemmtilegust,
sérstaklega sjálfsmyndir; myndir
af mér eins og ég mundi vilja vera,
eins og ég var og eins og ég er.“
Hvernig viltu vera?
„Ég vil ekki segja það,“ svarar
hann feimnislega, bendir síðan á
ör á hökunni á sér og segir, um
leið og hann fer að teikna; „en ég
skal segja þér hvernig ég var:
Þegar ég var átta ára, datt ég
af hjóli og skrapaði af mér hökuna.
Það varð að byggja hana aftur upp
með plasti og alls konar. Ég þurfti
að vera á spítala út af þessu — og
svona vil ég ekki vera,“ segir hann
um leið og hann bendir á sjálfs-
mynd, þar sem örið er mest
áberandi í andlitinu. En hann segist
líka vita að hann sé ekki svona, því
örið sjáist ekki neitt.
Róbert Þór, 11 ára
Róbert er bókaormurinn í
skólanum. Hann er duglegur
námsmaður og les mikið fyrir utan
skólann; „alls kyns bækur og finnst
eiginlega allt skemmtilegt... og þó,
ég las einu sinni bók sem mér fannst
hundleiðinleg. Hún hét Fú fú og
fjallakrílin. En það er nú svo langt
síðan.“
En hvað finnst þér skemmtilegt
í skólanum, fyrir utan að lesa?
„Læra stærðfræði. Og teikna
þegar ég fæ að gera krassmyndir,"
segir hann og hlær að mér, þegar
ég segist ekki trúa því. En fyrir
utan skólann, spyr ég, og þá kemur
í ljós að Róbert er með mörg járn
í eldinum: „Ég er í Tónlistarskóla,
að læra á píanó og er búinn með
1. stig,“ og þegar ég spyr hann,
hveijir séu uppáhaldsrithöfundarnir
hans og tónskáldin, segir hann:
„Púff, það veit ég ekki. Mér finnst
gaman að spila allt, kannski Gillock
þó skemmtilegastur og rithöfundar
... bara sá sem ég er að lesa hveiju
sinni. En skemmtilegasta bók sem
ég hef lesið er Bör Börson. En mér
finnst líka gaman að
Andrésarblöðunum og öllu þarna á
milli.“ Við svo búið, er Róbert
rokinn út, því hann er að verða of
seinn í norskutíma.
Einar Bragi, 10 ára
„Mér finnst mest gaman í
stærðfræði,“ segir hann,
umbúðalaust, þegar hann sest hjá
mér, „vegna þess að dæmin eru öll
eins konar þrautir og mér fínnst
svo gaman að ráða þrautir. Svo
finnst mér gaman að lesa,“ segir
hann og sýnir mér bók, sem hann
var að fá senda frá Æskunni:
Furðulegur ferðalangur. „Ég var
að byija á henni og fínnst hún lofa
mjög góðu.“
Hvað með teikningarnar, spyr ég,
vegna þess að Einar er með stórt
safn af myndum sem hann hefur
teiknað.
„Mér finnst mest gaman að teikna
dreka. Þeir búa á jörðinni og maður
verður helst að búa neðanjarðar og