Morgunblaðið - 15.07.1992, Blaðsíða 14

MORGUNBLÁÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 15. JÚLÍ 1992
Kjartan JÖnsson skrifar frá Kenýu:
íslenskukennsla við miðbaug
Það er mikil spenna í loftinu,
þegar hjólreiðamaðurinn kemur í
mark. Tilburðir keppenda er eins
og hjá vönum rallýkross mótor-
hjólakeppendum. Nýir leggja af
stað með einnar mínútu millibili.
Yngstu krakkamir taka hlutverk
sitt sem viðgerðarmenn mjög al-
varlega, þó að reyndin sé sú, að
mesta vinnan sé fólgin í því að
gefa sínum manni kaldan svala-
drykk að lokinni keppni! Það era
nemendur í norska skólanum í
Nairóbí (Norwegian Community
School), sem standa fyrir þessari
keppni. Hugmyndin að henni er
að sjálfsögðu Austur-Afríku
rallýið fræga, sem lauk aðeins
tveimur dögum áður í Nairóbí.
Þeir áhugasömustu þekkja nöfn
allra helstu rallýkeppenda og
fylgjast grannt með framvindu
keppninnar frá degi til dags.
Norski skólinn í Nairóbí er um
margt líkur íslenskum skólum.
Innan hans ríkir andrúmsloft nor-
rænar menningar, þótt hann sé á
afrískri grund. íslensk böm hafa
verið meðal nemenda næstum
óslitið frá stofnun hans árið 1978.
Foreldrar bamanna eru flestir
kristniboðar. Margir búa og
starfa langt í burtu, í Kenýu,
Tanzaníu, Eþíópíu og Zimbabwe.
Böm þeirra eru því á heimavist
skólans. Nokkur böm búa í Na-
iróbí og er ekið til og frá skólan-
um daglega. Foreldrar þeirra era
hér á vegum Hjálparstofnunar
norsku kirkjunnar og norskra
fýrirtækja, sem starfa í austan-
verðri Afríku. Nemendur era af
íjóram þjóðemum og kennararnir
af þremur. Allir fá kennslu í
norsku í almennum fögum, en
dönsku bömin hafa danskan
kennara í dönsku og íslensku
bömin hafa íslenskan kennara,
sem kennir þeim íslensku.
Lóðinni er vel við haldið og
tré, snyrtilega klipptir rannar og
falleg blóðmabeð gera það að
verkum að manni finnst maður
vera kominn í aldingarðinn Eden,
þegar komið er til þessa skóla.
Þar ríkir góður andi, og börnun-
um líður greinilega vel.
Kennari frá íslandi
Það er ekki á hveijum degi að
íslenskir kennarar leggja land
undir fót og fara út í kennsku í
Afríku. Kristín Bjarnadóttir er
kennari íslensku barnanna. Hún
er fyrsti kennari íslenskra bama
í Afríku í tæplega 40 ára sögu
íslensks kristniboðs í þessum
heimshluta. Undirritaður spjallaði
við hana fyrir utan heimavistina
Kristín Bjarnadóttir kennir ís-
lenzku börnunum, f.v. Jóni
Magnúsi, Ólöfu Inger og Heið-
rúnu, móðurmálið í norska skól-
anum í Nairóbi.
„Kristín Bjarnadóttir
er kennari íslensku
barnanna. Hún er
fyrsti kennari ís-
lenskra barna í Afríku
í tæplega 40 ára sögu
íslensks kristniboðs í
þessum heimshluta.“
í svölum skugga gamals og virðu-
legs þyrnitrés, sem gladdi augun
með fögrum rauðum blómum.
Umhverfið var fullt af lífí.
Skvaldur og hlátrasköll barna á
hjólaskautum, sem þutu af og til
framhjá okkur og hróp og köll
stráka í fótbolta á grasflötinni
skammt frá runnu saman við ljúfa
tóna Mozarts frá píanóinu í sam-
komusalnum, þar sem einn nem-
enda æfði sig. Kristín upplýsti
mig um að hún hafi starfað sem
kennari í Reykjavík í 12 ár.
- Hvemig fannst þér að koma
hingað?
„Það kom mér þægilega á
óvart. Mér var vel tekið sem fýrst
íslenska kennara skólans. Ég hef
kynnst góðu fólki, og mér líður
vel.“
- Hvað er öðravísi hér en í
skólanum á íslandi?
„Það er margt líkt með þessum
skóla og skólum úti á landi, enda
era nemendur ekki nema 62 í ár.
Bekkjum er slegið saman, en
hver nemandi fær í staðinn meiri
athygli en í stóram bekkjum á
íslandi. í fyrra hafði ég sjö manna
bekk, en nú era nemendurnir 18
í sameiginlegum 2. og 3. bekk.
Agavandamál era lítil sem engin.
Hins vegar era heimavistarbömin
hér miklu stærri hluta ársins en
heima hjá sér. Það má segja að
þau alist að miklu leyti upp í
skólanum. Bömin hafa séð meira
af heiminum en jafnaldrar þeirra
almennt heima. Þau hafa kynnst
mismunandi kjörum fólks í Afr-
íku, bæði fátækt og ríkidæmi,
og eru því víðsýnni. Þeim er eðli-
legt að umgangast fólk af öðrum
kynþáttum og mörg þeirra tala
eða hafa á einhveiju skeiði
ævinnar talað tvö afrísk tungu-
mál. Flest kunna ríkismálið í
Kenýu og Tanzaníu, swahílí.
Enska er kennd strax í fyrsta
bekk. Það var skrýtið, þegar ég
var að kenna um árstíðimar um
daginn að uppgötva að börnin
þekktu bara tvær árstíðir,
þurrkatíma og regntíma. Fjórar
árstíðir era bara utanbókarlær-
dómur!“
- Verða böm, sem aiast upp
að miklu leyti í Afríku sannir
þegnar síns lands?
„Þau skjóta að sjálfsögðu mjög
djúpum rótum hér, en mikið er
gert til að rækta ættjarðarástina.
Þjóðhátíðardagar era t.d. undir-
búnir í marga mánuði."
- Hvað finnst þér best við
dvölina hér, Kristín?
„Án efa það að kynnast mis-
munandi kjörum fólks. Hér í
Nairóbí era miklar andstæður og
margir eiga mjög erfítt efnalega.
Dvöl í Afríku kennir manni að
meta betur og þakka öll gæðin,
sem við höfum heima á íslandi."
Góður skóli
Bömin í þessum skóla standa
jafnöldrum sínum heima ekkert
að baki hvað námsárangur varð-
ar, enda leggur starfsfólkið sig
allt fram um að skapa góðan
skóla. Þau leggja stunda á íþrótt-
ir, fótbolta, handbolta, körfubolta
og fijálsar íþróttir. Þar sem
Kenýa er mikið ferðamannaland,
eru miklir möguleikar til ýmiss
konar útilífs. Þær era ófáar ferð-
irnar, sem famar hafa verið í
þjóðgarðinn í nágrenninu til að
horfa á villidýr í sínu nátttúralega
umhverfí. Um daginn fengu ungl-
ingamir á gagnfræðastiginu að
fara í þriggja daga ferð á Kenýu-
fjall, sem er næst hæsta fjjall í
Afríku, 5.199 m. Allir eiga reið-
hjól, sem eru mikið notuð. Á
hveiju ári er svokölluð þemavika.
Henni er varið til þess að læra
um eitthvað sérstakt i menningu
Kenýumanna. Eitt árið lærðu
nemendur (og kennarar) um
Masai-þjóðflokkinn. Þá komu
m.a. Masaimenn í heimsókn
klæddir sínum sérstæðu fötum,
málaðir að hætti þjóðflokksins og
sögðu frá sínum högum. í lok
vikunnar fengu allir nemendurnir
að klæða sig eins og Masaiar og
mála sig með mold eins og þeirra
er siður við ákveðin tækifæri.
Á meðal kennara er gott tón-
listarfólk, sem býður upp á fjöl-
breytta tónlistarkennslu. Flestir
era í kór. Margs konar tóm-
stundahópar eru einnig starfandi,
s.s. bökunar- og matreiðsluhópar,
ljósmyndahópur, skordýrahópur
o.fl. Skólanum berst úrval af góð-
um sjónvarpsdagskrám frá Nor-
egi, sem börnin fá að horfa á á
ákveðnum tímum af myndbönd-
um. Reynt er að efla sköpunarg-
áfu barnanna m.a. með því að
takmarka bandmyndagláp við
ákveðna daga.
Síðast en ekki síst fá nemendur
mikla og vandaða kristindóms-
fræðslu. Kristindómurinn er eðli-
legur hluti af lífi skólans og barn-
anna. Traustið á kærleiksríkum
Guði hjálpar til að skapa öryggi
hjá bömunum, sem verða að búa
langt frá foreldrum sínum stóran
hluta ársins. Því er ekki að neita
að sá þáttur er erfiður, bæði for-
eldram og bömum. En fólk reyn-
ir að nota tímann vel til að efla
fjölskyldutengslin, þegar fjöl-
skyldurnar eru sameinaðar.
Stjómin:
Rokkið
Hljómplötur
Sveinn Guðjónsson
Grétar Örvarsson og Sigríður
Beinteinsdóttir eru þeir burðarásar
sem hljómsveitin Stjórnin hefur
hvflt á, allar götur síðan þau tvö
slógu eftirminnilega í gegn í Evr-
ópusöngvakeppninni í Júgóslavíu
héma um árið. Hljómsveitin í heild
naut góðs af og í kjölfarið átti
Stjómin mikilli velgengni að fagna
hér á landi. Það vakti því athygli
þegar þau Grétar og Sigga ákváðu
að söðla um og fá til liðs við sig
nýjan mannskap og hann ekki af
verri endanum. Og ekki verður ann-
að sagt en að flugtakið hafi heppn-
ast vel, með sigri í undankeppni
sækirá
Evrópusöngvakeppninnar hér
heima og viðunandi árangri í Stokk-
hólmi nú í vor.
Nýju liðsmenn Stjómarinnar era ,
þeir Friðrik Karlsson og Jóhann
Ásmundsson, sem þekktastir era
fyrir leik sinn með Mezzoforte, og
svo trommuleikarinn Halldór
Hauksson, sem meðal annars lék
áður með Loðinni rottu og Rokka-
billýbandi Reykjavíkur. Svo sem við
var að búast hafa þessir valinkunnu
tónlistarmenn sett mark sitt á tón-
listarstefnu Stjónarinnar og má
meðal annars heyra það á nýrri
plötu hljómsveitarinnar þar sem
rokkuð undiralda flæðir á köflum
yfír léttpoppið, sem verið hefur
áberandi í tónlist Stjórnarinnar
fram til þessa.
Hvað breytingar á sjálfum tón-
listarflutningnum viðvíkur er það
mest áberandi að sá þungi, sem
jafnan hvíldi á hljómborðum Grét-
ars Örvarssonar, hefur að nokkru
færst yfir á herðar gítarleikarans
Friðriks Karlssonar, sem leysir hlut-
verk sitt af hendi með mikilli prýði
svo sem við var að búast. Þá setur
bassaleikur Jóhanns Ásmundssonar
sterkan svip á tónlistina, enda fer
aldrei á milli mála hver er á ferð
þar sem Jóhann er annars vegar.
Allt er þetta til bóta að mínum
dómi og hin aukna rokkáhersla er
tímabær. Léttpoppið er þó enn til
staðar og nokkrar ,júróvision“
blöðrur fljóta með, enda gerði
Stjómin í annað sinn út á Söngva-
keppni evrópskra sjónvarpsstöðva í
ár, með ágætum árangri svo sem
áður segir. Aðstandendum plötunn-
ar hefur því þótt við hæfi að við-
halda þeim tengslum og eflaust
hafa einhver eintök selst út á það.
Ég hef þó á tilfinningunni að tónist
af þessu tagi sé á leið út í kuldann
hjá öllum þorra dægurtónlistar-
hlustenda, ungum sem öldnum.
Platan byijar í dálitlum ,júró-fíl-
ingi“ með lagi Friðriks Karlssonar
við texta Stefáns Hilmarssonar,
„Ég gefst ekki upp“. Þá kemur
sænskt lag við texta Kristjáns
Hreinssonar, „Hafðu mig í huga“,
sem einnig sver sig dálítið í ætt við
Evrópu-poppið. Síðan er lagið
„Nóttin" eftir þá Friðrik og Grétar
við texta Stefáns, en þetta lag er
að mínum dómi eitt besta lag plöt-
unnar, ásamt „Tíminn líður“, sem
er eftir Friðrik með texta eftir Stef-
án. Það er athyglisvert hversu af-
kastamikill Stefán Hilmarsson er í
textagerð, því hann semur ekki
aðeins fyrir sig og sína heldur virð-
ist eiga nóg aflögu fyrir aðra og
er það vel, því textar hans eru í
betri kantinum ef tekið er mið af
textagerð í íslenskri dægurtónlist
almennt.
Af öðram ágætum lögum sem
nefna má af þessari plötu Stjórnar-
innar eru „Anita“ eftir Valgeir
Guðjónsson, þar sem hann í smelln-
um texta leggur út frá sænskri
þokkagyðju, Anitu Ekberg, sem
þekkt var víða um heim þegar Val-
geir var á gelgjuskeiðinu og kölluð
var .jSænski ísjakinn" ef ég man
rétt. I þessari upptalningu má held-
ur ekki gleyma sænska laginu „Allt
í einu“ við texta Kristjáns Hreins-
sonar, en þetta lag er líklega stærsti
smellur plötunnar, enda smekklega
að því staðið hjá þeim Stjórnar-
mönnum. „Júrólag" Stjómarinnar
„Nei eða já“ er á sínum stað, í
tveimur útgáfum meira að segja,
og hefðu báðar mátt missa sín að
mínu mati. Mér hefur alltaf þótt
frekar lítið í þetta lag spunnið og
gildir þá einu hvort sungið er á ís-
lensku eða ensku. Eins hefði ég
sleppt því að hljóðrita lagið „Þegar
sólin skín“, sem er í einhvers konar
suðrænum anda og gjörsamlega „út
úr kortinu" miðað við annað efni
plötunnar.
En þegar á heildina er litið getur
Stjórnin vel við unað. Platan er að
vísu ekkert tímamótaverk, en hún
nær án efa þeim markmiðum sem
henni var ætlað. Og það sem ef til
vill skiptir mestu máli er að þessi
plata ber fagmennskunni fagurt
vitni, enda valinn maður í hveiju
rúmi.