Morgunblaðið - 30.04.1992, Blaðsíða 10

10 B
MORGUNBLAÐIÐ VIÐSKIPTI/ATVINNULÍF FIMMTUDAGUR 30. APRÍL 1992
VIÐSKIPTI/ATVINNULÍF
DAGBÓK
Apríl
FUNDIR:
■ AÐALFUNDUR Granda
hf. verður haldinn fimmtudag-
inn 30. aprfl kl. 17.00 í mat-
sal fyrirtækisins að Norður-
garði.
■ AÐALFUNDUR íslenskra
sjávarfurða hf. verður haldinn
í dag, fimmtudag, í Víkingasal
Hótels Loftleiða og fundurinn
hefst klukkan 9. í byijun aðal-
fundarins mun Þorsteinn
Pálsson sjávarútvegsráðherra
flytja ávarp. Á þessum fundi
verður fyrsta ársskýrsla ís-
lenskra sjávarafurða hf. lögð
fram.
■ AÐALFUNDUR EDI-
félagsins verður haldinn
fímmtudaginn 30. apríl nk. kl.
15.00 í Skála, Hótel Sögu. Á
dagskrá eru venjuleg aðalfund-
arstörf skv. lögum félagsins.
Þá flytur Pálmi Bjarnason
erindi um reynslu Samskipa
af notkun EDI.
Maí
■ AÐALFUNDUR Hluta-
bréfasjóðsins hf. verður hald-
inn á Hótel Sögu, Ársal, mið-
vikudaginn 6. maí nk. Fundur-
inn hefst kl. 17.15 og á dag-
skrá verða venjuleg aðalfund-
arstörf.
RÁÐSTEFNUR:
mRÁÐSTEFNA um stál-
mannvirki og brunavarnir
verður haldin þriðjudaginn 5.
maí nk., að Hvammi Holiday
Inn. I frétt frá fyrirtækinu
segir að notkun stáls og hvers-
konar málma við gerð mann-
virkja hafi stóraukist í ná-
grannalöndunum síðustu ára-
tugi og benda líkur til að sú
þróun verði einnig hér á landi.
Ýmsar spumingar hafa vaknað
um eiginleika stáls með tilliti
til brunavarna og er fundinum
ætlað að svara þeim og enn-
fremur upplýsa um nýja staðla
í þessum efnum, sem tekið
hafa gildi í Evrópu. Fyrirlesar-
amir em þeir John Dowling
frá British Steel, Guðmundur
Gunnarsson verkfræðingur
hjá Brunamálastofnun og
Jakob Sigurðsson efnafræð-
ingur hjá Slippfélaginu. Þeir
sem áhuga hafa að sitja ráð-
stefnuna em beðnir um að til-
kynna það í símum 621755 og
627222.
■ RAÐSTEFNA um tengsl
menntunar og atvinnulífs
verður Jialdin 7. maí nk., á
Hótel íslandi, Norðursal. Á
ráðstefnunni, sem haldin er á
vegum Sammenntar, verður
fjallað um mikilvægi tengsla
menntunar og atvinnulífs. Sir
Robert Telford, sem hefur
unnið mikið að hagsmunamál-
um iðnaðar í Bretlandi og var
í forsæti nefndar sem samdi
skýrslu um ástand menntamála
og tengsl þeirra við atvinnulíf
í ljósi samkeppnishæfni evr-
ópsks iðnaðar flytur erindi á
ráðstefnunni. Þá fjallar Stefán
Ólafsson um íslenskt atvinnu-
líf, menntun og framfarir,
Stefán Baldursson fjallar um
reynslu íslenskra fyrirtækja af
starfsþjálfun og endurmennt-
un, Ari Arnalds talar um þjálf-
un starfsfólks hjá Verk- og
kerfisfræðistofunni hf, Jón
Torfí Jónasson fjallar um
menntun í plast- og rafeinda-
iðnaði, Hákon Ólafsson um
menntunarþörf 5 byggingariðn-
aði og Guðbrandur Sigurðs-
son um menntunarþörf í sjáv-
arútvegi. Ráðstefnan hefst kl.
13.00 og lýkur kl. 16.30.
Skráning fer fram í móttöku
Tæknigarðs í síma 694940.
Ráðgjafarfyrirtæki
Lánshæfiflokkun tekin
að ryðja sér til rúms
Rætt við Agnar Kofoed-Hansen hjá Greiðslumati hf. sem aðstoðar fyrirtæki við að
skipuleggja lánsviðskipti sín
NÝTT ráðgjafarfyrirtæki, Greiðslumat hf., var sett á stofn sl. haust
í þeim tilgangi að veita alhliða rekstrarráðgjöf og sérstaklega meta
lánshæfi eða fjárhagslegan styrkleika fyrirtækja. I því felst m.a.
lánshæfiflokkun þar sem fyrirtæki geta óskað eftir mati á eigin
lánshæfi og fá þá sérstaka einkunn sem gefur til kynna hvort líkur
séu á að viðkomandi geti staðið við skuldbindingar sínar á tilsettum
tíma. Hingað til hefur þó starfsemi Greiðslumats fremur snúist um
skipulagningu lánsviðskipta hjá fyrirtækjum sem vilja tryggja betri
innheimtu útistandandi krafna. Eru þá viðskiptavinir viðkomandi
fyrirtækis flokkaðir með ákveðnum hætti. Stofnendur Greiðslumats
eru Agnar Kofoed-Hansen rekstrarverkfræðingur og Benedikt Jó-
hannesson stærðfræðingur en með þeim í stjórn situr Tryggvi Jóns-
son löggiltur endurskoðandi.
„Hugmyndin er komin úr tveimur
áttum,“ segir Agnar. „Upphaflega
tók ég að mér sjálfstætt verkefni
fyrir nokkur fyrirtæki í byggingar-
iðnaði. Verkefnið fólst í því að skip-
uleggja lánsviðskipti þeirra og sam-
starf milli þeirra í tengslum við
skoðun á viðskiptavinum. I fram-
haldi af því hóf ég að þróa ákveðna
ráðgjöf sem kallast skipulagning
lánsviðskipta.
Einnig má rekja þetta til við-
skiptaþings Verslunarráðsins á sl.
ári þar sem ijallað var um lánshæf-
isflokkun og stofnun á fyrirtæki
sem tæki hana að sér. Hins vegar
var ekki talinn grundvöllur fyrir
rekstri fyrirtækis sem væri ein-
göngu í lánshæfiflokkun eins og
gerist erlendis. í því felst að fyrir-
tæki óska eftir mati á eigin láns-
hæfni og nýta sér síðan matið hjá
lánardrottnum, birgjum eða al-
mennt á verðbréfamarkaðnum. Ég
ræddi við Skrifstofu viðskiptalífsins
um þetta og taldi þá skynsamlegt
að sameina lánshæfiflokkun og ráð-
gjöf um skipulagningu lánsvið-
skipta. Ég reifaði síðan hugmynd-
ina við Benedikt Jóhannesson hjá
Talnakönnun sem stofnaði með mér
fyrirtækið í október á sl. ári. Við
fengum til liðs'við okkur I stjórn
Tryggva Jónsson endurskoðanda.
Þetta hefur raunar þróast út í það
að byggja upp þörf fyrir það að
fyrirtæki leiti til okkar og óski eft-
ir að viðskiptavinir í reikningsvið-
skiptum verði metnir. Ástæðan fyr-
ir því að þetta hefur beinst inn á
þessa braut er sú að tregða markað-
arins til að koma lánshæfiflokkun
á er mjög mikil. Það er mjög erfitt
að sannfæra fyrirtæki um hag-
kvæmni lánshæfíflokkunar. Fyrir-
tæki hafa fyrst og fremst séð sér
mikinn hag í því að skipuleggja
lánsviðskiptin betur og skoða við-
skiptavini sína með skipulegri
hætti. Þannig ná þau að takmarka
útlán, stýra reikningsviðskiptunum
betur og minnka hættuna á því að
kröfur tapist."
Sjónarhorn
Spamaður hjá ríkinu
Hvernig hægt er að spara stórlega í ríkiskerfinu án þess að minnka þjónustuna
FYRIRTÆKI A, umsvif,
rekstrargjöid og starfsmenn
RÍKISUMSVIF, íbúafjöldi,
rekstrargjöld og starfsmenn
800 Umsvif
Gjöld í míílj.
100 f’ús- ibúarx 10 •
20 ~=^
Ríkisstarfsmenn
-t—-i-r—i—i—i—i-1—i-1—-t—t-
1 23456789 10 11
i—i—i—i—i—i—i—i—i—t—I—i—i-
'78 '80 '82 '84 '86 '88
eftir Sigurð Ingólfsson
Við hver fjáriög eru sett markmið
um að draga úr ríkisútgjöldum og
fá opinber fyrirtæki og stofnanir
fyrirmæli um að draga úr kostnaði
og fækka mannskap. Utkoman hefur
ætíð verið á hinn veginn, ríkisút-
gjöld og starfsmannafjöldi hefur
vaxið ár frá ári.
Málinu hefur einfaldlega ekki ver-
ið fylgt eftir.
Það skal enginn halda að vöxtur
ríkisútgjalda sé eitthvað náttúrulög-
mái, því má stjórna sé raunverulegur
áhugi á, og menn tilbúnir að taka á
málinu.
Auðveldasta leiðin til að draga
úr ríkisútgjöldum, og sú sem oftast
er gripið til, er frestun á fram-
kvæmdum. Þetta hefur þó af ein-
hvetjum orsökum ekki orðið til að
draga úr ríkisútgjöldunum eins og
að framan er nefnt, en e.t.v. dregið
úr þenslu sem annars hefði orðið,
nema þessu markmiði hafí heldur
ekki verið náð.
Spáð er samdrætti í atvinnulífi
hér á landi á næstu árum og því
æskilegt að hið opinbera hamli á
móti í stað þess að ýta undir hann.
Það má t.d. gera með því að draga
úr rekstrargjöldum í stað þess að
draga úr framkvæmdum, og jafnvel
að nota sparnað í rekstrargjöldum
til aukinna framkvæmda.
Hvernig má spara
rekstrarútgj öld?
Auðveldast er að svara því með
dæmi úr raunveruleikanum. Fyrir-
tækið veltir 2,7 milljörðum árlega
og er með í sinni þjónustu 230 starfs-
menn. Ekki er ástæða til að nafn-
greina það hér, en köllum það FYR-
IRTÆKI A.
Stjórnendur fyrirtækisins ákváðu
að ná fram aukinni hagkvæmni í
sínum rekstri, og samtíniis því að
auka rekstraröryggið, bæta álit þess
útávið og bæta þjónustuna við við-
skiptavinina.
Til starfsins voru fengnir rekstr-
arráðgjafar sem unnu með starfs-
mönnum fyrirtækisins að þessum
markmiðum.
Verkið var unnið þannig að verk-
efni voru skilgreind og metin út frá
notagildi og kostnaði, með tilliti til
stefnumörkunar fyrirtækisins.
Verkefnum og vinnuaðferðum var
breytt í framhaldi af verkefnamat-
inu, verkefni skorin niður og stjórn-
skipulagi breytt með tilliti til vgrk-
efna, ábyrgðar, samskipta o.þ.h.
Mönnun einstakra verkefna var
metin og fækkað þar sem tilefni
gafst, en sá þáttur í starfí af þessu
tagi er ætíð viðkvæmur og þarf að
taka á honum með tilliti til þess.
Til að flýta fyrir og tryggja árang-
ur, var vinna þessi unnin í nánu
samstarfi við starfsfólk og var það
látið njóta hluta þess ávinnings sem
náðist.
Við upphaf þessa verkefnis voru
starfsmenn fyrirtækisins 260 og
rekstrargjöld um 610 milljónir króna
á verðlagi ársins 1990, sbr. með-
fylgjandi línurit sem merkt er „Fyrir-
tæki A.“
Sex árum síðar voru starfsmenn
249 og rekstrargjöld um 558 milljón-
ir kr. Á sama tíma höfðu umsvif
fyrirtækisins aukist um 40%.
Tólf árum síðar voru starfsmenn
um 222 og rekstrargjöld um 538
milljónir kr. og höfðu umsvif þess
þá aukist um rúm 80%.
Starfsmönnum hafði sem sé
fækkað um 15% og rekstrargjöld
lækkað um 12% á þessum 12 árum,
þrátt fyrir þessa 'miklu aukningu
umsvifa.
Hver hefði þróunin -
orðið ef ekkert hefði
verið að gert?
Ekki er rétt að gera ráð fyrir að
rekstrargjöld og starfsmannafjöldi
hefði aukist í takt við aukin umsvif,
en þó að aukningin hefði ekki verið
nema 'A af þeirri aukningu, hefðu
rekstrargjöldin verið um 773 milljón-
ir kr. eða 236 milljónum hærri í lok
tímabilsins, og starfsmannafjöldinn
um 330 manns í stað 222.
Hver hefur þróun
ríkisútgjalda verið
á sama tíma?
Ef gert er ráð fyrir að íbúafjöldi
endurspegli umsvif ríkisins hafa þau
aukist um 14% á 12 árum (1977-
1989). Sjá meðfylgjandi línurit sem
merkt er „Ríkisumsvif."
Á sama tíma hafa rekstrargjöld
ríkisins hækkað um meira en helm-
ing, á föstu verðlagi og starfsmanna-
fjöldi aukist um meira en 50%.
Hefði þróunin orðið sú sama og
hjá fyrirtækinu hér að framan væru
ríkisútgjöldin æði mörgum milljörð-
um lægri á ári en þau eru nú og
opinberir starfsmenn að sama skapi
færri en um leið betur launaðir.
Hvers vegna hefur þá ekki
verið gripið til þessara
ráða?
Þeirri spurningu verður ekki reynt
að svara hér, en benda má á að til
að ná árangri á þessu sviði þarf að
kosta nokkru til í upphafi og að
vera vilji og kjarkur hjá þeim sem
málið snertir að takast á við verkefn-
ið.
Aðgerðir stjórnvalda á þessu ári
benda til þess að í þetta sinn verði
áformum um sparnað í ríkisútgjöld-
um fylgt eftir og er því bent á þessa
leið sem álitlegan kost við að ná
þeim markmiðum.
Sérstaklega skal undirstrikað að
sparnaður þessi er varanlegur (ár-
legur) en ekki bara einu sinni.
Höfundur er forstöðumaður Ráð-
gjafaþjónustu Hrannarrs hf.
-I