Morgunblaðið - 16.10.1992, Síða 19

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. OKTÓBER 1992
19
Einar Stefánsson prófessor
í augnlækningum
Mestu framfarirn-
ar eru leysitækni og
glerhlaupsaðgerðir
„MESTU frarafarirnar á sviði augnlækninga á síðustu tveimur
áratugum tel ég vera leysitæknina sem meðal annars hefur gert
mögulegt að ná árangri við lækningar á augnsjúkdómum sem
tengjast sykursýki og voru áður ólæknandi og glerhlaupsaðgerð-
irnar, þ.e. aðgerðir sem hægt er að gera á innri hluta augans,
sækja aðskotahluti, soga út blóð eða aðrar aðgerðir vegna áverka
á auga. Tækniframfarir hafa verið miklar í augnlækningum og
fækkar sífellt þeim tilvikum að nema þurfi auga á brott vegna
sjúkdóma eða áverka. Við erum sífellt að bæta við úrræðum til
að bæta sjón fólks langt fram eftir aldri,“ segir Einar Stefánsson
yfirlæknir augndeildar Landakots og prófessor í augnlækningum.
„Ekki má heldur gleyma miklum framförum í skurðaðgerðum
vegna skýja á augasteinum."
Landakotsspítali hefur alla tíð
verið miðstöð augnlækninga og
má segja að það hafi verið fyrir
tilstilli Björns Ólafssonar augn-
læknis sem var meðal fyrstu
lækna spítalans. Níu sérfræðingar
í augnlækningum hafa nú aðstöðu
sína á Landakoti og starfa jöfnum
höndum á göngudeild og legudeild
og fimm aðrir augnlæknar starfa
að hluta á göngudeild augndeild-
ar.
„Augndeildin er þokkalega
tækjum búin en auðvitað er þró-
unin ör og okkur vantar alltaf
eitthvað. Aðeins 1% af fjárveit-
ingu spítalans, sem er einn millj-
arður, má fara í tækjakaup sem
dugar hvergi nærri fyrir allan
spítalann. Allar deiidir hafa hins
vegar átt því láni að fagna að
ýmis líknarfélög hafa í áraraðir
gefíð þeim margs konar tækja-
búnað.“
Öll kennsla í augnlækningum
hérlendis fer fram á Landakoti
og var Guðmundur Björnsson
fyrsti háskólakennarinn úr hópi
Landakotslækna skipaður dósent
árið 1973 og prófessor sex árum
síðar. í dag ber Einar ábyrgð á
allri kennslu sem prófessor en
allir sérfræðingar augndeildar
taka þátt í henni:
„Við önnumst bóklega sem
verklega kennslu læknanema og
síðan starfa hér að jafnaði tveir
til þrír aðstoðarlæknar í allt að
tvö ár og hefja sérfræðinám sitt
hér. Að loknum þeim tíma reynum
við að koma þeim að við góða
spítala erlendis og njótum þá þess
að íslenskir læknar hafa stundað
nám sitt bæði austan hafs og.
vestan. Má telja það eitt af sér-
kennum og jafnframt kostum ís-
lenskrar læknisfræði hversu víða
við förum eftir sérfræðimenntun
okkar og fáum þannig fjölbreytta
reynslu. Kennslan hér er mjög
meiri í daglegu starfi hjúkrunarfræð-
inga. Einn hjúkrunarframkvæmda-
stjóranna er Aðalbjörg J. Finnboga-
dóttir og sinnir hún einkum fræðslu-
málum.
„Hlutverk mitt er að sjá um sí-
menntun starfsmanna á hjúkrunar-
sviði, að þeir sæki námskeið innan
sem utan spítalans og jafnvel erlend-
is. Við höfum síðustu tvö árin lagt
aukna áherslu á sérhæfða fræðslu á
hverri deild enda eru þarfir þeirra
mjög mismunandi og starfíð ólíkt.
Nú í haust tók til starfa hér hjúkrun-
ardeild fyrir aldraða og því höfum
við sérstök námskeið um öldrunar-
hjúkrun sem standa munu í allan
vetur.“
Af öðru fræðslustarfí hjúkrunar-
fræðinga nefna Aðalbjörg og Rakel
samantekt og útgáfu á ýmsu efni
fyrir sjúklinga.
„Eftir því sem legutími styttist og
göngudeildarþjónusta eykst er meiri
þörf fyrir að sjúklingar fái með sér
fræðsluefni heim því oft gefst ekki
tækifæri til að veita næga munnlega
fræðstu. Við höfum því tekið saman
bæklinga um ýmsa sjúkdóma og
hagnýtar ráðleggingar og hafa lækn-
ar spítalans verið til ráðgjafar um
þetta efni.“
Morgunblaðið/Kristinn
Rakel Valdimarsdóttir er hjúkr-
unarforstjóri Landakotsspítala.
að á aukna sérhæfíngu, við setjum
okkur hjúkrunarmarkmið og skráum
hvemig meðferð miðar til að alltaf
sé ljóst hver sé árangur hjúkrunar-
innar."
Rakel nefnir einnig að hvers kyns
fræðsla hafí orðið mun fyrirferðar-
Morgunblaðið/Kristinn
Einar Stefánsson augnlæknir
skoðar hér sjónhimnu í sjúkl-
ingi.
þýðingarmikill þáttur í starfínu
og með því að vanda hana og
útvega læknum þjálfun erlendis
erum við að leggja grunn að fram-
förum og þróun íslenskra lækna.“
Að lokum er Einar Stefánsson
spurður um einu líffæraflutning-
ana sem stundaðir eru á íslandi:
„Það eru hornhimnuflutningar
sem hér hafa verið stundaðir frá
árinu 1981. Þar er um að ræða
nokkuð á annan tug aðgerða á
ári og annast þær einkum Frið-
bert Jónasson og Óli Björn Hann-
esson. Reynt er að safna þessum
aðgerðum svolítið saman og aðrir
spítalar látnir vita ef ske kynni
að möguleiki sé á líffæragjöfum.
Einnig höfum við leitað til augn-
banka í Danmörku þegar ekki eru
möguleikar hérlendis. Þegar horn-
himna er orðin mött vegna áverka
eða sjúkdóma er eina ráðið að
skipta og yfirleitt er árangur þess-
ara aðgerða mjög góður.“
& Morgunblaðið/Kristinn
Þau halda líka upp á 90 ár - sameiginlega i starfsaldri. Frá vinstri: Tómas Á. Jónasson, sem í dag er
aldursforseti læknanna, Hermína Lilliendahl sjúkraliði, Hildur Stefánsdóttir hjúkrunarfræðingur og
Sigurður Björnsson yfirlæknir lyflækningadeildar.
Sigurður Björnsson yfirlæknir lyflækningadeildar
Þurfum sífellt að aðlaga
okkur breyttum aðstæðum
„RÓTTÆKAR breytingar hafa orðið á lyflækningadeild við það að
bráðavaktirnar fluttust frá okkur þar sem 80% sjúklinganna komu
inn á vöktunum. Deildin verður áfram með 69 rúm en 47 þeirra
verða nú notuð fyrir hjúkrunarsjúklinga sem starfsfólk lyflækninga-
deildar sinnir. Við munum áfram reka hér fullkomna lyflækninga-
deild með alhliða þjónustu þótt áherslur breytist við það að bráðainn-
lagnir hverfa héðan,“ segir Sigurður Björnsson yfirlæknir lyflækn-
ingadeildar Landakotsspítala.
Sigurður Björnsson segir að burt-
séð frá þeim breytingum sem spítal-
inn hafi orðið að ganga í gegnum
vegna niðurskurðar fjárveitinga
hafi á síðustu árum orðið miklar
breytingar á rannsóknum og með-
ferð ýmissa sjúkdóma og slíkar
breytingar séu í raun alltaf að eiga
sér stað:
„Legutími er alltaf að styttast,
ýmsar rannsóknir eru nú orðnar
tiltölulega auðveldar með tilkomu
hátækni og nú er unnt að með-
höndla fleiri sjúkdóma en áður án
þess að til spítalavistar komi. Þörf
fyrir sjúkrarúm er því sífellt breyti-
leg. Fyrir daga sýklalyfja voru
berklar útbreiddir og meðferð
berklasjúklinga krafðist margra
mánaða sjúkrahússvistar. Sár í
maga og skeifugörn voru ýmist
læknuð með skurðaðgerð eða
margra vikna hvíld og matarkúrum
sem hvort tveggja krafðist spítala-
vistar. Nú eru slík sár oftast lækn-
uð með lyfjum utan spítala.
Hins vegar hafa komið til nýjar
lækningaaðferðir svo sem á sviði
hjartaskurðlækninga, bæklunar-
lækninga og aðgerðir gegnum kvið-
sjá sem sumar hveijar stytta veru-
lega legutíma. Loks má nefna að
aukinn fjöldi aldraðra og breyting
á fjölskyldumynstri kallar á fteiri
sjúkrarúm. Læknisfræðin tekur
þannig sífelldum breytingum og
sjúkrahúsin verða að aðlaga sig
þeim.
Vinnutilhögun og launakerfi sér-
fræðinga á Landakoti eru nokkuð
frábrugðin því sem er á öðrum
sjúkrahúsum. Launin tengjast
læknisverkum fremur en tímanum
sem vinnan tekur eða hvenær sólar-
hringsins hún er innt af hendi.
Þannig eru engin föst laun eða
greiðslur fyrir yfirvinnu. Einn sér-
fræðingur annast sjúklinginn frá
upphafí til loka meðferðar en kallar
til ráðuneytis starfsbræður úr öðr-
um sérgreinum eftir því sem nauð-
syn krefur.
Ég kann vel við þetta fyrirkomu-
lag,“ segir Sigurður, „og það hent-
ar vel í umönnun minni við sjúkl-
inga með krabbamein þótt binding-
in verði á stundum nokkuð mikil.
Ég þekki sögu þeirra og vanda og
þeir eiga að geta komist hjá því að
rekja sögu sína í hvert skipti sem
þeir koma á spítalann eða á göngu-
deild. Þetta á að geta leitt til skjót-
ari og markvissari lausnar á vanda-
málum sjúklinganna."
Sigurður segir að fjárveitingar
til tækjakaupa, nýbygginga og við-
halds á húsnæði spítalans hafi allt-
af verið mjög rýrar. Því hafi læknar
stofnað Styrktarsjóð Landakots-
spítala. Hlutverk hans er að kaupa
tæki til rannsókna og lækninga og
að bæta aðstöðu á spítalanum til
þess að hann geti betur sinnt hlut-
verki sínu. Auk þess styrkir sjóður-
inn vísindastarfsemi á spítalanum.
Læknar greiða 4% af heildarlaunum
sínum í sjóðinn og nema tekjur
hans þannig nokkrum milljónum
árlega. Sjóðurinn hefur fjármagnað
kaup á tækjum og húsnæði sem
hafa verið afhent spítalanum og þar
með ríkinu til eignar.
mm
pony
.stóri stndbtllinn, sem hcefír öllunt
• 3 og 5 dyra hlaðbakur.
• 4 dyra stallbakur.
• 84 ncstafla vél.
• rvaiumiuu iuuui
samlæsing á hurðum á GLS og GS.
• Hvarfakútur.
HYUnDRI
...til framtíðar
Verð
frá
719.000, kr
•<s.i
mm'1
BIFREIÐAR &
IANDBÚNAÐARVÉLAR HF.
ÁRMÚLA 13, SÍMI: 68 12 00
SACHS _ _
KÚPLINGAR í VOLVO
Framleiðendur VOLVO og aðrir framleiðendur
vandaðra vöru- og fólksflutningabifreiða nota
SACHS kúplingar og höggdeyfa sem uppruna-
lega hluta í bifreiðar sínar.
Pekking Reynsla Þjónusta
ÞAÐ BORGAR SIG f m. ■ U£ ■
AÐ NOTA ÞAÐ BESTA! P/|LIVI Hl N
SUÐURLANDSBRALTT 8 • SlMI: 81 46 70 • FAX: 68 58 84