Morgunblaðið - 12.02.1993, Blaðsíða 25

MV
24
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. FEBRÚAR 1993
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. FEBRÚAR 1993 25
f)t0rgissiMfiH&
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúarritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Flaraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið.
Gagiikvæmur hagur
af sölu umframorku
Landsvirkjun og rafveiturnar
hafa frá áramótum boðið
stórum raforkukaupendum af-
sláttarkjör á umframorku, þ.e.
raforku, sem er fyrir hendi í raf-
orkukerfínu í takmarkaðan tíma,
á meðan virkjanir landsins eru
ekki fullnýttar. Afsláttarkjörin
verða í gildi næstu fimm árin og
standa aðeins til boða þeim fyrir-
tækjum, sem kaupa meira raf-
magn en áður.
Umframorkan í raforkukerfmu
er 600-700 gígavattstundir, eða
sem nemur meira en allri raf-
magnsframleiðslu Blönduvirkj-
unar. Þessi aukageta er til orðin
vegna þess að almenn raforku-
notkun hefur aukizt minna en
áætlað var þegar hafízt var
handa um virkjun Blöndu og nýr
orkufrekur stóriðnaður er ekki í
sjónmáli.
Af þessum sökum „vill Lands-
virkjun hvetja til aukinnar nýt-
ingar á því rafmagni sem fyrir er
í kerfínu og gera þá jafnframt
sitt til að örva atvinnulífíð", eins
og segir í upplýsingabæklingi
Landsvirkjunar um umframraf-
magn.
Þegar hafa verið gerðir nokkr-
ir samningar um sölu umfram-
orku til fyrirtækja. ísaga í
Reykjavík hyggst auka fram-
leiðslu sína á köfnunarefni og
súrefni og Kaupfélag Skagfírð-
inga kaupir viðbótarrafmagn til
kjöt- og mjólkurframleiðslu. Þá
nota garðyrkjubændur í Hvera-
gerði og víðar umframrafmagn
til að lýsa upp gróðurhús sín.
Þannig geta þeir ræktað græn-
meti og blóm allan ársins hring
og standa betur að vígi í sam-
keppni við innflutning.
Allt eru þetta dæmi um að
með ódýrara rafmagni sjá menn
sér fært að framleiða meira og
innlent atvinnulíf styrkist. Um
leið fá Landsvirkjun og rafveit-
urnar tekjur fyrir rafmagn, sem
ella hefði verið ónotað og engum
til gagns. Hins vegar hefur enn
sem komið er ekki verið samið
um sölu á nema litlum hluta
umframorkunnar. Nú í vikunni á
að heija störf nefnd á vegum iðn-
aðarráðuneytisins, sem kanna á
möguleika á að nota rafmagn
sem orkugjafa loðnubræðslna í
stað svartolíu. Þar liggja gífur-
legir möguleikar. Loðnubræðsl-
urnar nota árlega orku, sem sam-
svarar 600 gígavattstundum, eða
allri orku Blönduvirkjunar. í með-
alári er olíunotkun loðnubræðsin-
anna 10% af allri olíunotkun í
landinu og gjaldeyriskostnaður
þjóðarbúsins af olíubrennslunni
er um 250 milljónir króna. Ef
notað væri rafmagn til bræðsl-
unnar myndu auðlindir landsins
nýtast mun betur en nú er. Ýms-
ar hindranir eru hins vegar á
vegi þess að loðnubræðslumar
geti notað rafmagn til framle
iðslu sinnar. Bæði getur þurft að
gera breytingar á raforkudreifí-
kerfínu og kostnaðarsamt er að
breyta verksmiðjunum. Þá hefur
olíuverð verið lágt undanfarið og
hagkvæmara að brenna olíu en
kaupa rafmagn á venjulegu verði.
Allra leiða hlýtur að verða leit-
að til þess að nota megi raforku
frá fallvötnum íslands í sem allra
mestum mæli til innlendrar fram-
leiðslu. íslenzk atvinnufyrirtæki
hagnast og eins hlýtur það að
vera kappsmál Landsvirkjunar
að láta ekki hundruð gígavatt-
stunda, sem koma frá virkjunum
í eigu þjóðarinnar allrar, renna
ónotuð um raforkukerfið.
Minni hags-
munir o g
meiri í EES
Evrópubandalagið hefur tekið
upp kröfur Spánveija og
annarra Suður-Evrópuþjóða í við-
ræðunum við EFTA-ríkin um
aðlögun samningsins um Evr-
ópska efnahagssvæðið að brott-
falli Sviss úr hópi samningsríkj-
anna. EB fer nú fram á að EFTA-
ríkin sex, sem samþykkt hafa
samninginn, skipti á milli sín
11,4 milljarða króna framlagi
Svisslendinga í þróunarsjóð fyrir
fátækari ríki Evrópubandalags-
ins. Taki EFTA-ríkin þessa
greiðslu á sig þurfa íslendingar
að greiða um 100 milljónir króna,
eða 20 milljónir á ári næstu fímm
árin, til viðbótar fyrra framlagi.
Segja má að það sé ekki stór-
mannlegt af Evrópubandalaginu
að selja EFTA-ríkjunum þannig
aðgang að markaði sínum, eftir
að samningur lá fyrir. Það getur
tæplega talizt sanngjamt að önn-
ur EFTA-ríki beri ábyrgð á
ákvörðun Svisslendinga að taka
ekki þátt í Evrópska efnahags-
svæðinu. Hins vegar bendir flest
til þess að EFTA-ríkin gangi að
þessari kröfu. Eins og Bjorn Tore
Godal, viðskiptaráðherra Noregs,
lét um mælt, þá er ekki hægt
að stefna EES-samningnum í
hættu fyrir smápeninga.
Tuttugu milljónir króna eru
ekki há upphæð þegar litið ér á
ríkisútgjöld íslendinga í heild.
Og þær eru smápeningar þegar
litið er til þeirra gífurlegu tæki-
færa, sem EES-samningurinn
hefur upp á að bjóða. Við getum
ekki beðið öllu lengur eftir þess-
um samningi, vegna þess að hann
er sú leið, sem við eygjum nú
helzt til meiri hagvaxtar og aukn-
ingar útflutningstekna, sem get-
ur skipt hundruðum eða þúsund-
um milljóna króna.
Morgunblaðið/Agnes Bragadóttir
Bolungarvíkurdrungi
ÞAÐ er af skiljanlegum ástæðum sem ákveðinn drungi er yfir Bolungarvik þessa dagana. Bolvíkingar bíða nú í mikilli óvissu þess að héraðsdómari Vestfjarða ákveði hvort hann framlengi greiðslustöðvun Einars Guð-
finnssonar hf. eða ákveði að fyrirtækið verði tekið til gjaldþrotaskipta. Hver sem niðurstaða hans verður liggur fyrir að óvissan um framtiðina og drunginn sem henni fylgir mun enn um hríð hijá Bolvíkinga.
Gjaldþrot EG blasir við
FORSVARSMENN Einars Guðfinnssonar hf. í Bolungar-
vík hafa undanfarnar vikur gert hvað þeir geta til þess
að tryggja framtíðarrekstur fyrirtækisins, með það að
markmiði að ná viðunandi nauðasamningum við lánar-
drottna sína. Skuldir EG eru nú nálægt því að vera hálf-
ur annar milljarður króna, en á haustdögum voru þær
um 1,3 milljarðar króna. Síðan hafa dráttarvextir á gjald-
föllnum skuldum enn hækkað, áhrif gengisfellingarinnar
í haust sagt til sín, svo og hækkun Bandaríkjadollars.
AF INNLENDUM
VETTVANGI
AGNES BRAGADÓTTIR
Greiðslustöövun fyrir-
tækisins rennur út í
dag. Fyrirtækið leitar
eftir nauðasamningum.
Greiðslustöðvun EG rennur út
í dag. Héraðsdómari Vest-
fjarða, Jónas Jóhannsson,
mun fá í hendur öll gögn frá tilsjónar-
manni EG, Sigmundi Hannessyni,
bæjarstjórn Bolungarvíkur og
Byggðastofnun fyrir dómþingið í dag.
Þess er vænst að héraðsdómarinn
muni taka sér einhvem tíma til þess
að yfírfara gögnin áður en hann kveð-
ur upp úr með það hvort hann fram-
lengi greiðslustöðvun fyrirtækisins.
Taki h'ann ákvörðun um framleng-
ingu er það í hans valdi að ákveða
hvort fyrirtækið fær þriggja mánaða
greiðslustöðvun í viðbót eða hvort
hann veitir greiðslustöðvun til
skemmri tíma, viku eða hálfs mánað-
ar í senn, sem hann myndi svo fram-
iengja hvetju sinni, ef honum sýndist
svo.
Vilja minnka skuldir um
550 til 600 milljónir
Markmið fyrirtækisins eru sögð
vera þau að með því að leita nauða-
samninga við lánardrottna náist að
bæta lausafjárstöðu fyrirtækisins,
auka hagræðingu og afla nýs
áhættufjár, hlutafjár. í frumvarpi að
nauðasamningum, sem forsvarsmenn
EG kynntu helstu lánardrottnum sín-
um á fundi í Bolungarvík á mánudag-
inn var, kemur fram að fyrirtækið
býðst til þess að greiða 25% þeirra
skulda sem hvort eð er myndu tapast
við gjaldþrot, ýmist vegna þess að
veðrétturinn er einskis virði eða
vegna þess að engin veð eru að baki
lánunum. Stjóm EG miðar við það í
áformum sínum, að með nauðasamn-
ingum falli lánardrottnar fyrirtækis-
ins frá 75% krafna, sem ótryggar eru
eða hafa engin veð að baki, og þann-
ig lækki skuldir fyrirtækisins um 550
til 600 milljónir króna alls. í áætlun-
um fyrirtækisins er ráðgert að ef
nauðasamningar takast greiði fyrir-
tækið lánardrottnum 25% af hinum
ótryggu skuldum á næstu átta mán-
uðum. Samkvæmt frumvarpi að
nauðasamningum myndu 12,5%
slíkra skulda greiðast tveimur mán-
uðum eftir staðfestingu nauðasamn-
ingsins og átta mánuðum eftir stað-
festinguna greiddust önnur 12,5%.
Þeir sem féllust á að fá ekki greiddar
skuldir sínar, heldur væru reiðubúnir
að breyta þeim í hlutafé, fengju hluta-
bréf fyrir. jem svarar 40% skuldanna.
Hlutafé verði aukið
Stjórn Byggðastofnunar kom sam-
an til fundar sl. þriðjudag, þar sem
afstaða var tekin til erindis EG eins
og greint var frá hér í blaðinu á mið-
vikudag. Guðmundur Malmquist for-
stjóri Byggðastofnunar sagði að lokn-
um fundinum á þriðjudag að stofnun-
in fyrir sitt leyti samþykkti að taka
þátt í nauðasamningi við Einar Guð-
finnsson hf. í Bolungarvík, á þann
veg að veðlán tryggð í skipum verði
fyrir utan nauðasamning, enda séu
þau að fullu tryggð, en kröfur vegna
veðlána í frystihúsi verði flokkaðar
sem almennar kröfur og lækki í sama
hlutfalli og þær kröfur, en rætt er
um að almennar kröfur verði færðar
niður um 75%. Guðmundur sagði jafn-
framt að afstaða Byggðastofnunar
væri háð því að aðrir kröfuhafar
tækju þátt í nauðasamningum með
sambærilegum hætti og að hlutafé
yrði aukið í fyrirtækinu. Þetta þýðir
í raun að Byggðastofnun er reiðubúin
að flokka lán sem hvíldu á frystihúsi
EG að uppgreiðsluvirði um 145 millj-
ónir króna sem almennar kröfur og
miðað við að fallið yrði frá 75% þeirra
krafna, þá jafngilti það því að eftir
stæðu sem áhvílandi lán á frystihúsi
EG frá Byggðastofnun og Atvinnu-
tryggingadeild um 36 milljónir króna.
Það kemur svo til kasta þeirra
Friðriks Sophussonar fjármálaráð-
herra og Davíðs Oddssonar forsætis-
ráðherra að fíalla um tillögur stjórnar
Byggðastofnunar og taka afstöðu til
þeirra og er líklegt að þeir muni fall-
ast á tillögur stjórnar Byggðastofn-
unar, svo fremi sem aðrir lánardrottn-
ar EG fallast á nauðasamning.
Erfið staða lánardrottna
Raunar er talið að lánardrottnar
EG, þar sem Landsbankinn er einn
hinna stærri, séu í erfiðri stöðu þegar
kemur að afgreiðslu á beiðni EG um
nauðasamninga. Ástæðan mun fyrst
og fremst vera sú að engum lánar-
drottnanna, hvort sem þeir heita
Landsbanki íslands, Byggðastofnun,
Fiskveiðasjóður eða Bolungarvíkur-
bær, er kærkomin tilhugsun að taka
af skarið og segja einfaldleg nei við
erindinu þótt þeir hinir sömu telji
endurreisn fyrirtækisins vonlitla, því
þar með væru þeir búnir að taka
ákvörðun um gjaldþrotaskipti EG eða
með öðrum orðum að taka að sér
hlutverk refsivandarins, sem ekki
mun svo ýkja eftirsóknarvert í þess-
um efnum.
Landsbankinn telur að ef EG verði
gjaldþrota, þá geti bankinn tapað ein-
hvers staðar á milli 70 og 100 milljón-
um króna, en hann telur sig eiga
örugg veð fyrir liðlega 300 milljónum
króna. Landsbankinn mun því ekki
eiga svo mikið í húfi, hvað varðar
viðskipti hans við EG þvi hann á góð
veð í skipum félagsins og er þar á
undan Byggðastofnun og Atvinnu-
tryggingadeild. Auk þess eru afurða-
lán EG í Landsbankanum öll með
öruggum veðum, en þau mun losa
100 milljónir króna nú.
Bankinn hefur samkvæmt mínum
upplýsingum þegar skrifað Sigmundi
Hannessyni tilsjónarmanni með búi
EG bréf, þar sem afstöðu bankans
er lýst. Samkvæmt þeim upplýsingum
er það mat bankans að ekkert hafí
komið fram í áætlunum félagsins,
sem gefi til kynna, að eftir nauða-
samninga í þá veru sem fyrirtækið
sækist eftir, verði fyrirtækið rekstrar-
hæf eining, sem geti staðið undir
sér. Sigmundur sagði í samtali við
Morgunblaðið að ekkert í bréfínu
gæfi tilefni til þess að álykta að
Landsbankinn væri andvígur fram-
lengingu greiðslustöðvunar. Ekki sé
þar með sagt að Landsbankinn lýsi
yfir samþykki sínu um að ganga að
nauðasamningum.
Hvert er fordæmisgildið?
Tvennt er það sem gerir það að
verkum, að miklar efasemdir eru
uppi um að Landsbankinn muni sam-
þykkja nauðasamninga í þá veru sem
fyrirtækið undirbýr nú. I fyrsta lagi
hlýtur bankinn, sem er með um 70%
sjávarútvegsfyrirtækja í landinu í við-
skiptum, að hugleiða af fullri alvöru
hvers konar fordæmi væri verið að
gefa öðrum viðskiptavinum bankans
í sjávarútvegsgeiranum, sem eiga í
greiðsluörðugleikum. Bankinn hlýtur
að íhuga hvort aðrir viðskiptavinir
kæmu ekki í kjölfar slíkrar samþykkt-
ar og færu fram á greiðslustöðvun
og í framhaldi hennar, nauðasamn-
inga í þessa veru. í öðru lagi hlýtur
bankinn sem aðalviðskiptabanki EG
að reyna að leggja á það blákalt
mat, hvort EG verður það, sem heitir
rekstrarhæf eining, eftir slíka nauða-
samninga. Samkvæmt upplýsingum
innan úr Landsbanka eru menn þar
á bæ þeirrar skoðunar að svo verði
ekki, og vanti raunar talsvert á.
Raunar mun það ekki vefjast fyrir
Landsbankanum, ekki fremur en
Byggðastofnun, að. vera reiðubúinn
til þess að afskrifa 75% af þeim skuld-
um, sem hvort eð er væru tapaðar,
ef til gjaldþrots kæmi. Það er einfald-
lega ekki spurning um þá fjármuni,
sem mun vefjast fyrir Landsbanka-
mönnum, heldur þær tvær spumingar
sem hér voru reifaðar að framan:
Hvaða fordæmisgildi hefði slík ráð-
stöfun og væri EG fært um að standa
undir eigin rekstri eftir slíka nauða-
samninga.
Þótt Landsbankinn sé með jafn-
stóran hluta sjávarútvegsfyrirtækja í
viðskiptum og raun ber vitni, þá nema
þau viðskipti þó ekki nema 18%-20%
af heildarviðskiptum Landsbankans.
Sjávarútvegsviðskiptin í Landsbank-
ajnum eru til dæmis mun minni en
einstaklingsviðskipti Landsbankans.
Engu að síður hlýtur bankinn að
hugsa sinn gang vandlega áður en
hann tekur einhveija þá ákvörðun í
samskiptum við einstök sjávarútvegs-
fyrirtæki, sem kynni að hafa þær
afleiðingar í for með sér, að þorri
fyrirtækja úr greininni færi fram á
samskonar afgreiðslu bankans sér til
handa.
Ekki sannfærðir um að
nauðasamningar dugi til
Forsvarsmenn EG munu ekki endi-
lega vera sannfærðir um að með
nauðasamningum sem þessum verði
fyrirtækið rekstrarhæf eining. Miklu
fremur munu þeir telja, að takist fyr-
irtækinu að minnka skuldahalann um
550 til 600 milljónir króna og koma
skuldunum niður fyrir einn milljarð
króna, þá sé fyrirtækið komið í svip-
aða skuldastöðu og svo fjölmörg önn-
ur fyrirtæki í greininni. Eða með
öðrum orðum, þannig verði hægt að
líta svo á að skuldir fyrirtækisins og
eignir standist nokkum veginn á. Nái
fyrirtækið þessu markmiði kann að
vera að forsvarsmenn þess telji að
skapast hafí grundvöllur til þess að
ræða samstarf og/eða sameiningu við
önnur útgerðarfyrirtæki í nágranna-
byggðarlögum Bolungarvíkur.
Það er kannski erfítt að leggja
raunhæft mat á verðmæti eigna EG,
en líklega má áætla að nálægt 850
milljónir króna standi að baki skipum
félagsins og um 3.500 þorskígildis-
tonna kvótaeign. Þar eru hin raun-
verulegu verðmæti í búi EG. Fisk-
veiðasjóður á fyrsta veðrétt í frysti-
húsi félagsins og rækjuverksmiðju,
en hvort hægt sé að tala um raun-
verulegar eignir þar er svo annað
mál, því eignimar verða með öllu
verðlausar ef skip og kvóti hverfa
úr byggðarlaginu.
Ákvörðunin í höndum
héraðsdómarans
Gögn þau sem tilsjónarmanni bús-
ins hafa borist í málinu frá Byggða-
stofnun og Landsbankanum og yfír-
farin voru á fundi í Bolungarvík síð-
astliðinn mánudag, auk nýrra gagna
frá Landsbankanum í gær, verða svo
lögð fyrir Jónas Jóhannsson héraðs-
dómara Vestfjarða fyrir dómþingið í
dag — gögn sem hann mun síðan
leggja til grundvallar, þegar hann
ákveður hvort hann framlengir þann
greiðslufrest sem fyrirtækið hefur og
rennur út í dag, um þijá mánuði, eða
ákveður að fyrirtækið verði tekið til
gjaldþrotaskipta. Jónas sagði á mið-
vikudaginn að hann ætti von á því
að þurfa að taka sér nokkurn tíma
til þess að yfirfara öll gögn og meta,
áður en hann tæki ákvörðun. Hann
kvaðst eiga von á þvf að þurfa a.m.k.
eina viku til þess að yfírfara málið.
Ólafur Kristjánsson bæjarstjóri í
Bolungarvík hefur síðustu daga verið
staddur hér í Reykjavík. Hann sagði
áður en hann hélt aftur vestur síðdeg-
is í gær: „Við höfum átt viðræður
við forsvarsmenn EG og heyrt þeirra
viðhorf. Við höfum einnig rætt við
Landsbankann og létum fulltrúa hans
fá ákveðna áætlun bæjarstjórnarinn-
ar til þess að líta á áður en bankinn
afgreiðir málið endanlega frá sér.“
Samkvæmt þeim upplýsingum sem
aflað var síðdegis í gær gengu for-
svarsmenn EG og Bolungarvíkurbæj-
ar á fund Landsbankamanna í fyrra-
dag, þar sem reifaðar voru tillögur
þess efnis, að bærinn yfirtaki togara
EG og stofni um rekstur þeirra sjálf-
stætt útgerðarfélag, en frystihúsið
og rækjuverksmiðja EG verði áfram
í eigu EG. Forsvarsmenn EG telja
að við framkvæmd þessara tillagna
hefðu skuldir EG lækkað um 1.200
milljónir króna. Bærinn hefði yfirtek-
ið togarana á 800 til 850 milljónir
króna og aðrar skuldir hefðu lækkað
vegna nauðasamninga, ef aðrir lánar-
drottnar hefðu samþykkt það sem
Byggðastofnun hefur þegar fyrir sitt
leyti samþykkt. Eftir hefði staðið
rekstrarhæf eining að mati þeirra EG-
manna, því þeir hefðu haft frystihús-
ið og rækjuverksmiðjuna áfram í fyr-
irtækinu og í áformum þeirra og
bæjarins var gert ráð fyrir því að
togaramir myndu leggja upp hjá
frystihúsi EG. Samkvæmt sömu upp-
lýsingum munu þessar nýju tillögur
ekki hafa hlotið neinn hljómgrunn í
Landsbankanum og var í gær afráðið
í bankanum að fallast ekki á þær.
Því mun bankinn ekki breyta á nokk-
um hátt þeirri afstöðu sem fram kem-
ur í ofangreindu bréfí, sem kynnt var
í Bolungarvík sl. mánudag.
Uggandi um framtíð
byggðarlagsins
Eins og gefur að skilja em heima-
menn í Bolungarvík uggandi um
framtíð byggðarlagsins. Bolungarvík-
urbær hefur lánað verulegar upphæð-
ir til fyrirtækisins, en samkvæmt
mínum upplýsingum hefur stöðugt
fjarað undan veðum bæjarins í eign-
um EG. Ólafur Kristjánsson bæjar-
stjóri í Bolungarvík var þeirrar skoð-
unar þegar snemma á síðasta ári að
Atvinnutryggingadeild yrði annað-
hvort að afskrifa lán sín hjá fyrirtæk-
inu eða þá að breyta því í víkjandi
lán til sveitarfélagsins, sem hefði
þannig orðið eignaraðili að fyrirtæk-
inu. Þessar hugmyndir um vísi að
bæjarútgerð í Bolungarvík fengu ekki
hljómgrunn þá, hvorki hjá stjómvöld-
um né Byggðastofnun, og er ólíklegt
að nokkur hugarfarsbreyting hafí
orðið í þeim efnum. Heimamönnum
er það auðvitað fyrst og fremst
kappsmál að atvinnuöryggi verði
áfram tryggt á staðnum, en miðað
við stöðu mála nú hjá EG og sam-
skipti fyrirtækisins við lánardrottna
sína er ljóst að enn um hríð verða
Bolvíkingar að bíða í óvissu um fram-
tíð sína.
EB gerir óbreytt framlag í þróunar-
sjóð að skilyrði fyrir gildistöku EES
Utanríkisráðherra
segir síðustu for-
vöð að semja nú
JÓN Baldvin Hannibalsson utanrikisráðherra segir að síðustu forvöð að
ná samkomulagi um breytingar á EES-samningnum séu síðla í þessum
mánuði eigi samningurinn að geta tekið gildi á miðju ári. Evrópubanda-
lagið krefst þess nú að EFTA-ríkin skipti með sér framlagi Svisslendinga
í þróunarsjóð fátækra EB-ríkja. Jón Baldvin' segir að menn verði að
meta hvort vegi þyngra greiðsla í sjóðinn eða hætta á að samninguriqp,
fari forgörðum.
„Af íslands hálfu hefur aðalsamn-
ingamanni okkar, sem situr við samn-
ingaborð á móti Evrópubandalaginu,
einfaldlega verið sagt að hann hafí
sveigjanleika til að ná samningum,"
sagði Jón Baldvin. Hann sagði ljóst
að ef gera ætti eingöngu tæknilegar
breytingar á samningnum, eins og
hann stæði, væri það svo að hin sam-
eiginlega samningsupphæð, sem
EFTA-ríkin ættu að greiða, væri til-
greind i samningnum. „Það erum því
við, sem þurfum að sækja á um breyt-
ingar,“ sagði utanríkisráðherra.
Lagt mat á hvort vegur þyngra
„Við gerum okkur ljóst að einhvem
tímann í lok mánaðarins eru seinustu
forvöð, ef takast á að láta þennan
samning taka gildi um mitt árið. Menn
hafa að sjálfsögðu lagt mat á það,
hvort vegur þyngra, meiri peninga-
greiðslur í þróunarsjóðinn á þessu fímm
ára tímabili eða frestun á gildistöku í
eitt ár, að ég tali nú ekki um hættuna
á að þessi samningur fari einfaldlega
forgörðum," sagði Jón Baldvin.
Er hann var spurður hvort hann
væri sammála viðskiptaráðherra Nor-
egs, Bjom Tore Godal, um að ekki
mætti hætta á að missa EES-samn-
inginn vegna smávægilegrar peninga-
upphæðar sagði Jón Baldvin að hver
og einn gæti metið það fyrir sig. „Ef
við ættum að greiða fullan hlut okkar
af framlagi Svisslendinga þýddi það
um 20 milljónir króna á ári til viðbót-
ar,“ sagði Jón Baldvin.
I norska blaðinu Aftenposten segir
að Finnar séu nú eina EFTA-ríkið,
sem ekki vilji fallast á að greiða súp*
skerf af framlagi Sviss til þróunar-
sjóðsins. Aðspurður hvort hann teldi
að önnur EFTA-ríki myndu beita
Finna þrýstingi sagði Jón Baldvin að
það yrði að vera mál formennsku-
landsins Svíþjóðar að fá umboð aðild-
arríkjanna til að ná samningum.
Fimm ára fangelsi fyr
ir manndrápstilraun
HÆSTBRÉTTUR staðfesti í gær 5 ára fangelsisdóm Guðjóns St. Marteins-
sonar héraðsdómara yfir Gunnlaugi Þór Briem, 23 ára manni, sem skaut
af markbyssu upp í munninn á öðrum manni og skaut síðan tveimur
skotum út um glugga í átt að tveimur sjúkraflutningsmönnum og lækni.
Atburðurinn átti sér stað hinn 12. mai síðastliðinn á lieimili Gunnlaugs
vð Mávahlíð í Reykjavík.
Honum sinnaðist við gest sinn, 25
ára mann, og beindi að honum ein-
skota markbyssu til að koma honum
út úr húsinu. Hann skaut úr byssunni
upp í munninn á manninum, svo kúlan
hafnaði í vinstri kinn, en fór síðan út
um eyrað og tætti þar eymabijóskið.
Skaut á lækni og sjúkraliða
Þegar sjúkrabíll kom á vettvang sat
hinn slasaði á tröppum hússins. Hann
brást illa við afskiptum brunávarð-
anna og læknis. Á meðan brunaverð-
imir voru að tala um fyrir honum að
koma inn í sjúkrabílinn skaut Gunn-
laugur tveimur skotum úr markbyss-
unni út um glugga á íbúð sinni. Hann
gafst síðan upp fyrir lögreglu eftir
umsátur víkingasveitarinnar um hús-
ið.,
í niðurstöðum Hæstaréttar er fallist
á með Guðjóni St. Marteinssyni hér-
aðsdóma að refsa beri manninum fyr-
ir tilraun til manndráps og fyrir að
hafa á ófyrirleitinn hátt stofnað lífi
og heilsu annarra í augljósan háska.
Refsing hans þótti hæfílega
ákvörðuð í héraðsdómi fimm ára fang-
elsi, en til frádráttar kemur gæslu-
varðhald frá 14. maí sl. Að auki vqr
honum gert að greiða manninum seifo*
hann skaut 300 þúsund krónur í
miskabætur, auk dráttarvaxta, og að
greiða allan sakarkostnað.
Málið dæmdu hæstaréttardómar-
amir Hrafn Bragason, Pétur Kr. Haf-
stein og Ólöf Pétursdóttir dómstjóri
og Stefán Már Stefánsson prófessor
auk Hjartar Torfasonar hæstaréttar-
dómara sem skilaði sératkvæði og
taldi hæfílega refsingu 4 ára fangelsi.
Vegurinn um Hólsfjöll
og Möðrudalsöræfí mok-
aður einu sinni í viku
HALLDÓR Blöndal samgönguráðherra tók í gær ákvörðun um að vegur-
inn milli Mývatnssveitar og Jökuldals um Hólsfjöll og Möðrudalsöræfi
verði mokaður einu sinni í viku, en mokstrinum þó hagað á þann hátt
að flutningabílum gefist svigrúm til að fara fram og til baka. Að sögn
Halldórs er þessi ákvörðun tekin með þeim fyrirvara að ekki verði því-
líkt fannfergi að þetta reynist óframkvæmanlegt og sé þetta því til
reynslu, en ásetningur hans sé sá að halda Ieiðinni opinni.
„Fyrir þessari ákvörðun eru þau
rök að áætlunarferðir hafa fallið nið-
ur sjóleiðina á milli Norður- og
Austurlands, en löngum hafa verið
þar á milli mikil viðskipti sem verða
fyrir veruiegri röskun og rofna jafn-
vel alveg ef ekki er haldið uppi viðun-
andi samgöngum milli þessara
landsfjóðrunga," sagði Halldór.
Landleiðinni milli Norðurlands og
Austurlands hefur ekki verið haldið
opinni aS vetrarlagi hingað til og
sagði Halldór að næsta skref yrði
að byggja upp veginn á þeim stöðum
sem erfiðastir væru. Þar lægi fyrst
fyrir að byggja upp veginn frá Búr-
fellshrauni á nýja leið sem svo ér
kölluð á Mývatnsöræfum, en það er
um 11 kílómetra langur kafli. „Síð-
an verður að taka ákvörðun um hvar
vegurinn muni liggja þegar kemur
austur fyrir gömlu Grímsstaði og þá
hvort hann verður áfram yfír fjall-
garðana eða farið yfir Jökuldals-
heiði,“ sagði Halldór.