Morgunblaðið - 18.09.1991, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. SEPTEMBER 1991
Þakstál
með stíl
Plannja
stallað efni
svart og tígulsteinsrautt.
ISVÖR BYGGINGAREFNI
Srhi 641255

ELFA
IvorticeI
vifturíúrvali
Spaðaviftur - borðviftur - bað-
herbergisviftur - gróðurskála-
viftur - röraviftur - iðnaðarviftur
- fjósviftur
Hagstætt verð.

í Kaupmannahöfn
FÆST
í BLAÐASÖLUNNI
ÁJÁRNBRAUTA-
STÖDINNI,
KASTRUPFLUGVELLI
OGÁRÁÐHÚSTORGI
Opið bréf til mennta-
málaráðherra
Frá Berlínardeild Sambands ísl. námsmanna erlendis
Þann 20. júni' síðastliðinn var
haldinn fundur meðal íslenskra
námsmanna í Berlín í tilefni þeirra
stórfelldu breytinga á úthlutunar-
reglum Lánasjóð íslenskra náms-
manna.
Við íslenskir námsmenn í Berlín
lýsum yfir óánægju okkar yfir því
hvernig umræða um ijármál lána-
sjóðsins hefur farið fram í fjölmiðl-
um að undanförnu. Þegar talað er
um að námslán hafj „hækkað" á
árunum 1989 og 1990 virðist
gleymast að á árunum 1985 til
1989 voru námslán skert um 16,7%
miðað _við þann framfærslugrunn
sem LÍN hefur stuðst við ailt frá
árinu 1875. Á því tímabili kom ber-
lega í ljós að þau dugðu ekki til
framfærslu. í tíð fyrrverandi ríkis-
stjómar voru áðurnefndar skerðing-
ar leiðréttar. Við teljum þess vegna
með öllu óraunhæft að skerða
námslán að nýju um 16,7%. Það er
að okkar mati algert skilyrði fyrir
vel heppnuðu námi að námslán dugi
til framfærslu svo ekki séu .sífelldir
óvissutímar skjótandi upp kollinum
sem hljóta að koma niður á gæðum
námsins.
Þær breytingar á úthlutunarregl-
urm LÍN sem varða námsframvindu
og hámarksnámstíma teljum við
fljótfæmislega unnar og ekki væn-
legar til sparnaðar. Að einfalda
úthlutunarreglurnar eins og fram
kemur í grein 2.5.2 í breytingartil-
lögunum um styttingu hámarks-
námstíma úr sjö árum í fimm setur
að okkar mati sjálfstæðri uppbygg-
gera heimilið glæsilegt
Ert þú að leita að vönduðum
innihurðum?
Þó bjóðum við hjó TS
einar vönduðustu fulninga-
hurðirnar ó markaðnum.
Innihurðir í miklu úrvali.
Massívar grenihurðir fró
kr. 17.800,-
Spónlagðar hurðirfró
kr. 14.300,-
T$ húsgögn og hurðir,
Smiðjuvegí 6, Kópavogi,
sími 44544.
„Viljum við engan veg-
inn tefla okkur gegn
öðrum íslenskum náms-
mönnum heldur vill
fundurinn benda á að
breytingar á úthlutun-
arreglum krefjast yfir-
vegaðrar og margtækr-
ar upplýsingaöflunar.“
ingu náms og akademískri yfirsýn
of þröngar skorður.
Með tilliti til margflókins skipu-
lags erlendra skólastofnana, ósam-
ræmis milli einstakra skóla hvað
varðar skilgreiningar á fyrrihluta-
og seinnihlutanámi og mismunandi
námstíma í hveiju landi fyrir sig,
sem nauðsynlegur er til fulls náms
og tilheyrandi námsgráðu, er
ógjöi-ningur að setja allt námsferli
undir einn hatt. Við sjáum þess
vegna fram á að fimm ára reglan
muni auka á svokölluð vafamál og
þarmeð flækja afgreiðslu námslána
og sprengja endanlega túlkunar-
ramma úthlutunarreglanna. Sem
er nú þegar oft og tíðum óljós.
Grein 2.2. í breytingartillögunum
um svokallaða 100% námsfram-
vindu virðist til allrar hamingju
ekki hafa náð fram að ganga. Kröf-
ur háskóla um námsframvindu
koma engan veginn til skila í áður-
nefndri grein 2.2. heldur hefði hún
einungis gert háskólanám illkleift
fyrir stóran hóp fólks og mistúlkað
námsárangur í ljósi happa og
glappa tilfella. Væri slík 100% regla
ekki tilgangslaus harka og í mót-
eftir Hope Knútsson
Nú fer af stað undirbúningsnám-
skeið fyrir fjórðu borgaralegu ferm-
inguna á fslandi. Alls hafa 42 ungl-
ingar fermst á þennan hátt og yfir
600 manns verið viðstaddir þessa
athöfn. Margir einstaklingar af eldri
kynslóðinni, t.d. ömmur og afar
fermingarbarnanna, voru viðstaddir
athöfnina og höfðu orð á því að at-
höfnin hefði verið falleg virðuleg og
áhrifamikil.
Á námskeiðinu leggjum við
áherslu á mannleg samskipti, sið-
fræði, og ábyrgð dnstaklingsins í
nútímaþjóðfélagi. I októbermánuði
verður helgarferð þar sem væntan-
leg fermingarbörn kynnast hvert
öðru í umræðum, göngutúrum, hóp-
æfingum, og í fræðandi skemmtiat-
riðum, t.d. verða ýmis dulræn fyrir-
brigði afhjúpuð. I nóvember verður
fyrirlestur um unglingamenningu
fyrir fjölskyldur sem taka þátt í
næstu fermingu. Umræðuhópar
starfa þar sem eldri og yngri kyn-
slóðin bera saman bækur sínar. Vik-
ulegir fyrirlestrar og umræður hefj-
ast síðan í janúar og verða í u.þ.b.
A
Aréttíng
Á bls. 3 í Morgunblaðinu í gær
birtist mynd af slysstað á mótum
Miklubrautar og Grensásvegar þar
sem skullu saman bíll og hjól. Af
gefnu tilefni skal tekið fram að
leigubíllinn sem sést á myndinni
átti ekki þátt í slysinu. Leigubíl-
stjórinn var fyrstur á vettvang og
gerði hann lögreglu viðvart.
sögn við raunverulega innistæðu
fyrir þeim námsgráðum sem skól-
arnir veita? Það getur heldur ekki
verið þjóðarhagur að einstaklingar
séu hraktir frá námi.
Fundurinn telur að einn af agnú-
um úthlutunarreglna LÍN varði
ónógar upplýsingar um raunveru-
legar aðstæður á hveijum stað. Sem
dæmi má nefna að eðlilegur náms-
tími við þýska háskóla er í flestum
tilfellum lengri en 75% regla LÍN
gerir ráð fyrir. LÍN lánar hámark
12 misseri til fyrrihluta- og seinni-
hlutanáms en meðalnámstími í
Þýskalandi er oftast lengri.
Með þessu dæmi úr þýsku skóla-
kerfi viljum við engan veginn tefla
okkur gegn öðrum íslenskum náms-
mönnum heldur vill fundurinn
benda á að breytingar á úthlutunar-
reglum kreljast yfirvegaðrar og
margtækrar upplýsingaöflunar.
Fundurinn ákvað í því sambandi
að hefja upplýsingasöfnun í sam-
ráði við aðrar SINE-deildir í Þýska-
landi og hvetjum við til samráðs
við námsmenn í þessum viðkvæmu
málum.
Lækkun tekjutillits lána úr 75%
í 50% vænkar ekki hag námsmanna
þar sem viðmiðunarupphæðin hefur
lækkað um 16,7%. Fundurinn vill
benda á að tekjutillit lána er tvír-
ætt fyrirbæri: Um leið og það er
námsmönnum í hag og í samræmi
við íslenskar aðstæður að gerð séu
uppgrip í launavinnu yfír sumar-
mánuðina er ekki forsvaranlegt að
rökstyðja námslánalækkun með
auknum möguleikum á Iaunavinnu
með námi. Ef námsmönnum er ýtt
út í launavinnu með námi segir það
sig sjálft að námstíminn lengist eða
að gæði námsins minnka.
Fundurinn vill að lokum mót-
15 vikur. Teknir verða fyrir mála-
flokkamir: mannleg samskipti, sið-
fræði, efahyggja, friðarfræðsla, lífs-
skoðanir, vímuefni, kynfræðsla, um-
hverfísmál, mannréttindi, jafnrétti,
réttur unglinga í þjóðfélaginu og
missir og sorg.
Tilgangur borgaralegrar ferming-
ar er að efla heilbrigð og farsæl við-
horf unglinganna til lífsins. Kenna
þeim að bera virðingu fyrir mannin-
um, menningu hans og umhverfi.
Undirbúa þá í að vera ábyrgir borg-
arar. Borgaraleg ferming snýst ekki
um trúarbrögð og er ekkert kennt
á námskeiðinu sem er andstætt
kirkjunni.
Athöfnin að loknu námskeiðinu
einkennist af virkri þátttöku ferm-
ingarbarnanna sjálfra. Þau flytja ljóð
og ræður um þýðingu þessara tíma-
móta í lífi þeirra. Auk þess er flutt
tónlist og ræður eru fluttar og að
lokum er afhent fallegt skírteini sem
staðfestir að þau hafí hlotið þessa
fræðslu og séu fennd.
Ástæður fyrir þátttöku fólks í
borgaralegri fermingu eru margvís-
legar. Sumir unglingar sem hafa
fermst borgaralega eru trúaðir en
þeim finnst undirbúningur okkar
áhugaverðari en kirkjunnar. Aðrir
fella sig ekki við prestinn í sinni
sókn. Enn aðrir eru ekki tilbúnir að
taka afstöðu til tnímála, geta ekki
sætt sig við sumar kennisetningar
eins og meyfæðinguna, erfðasyndina
og þríeinan guð. Þá er líka hópur
sem efast um tilvist guðs og vill
ekki gefa nein óheiðarleg heit.
Nokkrir þeirra eru sannfærðir trú-
leysingjar.
Það krefst hugrekkis að hugsa
sjálfstætt og fara sínar eigin leiðir,
sérstaklega á fermingaraldri.
Borgaraleg ferm-
ing - valfrelsi
mæla öllum tilviljanakenndum
skyndiákvörðunum í málefnum LÍN
og telur að með svoieiðis áhlaupum
sé tilveruréttur námsmanna sífellt
dreginn í efa. Á meðan fjölmiðlaum-
ræða um íslenska námsmenn og
LÍN er á því plani sem hún er í dag
teljum við að dreginn sé upp mynd
af námsmönnum sem vinna ekki
fyrir lánunum sínum og kynnt und-
ir fordómum um að nám sé ekki
vinna og verðmætasköpun. Með því
að tefla saman launafólki og náms-
mönnum og að gera námsmenn að
blóraböggli íslensks þjóðfélags
sjáum við hættulega þróun i aðsigi
sem gengur þvert á ímynd vestræns
lýðræðis. Það hefur hingað til ekki
verið neinni þjóð til heilla að safna
upp mótsögnumm, vandamálum og
óánægju og gera minnihlutahóp
ábyrgan sem allsherjarsökudólg.
Fjárhagsvandi LÍN er á vissan
hátt túlkunaratriði milli ráðuneyta
frekar en galli á LÍN sjálfum.
Námslánasjóður með jafn lýðræðis-
leg markmið eins og LÍN, um að
allir eigi kost á námi án tillits til
efnahags, mun að sjálfsögðu alltaf
vera útgjaldaliður fyrir ríkissjóð og
teljum við að sá gangur mála sé
eðljlegur.
íslenskir námsmenn í Berlín
hvetja til þess að staðinn sé vörður
um æðstu markmið LÍN því þau
eru einnig hluti af stolti okkar og
sérstöðu sem íslendingar.
Þess vegna er að okkar mati al-
gjört forgangsatriði hverrar ríkis-
stjórnar að sjóðnum sé tryggð ör-
ugg framkoma.
I nútímaþjóðfélagi byggist vel-
megun og framfarir þjóða æ meira
á fjölbreytilegri menntun og mögu-
leikum til endurmenntunar. Til þess
að ísland dragist ekki aftur úr og
bijóti ekki eigin gildi og sjálfsímynd
verður að tryggja fjölbreytta og
lýðræðislega framtíð í íslenskum
menntamálum.
Fyrir hönd Berlínardeildar
Sambands íslenskra námsmanna
erlendis.
Anna Kristín Hjartardóttir
Eygló Ingólfsdóttir
Guðrún Jónsdóttir
Halldór Hauksson
Hope Knútsson
„Það krefst hugrekkis
að hugsa sjálfstætt og
fara sínar eigin leiðir,
sérstaklega á ferming-
araldri.“
Við hjá Siðmennt teljum að ungl-
ingar á þessum aldri velti yfirieitt
ekki trúarlegum hugmyndum fyrir
sér. Við viljum að fermingaraldurinn
verði fijáls. Við getuin ekki hækkað
fermingaraldurinn upp á okkar eins-
dæmi, en við getum boðið annan
valkost. Valfrelsi hvetur fólk til að
hugsa meira um hvað það vill og
hvað hæfirþví best. í lýðræðissamfé-
lögum hefur fólk frelsi til að hafa
mismunandi skoðanir á lífínu og trú
eins og mörgu öðru. Mikilvægt er
að fólk viti að til er val.
Höfundur er stjórnarmeðlimur í
Siðmennt.