Morgunblaðið - 26.02.1993, Blaðsíða 21

8GRf haursu'i ao jjTrIí?i-rLTI?ÍÍF_8.W! . aT8A=l GiaAjawuoaoM
------MORGUNBLAÐIÐ FAð ltluNIR FÖSTUITAGUR 26.‘ FEBRÚAR1993
Smiðjan
Hngvit og atorka
NÝLEGA skrifaði ég smiðju-
grein um að við gætum framleitt
margt sjálf hér heima sem við
kaupum af öðrum þjóðum. Bar
grein þessi yfirskriftina „Eigin
framleiðsla". Það er hollt fyrir
okkur að virða fyrir okkur það
sem vel er gert hér heima á
hvaða sviði sem er. Þannig er
einnig gagnlegt að heyra eða
lesa um störf manna sem hafa
unnið af atorku og hafa verið
opnir fyrir að prófa það sem til
bóta horfir, eða látið sér koma
til hugar að finna upp nýjungar.
Að þessu sinni ætla ég að segja
svolítið frá stofnanda næstelstu
blikksmiðju í Reykjavík. Segja
frá Guðmundi Jóhannessyni
Breiðfjörð og syni hans Agnari
sem varð meðeigandi blikksmiðj-
unnar 1933.
Vildi læra iðn
Guðmundur J. Breiðfjörð kom
átján ára til Reykjavíkur og
leitaði fyrir sér með iðnnám. Réðst
fyrst til reynslu til járnsmíðanáms
hjá Gísla Finnssyni. Honum féll
ekki járnsmíðin og
reyndi að komast
í trésmíðanám sem
tókst þó eigi. Fór
Guðmundur á fund
Péturs Jónssonar
blikksmiðs, sem
nýlega hafði út-
eftir Bjorna Olafsson gkrifað lærling í
blikksmíði. Pétur
hugsaði málið og var hálf hræddur
um að hann hefði ekki næg verk-
efni allan námstímann sökum þess
hve vinna væri oft stopul. Svo fór
þó að Guðmundur J. Breiðfjörð hóf
blikksmíðanám hjá Pétri Jónssyni
og lauk sveinsprófi í þeirri grein
1901. Talið er að blikksmiðja J.B.
Péturssonar sé elsta blikksmiðjan í
Reykjavík.
Guðmundur sagði í afmælisvið-
tali er Breiðfjörðsblikksmiðja átti
60 ára starfsafmæli um námstíma
sinn hjá Pétri: „Á þessum árum
voru smíðaáhöld handverksmanna
léleg og fábreytt, enda var næstum
allt unnið með handverkfærum.
Blikksmíðin var hins vegar að ýmsu
leyti fjölbreytt iðn. Að loknu sveins-
prófi vann Guðmundur eitt ár hjá
Pétri fyrir 10 aura á klukkustund
auk fæðis og húsnæðis. Unnið var
frá kl. 7 til 22 virka daga.
Ný blikksmiðja
Það var 14. maí 1902 sem Guð-
mundur réðist í það stórræði að
leigja kjallara hússins nr. 10 við
Lækjargötu. Hafði hann bæði íbúð
og verkstæði í kjallaranum. Hús
þetta stendur enn. Eigandi þess
1902 var Þorsteinn Tómasson, fað-
ir Ólafs Þorsteinsonar læknis. Nú
er veitingastofa rekin í þessum
sama kjallara. Guðmundur segir frá
því að fljótlega hafí verið nóg að
gera í hinni nýstofnuðu blikksmiðju.
Þremur árum seinna flutti Guð-
mundur Breiðfjörð blikksmiðju sína
í svokallað Waageshús, sem stóð
þar sem Iðnaðarbankinn byggði síð-
ar. Árið 1906 keypti hann húseign-
ina Laufásveg 4 og flutti blikk-
smiðjuna í kjallara þess húss en bjó
uppi. Kona hans hét Guðrún
Bjamadóttir. Þau eignuðust tvö
börn, Dórótheu og Agnar. Dóróthea
giftist Þorsteini Ó. Stephensen og
hefur búið alla ævi í þessu húsi.
Guðmundur og Guðrún bjuggu þar
einnig til æviloka. Guðmundur varð
96 ára gamall.
Iðnsýning 1911
Breiðfjörðsblikksmiðja var þátt-
takandi í Iðnsýningu sem haldin var
í Reykjavík 1911 og aftur 1932,
mynd fylgir frá þeirri sýningu.
Þarna gefur að líta marga smíðis-
gripi sem unnir hafa verið í Breið-
fjörðsblikksmiðju fyrir áttatíu árum
og vil ég nefna nokkra þeirra: Fyrst
og neðst kolakarfa, þakgluggi, olíu-
Mynd frá Iðnsýningu í Miðbæjar-
skólanum 1932.
brúsar og barnabaðkar. Olíubrúsar
eru á myndinni af ýmsum stærðum,
enda keyptu bæjarbúar oft olíu á
olíulampa og eldavélar. Á miðri
myndinni er fallegt ljósker, lista-
smíði enda sveinsstykki Agnars
Breiðfjörðs. Fyrir ofan þak-
gluggann er fyrir miðju skákborð
með taflmönnum, Iistasmíði.
Vinstra megin við taflborðið er
vönduð kaffikanna en hægra megin
tekanna, merkisgripur, sem Guð-
mundur hlaut verðlaunaskjal fyrir
að smíða. Auk þessa gefur að líta
potta, katla, niðursuðudósir. Þær
voru raunar merkur þáttur í sögu
matvælageymslu fyrir tíma ísskáp-
anna. Einnig eru þarna mjólkur-
brúsar o.fl.
Þáttur Agnars Breiðfjörðs
Eins og ég gat um hér að framan
gerðist Agnar sonur Guðmundar
og Guðrúnar meðeigandi blikk-
smiðjunnar 1933 en hann keypti
fyrirtækið nokkrum árum síðar.
Agnar var ekki síður en faðir
hans hugvitssamur og dugmikill.
Ungur stundaði hann knattspyrnu
og vann sigra með meistaraflokki
Vals 1934. Hann átti þó eftir að
vinna frekari sigra því að Agnar
Breiðfjörð fann upp og prófaði sig
áfram með flotvörpu sem síðan var
tekin í notkun á togurunum og gjör-
breytti afkomu togaranna. Það var
1952. Agnar fann upp pott 1955
sem hafði þann kost að ekki sauð
upp úr honum. Breiðfjörðs tengimót
hafa verið mikið notuð við gerð
tengimóta fyrir steinsteypt hús frá
árinu 1958. Agnar Breiðfjörð var
ötull og áhugasamur svo að honum
nýttust þær hugmyndir sem hann
fékk.
Það hendir mörg okkar að fá
ýmsar hugmyndir. Þar getur skilið
á milli að það þarf að prófa fram-
kvæmd hugmyndanna, þrautreyna
þæy og gefast ekki upp fyrr en
þeim árangri er náð er gerir hug-
myndina nothæfa.
Breiðfjörðsblikksmiðja 90 ára
í maímánuði 1992 varð þetta
fyrirtæki 90 ára. Það er hár aldur
fyrirtækis hérlendis. Agnar Breið-
§örð var hugmyndaríkur, hjarta-
hlýr og lítillátur. Synir Agnars og
Ólafíu Bogadóttur konu hans reka
nú Breiðfjörðsblikksmiðju í húsi við
Sigtún. Þangað flutti fyrirtækið
1959. Auk þess er þar vinnustofa
Leifs glerlistamanns sonar þeirra.
Eins og ég sagði í upphafi þessarar
smiðjugreinar tel ég að okkur sé
hollur lærdómur heyra og lesa um
athyglisverð störf.
Það er athyglisvert og frásagnar-
vert þegar fyrirtæki verður svona
gamalt og heldur áfram að standa
í fremstu röð á sínu sviði. Ein blikk-
smiðja er talin vera eldri hér í bæ
en það er blikksmiðja J.B. Péturs-
sonar. Hjá þeim Pétri lærði Guð-
mundur J. Breiðfjörð iðn sína, eins
og áður segir frá.
Endingargóð tæki
Innst í vinnusal Breiðíjörðsblikk-
smiðju við Sigtún stendur stór
blikkskurðarhnífur, stundum
nefndur plötysax. Til er prentað
viðtal við Guðmund J. Breiðfjörð
þar sem hann segir m.a.: „Áhöldin
voru á þessum árum þar sem ég
lærði, m.a. 12 tommu langur dósa-
vals, lítil botnvél og lítill steðji með
löngum örmum. Tréhamrar voru
notaðir til að beija saman á steðjan-
um rör, o.fl. handverkfæri voru til.
Ég pantaði fljótlega frá Kaup-
mannahöfn hníf, rúnnskera og
beygingarvék“
Þessar vélar sem pantaðar voru
frá Kaupmannahöfn fyrir um 80
árum eru enn notaðar í Breiðfjörðs-
blikksmiðju.
Sérhæfð verkefni
Blikksmiðjur hafa oft hver fyrir
sig ákveðin sérhæfð verkefni í því
skyni að skapa öruggari vinnu.
Þannig hefur Breiðfjörðsblikk-
smiðja lagt mikla áherslu á tengi-
mótin. Auk þess sem unnið er að
öðrum blikksmíðaverkefnum. Þak-
rennur og niðurfallsrör, túður o.fl.
Uppúr 1930 komu tinhúðunar-
tæki í þessa blikksmiðju og hefur
tinhúðun verið unnin nokkuð á liðn-
um árum. Þar var hægt að fá gamla
mjólkurbrúsa og önnur áhöld tin-
húðuð.

GARÐl JR
S.62-1200 62-1201
Skipholti 5
SlMATÍMI LAUGARDAG kl. 12-14
2ja-3ja herb.
Alfhólsvegur. 2ja herb. ib.
ásamt aukaherb. samt. 82 fm í góöu
þríb. Sór hiti og inng. Góð íb. Falleg-
ur garður. Verð 5,3 millj.
Endaraðhús. 2ja herb. 61,9 fm
vel skipulagt gullfallegt endaraðh.
við Grundartanga i Mosfellsbæ.
Góður garður. Draumahús f. ungt
fólk sem fullorðiö. Verð 6,2 m.
Samtún. 2ja herb. góö kj.íb. á
þessum rólega stað. Verð 3 millj.
950 þús. Áhv. 1680 þús.
Arahólar. 2ja herb. 54 fm
góð íb. á 5. hæð. ib. er ný-
mál. og laus. Hús í mjög góðu
lagi m.a. yfirbyggðar svalir.
Verð 5,1 millj.
Engihjalli. 3ja herb. 86,9
fm íb. á 2. hæð (efstu) í einni
af litlu blokkunum v. Engi-
hjalla. Útsýni. Góð íb. V. 6,9 m.
Berjarimi - Grafar-
vogi. 2ja herb. 74 fm mjög
góð íb á 2. hæð. Selst tilb.
u. trév. Til afh. strax. Björt,
falleg íb. Sameign frág. V. 5,3
millj.
Garðatorg - Gb. 3ja-4ra
herb. ca 100 fm íb. á efstu
hæð (og risi). Nýl. falleg sólrík
íb. Sérinng.
Vesturberg. 4ra herb. gullfalleg
ib. á efstu hæð, m.a. er nýtt glæsi-
legt eldh. og nýtt parket. Laus.
Laugateigur. 4raherb. 103,4fm
efri sérh. íb. er 2 saml. stofur, 2
svefnherb., gott eldh. og bað. 30,2
fm bílsk. Laus fljótl. Verð 10,4 m.
Hverfisgata. 2ja herb. 64,2 fm
glæsil. íb. á 2. hæð. ib. er ný, ónot-
uð. Laus. Verð 5,8 millj.
Seilugrandi. 2ja herb. 51,8 fm
íb. á 3. hæð. Nýl. falleg íb. Áhv.
1860 þús f. byggingarsj. Verð 5,4
millj.
Austurberg. 3ja herb. nýstand-
sett falleg íb. á jarðhæð í blokk (sér-
garður). Húsið í mjög góðu ástandi
þ.e. ný-
klætt. Getur losnað fljótl.
Vesturberg. 4ra herb.
mjög góð íb. á efstu hæð í
góðri blokk. Gott lán. Mikiö
útsýni.
Stóragerði. 4ra herb. 95,9
fm endaíb. á 3. hæð. Björt íb.
Gott hús. Bílskúr fylgir. Mjög
góður staður. Skipti á 2ja
herb. íb. mögul. Verð 8,5 millj.
Miklabraut. 3ja herb. risib. i
fjórb. Laus fjótl. Verð 4 millj.
Reykás. 3ja herb. ca. 96 fm. björt
og falleg íb. ó 2. hæð. Tvennar sval-
ir. Bílsk.plata. Góð lán.
Freyjugata. 3ja herb. mjög
rúmg. horníb. á 2. hæð í góðu
steinh. Mikið uppgerð ib. m.a. nýtt
baðherb., parket og fllsar á gólfum.
Laus strax.
Grenimelur - sérh. Vor-
um að fá í einkasölu mjög
góða 136,4 fm sérh. (efstu) í
þríbýlish. á frábærum stað á
Melunum. Arinn. Sérhiti og
inng. i kj. er ca 20 fm íbherb.
og geymsla. Bílskúr fylgir.
Hæð sem margir hafa verið
að biða eftir.
Hraunbær. 5-6 herb. 138,2 fm
góð (b. á 3. hæð í blokk. 4 svefn-
herb. Verð 9,5 millj.
Ljósheimar. 4ra herb. ib. á 4.
hæð í lyftublokk á mjög góðum stað.
Laus strax. Ný teppi. Verð 7,2 millj.
Kópavogsbraut. 5-6
herb. neðri hæð í tvíb. Nýl.
falleg eldhúsinnr. Heitur pott-
ur í garði. Bílskúr. Laus. Verð
10, 5 millj.
Raðhús - Einbýlishús
Viðarás. Raðhús, hæð og
ris, með innb. bílsk. samt.
162,3 fm. Húsið selst tilb. u.
trév. frág. að utan. Til afh.
strax. Fallegt, skemmtil.
skipulagt hús. Verð 10,9 millj.
Álftanes. Einb.hús, steinhús,
230 fm. Tvöf. bílsk. Fallegt hús.
Heiðarsel. Endaraðhús-2 hæð-
ir, 6 herb. góð ib. Innb. bilskúr. Á
neðri hæð eru 3 svefnherb., bað-
herb., forstofa, og bilskúr. Uppi eru
stofur, eldhús, búr, þvottaherb. og
snyrt.
Ásgarður. Raðh. tvær hæðir og
kj. (undir öliu húsinu). Hús i góöu
ástandi. Góður staður. Verð 8,5
millj.
Seljahverfi. Vorum að fá í einka-
sölu endaraðh. á fallegum útsýnis-
stað í Seljahverfi. Húsið er á þrem-
ur hæðum samt. 241 fm. Bílsk. fylg-
ir. Hagst. verð.
Hafnarfjörður. Einbhús, ein
hæð, 176 fm auk 57 fm bilskúrs.
Gott hús. 5 svefnherb. Mögul.
skipti.
Hveragerði. Einbhús,
steinh., 4ra herb. íb. 93 fm.
Snoturt hús. Bílskúr. Verð 6,9
millj.
Hverfisgata. 3ja herb. íb. á 1.
hæö í steinh. Verð 4,0 millj.
4ra herb. og stærra
Hringbraut. 4ra herb. iÞ. á 3.
hæð í góðu steinh. ib. er tvær saml.
fallegar stofur. Hjónaherb. með nýj-
um fataskáp og parketi, 1 barna-
herb., eldh. og bað. Góð íb. á góö-
um stað. Laus. Verð 6,9 millj.
Sumarhús
Sumarhús. Nýtt fullgert sumar-
hús, tilb. til flutnings. Ath. ókeypis
flutn. allt að 150 km frá Reykjavík.
Atvinnuhúsnæði
Garðatorg - Gb. Nýi. faiiegt
ca 80 fm verslhúsn. á góðum stað.
Mjög hentugt fyrir margskonar sér-
versl. eða þjónustu.
Suðurlandsbraut. Gott atv-
húsnæði á götuhæð 735 fm. Hentar
til margs konar reksturs. Laust
strax.
Auðbrekka. 352 fm atvinnu-
húsn. á götuhæð á góðum stað.
Hæð sem gefur ýmsa mögul. Verð
12,8 millj.
Bíldshöfði . Atvinnuhúsn.; jarðh.,
m. innkeyrsluhurð. 2. hæð (skrif-
stofuhæð). Kjallari m. mikilli lofth.
Samt. ca. 450 fm. Laus strax. Verð
10,2 millj. Áhv. 7 millj.
Hafnarbraut - Kóp. iðnaðar-
húsn. 197 fm. Góö lofth. og inn-
keyrsludyr. Verð 5 millj.
Skeljabrekka Atv.húsnæði,
hæð og kj. Samt. 852 fm. Laust.
Verð 19 millj.
Hverfisgata. 64,5 fm verslunar-
husn. á götuhæð. Mjög snyrtil. hús-
næði. Laust.
Kári Fanndal Guðbrandsson,
Axel Kristjánsson hrl.
Sigrún Sigurpálsdóttir,
lögg. fasteignasali.
VELJIÐ FASTEIGN
ff
Félag Fasteignasala