Morgunblaðið - 21.10.1992, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. OKTÓBER 1992
CARDIA
UV3NAJV(p
^ NÁTTÚRUAFURÐ
SEM ENGINN MÁ LÁTA FRAMHJÁ SÉR FARA
Gott á brauðið, í baksturinn, í sósuna,
í súpuna, í teið eða í flóuðu mjólkina.
CARDIA-hunang stendur alltaf fyrir sínu.
HREIN NÁTTÚRUAFURÐ

Á nú að bjarga Bosníu
á elleftu stundu?
eftirFriðrik
*
Asmundsson Brekkan
Fundur ýmissa aðila verður
haldinn hér á landi á næstu dögum
um það hvernig við íslendingar
getum helst komið stríðshrjáðum
íbúum Bosníu til aðstoðar og
reyndar öllum hinum íbúum fyrr-
verandi Júgóslavíu sem hafa orðið
fyrir barðinu á styijöldinni sem þar
geisar.
Hvað eigum við að gera og
hvemig? Erfítt er að gera sér grein
fyrir því hvað á að gera í raun því
þetta stríð var ákveðið og skipu-
lagt fyrir alllöngu og einnig hefur
útkoman verið ákveðin með sam-
þykki helstu „ákvörðunaraðila" í
heiminum í dag.
Þótt Sameinuðu þjóðimar og
aðrir vinni mikið hjálparstarf er
það oft í óþökk stríðandi aðila og
einnig er það gert til þess .að stofn-
anirnar og samviska heimsins líti
betur út síðar þegar sagan er rit-
uð, þótt þessir sömu hjálparaðilar
viti vel hver útkoman verði.
Það er eins gott að menn geri
sér grein fyrir því að búið er að
ákveða að Serbía muni verða stór-
veldi á Balkanskaga og er það
gert með fullu samþykki sigurveg-
ara síðustu heimsstyijaldar.
Þann 30. september á síðasta
ári var ég staddur á mikilli sam-
komu í Hotel Intercontinental í
Belgrad. Þar var verið að kynna
hausttískuna um leið og 800 skrið-
drekar og herbflar óku fyrir utan
gluggana í áttina til Vukovar og
Vinkovci til þess að slátra venju-
legu fólki eins og þér og mér.
Alexander Bakocevic, forseti
serbneska þingsins, flutti opnunar-
ræðuna, heilsaði gestunum og bað
viðstadda um að njóta þess að sjá
framleiðslu „tískuhúsa“ Serbíu,
sem reyndar væri nokkuð í lág-
marki þessa dagana vegna „vanda-
máls“ þess sem þjóðin ætti við að
stríða í Króatíu. En forseti þingsins
hélt áfram og sagði okkur að þessi
„vandræði" í Króatíu yrðu „af-
greidd" fljótt og vel samkvæmt
áætlun þannig að „festa og styrkur
myndi að tokum nást“. Þá sagði
forseti þingsins að árið 1993 myndi
Belgrad verða höfuðborg Balkan-
skaga og að þar yrði haldin geysi-
mikil vörusýning, EXPO 1993, sem
öllum friðelskandi þjóðum yrði vel-
komið að taka þátt í.
Að tískusýningu lokinni var boð-
ið til mannfagnaðar og veitt vel
bæði þurrt og vott og fyrir utan
rumdi í skriðdrekunum. Á heimleið
frá þessu komst bifreið mín ekki
áfram því á þeirri brú sem ég
ætlaði yfír var allt fullt af skrið-
drekum á leið til þess að drepa í
skjóli myrkurs.
Ofannefnd tilvitnun í forseta
serbneska þingsins, sem ég á á
myndbandi, gefur þeim sem þetta
lesa smáinnsýn í hvemig stjóm-
endur Serbíu hugsa. Þeir eiga gíf-
urlega sterkan her og hergagna-
iðnað, sem getur framleitt 85 pró-
sent af öllum hergögnum, þeir eiga
öflugan flug- og sjóher og vegna
atvinnuleysisins í héraðinu Serbíu
hafá þeir yfír ótakmörkuðum
mannafla að ráða.
Þeir hafa lengi ætlað sér að
gera það sem við sjáum daglega í
fréttunum og hafa fullt samþykki
til þess. Þeir eru búnir að hinkra
eftir kosningaári í Bandaríkjunum,
því þeir vita að þá lamast meira
og minna ákvörðunartaka í Was-
hington. Þeir hafa þrautskipulagt
alla áróðursstarfsemi og meðal
annars hafa margir hér á landi
kolfallið fyrir áróðursbragðinu í
Sankti Stefan, vegna þess að menn
era ekki nægilega upplýstir um
bakgrann þessara styijalda og er
það því afsakanlegt, ef til vill.
Ef eitthvað á að gerá þá verður
strax í dag að taka ákvörðun um
það með hveijum við stöndum.
Stöndum við með þeim sem minna
mega sín, venjulega fólkinu, þeim
stríðshijáðu, eða stöndum við
áfram með sýndarmennskunni. Við
eigum nú þegar að senda yfírvöld-
um í Serbíu tóninn með því að
hætta allri umfjöllun hér á landi
um einvígi Spasskís og Fischers í
fjölmiðlum. Þetta skilja auðvitað
Sannir fréttamenn en samkeppnin
og sýndarmennskan heldur þeim
hugsanlega frá því að gera það sem
hjartað býður.
Hið eina sem við geram með
þessari umfjöllun eins og hún er
Fimmtudaginn 5. nóvember fylgir Morgunblaðinu sérblað með yfirskriftinni
Tækni - á heimiljnu. Þar verður fjallað um ýmsa þá tækni, sem er til staðar á
nútímaheimilum og nýjungar, svo sem tækni í eldhúsinu, tölvutækni
á heimilum, hljómtæki, stýrikerfi, almiðlun, símtækni
og margt fleira forvitnilegt.
Þeim sem áhuga hafa á að auglýsa í blaðinu er bent á
auglýsingadeild Morgunblaðsins í síma 691111, en tekið verður við
auglýsingapöntunum f þetta blað til kl. 11.00,
mánudaginn 2. nóvember.

Friðrik Ásmundsson Brekkan
„Yið eigum nú þegar
að senda yfirvöldum í
Serbíu tóninn með því
að hætta allri umfjöllun
hér á landi um einvígi
Spasskís og Fischers í
fjölmiðlum.“
rekin í dag er að þóknast þeim sem
myrða og byggja enn þykkari
skjöld utan um voðaverkin. Ég
skil vel stoltið sem upp kemur í
þeim sem vora viðriðnir skákmótið
hér á landi árið 1972, en mér
fannst átakanlegt að sjá þá léttúð
og einlæga barnslega gleði sem
einkenndi fyrstu viðbrögð og ein-
kennir í raun umfjöllunina um
þetta „stríðsmót" enn í dag.
Eintóm hreykni- og gleðibros í
fjölmiðlum og yfírlýsingar um það
hversu stórkostlegur atburður
þetta skákmót í Sankti Stefan
væri. Prentmiðlar hlaupa á eftir
og birta forsíðumyndir í lit af tafl-
mennskunni og fylgja svo eftir með
daglegri umfjöllun á ekki verri
stöðum en miðopnum.
Þegar ég sá fyrstu viðbrögð við
aðgerðunum í Sankti Stefan fyllt-
ist ég sorg og mér brá illilega yfír
því hversu dómgreindarlaus mað-
urinn verður í augnabliki hrifning-
arinnar. Umfjöllun um orsakir
styijalda er því miður þannig hér
á landi að menn kynnast ekki sam-
henginu, aðeins örbroti augna-
bliksins og einstaklingurinn verður
þar af leiðandi dómgreindarlaus
og vanhæfur um að draga ályktan-
ir um það sem á sér stað í hring-
iðu atburða heimsstjórnmála og
jafnvel um atburði í eigin landi.
Hið svokallaða einvígi Spasskís
og Fischers er áróðursbragð. Hið
svokallaða einvígi er stríðsaðgerð
í þeim tilgangi gerð að sefa hugi
okkar. Á meðan við ekki hunsum
þessa stríðsaðgerð eram við sam-
sek.
Ég sagði það áðan og ég segi
það enn, að ef við stöndum Upp
og hunsum algerlega fréttir af
þessu stríðseinvígi og tilkynnum
þá ákvörðun okkar víða munum
við hljóta viðurkenningu. En með
því að gleypa gapandi núverandi
fjölmiðlaumfjöllun um stríðseinvig-
ið þroskumst við ekki neitt heldur
stöðnum í aðgerðarleysi.
Hvatning til dáða og hugrekki
er það sem þjóðin þarfnast í dag.
Þjóðin þarf að kynnast erfíðri
ákvörðunartöku, sem tekur af
skarið.
Stríð er ekki bara gróði og dans
í Múlakampi eða kelerí í Trípólíbíói.
Höfundur er áhugamaður um
alþjóðasijórnmál.