Morgunblaðið - 30.04.1992, Blaðsíða 8

8 B
MORGUNBLAÐIÐ VIÐSKIPTI/ATVINNULÍF FIMMTUDAGUR 30. APRÍL 1992
Tryggingar
Reyna að hindra yfír-
töku Skandia á Hafnia
Danir vilja ekki sjá á eftir félaginu í hendur Svíum
AÐ undanförnu hefur ekki verið um annað meira rætt í norrænum
viðskiptaheimi en hugsanlega sameiningu eða náið samstarf
tryggingarfélaganna Skandia í Svíþjóð, Hafnia í Danmörku og Uni
Storebrand í Noregi. Snemma í mánuðinum virtist vera fenginn
nokkur botn í þetta mál en þá var tilkynnt, að Skandia ætlaði að
kaupa Hafnia og greiða fyrir með Skandia-hlutabréfum, sem hafa
verið í eigu Uni Storebrand. A móti átti norska félagið að fá hluta
af endurtryggingastarfsemi Skandia og vera þar með laust allra
mála. Nú virðist hins vegar vera komið babb í bátinn með kaupin
á Hafnia því að Dýrtíðarsjóður dönsku launþegahreyfingarinnar,
sem er hluthafi í félaginu, er andvígt þeim og ætlar að beita sér
fyrir, að þau verði felld á hluthafafundi.
Flemming Skov Jensen, formað-
ur Dýrtíðarsjóðsins, LD
(Lönmodtagemes Dyrtidsfond),
hefur síðustu daga setið á mörgum
fundum með stærstu hluthöfunum
í Hafnia, einstaklingum sem stofn-
unum, og hann segist viss um, að
auðvelt verði að fá meirihluta fyrir
því, sem hann kallar „danska
lausn“ á málinu. Raunar virðist
sært þjóðarstolt vera hluti af skýr-
ingunni á óánægju margra Dana
með yfírtöku Svía á Hafnia og
Jensen viðurkennir það. Hann
heldur því þó fram, að Skandia-til-
boðið hafi verið skammarlegt og
Hafnia-stjórnin aðeins tekið því
vegna þess hve féiagið er illa statt.
Að sögn Flemmings getur
„danska lausnin“ til dæmis falist
í sameiningu dönsku tryggingarfé-
laganna Hafnia og Baltica hafí það
síðamefnda áhuga á því en hann
lagði áherslu á, að Hafnia þyldi
ekki neitt óvissuástand í líkingu
við það, sem verið hefur lengi.
Undir þeim kringumstæðum yrði
að leita sérstakrar „Hafnia-lausn-
ar“. „Við getum sætt okkur við
hvom kostinn sem er, bara ekki
að félagið verði sænskt,“ sagði
Jensen.
Stjómarmenn í Baltica hafa
raunar vísað á bug hugmyndinni
um sameiningu við Hafnia en á
henni virðist.þó vera nokkur áhugi
meðal ýmissa hluthafa. Er þá eink-
um hallast að því, að stofnað verði
sameiginlegt eignarhaldsfélag þar

10.000 Hafnia-hluthafar 22% Scandia- hluthafar 78%
__ZTI
Scandia Group AB, Stokkhólmi
Scandia Norden
Scandia/Holmia í Svíþjóð
Hafnia/Kgl. íDanmörku
Vesta í Noregi
Scandia ísland
lA
Hluthafa-
stjórn
Alþjóða-
endurtryggingar
Alþjóðatjónatryggingar Alþjóðalíftryggingar
Economic Prolific í Bretlandi
NIG Scandia Life
sem Baltica hefði forystuna.
Það skýrist væntanlega fljótt
hvort Flemming Skov Jensen tekst
að koma í veg fyrir kaup Skandia
á Hafnia en verði ekkert af þeim
getur það haft óþægilegar afleið-
ingar fyrir Skandia og sér í lagi
fyrir Uni Storebrand. Það hefur
tapað miklu fé á hlutabréfakaup-
um sínum í Skahdia en átti þess
nú kost að sleppa fyrir horn með
því að láta bréfín af hendi fyrir
drjúgan hluta af endurtrygginga-
starfsemi Skandia.
Danmörk
Danir þurfa hreinræktaða
evrópska iðnaðarstefnu
— segir Hans Skov Christensen, framkvæmdastjóri Félags danskra iðnrekenda
„Danir eru betur í stakk búnir til þess að mæta samkeppni inn-
an nýrrar Evrópu en fyrir einum áratug. En ef við hyggjumst
nýta tækifærin sem gefast í framtíðinni til þess að skapa fleiri
atvinnutækifæri, verðum við að breyta mynstri efnahagslífsins enn
frekar; lækka skatta og hrinda í framkvæmd hreinræktaðri evr-
ópskri iðnaðarstefnu. Við höfum ekki efni á að reka sérstaka danska
stefnu í þessum efnum. Slíkt gæti eyðilagt samkeppnishæfni okk-
ar“. Þetta segir Hans Skov Chistensen, framkvæmdastjóri Félags
danskra iðnrekenda, en hann var hér á ferð í tengslum við þing
Félag ísl. iðnrekenda sem haldið var fyrir nokkru.
„Ávinningur Dana af aðildinni
að EB er að einu leyti mælanlegur
og áþreifanlegur: Fjárframlög
þeirra til bandalagsins frá upphafí
eru mun minni en framlög EB til
Dana. Þetta má rekja til mikillar
framleiðslu landbúnaðarafurða í
Danmörku og landbúnaðarstefnu
bandalagsins. Aðildin að EB blés
Iífí í danskan landbúnað og hafði
jákvæð áhrif á önnur svið tengd
landbúnaði, svo sem úrvinnslu-
greinar og framleiðslu búvéla."
Onnur áhrif EB-aðildar taldi
Christensen erfítt að greina sér-
staklega. Hann gat þess þó, að
sennilega hefði atvinnuleysið í kjöl-
far olíukreppunnar á áttunda ára-
tugnum orðið mun meira hefðu
Danir ekki gengið í EB árið 1973.
Þýski bjórmarkaðurinn einkenn-
ist af mikilli tryggð neytenda við
sitt vörumerki, sem yfírleitt er
fremur lítill framleiðandi úr næsta
nágrenni. Af þessum sökum hefur
það reynst erlendum aðilum mjög
erfítt að komast inn á markaðinn
og ná þar nægilega góðri stöðu.
Enn sem komið er hefur aðeins
Erlendar fjárfestingar
margfaldast
„Lítum á verslun og viðskipti.
Danir flytja út um 60% af iðnfram-
leiðslu sinni. Fyrir 20 árum fluttu
þeir út um 40% iðnframleiðslunn-
ar. Árið 1972 fóru 44,5% fram-
leiðslunnar til annarra EB-landa.
Tuttugu árum síðar var þetta hlut-
fall um 54 af hundraði.
Annað athyglisvert atriði eru
erlendar fjárfestingar Dana. Árið
1981 var þriðjungur erlendra fjár-
festinga í öðrum aðildarlöndum
EB. Tveir þriðju hlutar fjárfesting-
anna eru nú innan bandalagsins
og hefur að sama skapi dregið úr
fjárfestingum í Bandaríkjunum.
Enn áhugaverðara er að skoða
upphæðimar sem hér um ræðir.
Carlsberg og Tuborg tekist það.
Þar til fyrir fáum árum var þýski
markaðurinn algerlega lokaður fyr-
ir erlenda aðila vegna svonefndrar
Reinheitsgebot, sem var reglugerð
sem bannaði alla notkun aukaefna.
í kjölfar niðurstöðu Evrópudóm-
stólsins, þess efnis að óheimilt væri
að útiloka erlendan bjór á þeirri
Fýrir tíu árum, 1982-1983, námu
fjárfestingar Dana erlendis um 20
milljörðum íslenskra króna. Er-
lendar fjárfestingar í Danmörku
voru nokkru meiri. Árin 1990-
1991 höfðu fjárfestingarnar fímm-
faldast: Danir fjárfesta fyrir um
100 milljarða erlendis og erlendar
fjárfestingar í Danmörku eru jafn-
miklar. Sprengingin varð árin
1988-1989 og var augljóslega af-
leiðing iagasetningar um fijálst
fjármagnsflæði innan bandalags-
ins sem tók gildi 1988.“
Að hafa áhrif á ákvarðanir
EB
„Við höfum orðið vitni að enn
fleiri breytingum í kjölfar EB-
aðildarinnar, m.a. umsköpun
dansks iðnaðar. Frá árinu 1986
'hafa dönsk fyrirtæki leitast við að
aðlaga sig þeirri hörðu samkeppni,
sem búist er við að verði með til-
komu innri markaðarins. Við höf-
um orðið vitni að samruna danskra
fyrirtækja og ýmsum nýjum
tengslum þeirra við erlend fyrir-
tæki. Um þetta vil ég segja, að frá
því Danir urðu aðilar að EB fyrir
20 árum, hafur danskur iðnaður
haft mikilvæg áhrif á ákvarðana-
forsendu að hann væri bruggaður
með öðrum aðferðum, var reglu-
gerðin felld úr gildi.
Heineken, sem hefur ekki fyrr
reynt að komast inn á þýska mark-
aðinn, telur að þýski markaðurinn
sé fyrst nú nægilega þróaður til að
hefja á honum sókn. í fyrstu er
ætlunin að einbeita sér að sölu á
hótelum og veitingahúsum enda
gera forsvarsmenn Heineken sér
ljóst að fyrst um sinn muni salan
ekki verða mikil, en þeir vona að
hún ínuni smám saman glæðast.
töku innan bandalagsins, einkum
að því er varðar lagasetningu um
innri markaðinn og efnahagslegan
og pólitískan samruna aðildarland-
anna. Við höfum ekki aðeins náð
þessum árangri með samböndum
okkar í Brussel heldur höfum við
einnig haft tækifæri til þess að
ræða við stjórnvöld heima fyrir
sem taka beinan þátt í ákvörðunum
bandalagsins."
Efnahagsþróun -
efnahagsumbætur
„Þjóðarbúskapur Dana er nú
betri en hann var fyrir tíu árum.
Vextir eru helmingi lægri en þá
og verðbólgan er sú lægsta sem
um getur innan Evrópubandalags-
ins. Þetta hefur aukið samkeppnis-
hæfni iðnaðarins og forsendur
hans til aukins útflutnings hafa
batnað verulega. Frá árinu 1985
hefur viðskiptajöfnuðurinn batnað
jafnt og þétt og þúsundir atvinnu-
tækifæra hafa orðið til í út-
flutningsgeiranum. I fyrsta skipti
í áratugi urðu gjaldeyrisviðskiptin
Dönum í hag árið 1991.
Heimamarkaðurinn er aftur á
móti tiltölulega veikur og hefur
ijölda atvinnutækifæra glatast á
sviðum sem framleiða fyrir heima-
markaðinn. Þó ber að geta þess,
að fjöldi starfa í þessum geira er
meiri en snemma á níunda ára-
tugnum.
Ef við hyggjumst draga úr at-
vinnuleysi, halda verðbólgu niðri á
sama tíma og afla meiri gjaldeyris-
tekna en við eyðum, verðum við
að taka á grundvallarvanda dansks
efnahagslífs. Opinbér umsvif eru
meiri í Danmörku en í öðrum EB-
löndum og skattar eru háir. Háir
skattar draga úr vilja manna til
að leggja hart að sér. Þetta skerð-
ir samkeppnisstöðuna vegna þess
að launamenn verða að krefjast
hlutfallslega hærri launa til þess
að mæta útgjöldum. Markmiðið
ætti að vera að lækka skatta veru-
lega og beina umsvifum inn í
einkageirann."
Hans Skov Christenseni
Innri markaðurinn eykur
stöðugleika
„Ekki er ætlunin að ráðast að
velferðarkerfínu. Við bendum hins
vegar á ákveðnar lausnir til þess
að viðhalda því. Við verðum í því
sambandi að fara ótroðnar slóðir
og láta af pólitískum kreddum.“
H.S. Christensen rakti ástæður
þess að ríkið ætti að draga úr opin-
berum umsvifum, svo sem bóta-
kerfi og millifærslum, og kvaðst
vart þurfa að taka fram, að dansk-
ir iðnrekendur væru mótfallnir því
að ríkið tæki þátt í áhættusömum
rejcstri fyrirtækja með fjármunum
skattborgaranna. Um verðbólguna
sagði Christensen, að danskir iðn-
rekendur væru hlynntir efnahags-
samruna EB-landanna og sam-
eiginlegu myntkerfí þeirra, enda
væri það besta leiðin til þess að
tryggja stöðuga efnahagsþróun og
litla verðbólgu í Evrópu á næstu
árum.
Slagurinn um
fjárfestingarnar
Hann bætti því við að lækkun
tekjuskatta og gagngerar breyt-
ingar á vinnumarkaði væru aðeins
hluti þess sem gera þyrfti til þess
að tryggja samkeppnisstöðu
dansks iðnaðar. Lagasetning sem
leiddi til aukins framleiðslukostn-
aðar drægi úr samkeppnishæfni
iðnaðar í Danmörku. „EB mun
hvorki einkennast af mikilli mið-
stýringu í framtíðinni né sameigin-
legri lagasetningu á öllum sviðum.
Þvert á móti mun lagasetning EB
áfram miðast við vöruframleiðslu.
Á öðrum sviðum munum við verða
vitni að ákafri samkeppni milli
mismunandi stjórnmálaafla innan
EB-landanna og einstakra land-
svæða til þess að laða að fjárfest-
ingar.“
Þýskaland
Heineken hefur sölu í Þýskalandi
BELGÍSKI bjórrisinn Heineken hefur loks ákveðið að reyna að sækja
inn á þýska bjórmarkaðinn, en hingað til hefur einungis dönsku
bjórframleiðendunum Carlsberg og Tuborg tekist að festa sig í sessi
þar af erlendum framleiðendum.