Morgunblaðið - 09.04.1992, Síða 37

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. APRIL 1992
37
Minning:
Marta Pétursdóttir
Fædd 12. ágúst 1901
Dáin 2. apríl 1992
í dag fer fram útför tengdamóður
minnar, Mörtu Pétursdóttur, tii
heimilis að Víðimel 38, Reykjavík,
ekkju Guðfinns Þorbjörnssonar vél-
stjóra, en hann lést 4. aprí! 1981.
Jarðsungið verður í Fossvogskapellu
kl. 3 í dag.
Marta lést á Landspítalanum að-
faranótt 2. apríl si. eftir stutta legu
þar. Hún var andlega hress og hugs-
unin skýr fram á síðasta dag, en
síðustu tvö árin átti hún erfitt um
gang vegna gamalla meiðsla í fæti.
Marta var borinn og barnfæddur
vesturbæingur og fæddist í Götu-
húsum í Reykjavík. í Landakotstúni
stóð lengi gamall bær, sem bar nafn-
ið Götuhús. Þessi bær lagðist niður,
en byggt var í staðinn hús þar sem
nú er Vesturgata 50A, og þetta hús
erfði nafnið og var kallað Götuhús.
Bróðir Mörtu var Erlendur Ó. Pét-
ursson, sem eldri Reykvíkingar
minnast sem skeleggs formanns KR
um áraraðir. Hann var átta árum
eldri en Marta. Önnur systkini átti
Marta ekki. Foreldrar hennar voru
Pétur Þórðarson, skipstjóri og síðar
hafnsögumaður í Reykjavík, sonur
Þórðar í Gróttu eins af „aðalsmönn-
unum“ á Nesinu. Hann var af hinni
kunnu Engeyjarætt, en hún er rakin
í Sögu Reykjavíkur allt frá árinu
1650, og var Erlendur Þórðarson
ættfaðirinn. Móðir Mörtu var Vigdís
Teitsdóttir, mikil sæmdarkona til
orðs og æðis, og var oft haft á orði
í vesturbænum á uppvaxtarárum
Mörtu ef vel var gert við fólk að
það væri Götuhúsalegt. Teitur, faðir
Vigdísar, var ættaður af Vatnsleys-
uströnd.
Pétur Þórðarson, faðir Mörtu, var
alinn upp hjá Erlendi Guðmundssyni
og konu hans, Ólöfu Sigurðardótt-
ur, í Skildinganesi í Skeijafirði, og
þvi voru börn hans, Marta og Er-
lendur, send þangað í sveit. í þá
daga þótti Skerjafjörðurinn langt
uppi í sveit og undu kaupstaðar-
börnin sér illa þar. Haft var á orði
að Erlendur hafi strokið úr sveitinni
en Marta hafi grenjað allan tímann.
Þá má einnig geta þess að Guðfinn-
ur, eiginmaður Mörtu, sem sleit
barnsskónum á sveitabýli föður síns,
Ártúnum, nú efst í Ártúnsbrekku í
Reykjavík, var mjólkurpóstur og
færði Reykvíkingum mjólk á hest-
vagni. Báðir þessir staðir, þ.e.
Skildinganes og Ártún, voru í byrjun
aldarinnar taldir vera iangt uppi í
sveit, en eru nú báðir hluti Reykja-
víkurborgar.
Ég minnist þess að Guðfmnur,
tengdafaðir minn, sagði mér að á
uppvaxtarárunum sínum í Ártúnum
hafi aldagamlar búskaparvenjur
verið í heiðri hafðar og þar hafi einn-
ig verið við haldið hinum bestu sið-
um, sem voru arfleifð frá hinni
gömlu bændamenningu. Þar var
haldið uppi hóflegum aga án harðn-
eskju, en með fullri alvöru og ein-
urð. Þar var Guðs orð í heiðri haft
og þar voru sögur, kvæði, rímur og
annað tiltækt lestrarefni lesið fyrir
vinnandi fólk í baðstofunni á síð-
kvöldum. Húslestrar frá haustdög-
um fram undir jafndægur á vori og
Passíusálmar lesnir alla föstuna.
Þetta heimili framleiddi ótrúlega
mikið sjálft af þeim nauðsynjavör-
um, sem til þurfti til daglegra nota
og einnig til hátíðabrigða, enda þótt
það lægi í nágrenni við stærsta
kaupstað íslands, Reykjavík, sem
var aðeins í sex kílómetra ijarlægð
frá pósthúsinu í miðbænum.
Það er erfitt fyrir ungt fólk í dag
að gera sér í hugarlund að hér sé
verið að tala um líf og störf afa
þeirra og ömmu, svo fjarlægt er það
okkur í dag.
Marta stundaði nám við Kvenna-
skólann í Reykjavík 1915 til 1918
og starfaði á skrifstofu Sameinaða
gufuskipafélagsins frá 1918 til
1925, en frá 1926 hætti hún störfum
utan heimilis. Hún var búsett alla
sína ævi í Reykjavík að undanskild-
um árunum 1928 til 1930, er hún
bjó á Eskifírði, og á Siglufirði 1948
til 1951. Marta var einn af stofnend-
um Kvenfélags Neskirkju og sat þar
í stjórn árin 1941 til 1945. Þá átti
hún um skeið sæti í Nemendasam-
bandi Kvennaskólans í Reykjavík.
Marta giftist 27. desember 1926
Guðfinni Þorbjömssyni, vélstjóra.
Guðfinnur fæddist 11. janúar 1900
og lést 1981. Foreldrar Guðfinns
voru Þorbjörn Finnsson, bóndi í
Ártúnum í Mosfellssveit, og kona
hans, Jónía Jónsdóttir. Marta og
Guðfinnur voru gefin saman af
Bjarna Jónssyni, dómkirkjupresti og
síðar vígslubiskupi. Hjónavígslu-
bréfið, sem Vigdís, dóttir Mörtu og
Guðfinns, á ennþá, var gefið út af
Kristjáni X. Danakonungi og hljóðar
svo: „Vjer Christian hinn Tíundi,
af Guðs náð konungur íslands og
Danmerkur, Vinda og Gauta, her-
togi í Slesvík, Holtsetalandi, Stór-
merki, Láenborg og Aldinborg gjör-
um kunnugt: Að vjer samkvæmt
þegnlegri umsókn þar um hjermeð
viljum leyfa, að Guðfinnur Þor-
björnsson til heimilis að Ártúnum
og Marta Pétursdóttir til heimiiis
að Mjóstræti 2, Reykjavík, á Voru
landi íslandi megi, án undanfarandi
lýsingar af pijedikunarstóli, gefa
saman í heimahúsum af hverjum
þeim presti, er þartil kjósa og þart-
il fá. Þó skulu þau sanna það með
vottorði, að prestur sá, er annars
hefði átt að gefa þau saman, hafi
fengið lögmæta borgun; en enginn
prestur annar en sá, sem einhveiju
prestkalli þjónar, má framkvæma
hjónavígsluna, enda á hann að
ábyrgjast, að hjónavígslan fari lög-
lega fram, og einnig sjá um, að
ekkert megi tálma að lögum. Útgef-
ið í Reykjavík þann 23. desember
1926 undir Voru konunglega inn-
sigli. Eftir allramildilegastri skipun
Hans hátignar konungsins. F.h.r.
G. Sveinbjörnsson." Slík hjóna-
vígslubréf eru hreint „rarítet“ í dag
og er það því til gamans látið fljóta
með.
Marta og Guðfinnur eignuðust
þrjú börn, sem eru öll á lífi. Þau
eru: 1. Vigdís, fædd 8. október
1927, bréfritari, búsett í Reykjavík,
gift Lofti J. Guðbjartssyni, fyrrver-
andi bankaútibússtjóra, og eiga þau
tvær dætur: Mörtu sem var gift
Sveini Harðarsyni. Synir þeirra eru
Hörður, fæddur 22. janúar 1981,
og Finnur, fæddur 17. apríl 1986;
Svövu, sem er gift Ásmundi Krist-
inssyni. Synir þeirra eru Friðrik
Heiðar, fæddur 19. janúar 1980, og
Loftur, fæddur 17. ágúst 1984. 2.
Pétur, fæddur 14. ágúst 1929, fram-
kvæmdastjóri Sjónvarpsins, búsett-
ur í Kópavogi, kvæntur Stellu Sigur-
leifsdóttur, fulltrúa, og eiga þau
fjögur börn: Ólöfu Kristínu sem gift
er Jóhannesi Hraunijörð Karlssyni.
Börn þeirra eru Baldur, fæddur 25.
apríl 1979, og Stella Soffía, fædd
25. janúar 1981; Áslaugu Helgu
sem gift er Luis Pena Moreno og
búa þau í Barcelona á Spáni; Pétur
Leif sem kvæntur er Conseption
Pinos Lopez og búa þau einnig í
Barcelona á Spáni. Börn þeirra eru
Erna, fædd 5. apríl 1987, og Dag-
ur, fæddur 28. desember 1990; El-
ínu Mörtu sem gift er Ágústi Páls-
syni og búa þau í Vejle í Dan-
mörku. Þeirra sonur er Pétur Þór,
fæddur 15. nóvember 1991. 3. Þor-
björn, fæddur 1. apríl 1945, renni-
smiður, búsettur í Reykjavík. Var í
sambúð með Arnþrúði Lilju Gunn-
bjömsdóttur, sem er látin. Áttu þau
eina dóttur, Arnþrúði Lilju, sem var
í sambúð með Þorsteini Þorsteins-
syni. Börn þeirra eru Oddrún, fædd
8. mars 1988, og Gunnbjörn, fædd-
ur 21. nóvember 1989.
Marta tengdamóðir mín var mér
afar kær. Það eru nú um fjörutíu
ár síðan ég kom fyrst á heimili
tengdaforeldra minna, Mörtu • og
Guðfinns, sem tilvonandi tengda-
sonur þeirra. Þau tóku mér með
hlýhug og vinarþeli. Þá var Þor-
björn, yngri sonur þeirra, á áttunda
ári en Pétur, eldri sonurinn, við
háskólanám erlendis. Á meðan dæt-
ur okkar voru ungar og við bjuggum
í næsta nágrenni við Víðimelinn
vorum við tíðir gestir þar um helg-
ar, og við hjónin brugðum okkur
kannski á fimm bíó og skildum
dæturnar eftir í umsjá afa og ömmu
á meðan. Ég minnist margra gleði-
stunda í faðmi fjölskyldu konu
minnar. Marta var sönn heiðurs-
kona, hjartahlý og aldrei minnist
ég þess að hún skipti skapi. Dætur
okkar eiga einnig góðar minningar
um dvöl hjá afa og ömmu á Víði-
mel. Eitt sumarið voru þær í fóstri
hjá þeim í tæpar sex vikur. Aldrei
taldi hún eftir sér að greiða götu
okkar hjóna og mörg voru fjöl-
skylduboðin sem ég á góðar minn-
ingar um. Marta átti því láni að
fagna að þurfa ekki að fara á elli-
heimili, en það sagðist hún ekki
geta hugsað sér. Eftir lát eigin-
manns síns hélt hún hús með syni
sínum, Þorbirni, og var hann ólatur
að annast um móður sína og var
henni stoð og stytta, og kunni Marta ‘
að meta það við hann.
Minningin um Mörtu Pétursdótt-
ur, tengdamóður mína, mun lifa
með mér um aldur og ævi. Blessuð
sé minning henr.ar.
Loftur J. Guðbjartsson.
Það ríkir sár söknuður á Víðimel
38. Marta Pétursdóttir lést aðfara-
nótt 2. apríl sl. eftir stutta sjúkra- <
húslegu. Foreldrar mínir og Marta
ásamt eiginmanni sínum Guðfinni
Þorbjörnssyni, sem nú er látinn,
keyptu saman húseignina á Víði-
mei. Árið 1938 fluttum við inn og
má segja að sambýlið hafi alltaf
verið með ágætum alla tíð. Marta
var góð kona, dul en hlý. Aldrei
stóð á þeim hjónum að rétta okkur
hjálparhönd er hennar var þörf. Þau
reyndust foreldrum mínum svo vel
í þeirra veikindum að aldrei verður
fullþakkað. Ég leit oft niður á neðri
hæðina til Mörtu og Þorbjarnar
sonar hennar að fá mér kaffisopa
og létt rabb. Ekki má gleyma öllum
dönsku blöðunum sem hún lánaði
mér. Marta var vel lesin, það má
segja að hún hafi verið alæta á
bækur. Börnin hennar Dísa og Pét-
ur höfðu ekki við að lána henni
góðar bækur til lesturs, enda var
gaman að spjaila við hana um allt
milli himins og jarðar, þar kom
maður ekki að tómum kofunum.
Ég mun sakna hennar mikið, því
það má segja að hún hafi verið
minn góði sálufélagi.
Ég mun sakna þess að sjá hana
sitjandi á svölunum í sumar í sól-
skininu, með hattinn sinn á höfð-
inu, lesandi Morgunblaðið sitt, líta
síðan niður til mín, vinnandi í garð-
inum, og hæla mér fyrir hvað hann
væri fallegur hjá mér. Já, það verð-
ur tómlegt á svölunum hennar
Mörtu minnar í sumar. En að blóm-
unum hennar sem henni fannst svo
vænt um skal ég hlúa með þakk-
læti og virðingu fyrir góða vináttu.
Hafi hún þökk fyrir allt það góða
sem hún gaf mér.
Guð styrki ástvini hennar.
Ása Andersen.
Ámi Ertíng Sigmunds-
son hafnarvörður
á Akranesi - Minning
Fæddur 22. júlí 1937
Dáinn 1. apríl 1992
Fram í huga minn koma myndir
af skipi að leggjast að bryggju, á
hafnarbakkanum bíða nokkrar kon-
ur eiginmanna sinna. í þessum hópi
erum við Lauga, ég nýbúin að öðl-
ast þá reynslu að maðurinn minn
stundaði sjó en hún hafði ekki þekkt
annað í sínu hjónabandi.
Árni E. Sigmundsson hafði ætíð
sótt sjó og öðlast mikla reynslu sem
sjómaður. Hann fylgdi kröfum
tímans og settist á skólabekk eftir
þvi sem þurfti til að öðlast tilskilin
réttindi við skipsstjórn og stóð sig
með prýði. Á þeim tíma sem ég
þekkti Árna sá ég vel hve hann var
traustur maður og hversu yndislegt
samband hans og Laugu var.
Árið 1987 hóf Árni störf sem
hafnarvörður hér á Akranesi og við
samglöddumst þeim hjónum að nú
færi í hönd sá tími sem þau yrðu
meira saman og betri tími gæfist
til að sinna börnunum og ekki þá
síður barnabörnunum sem nú eru
orðin sex talsins. En svo fyrirvara-
laust er hann burt kallaður frá þeim
öllum. Eins og ætíð við slíkar kring-
umstæður stöndum við höggdofa,
viljum ekki trúa en staðreyndirnar
tala.
Mér finnst erfitt að átta mig á
að Árni situr ekki lengur við eldhús-
borðið í Stillholtinu og glettist við
okkur á sinn góðlátlega hátt en fjöl-
skyldan og vinir eiga dýrmætar
minningar um góðan mann og þær
munu lifa áfram.
Elsku Lauga mín, Heiðar, Elín,
Anna Signý, Hjördís og Sigga, guð
gefi ykkur og öðrum aðstandendum
styrk í þessari þungu raun.
Elsa og fjölskylda.
Hve sæl, 6 hve sæl er hver leikandi lund
en lofaðu engan dag fyrir sólarlags stund.“
(M. Joch.)
Þessar línur komu upp í hugum
okkar þegar okkur barst sú hörmu-
lega frétt að vinur okkar, Árni
hennar Laugu, hefði drukknað við
vinnu sína. Heimili þeirra Laugu
frænku og Dáta, en svo var hann
ávallt kallaður af okkur, stóð okkur
alltaf opið bæði í gleði og sorg. Sár
söknuður og biturleiki fyllti hugann
eftir þessa fregn og beindist bitur-
leikinn að því hversu óréttlátt lífið
getur verið og hversu mannlegur
máttur má sín lítils frammi fyrir
almættinu.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þðkk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Við biðjum góðan guð að styrkja Laugu
frænku og bðmin. Einnig tengdamóður
hans, foreldra og bræður.
Árni, Klara, Gunnar, Gylfi
og fjölskyldur þeirra.
Sorgin knýr dyra á Akranesi
þegar við kveðjum góðan dreng,
Árna Sigmundsson, sem fórst við
skyldustörf sín 1. apríl sl. Við horf-
um með bjartsýni til vorsins þegar
örlögin taka skyndilega í taumana
og kalla einn af okkar vöskustu
sveinum af leiksviði lífsins.
Menn halda stundum skammt á leikinn liðið,
er lífið dregur tjaldið fyrir sviðið.
Þannig kvað Davíð Stefánsson
og svo á við um lífshlaup Árna.
Djúp Hvalfjarðar kallaði hann fyrir-
varalaust til sín og skilur okkur
samferðarmenn hans, samstarfs-
fólk og vini, eftir með harm í bijósti.
Tregi okkar er sár, því við sjáum á
bak góðum dreng og kærum starfs-
félaga.
Árni Sigmundsson fæddist árið
1937 á Hesteyri í Jökulfjörðum.
Hann valdi sér að ævistarfi sjó-
mennsku og skartaði löngum og
farsælum starfsferli sem skipstjóri.
Til Akraness kom Árni á árinu
1970 og var þar við skipsstjórn á
bátum Skagamanna. Hann hóf störf
hjá Akraneshöfn á árinu 1987. Þeim
störfum gegndi hann af trú-
mennsku og dugnaði. Brosmildi og
hlýtt viðmót voru einkenni sem ekki
fóru fram hjá neinum sem kynntist
Árna. Það var jafnan létt yfir hon-
um og þeir sem þurftu að leita til
Árna í hafnarhúsið fengu undan-
tekningarlaust lipra afgreiðslu
sinna mála og í kaupbæti þá tilfinn-
ingu að þjónustan hafi verið veitt
af ánægju. Og það var þessi bjarti
brosmildi svipur hans Árna sem
mætti mér niður við Steinsvörina
fyrir nokkrum dögum þegar við
hittumst síðast og að sjálfsögðu
fóru á milli okkar vel valin orð sem
kölluðu á bros. Það hvarflaði ekki
að neinum á þessari stundu að
feigðin væri svo skammt undan, en
þegar fregnin barst þá var það
mynd af þessum síðasta fundi okk-
ar sem birtist í huga mér. Mynd
af brosmildum og hlýjum félaga.
Þá mynd mun ég varðveita af Árna
Sigmundssyni og minnast hans í
þeim anda sem viðmót hans sjálfs
var.
Það telja ef til vill sumir að því
fylgi ekki sérstök hætta að starfa
við hafnir landsins. Reynslan er
önnur. Það þarf aðgát og kjark að
sigla litlum báti til móts við stór
hafskip sem flytja vörur og hráefni
milli landa. Við misjöfn skilyrði er
því ætíð treyst að hafnarverðir sinni
þeirri leiðsöguskyldu sem á þeim
hvílir. Árni Sigmundsson var ásamt
félaga sínum að aðstoða japanskt
skip við Grundartangahöfn þegar á
augabragði bát þeirra hvolfdi.
Margar ferðir þeirra félaga inn á
Grundartanga og löng og farsæl
sjómannsreynsla þeirra dugði ekki
gegn þeirri hættu sem bar feigðina
með sér. Um þessa ferð má líkja
því sem Davíð Stefánsson orti:
í djöfrum leik er dulin reisn og hætta.
Á djúpið leggja synir hraustra ætta
með glæstar vonir, glaða lund.
En oft er likt og leiðsögn góðra vætta
sé lokið eftir skamma stund.
Þegar viðskilnaður verður svo
fyrirvaralaus og raun ber vitni þá
skellur harmurinn miskunnarlaus á
okkur. Engu verður beytt, ekkert
gert á annan veg. Þetta er sá raun-
veruleiki sem við verðum að lifa
við. Og fyrst kveðjustundina ber svo
brátt að þá er mér ljúft að minnast
góðs drengs og heiðra minningu
Árna með því að geyina með mér
bestu þætti úr fari hans, drenglund,
dugnað og hlýtt viðmót.
Aðstandendum Árna flyt ég inni-
legustu samúðarkveðjur samstarfs-
manna Árna, hafnarstjórnar og
bæjarstjórnar Akraness.
Gísli Gíslason.
RÝMINGARSALA Blússur 4v6Ö0.- 885.- Ullarjakkar 12«906.- 2.900.- Kjólar 12.900.- 2.500.- KÁPUSALAN,
VEGNA Buxur 5í90ði- 885.- Víðir jakkar 1.2*900.- 6.900.- Pils 4(600í- 885.- Borgartúni 22,
FLUTNINGS Peysur vm.- 2.000,- iWeed- kápur 21.000.- 3.900.- Kápur 21(000.- 14.000.- sími 624362.