Morgunblaðið - 21.10.1992, Page 9

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. OKTÓBER 1992
9
Vinnupils og -buxur
20% afmœlisafsláttur
. NEÐST VIÐ Opið virka daga frá 9-18
I Bii ft9 V. DUNHAGA, og laugardaga 10-14
I " X 5. 622230.
Nú er rétti tíminn til að
hefja reglulegan sparnaö með
áskrift að spariskírteinum
ríkissjóðs.
Höftin skertu
kjonn
Hér á eftir verða rakin
fáein dæmi af mörgaun
um „afrek og yfirsjónir
í hagstjóm" sem Guð-
mundur Magnússon pró-
fessor tínir til í bók sinni:
★ „Haftabúskap var
fylgt miklu lengur hér á
landi en i umheiminum
eftir heimsstyijöldina
síðari. Erfitt er að mæla
beinan og óbeinan skaða
af þessum sökum. Full-
yrða má að með þessu
hafi bæði framtak ein-
staklinga verið drepið í
dróma og kjör aimenn-
ings skert“
★ „Það var fyrst með
viðreisninni 1960 sem
viðskiptafrelsi komst á
hér á landi frá þvi í upp-
hafi þriðja áratugarins.
Óvenju mikil aukning
framleiðslu varð á árun-
um 1960-1966, sem áreið-
anlega má að hluta rekja
til þessarar stefnubreyt-
ingar í efnahagsmálum."
★ „Með bættum lifskjör-
um á viðreisnarárunum
var þó tekið forskot á
sæluna með því að of-
veiða síldarstofninn,
þannig að sOdin nánast
hvarf um árabU. Að vísu
reyndi ríkisstjórnin að
veita viðnám gegn þessu
en það dugði ekki tU.“
★ „Innganga í EFTA
undir lok viðreisnar árið
1970 var verulegur
áfangi á leiðinni tíl við-
skiptafrelsis. Hún og
samningar við EB eru
ástæða þess, að við erum
ekki útundan í þeirri þró-
un sem nú á sér stað í
Evrópu í átt tíl sameigin-
iegs markaðar og afnáms
viðskiptahamla. MikU-
vægi markaða í þessum
löndum fyrir íslendinga
er nú enn meira en var
fyrir tveimur áratugum.
Arið 1988 komu yfir 70%
innflutnings frá þessum
tveimur markaðss væðum
og þangað fóru tveir
þriðju hlutar útflutnings-
ins.“
Orkan og af-
koman
★ „Virlgun vatnsafls til
stóriðju hófst á sjöunda
áratugnum í því skyni að
treysta stoðir atvinnulífs-
Afrek og yfirsjónir f hag-
stjórn á Islandi
Nýkomin er út bók eftir Guðmund Magnús-
son prófessor, „Peningar og gengi/ greina-
safn um hagstjórn og peningamál á ís-
landi“. í inngangsorðum segir að Ódysseifur
hafi látið binda sig við mastrið til þess að
forðast freistingar umhverfisins og til þess
að vera viss um að ná á leiðarenda. „Á
sama hátt þarf að binda hendur stjórnmála-
manna," segir höfundur sem í bókarlok
dregur saman ýmis dæmi um „afrek og yfir-
sjónir í hagstjórn á íslandi".
ins og nýta orkulindir
landsins tU útflutnings.
Þótt sveiflur hafi orðið
meiri á verði málma og
melma á heimsmarkaði
en fyrir 1970 er orku-
frekur iðnaður með hag-
kvæmustu framleiðslu-
kostum landsins."
★ „Þegar olíuverðs-
hækkanir skuUu á þjóð-
arbúinu í tvigang á átt-
unda áratugnum, var
tækifærið ekki notað tU
þess að láta þetta koma
fram í minni sókn i sjáv-
arútvegi. Þetta hefði ver-
ið rökrétt á þeim tíma
því að farið var að bera
á ofveiði á mikUvægum
fisktegundum. I þess stað
var oliukostnaður
greiddur niður fyrst í
stað og vandanum síðan
I ýtt á undan sér tU ársins
1983, þegar þessi stefna
beið skipbrot."
Sjávarútveg-
ur/ landbún-
aður
★ „Takmörkun sóknar
með einum eða öðrum
hætti í þorsk og fleiri
fiskstofna kom of seint.
Þetta er á kostnað Iifs-
kjara á næstu árum.
Kvótakerfið var tekið
upp á fiskveiðum 1984.
Síðar hefur sala kvóta
verið leyfð með ýmsum
takmörkunum, en tals-
vert skortir á tU að unnt
sé að tala um ftjálsan
markað fyrir veiðirétt-
indi. Auðlindaskattur
hefði getað stemmt stigu
við of mikilU ljárfestingu
i fiskiskipum miðað við
veiðiþol fiskistofna."
★ „Innlendur markaður
er nær mettaður af
mjólkurvörum, sala
minnkar á sauðfjárafurð-
um og beitarþol er tak-
markað. Reglur um út-
flutningsbætur í land-
búnaði og bann við inn-
flutningi hefur taflð fyrir
aðlögun framleiðslunnar
að eftirspum. Reglur um
búmark og tilraunir til
umbóta hafa bætt nokk-
uð úr skák, en engar al-
varlegar tilraunir hafa
verið gerðar til þess að
tengja verð landbúnaðar-
vara með einum eða öðr-
um hætti við heimsmark-
aðsverð."
★ „... Mörgum markmið-
um byggðastefnu hefði
verið unnt að ná með
markvissari og ódýrari
hætti en gert hefur verið.
Það er t.d. hæpin leið að
réttu marki, þegar at-
vinnutækifæri eru sköp-
uð eða lífskjör jöfnuð
með þvi að greiða niður
fjármagnskostnað sem
hvetur til meiri vélvæð-
ingar og minni vinnuafls-
notkunar á landsbyggð-
inni.“
Góðárog
mögur
★ „Þau tækifæri sem
gefist hafa í góðærum,
hafa ekki verið notuð
sem skyldi til að grynnka
á erlendum skuldum ...
Þetta hefur þrengt svig-
rúmið til hagstjómar,
þar sem sigla hefur þurft
milli skers innri tak-
markana í nýtingu
auðæfa hafsins og báru
þeirrar ytri takmörkun-
ar sem skuldastaðan við
útlönd setur.“
★ „Fjárlög ríkisins eru
orðin lélegur mælikvarði
á opinber innsvif og sýna
hvorki raunverulega
stöðu skulda né eigna
ríkisins. Er svo komið að
næstum jafnmiklar
skuldbindingar standa
utan fjárlaga og i þeim.“
★ „Ríkishallinn hefur
lengstum verið fjár-
magnaður að mestu með
erlendum lánúm og yfir-
drætti i Seðlabankanum.
Með þessu móti hefur
tekist að fela raunveru-
legan kostnað ríkishall-
ans fyrir þjóðinni."
RABBFUNDUR
í VÍB-STOFUNNI
Notaðu símann núna,
hringdu í
62 60 40,
69 96 00
eða 99 66 99
sem er grænt númer.
RÍKISVERÐBRÉFA
Kalkofnsvegi 1, Hverfisgötu 6, sími 91- 626040
sími 91- 699600 Kringlunni, sími 91- 689797
Hvernig er hægt að sjá
GJALDÞROTIN FYRIR?
Á morgun, fimmtudaginn 22. október, verður Ragnar
Önundarson, framkvæmdastjóri íslandsbanka, í VÍB-
stofunni og ræðir við gesti um þá stjórnunarlegu þætti
sem skipt geta sköpum um það hvort fyrirtæki lifa af
eða verða undir. Ragnar mun jafnframt íjalla um ýmsa
rekstrarlega og efnahagslega þætti sem geta gefið
vísbendingar um yfirvofandi gjaldþrot!
Fundurinn hefst kl. 17:15 og er öllum öpinn.
Ármúla 13a, 1. hæð.